Osiem cali od miasta

[jolo]

Co tam można wyzerkać pod miastem przez ośmiocalowy teleskop? Obserwator ze mnie raczkujący, ale postanowiłem sprawdzić. Trzy ostatnie nocki spędziłem częściowo z okiem wlepionym w okular i byłem bardzo przyjemnie zaskoczony. Choć biorąc pod uwagę moje znikome doświadczenie obserwacyjne, zaskoczyć mnie nie było trudno Ale do rzeczy. 

Noc pierwsza - 26.08.2016. Od godziny 22 do nieco po północy. SCT8", kątówka, suszarka i trzy okulary ES 68* - głównie 24mm, czasami 16mm, sporadycznie 34mm. W tym ostatnim niestety niebo już jest dość jasne u mnie  A niebo - podmiejskie. Widać cały Mały Wóz, Droga Mleczna majaczyła przez około 2/3 nieboskłonu. Zasięg tak 5-5.5mag w porywach. 

M5 już chyliła się ku zachodowi, ale jeszcze postanowiłem szybciutko ją sprawdzić. Jak się można było spodziewać - wyszła puszysta kulka, widać było pojedyncze gwiazdki, z których pewnie część należała do gromady. Dość spora, średnio zagęszczona ku środkowi, ale już nisko nad horyzontem, więc tło było rozjaśnione, a widok mniej spektakularny, niż... M13. Znacznie wyżej, dużo wyraźniej odcinała się od tła. Widać sporo odseparowanych gwiazdek, może z 30-40, mniej więcej rozmieszczonych symetrycznie. Wyraźniejsza niż M5, ale rozmiarami niewiele większa. O 21.44 centralnie przez środek gromady przeleciał jakiś punkt o jasności może z 8mag. Całe pole widzenia okularu (niecały stopień) przemknął jakoś w ciągu 1-2 sekund.
Potem przyszła pora na M12 i M10, tak próbnie, bo dość nisko nad horyzontem. M12 to był kleksik, na jej tle widać było dosłownie kilka gwiazd. M10 - nieco większy kleksik, trochę więcej gwiazd, może z tuzin. Wyraźnie odcinają się od szarawego tła, nawet patrząc na wprost, ale już dość tej bladości - pora skierować teleskop wyżej. Na przykład na NGC6229 w Herkulesie, położona ponad M13 i M92, mniejsza, ale świetna. Taki puszysty groszek, wygląda mniej więcej jak M5 w lornetce 10x50 i tworzy fajny równoboczny trójkąt z gwiazdkami o podobnej jasności. Nie dopatrzyłem się na jej tle żadnej gwiazdki, po prostu był to symetryczny, puszysty pączek.
Przyszła pora sprawdzić jak tam Pierścień się miewa - jak zwykle potrafi oczarować. Niewielki, wyraźny precelek, wyraźnie ciemniejszy w środku, owalny. Wewnątrz pociemnienia nie widać nic - ani gwiazdki centralnej, ani żadnych struktur. Tuż przy mgławicy widać gwiazdkę 12.9mag. A niedaleko od M57 (niedaleko zarówno na niebie jak i w katalogu) - gromada kulista M56. Nieco większa od 6229, ale też nieco bardziej rozmyta. Na jej tle zerkaniem daje się wyłapać kilka gwiazdek. Później sprawdziłem, że miały one jasność 12.5 do 13.5mag. Oprócz tego puszysta M56 i dodatkowo w polu widzenia okularu cała masa gwiazd Drogi Mlecznej. M56 oddalona jest od nas o około 33 tysiące lat świetlnych. 
I ponownie teleskop w dół - do Orła. NGC6760 - średniej wielkości dość jasna planetarka. 2.4' średnicy i 9.1mag jasności. Pomimo bladego tła wyraźnie widoczne na wprost owalne pojaśnienie. W pobliżu mgławicy kilka słabszych gwiazdek, ale generalnie mgławica prezentuje się w pustawej okolicy nieboskłonu. A nieco wyżej w Orle kolejna planetarka - NGC6871. Wyraźnie słabsza, wyskakuje zerkaniem, ale po chwili też patrząc na wprost. Spory, blady placek. Okrągły i jednorodny.
Kolejny cel to NGC6804 - bledziutkie kółko wielkości około 1/3 Pierścienia. Widoczne zerkaniem bez problemu, majaczy na wprost. Zero detali. A potem przejście w poszukiwaniu 6572. W okularze 24mm już było widać, że jedna z gwiazdek w polu widzenia jest trochę inna, a 16mm okular to potwierdził. Wraz z dwoma sąsiednimi gwiazdkami mgławica NGC6572  tworzy równoramienny trójkąt wewnątrz którego widać jeszcze jedną gwiazdę (12.76mag). Planetarka jednak zaskoczyła - ma niewielkie rozmiary i sporą jasność powierzchniową i widać jej kolor - niebieski. Miła niespodzianka  

Następnie podróż do Strzały do gromady kulistej M71. Gromada na bogato. To znaczy, w bogatym obszarze Drogi Mlecznej. Całe pole widzenia okularu zalane jest gwiazdami, a pośród nich wyraźnie widoczna M71. Pojaśnienie centralne niezbyt duże. Całość wygląda trochę, jakby ktoś uszczypnął tkaninę Drogi Mlecznej i powstało takie zagęszczenie gwiazd - M71. A potem Hantle - wielka klucha. Wytaliowany ogryzek, rozmiarami przypomina centralny obszar M13. Z jednej strony wcięty nieco bardziej. Patrząc zerkaniem ogryzek się nieco powiększa, jego talia puchnie, ale kształtu znanego ze zdjęć nie da się wyzerkać. Na tle mgławicy nie ma zbyt wielu gwiazdek, w narożniku ogryzka jedna widoczna na wprost bez problemu (11.57mag), po drugiej stronie zerkaniem inna (13.17mag).
Robi się już późno, jeszcze mam w planie zbadać kilka obiektów na wschodniej części nieboskłonu, ale zanim się tam przeprawię - najpierw dwa maleństwa. Na początek NGC6790. Super mała planetarka. W pobliżu taki wydłużony trójkąt prostokątny z trzech gwiazdek, w pobliżu wierzchołka kąta prostego widoczna jest 6790. A na koniec zachodnich obserwacji gromada otwarta NGC6756. No to już jest mega pyrtek, tak małej gromady otwartej jeszcze nie widziałem. Położona w stosunkowo pustym obszarze nieba, zajmuje tyle miejsca, co średniej wielkości planetarka. Zerkaniem wypatrzyłem kilka, może maksymalnie z dziesięć gwiazd.
Końcówka sesji należy już do nieba wschodniego. Na początek NGC6826, czyli Mgławica Mrugająca. Zerkaniem w okularach 24 i 16mm średniej wielkości obłoczek z jasną gwiazdą w środku. Patrząc na wprost dalej widać otoczkę, ale jakby jej kształt cały czas się zmieniał. Efekt jest ciekawy - otoczka nie znika całkowicie, ale zmienia się. Jednak na dłuższą metę jest to dla mnie męczące Więc odwrót do łatwiejszego obiektu - M15. Bardzo zacna kula, na wprost widać centralną część, a zerkaniem pojawia się całkiem sporych rozmiarów halo. Po poprawieniu ostrości pojawia się wyraźna sieczka. Drobniutka kaszka gwiazd widoczna jest już w 24mm, ale w 16mm jest wyraźniejsza. Skoro już jestem w Pegazie, to może jakieś galaktyki? NGC7331 wyskakuje zaskakująco łatwo. Wyraźnie widoczna na wprost, podłużny przecinek. Zerkaniem widać niewielkie halo, takie może na dwie minuty. Również w Pegazie kolejna galaktyka - NGC7457. Słabsza od 7331, położona obok trójkącika z gwiazd. Zerkaniem widoczna bez problemu, na wprost ledwo majaczy.
Teraz teleskop w górę, do NGC7662 - Błękitnej Śnieżki. Już ją kiedyś widziałem w 8 calowym maczku, więc nie byłem zupełnie zaskoczony. Wyraźnie niebieski obiekt, okrągły i jednorodny. Średnica może około pół minuty.
I na koniec Małe Hantle - M76. Widać podłużny, niewielki kształt. Na wprost bez problemu, zerkaniem wyraźniej, ale rozmiar się nie zwiększa. 
Jeszcze tylko rzut baryłeczką na Gromadę Podwójną - niestety nawet w okularze 34mm 68* jest bardzo ciasno i podziwiać można tylko jedną z nich na raz. Tutaj mała światłosiła SCT jest przeszkodą... I koniec na dziś. Było miło, następną sesję muszę lepiej zaplanować, a nie tylko wyskoczyć na podwórko z teleskopem i atlasem kieszonkowym  

PS - zdjęcia w tekście robione noc po sesji. Atik383, refraktor TS130/910, filtr Baader L, pojedyncze klatki 300s. Skala 3"/px pełne klatki, 1.5"/px dla fragmentów.

[Jacek E.]

23 minuty temu, jolo napisał:

Jeszcze tylko rzut baryłeczką na Gromadę Podwójną - niestety nawet w okularze 34mm 68* jest bardzo ciasno i podziwiać można tylko jedną z nich na raz. Tutaj mała światłosiła SCT jest przeszkodą...

No ładnieś Pan o tym wyzerkiwaniu betoniareczką napisał A pożycz Pan na próbę od kogoś reduktorek f6.3 - zobaczysz Pan.... przeszkoda się zmniejszy

[jolo]

Obadam na zlocie, u mnie pod szarym niebem i tak takie większe okulary kiepsko się spisują, bo tło jasne i słabo widać niestety  Dlatego polowania na jakieś rozległe słabizny to tylko wyjazdowo  

[Jacek E.]

2 minuty temu, jolo napisał:

Obadam na zlocie,

To wrzuć prośbę do zlotowego sprzętu, nie wszyscy zabierają....

[jolo]

Noc kolejna - 27.08.2016. SCT8", kątówka, suszarka, ES 68* 24, 16, 34mm. Niebo podobne jak ostatnio - majaczy DM,zasięg w zenicie może 5.5mag.

Znowu niestety bez większego planu (ale na kolejną sesję już mam ), bo sobota była dość wyczerpująca. Zestaw w astroszopce już od godzinki łapie fotony, więc ustawiłem się obok z baryłeczką tak, żeby słyszeć wentylator kamerki i w obecności takiego uspokajającego szumu trochę poobserwować. Za ogrodzeniem w lasku co chwilę było słychać jakieś rumory i szelesty, ale nic nie potrafiłem tam dojrzeć, więc skupiłem się na niebie.

Na pierwszy rzut poszła planetarka NGC6741 - jasność 12mag, kilka sekund średnicy. Z dwoma pobliskimi gwiazdami tworzy równoramienny trójkąt, a jedna z gwiazd tego trójkąta w okularze 24mm wydaje się być mniej punktowa. W okularze 16mm jest już na pewno mniej punktowa. Cały czas widoczna na wprost. Niezbyt spektakularny obiekt, więc czas na kolejne pole widzenia. Tutaj spędziłem nieco więcej czasu, bo była to ponownie M57, ale tym razem z dokładną mapką i próbą ocenienia zasięgu ocznego. W okularze 16mm oceniłem zasięg gwiazd widocznych zerkaniem na 13.5mag, ale to było dość wyczerpujące doświadczenie
Potem skok w bok do LIska do NGC6823. Tak na pierwszy rzut oka pasowało mi to na gromadę otwartą otoczoną mgławicą, ale ja niestety widziałem tylko gwiazdki. W środku gromady znajduje się charakterystyczny spłaszczony trójkąt z jaśniejszych gwiazd z dodatkową gwiazdką widoczną na jego długim boku. Całe pole widzenia było upstrzone różnej maści gwiazdami, w końcu obecność w Drodze Mlecznej do czegoś zobowiązuje W okularze 16mm całość prezentowała się wyraźniej, niż w 24mm. A niedaleko następny obiekt, również gromada otwarta -  NGC6800. W okularze 24mm zajmuje praktycznie całe pole widzenia, od brzegu do brzegu. Luźna gromada, gwiazdek naliczyłem może ze dwadzieścia. Charakterystycznych układów gwiazd się nie dopatrzyłem, całość prezentuje się jak takie rozwalone, pustawe w środku skupisko gwiazd. Idąc za ciosem wypatrzyłem kolejną gromadę otwartą w konstelacji małego futrzaka - NGC6830. W okularze 34mm zajmuje niewielki obszar w środku pola. Z krótszymi okularami widać w środku mały romb z gwiazdek około 11 wielkości, a na zewnątrz tego małego kolejny, większy, z gwiazdek nieco słabszych. W obrębie większego rombu widać jeszcze kilka słabszych gwiazd.
Ponieważ gwiazdki już mi zaczynały się rozmnażać na siatkówce chwilowo zostawiłem gromady otwarte i poszukałem obiektów innego typu - do pola widzenia wskoczyła planetarka NGC6891 na skraju Drogi Mlecznej w pobliżu Delfina. Maleństwo, ale już w okularze 24mm widać już, że to obiekt niegwiazdowy. Po wymianie okularu na 16mm widać ją było cały czas na wprost jako rozmytą gwiazdę. Zerkaniem mgławica rozmywała się jeszcze bardziej. Koloru się w niej nie dopatrzyłem. Potem nieco w dół pod ogonem Delfina mamy NGC6934 - fajną gromadę kulistą. W 24mm widać wyraźnie rozmyty obiekt, który prezentował się dużo lepiej w okularze 16mm. Puszysta, ale jednorodna, nie dopatrzyłem się śladów kaszkowatości. Obok gromady jasna gwiazdka 9.1mag, a obok niej rządek pięciu gwiazdek 12-13mag w grupkach 2 + 2 + 1. W okolicy udało się wyzerkać gwiazdę o jasności 13.6mag z indeksem koloru 0.73. Po gromadzie kulistej pora na kolejną mgławicę - NGC6905. Fajna mgławica planetarna, podobnie jak 6891 położona jest na skraju Drogi Mlecznej, około 10 stopni na północ od niej. W okularze 24mm widoczna jako mgiełka, ale lepiej się prezentowała w 16mm - większa, widoczna na wprost, zerkaniem nieco lepiej. Otoczona niewielkim trapezem z gwiazd. Kleks bez wyraźnego kształtu, raczej okrągły.

Mgławica planetarna NGC6905. Refraktor 130/910, QHY6, 3x6x5 minut RGB

Rektascencja rośnie, a wraz z nią indeks NGC - kolejny obiekt to gromada kulista o numerze 7006. Słaba kulka, widoczna na wprost. Zerkaniem gromada staje się wyraźniejsza, ale rozmiar wydaje się pozostawać ten sam. W polu widzenia okularu 24mm nie było widać jaśniejszych gwiazd. Krótki rzut okularem na M15 i następnie w dół do kolejnej kuli - M2. Dość spora, trochę podobna do M15, ale chyba ma większy środek i jest bardziej skoncentrowana. W okularze 24mm zaczyna być widać kaszkę, która w 16mm staje się już całkiem wyraźna. W pobliżu brak jaśniejszych gwiazd, jedna około 11mag wyraźniej odcina się na tle gromady.
I na koniec sesji jeszcze kilka galaktyk w Pegazie. Pierwsza to NGC7177 (11.2mag, 3') - od razu wyskakuje z tła. Widoczny jest łuczek z czterech gwiazd i przy ostatniej, najsłabszej z nich znajduje się galaktyka. Widoczna na wprost, zerkaniem wyraźniejsza. Następnie NGC7626 (11.3mag, 3') - ta już jest na granicy moich możliwości w tych warunkach. Widać podczas ruszania tubą teleskopu, że coś tam wyskakuje blado pośród słabych gwiazd. I jeszcze NGC7448 (11.7mag, 2') - widoczna bez problemu zerkaniem pomiędzy dwoma gwiazdkami, bliżej jaśniejszej z nich. Choć katalogowo słabsza od 7626, to jednak dużo łatwiejsza, pewnie dlatego, że mniejsza i bardziej skoncentrowana. 
Na dziś już dosyć, oczy mi się kleją po męczącym ogrodowo-astroszopkowym dniu. Następną sesję chcę zaplanować już sobie z pomocą NSOG
 

[ewa]

Dnia 29.08.2016 at 14:29, jolo napisał:

Obserwator ze mnie raczkujący

Proszę sobie jaj z forumowiczów nie robić! Ja się za raczkującą już od dawna nie uważam, a tej cholery w Delfinie NGC6891 nadal nie znalazłam

Piękna fota NGC6781

[jolo]

Dzięki Co do planetarek to Łukasz abellofil musiałby się wypowiedzieć, ale tak po mojemu, to te najmniejsze trzeba trochę powiększyć, a i seeing chyba musi być dość dobry (przez te dwie noce u mnie był całkiem dobry) żeby jednoznacznie stwierdzić, że to jednak nie jest gwiazdka. SCT ma długą ogniskową i z okularem 24mm daje powiększenie 80x, a z 16mm 130x i przy takich obserwowałem te małe planetarki.

[ewa]

Z tym powiększeniem to na pewno. Ja oprócz kitowców mam tylko ES 14mm, i jest cudowny, ale w mojej Syncie daje powiększenie zaledwie 85x. Miałam kilka razy w okularze jakiś gwiazdopodobny obiekt, ale nigdy nie byłam w stanie stwierdzić, czy to mgławica, czy gwiazda, nawet z filtrem UHC-S czy OIII. Kitowiec 10mm niestety zupełnie nie daje rady. No i kolimację nie zawsze mam idealną :/

[Karol_C]

1 godzinę temu, ewa napisał:

Z tym powiększeniem to na pewno. Ja oprócz kitowców mam tylko ES 14mm, i jest cudowny, ale w mojej Syncie daje powiększenie zaledwie 85x. Miałam kilka razy w okularze jakiś gwiazdopodobny obiekt, ale nigdy nie byłam w stanie stwierdzić, czy to mgławica, czy gwiazda, nawet z filtrem UHC-S czy OIII. Kitowiec 10mm niestety zupełnie nie daje rady. No i kolimację nie zawsze mam idealną :/

Może dokładne mapy ? Gwiazdka po gwiazdce. Co prawda nadal będziesz miała "przed oczami" tylko gwiazdopodobny punkt ale na pewno będzie to wtedy mgławica.

[MrOD]

Jest jeszcze taki mały problem - wraz z rosnącym powiększeniem maleje nam źrenica wyjściowa a przy małych źrenicach wyjściowych zerkanie jest dość kłopotliwe żeby nie powiedzieć niemożliwe. Niestety może się okazać że lepszym/sensowniejszym rozwiązaniem jest zmiana tubki na większa...

3x6x5 minut RGB - Jolo mógłbyś rozszyfrować dla mnie taki zapis?

6 klatek każda po 5 minut, ale te 3x to o co chodzi? Że na każdy z kanałów rgb czy jak?

[jolo]

Tak, dokładnie jak napisałeś - 3x6x5 minut to na każdy z kanałów RGB 6 klatek po 5 minut, czyli w sumie 3x 30 minut, czyli 90 minut materiału. Kamerka to była QHY6, a nie Atik jak wcześniej napisałem - już poprawiłem. 

O widzisz, o tym zerkaniu przy małej źrenicy nie wiedziałem zupełnie. Na razie jakoś nie wpadło mi to w oko, może na próbę dam 16mm z barlowem i sprawdzę. 

[Panasmaras]

Dnia 30 August 2016 at 17:27, MrOD napisał:

a przy małych źrenicach wyjściowych zerkanie jest dość kłopotliwe żeby nie powiedzieć niemożliwe.

Dlaczego niemożliwe?

[Hagen]

Relacja super,ale z tym RACZKOWANIEM to chłopie dołożyłeś do pieca! Pozdrawiam cię i wszystkich astrozakręconych!!!

[MrOD]

a przy małych źrenicach wyjściowych zerkanie jest dość kłopotliwe żeby nie powiedzieć niemożliwe.

Dlaczego niemożliwe?

Tak z własnego doświadczenia napisałem. A co, możliwe? Ja mam tak że przy małej źrenicy wyjściowej jak próbowałem zerkać to obraz traciłem, tylko na wprost był widoczny.

[lukost]

Możliwe, kwestia wprawy - choć faktycznie nieco utrudnione.