Obiekt tygodnia 15.03.2017 NGC 2362

[lukost]

Widząc przedwiosenną aurę za oknem (przebiśniegi, błotko i kocury w rui  ) uświadomiłem sobie, że to naprawdę ostatni moment na opisanie kapitalnej gromady otwartej, oczekującej od bardzo dawna na swą kolej, by zostać zaprezentowaną w ramach tego cyklu. Jako, że gwiazdozbiór Wielkiego Kundla szybko nam ucieka, trza się streszczać -  niemniej podczas marcowego nowiu można jeszcze z powodzeniem zapolować na zaproponowany w tym tygodniu cel.
Tradycyjnie serwuję obiekt mniej znany, ?odkryty? przeze mnie pewnej mroźnej, grudniowej nocy podczas eksploracji nisko położonych, południowych konstelacji (i to całkiem niedawno, bo jakieś 2-3 lata temu). Na szczęście zdecydowałem się wówczas sprawdzić, co kryje się pod lakonicznym oznaczeniem NGC 2362. Gdy już doń dotarłem, zwyczajnie oniemiałem, bo czegoś tak pięknego się nie spodziewałem. Od tego czasu ta "engiecetka" jest stałym przystankiem podczas moich peregrynacji po zimowym niebie, co więcej ? mam szczerą chęć, by stało się tak i w Waszym przypadku. 
Starhopping jest banalny, podobnie jak w przypadku opisywanego jakiś czas temu układu nazywanego zimowym Albireo. Najtrudniej namierzyć Syriusza, a dalej to już z górki.

źródło: http://freestarcharts.com

Ważne, by trafić na dobre warunki pogodowe (w sensie przejrzystości atmosfery nad horyzontem), bo nawet w południowej Polsce NGC 2362 góruje zaledwie kilkanaście stopni nad horyzontem.       
Gromada została odkryta przed 1654 rokiem przez Giovanniego Hodiernę; jakim cudem, skoro to obiekt niezbyt oczywisty, naprawdę nie wiem... Ponownie zaobserwował ja dopiero William Herschel w marcu 1783 roku. W jej skład wchodzi ok. 60 młodych słońc, rozrzuconych na obszarze ok. 6? wokół gwiazdy czwartej wielkości ? CMa. Zgodnie z klasyfikacją Trumplera gromada jest wydzielona, o silnej koncentracji w kierunku centrum (I), o dużym zróżnicowaniu jasności składników (3) i uboga w gwiazdy (p).  
W lornetkach 7x50 i 12x56 nie byłem w stanie dostrzec gwiazdek otaczających tau CMa, choć podobno jest to możliwe; niestety, jak dla mnie zwyczajnie ginęły w jej blasku. Znam jednak kilku lornetkowych ekspertów, którym tego typu wyzwania tylko zaostrzają apetyt (Co? Ja nie dam rady? Potrzymaj mi piwo! ), więc liczę na ich zaangażowanie.  
Nie mam (chwilowo zapewne) żadnej ?siedemdziesiątki?, więc kolejnym instrumentem obuocznym jest dopiero lorneta 25x100. O! I to jest to ? jeśli te nieporęczne, ciężkie krowy mają jakieś sensowne zastosowanie, to stworzono je właśnie po to, by móc napawać się widokiem wszelkiej maści gromad otwartych. W tej aperturze drobne gwiazdki - w liczbie kilkunastu - wydają się być skupione poniżej (znaczy na południe) od tau CMa. Dwie lub trzy z nich wybijają się nieco śmielej niż reszta, a najlepszym sposobem obserwacji okazało się zerkanie, przy jednoczesnym ?ignorowaniu? blasku jasnej gwiazdy (tak, ja czynimy to z Alnitakiem,  podczas paczania na mgławicę Płomień).   
Dopiero używając większych luster/soczewek dostrzeżemy, że jest tam więcej gwiezdnej kaszki, rozłożonej z grubsza równomiernie wokół tau CMa.   
Całkiem ciekawie było w refraktorze 150/750. Jeśli załadujemy doń dobrej jakości, szerokokątny okular, zapewniający poprawną korekcję pola (u mnie był to Nagler T4 12 mm), to zobaczymy około trzydziestu słabych, gwiezdnych punkcików (najjaśniejsze z nich mają ok. 7-8mag, reszta jakieś 9-10), zatopionych w delikatnej poświacie umiejscowionego centralnie błękitnego nadolbrzyma. Hmm, ciekawe, jaki widok wygenerowałby tu dobry apochromacik?
Tak to wygląda na zdjęciu wykonanym w Chile, przy użyciu teleskopu RC o skromnej aperturze 20".

źródło: www.astrophoton.com

Gromada jest powiązana z mgławicą Sh 2-310  - niedostępną wizualnie z naszych szerokości geograficznych (próbowałem swego czasu niutkiem 300/1500, z UltraBlockiem na pokładzie); także atlas Interstellarum klasyfikuje mgławicę jako niewidoczną w teleskopie dwunastocalowym. 
W katalogu Caldwell gromadę umieszczono pod numerem 64. 
Jeśli tylko trafisz na pogodny wieczór, koniecznie spróbuj i daj znać, jak poszło!        

[Karol_C]

"Zaliczyłem" ją dziś. W powiększeniu 42x słabo rozbita ale widoczna. W 125x wyraźnie odstępy między gwiazdami. Gromada dość ładna ale u mnie od dłuższego czasu syf na niebie.

Mimo to podobała mi się. Na pewno wrócę do niej przy lepszej pogodzie.

[lukost]

A u mnie przejrzystość byla wczoraj kapitalna. Ulewny deszcz i dość silny wiatr zrobiły swoje. 

[Poszukiwacz15]

U mnie pogoda jest bardzo dobra. Niestety wszystko psują lampy uliczne oświetlające właśnie tą część nieba. 

[Panasmaras]

Dnia 15 March 2017 o 17:22, lukost napisał:

(Co? Ja nie dam rady? Potrzymaj mi piwo! )

Potwierdzam, gromadka jest jak najbardziej wyłapywalna w 16x70 i nie wiem, czy przy dobrej przejrzystości nie padłaby i w 10x50 (a może padła, a ja nie pamiętam?). Jak najbardziej sprawdza się patent z ignorowaniem ? CMa i jednoczesnym zerkaniem.
Oczywiście, im większa lorneta, tym lepiej - łatwiej o kaszkowatość mgiełki wokół ? CMa (kojarzę, że już w 16x70 wychodziły pojedyncze gwiazdki).

[Damian P.]

Przedwczoraj widziałem ją w 10/50, ale tylko musnąłem okazyjnie. Rzuciło mi się w oczy charakterystyczne zamglenie wokół gwiazdy i obstawiam, że raczej na pewno pochodziło od słabszych składników gromady. W myśl słynnego powiedzenia: "wszyscy za jednego - jeden za wszystkich", można w zasadzie uznać, że gromada jest zwyczajnie widoczna gołym okiem.

Pierwszym razem wyłapałem ją w 15/70, ale w przypadku tego obiektu warto jest spojrzeć na nią w teleskopie. Lubie z reguły ciaśniejsze gromady w mniejszych powiększeniach, ale NGC 2362 jest dla mnie także przyjemna w 60 jak i 107 - krotnym powiększeniu. Przedwczoraj przemogłem się i wyniosłem teleskop, ale niestety nie ostrzył on zbyt dobrze gwiazd i musiałem zadowolić się tym razem ogólnym widokiem i kształtem tego obiektu.

[Panasmaras]

13 minut temu, Damian P. napisał:

W myśl słynnego powiedzenia: "wszyscy za jednego - jeden za wszystkich", można w zasadzie uznać, że gromada jest zwyczajnie widoczna gołym okiem.

Eee... chyba nie zrozumiałem. Bo ? CMa widać gołym okiem?

[Damian P.]

Jeśli to składnik gromady, to jakaś jej cząstka jest jakby widoczna. Nie mierzę gromady miarą jednej gwiazdy, ale ostatecznie ta gwiazda tworzy częściowo gromadę.

[Panasmaras]

Ale na tej zasadzie mogę powiedzieć, że skoro widzę swoją dłoń, to poniekąd widzę Drogę Mleczną  

[Damian P.]

Myślę, że to nie do końca trafione porównanie. Dłoń to dłoń i nie ma nic wspólnego z widokiem Drogi Mlecznej na niebie nocą. Składnik gromady ma moim zdaniem nieco więcej wspólnego z samą gromadą niż dłoń z DM. Jak powiedziałem - i podkreślam -  nie mierzę gromady miarą tej gwiazdy. Pierwszy raz zaliczyłem ją (gromadę) w lornetce 15/70 widząc wyraźne i ciasne kłębowisko. Nie pamiętam pojedynczych gwiazd, ale mgiełka była zerkaniem bardzo mocno wyraźna i rosnąca. Nigdy, powtarzam nigdy nie zaliczyłem tej gromady na podstawie najjaśniejszego składnika. Ale nie zmienia to faktu, że to część klastra i ta część - powiązana fizycznie - jest widoczna.

[Gość Paweł Trybus]

Lorneta 45x141 pod niebem SQM-L 21.10 pozwoliła dostrzec ok. 15 pojedynczych gwiazd w tej ślicznej gromadce. Super!

[Panasmaras]

Dnia 17 March 2017 o 12:53, Damian P. napisał:

Dłoń to dłoń i nie ma nic wspólnego z widokiem Drogi Mlecznej na niebie nocą.

Ale jest częścią Drogi Mlecznej  
D0bra, kończę OT (off-top, nie Obiekt Tygodnia ).

[Damian P.]

Ja też kończę OT (off top), ale coś tam dopiszę na koniec, bo jakby nie patrząc rozumiem o co Ci chodzi

Nie zaprzeczę, że jest częścią. Ale takim tropem można skończyć bardzo ogólnie. Obserwacyjnie dla wizualowca, jest to abstrakcyjnie odległe ujęcie powiązania. Natomiast wydaje mi się że składnik gromady, względem gromady jest dużo bliżej jako część obserwowanego obiektu. Nawet mimo, że dłoń jest częścią Drogi Mlecznej. Zresztą mam wrażenie, że gdyby tak rygorystycznie podejść do tej sprawy, to można wyprzeć się niektórych obiektów na niebie. Ja osobiście nie traktuje NGC 2362 jako gromady widzianej gołym okiem, bo to jakby nie w porządku wobec siebie jako obserwatora, ale patrząc pod pewnym kątem, to widać jej składnik. Licząc składniki gromady, wynik równy jest - jeden.

PS Ok już się zamykam

[Damian P.]

To jeszcze raz ja. Melduję wszem i wobec, że lornetka 10/50 wyciąga z gromady NGC 2362 pojedyncze gwiazdki. I nie chodzi tutaj bynajmniej o ? CMa. Szczegóły wkrótce...

[dziki1]

Wykorzystując wczorajsze warunki oraz to, że Wielki Piesek, dużymi susami chowa się do budy postanowiłem wraz z kolegą Andrzejem zapolować na tytułową bohaterkę. Wybraliśmy się parę kilometrów za miasto, gdzie południowo-zachodni skrawek nieba prezentował się iście hipnotyzująco. Zabraliśmy lornety 12x50, 15x70 oraz refraktor 120/600. Polowanie na NGC 2362 rozpoczęliśmy od podpięcia Nikona 12x50. Trudno było mi stwierdzić, czy coś, oprócz tau CMa widziałem. Chwilami, ignorując jej blask, wydawało mi się, że jakieś pojedyncze składniki gromady pieszczą mój wzrok. Nie byłem jednak całkowicie przekonany więc przesiedliśmy się na większy kaliber. Wbrew wszystkim serwowanym opiniom o małej sprawności i wielu wadach SM 15/70 po zerknięciu w jej okulary byłem przekonany, że gromada tam jest. "Olewając" nadolbrzyma byliśmy przekonani, że naszym oczom pokazuje się kilka słabszych składników gromady. Widok intrygujący - centralne patrzenie na tau CMa - gromada niewidoczna. Ignorowanie gwiazdy i nasze "slangowe" zerkanie - ngiecik widoczny w postaci kilku pojawiających się w polu widzenia lornety słońc. Bajkowo. Ale było nam mało, więc wykorzystaliśmy jeszcze , do potwierdzenia naszych spostrzeżeń, refraktorek 120/600 ładując do wyciągu 16 mm Maxvisionka. Wygenerowane powiększenie 38x przekonało nas, że gromada tam jest. W dalszym ciągu najlepszym sposobem na zwiększenie widoczności składników była metoda zerkania, ale w tym powiększeniu wyraźnie było widać kilkanaście blado-niebieskich słońc o zróżnicowanej jasności. Zabawy jednak wciąż było nam mało i do wyciągu powędrował ES-ik 6,7. Zrobiło się trochę ciemnawo, ale i ewidentnie bardzo mnogo. Słońca gromady odsłaniały przed nami swe tajemnice. Ile ich tam było.? Nie liczyliśmy. Kilkanaście, kilkadziesiąt - nieistotne. NGC 2362 prezentowała się iście kosmicznie. Ładne to to jest. Po obserwacji gromady mam kilka refleksji. Widziałem ją po raz pierwszy i także uważam, że będę do niej zawsze wracał, kiedy tylko warunki na to pozwolą. Mam lepszy wzrok od kolegi Andrzeja. Mój stary( w sensie rocznika) SM 15/70 nijak się ma do tych "współczesnych". Chyba coś w tym jest, że wczesna optyka ładowana do lornety była znacznie lepsza niż czyni się to aktualnie. Jestem pewien, że w lornecie 12x50 też się ją zobaczy - potrzeba tylko lepszego nieba, niż mam kilka kilometrów za miastem. Reasumując, obiekt godny polecenia każdemu obserwatorowi. Dziękuję Łukasz.