Znajdź zawartość

NGC 6934 Mały Delfin Na południe od konstelacji Łabędzia, pomiędzy Orłem i Pegazem, świeci niewielki, choć charakterystyczny gwiazdozbiór Delfina. Jego najjaśniejsze gwiazdy tworzą kształt, który przy odrobinie wyobraźni możemy skojarzyć z podobizną Ludwika Burbona, delfina Francji, księcia Burgundii zwanego Małym Delfinem[1]. W razie kłopotów, pomocny może okazać się jakiś Anglik ;-). Tymczasem, bądźmy szczerzy, o wiele celniejsze wydaje się wyobrażenie starożytnych Greków, którym wspomniany układ gwiazd przypominał sylwetkę sympatycznego ssaka wyskakującego ponad powierzchnię morskiej toni. Pod delfinim ogonem, w odległości około 4° od gwiazdy epsilon Del, lśni przedstawicielka jednych z najstarszych obiektów Drogi Mlecznej ? gromada kulista NGC 6934. Źródło: IAU, https://www.iau.org/static/public/constellations/gif/DEL.gif H I.103 Nocą 24 września 1785 roku niebo nad południową Anglią musiało być względnie wolne od chmur. Na zachód od Londynu, w miasteczku Slough, William Herschel cieszący się już wówczas sławą i uznaniem, które zyskał dzięki odkryciu Urana, prowadził kolejną sesję przeglądu nieba. W okularze bez mała 19-calowego teleskopu, w 157-krotnym powiększeniu[2], dostrzegł światło nieznanego obiektu. Korzystając z odwiecznego przywileju odkrywców, nadał mu nazwę H I.103. Very bright, large, gradually much brighter in the middle. Easily resolvable. Beautiful object.[2] Powyższa, pochodząca z Catalogue of a Second Thousand of new Nebulae and clusters of Stars charakterystyka, sugeruje że Herschel powinien był domyślić się prawdziwej natury odkrytego obiektu. Tymczasem gromada została przypisana do obiektów I klasy ? jasnych mgławic ? do której zaliczył również część odkrytych przez siebie galaktyk. Wyjaśnienia należy szukać w znaczeniu słowa resolvable, które wówczas było nieco inne niż obecnie ? już obserwacja kilku składników uzasadniała taki opis, co najwyraźniej miało miejsce w przypadku H I.103. Mimo tego, Herschel podejrzewał, że w istocie są to gromady gwiazd, które ze względu na ograniczenia ówczesnych instrumentów obserwacyjnych, nie ujawniają prawdziwego oblicza. Obecnie wiemy, że H I.103 to odległa od Słońca o 15.6 kpc[3] (około 51 tyś. lat świetlnych) gromada kulista powszechnie znana jako NGC 6934, ale też Caldwell 47. Gromada jest umiarkowanie skoncentrowana (VIII klasa koncentracji), na niebie zajmuje obszar o średnicy 8.4' i świeci z jasnością 8.83 mag[4]. Ad oculos Odszukanie gromady nie powinno przysporzyć problemów, wszak prowadzi do niej wiele gwiezdnych ścieżek. Sugeruję tę najbardziej oczywistą, z punktem początkowym we wspomnianym już delfinim ogonie ? epsilon Del. Podążając w kierunku południowo-zachodnim, po przebyciu 4° 30', natrafimy na dość charakterystyczny układ czterech gwiazd przypominający trapez równoramienny. Nasz cel znajduje się 30' powyżej jego najkrótszego boku, nieopodal gwiazdy o jasności 9.2 mag (mapka). Alternatywnie, gromady należy szukać w rejonie symetralnej odcinka wyznaczonego przez gwiazdy beta Aql oraz theta Agl, w odległości niespełna 9° w kierunku wschodnim. Źródło: Własne; na podstawie Cartes du Ciel NGC 6934 jest dość uniwersalnym obiektem, widocznym w większości instrumentów obserwacyjnych. Poza miastem warto spróbować obserwacji przez lornetkę 10x50 ? gromada ukaże się wówczas jako niewielka, okrągła mgiełka przyklejona do pobliskiej gwiazdy. W dobrych warunkach, pod ciemnym, wiejskim niebem powinna być dostrzegalna w jeszcze mniejszych aperturach i powiększeniach. Jak donoszą inni obserwatorzy, kluczowym czynnikiem podczas obserwacji tego obiektu, jest dobra przejrzystość powietrza. W 8-calowym teleskopie, powinniśmy zaobserwować znamiona ziarnistości, jaśniejsze jądro, a także najjaśniejsze składniki, potwierdzające że mamy do czynienia z gromadą gwiazd. W większych aperturach możemy pokusić się o próbę rozbicia centralnej części gromady. Na zakończenie zapraszam do podziwiania NGC 6934 na zdjęciu wykonanym w 2010 roku przez jeden z najpotężniejszych instrumentów obserwacyjnych jakim dysponuje człowiek ? Kosmiczny Teleskop Hubble?a. Miriady majestatycznych gwiazd, których widok brutalnie odziera z poczucia wyjątkowości, pozostawiając wrażenie dyskomfortu i pytania, na które nie znamy odpowiedzi. Źródło: HST, https://cdn.spacetelescope.org/archives/images/screen/potw1023a.jpg A zatem, w najbliższą pogodną noc, odszukaj gwiazdozbiór Delfina wraz z gromadą NGC 6934, a następnie daj znać jak poszło! --- [1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Burbon_(książę_Burgundii) [2] https://archive.org/details/scientificpapers032804mbp [3] https://www.physics.mcmaster.ca/~harris/mwgc.dat [4] http://spider.seds.org/spider/MWGC/n6934.html