Skocz do zawartości

Dawno, dawno temu na skalistej planecie


Janko

Rekomendowane odpowiedzi

Niebo wiszące nad głowami pobudzało od zarania dziejów ludzką wyobraźnię. Już najstarszy wielki zabytek piśmiennictwa ukazuje w przenośny sposób zmagania człowieka z tajemnicą Wszechświata.

Gilgamesz.jpg.24999819c26eec20e381b9727bf3505e.jpg

Gilgamesz; źródło: http://www.ancient.eu/gilgamesh/

Gilgamesz, król miasta Uruk i heros sumeryjski tak opowiada matce swój sen (Gilgamesz, epos starożytnego Dwurzecza; rekonstrukcja i przekład: Robert Stiller; Państwowy Instytut Wydawniczy 1980):
(Anu był bogiem i uosobieniem nieba) ...Matko, sen widziałem dziś w nocy! Wesół szedłem wśród innych mężów, zebrały się i lśniły gwiazdy na niebie. Wtem runęły na mnie zastępy Anu i treść Anu mnie przygniotła, wojownik z gwiazd. Dźwignąłem go wzwyż i okazał się dla mnie za ciężki, trząsłem nim i zrzucić z siebie nie mogłem...

           Powstanie świata i człowieka według mitologii grecko-rzymskiej najpiękniej przedstawił Owidiusz w swych Przemianach (tłumaczenie Anny Kamieńskiej; Nasza Księgarnia 1969):

... Bóg lub lepsza natura spór ten rozstrzygnęła. Niebo odcięła od ziemi, ziemię od wody...Wklęsłe i lekkie niebo wytrysnęło i wybrało miejsce na szczycie... Tak bóg, jakkolwiek go nazwać ? rozrządził chaos i na części go rozdzielił... Nad wszystkim zaś rozpostarł płynny, lekki eter, nic nie mający w sobie z pyłu ziemi. Zaledwie wszystko w ścisłych rozmieścił granicach, gdy nagle gwiazdy, które z dawna kryły się w chaosie, błysły i roziskrzyły niebo. By zaś żadne regiony nie pozostały próżne, gwiazdy objęły w posiadanie krainę niebios, przybrawszy kształty bogów...
A Prometeusz zmieszał glinę z wodą rzek i ulepił z niej człowieka na podobieństwo bogów. Gdy zaś inne stworzenia wzrok spuszczają w ziemię, człowiek otrzymał postać wyniosłą, miał nakaz patrzeć w niebo, twarz zwracać ku gwiazdom...
http://www.eduteka.pl/doc/przemiany-owidiusza

Poetycznymi słowami mitologia objaśnia nam scenę świtu na nieboskłonie i przedstawia jej uczestników (Imre Trencsenyi-Waldapfel, Mitologia, tłum. Jan Śląski; Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967):
...Na początku był Chaos, wielka otchłań lub - jak później myślano - bezładna mieszanina elementów. Pierwszą siłą działającą we wszechświecie był Eros, "Miłość". Czy najpierw był Uranos, "Niebo", czy Gaja (Ge), "Ziemia", trudno wywnioskować ze sprzecznych źródeł... Gaja była małżonką Uranosa... synami Uranosa i Gai byli tytani... Córkami ... były tytanidy... Potomkami tytanów... są: Eos - "Jutrzenka", Helios - "Słońce", i Selene - "Księżyc"... Iapetos i Asja wydają na świat synów: Atlasa, który dźwiga na barkach firmament niebieski, oraz Prometeusza ... Eos ze związku z Astrajosem powija wiatry i gwiazdy. ... Wśród dzieci Hyperiona i Tei rozgrywa się codziennie owa wspaniała scena niebiańska ... Oto czwórka rączych rumaków wyciąga z fal morskich ognisty rydwan Heliosa, a ilekroć się wynurzy, tylekroć gwiazdy, jedna po drugiej, rzucają się do morza. Tylko Phosphoros (łać. Lucifer), "niosąca światło" gwiazda poranna spokojnie oczekuje wschodu słońca. Na drugim końcu stropu niebieskiego, dosiadłszy rączego rumaka uchodzi Selene, bogini Księżyca, z nadejściem bowiem swego brata, boga Słońca, musi się oddalić; Pan, koźlorogi bożek łąk i pól goni przerażonym spojrzeniem uchodzącą z nagła umiłowaną. Heliosa poprzedza "różanopalca Eos", bogini jutrzenki, która o tej właśnie porze zwykła się spotykać ze swym ziemskim kochankiem Kefalosem bądź - jak mówią inne mity - z Orionem...

Było już o walce Gilgamesza z wojownikiem z gwiazd, było o powstaniu nieba w mitologii grecko-rzymskiej, wypada przypomnieć sobie, jak stworzenie świata opisane zostało w najszacowniejszej księdze naszego kręgu kulturowego.

Poniżej fragment poetyckiego przekładu Genesis - Księgi rodzaju, pióra Artura Sandauera: BÓG, SZATAN, MESJASZ i ...? (Wydawnictwo Literackie w Krakowie 1977):

... Na początku stworzył Pan niebo i ziemię. A ziemia była męt i zamęt, ciemno było nad odmętem i duch Pański unosił się nad wodami. I rzekł Pan: "Stań się światło". I stało się światło. I ujrzał Pan, że światło jest dobre i oddzielił światło od ćmy. I nazwał Pan światło dniem, a ćmę nazwał nocą. I nastał wieczór, i nastał poranek - dzień pierwszy.
I rzekł Pan: "Niech stanie się sklepienie pośrodku wód i niech dzieli wody od wód". I uczynił Pan sklepienie i oddzielił wody pod sklepieniem od wód nad sklepieniem. I stało się tak. I nazwał Pan sklepienie niebem...
I rzekł Pan: "Niech staną na sklepieniu niebios świecidła, by dzielić dzień od nocy. I niech znaczą roki, dni i lata. I niech będą świecidła na sklepieniu niebios, by świecić ziemi". I stało się tak. Uczynił więc Pan dwa wielkie świecidła: świecidło większe, by rządziło dniem, i świecidło mniejsze, by rządziło nocą. A też i gwiazdy. I umieścił je Pan na sklepieniu niebios, by świeciły ziemi. I aby rządziły dniem i nocą tak, by dzielić światło od ćmy. I ujrzał Pan, że to dobre...
http://lubimyczytac.pl/ksiazka/102410/bog-szatan-mesjasz-i

Nawiązując do gwiezdnej mitologii starożytni Rzymianie mawiali:
Locum virtus habet inter astra ? cnota mieszka wśród gwiazd (Seneka Młodszy),
czy też:
Sic itur ad astra ? tak idzie się do gwiazd (Wergiliusz, Eneida; słowa Apollina chwalące męstwo).
Najszerzej chyba jednak znana jest inna sentencja, będąca parafrazą z Seneki a dotycząca Herkulesa:
Per aspera ad astra ? przez ciernie do gwiazd.

Ta ostatnia sentencja może także służyć jako motto dla nas - współczesnych astroamatorów żyjących w chłodnej i pochmurnej Europie środkowo-wschodniej.

 DSCF6284.thumb.JPG.cdb016e7f50358e948a1d51d250c2757.JPG

  • Like 7

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

24 minuty temu, Janko napisał:


Per aspera ad astra ? przez ciernie do gwiazd.

A nie przypadkiem "przez cierpienie do gwiazd"? 

Tak czy inaczej wszyscy dobrze wiemy , o co chodzi. Moim zdaniem nie tylko o sytuację pogodową z kilkunastoma nockami obserwacyjnymi rocznie ale i o coraz dalsze wyjazdy w poszukiwaniu w miarę ciemnego nieba, tachanie dziesiątek kilogramów sprzętu obserwacyjno-fotograficznego, kamasutrę lornetkową przy obserwacjach w zenicie itd.  ;)

  • Like 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

6 godzin temu, jutomi napisał:

A nie przypadkiem "przez cierpienie do gwiazd"? ...

Tłumaczenia są różne, dosłowne i przenośne, patrz np.  tutaj lub tutaj

Zerknę jeszcze do źródła, z którego korzystałem i uzupełnię odpowiedź.

Uzupełnienie:

Moje źródło, Aurea dicta Złote słowa Słynne łacińskie sentencje, przysłowia i powiedzenia Stanisława Kalinkowskiego (VEDA, Warszawa 2001) pisze w ten sposób:

Per aspera ad astra. ? Przez ciernie (przez trudy) do gwiazd. Parafraza zdania z tragedii Szalejący Herkules Seneki: Non est ad astra mollis e terris via: "Trudna jest z ziemi droga do gwiazd".

 

  • Like 3

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

e301dd1e4c10b9d2deb3c685a46a.jpg.7a1e57d14de149647d9b9fbeb5bc34d6.jpg

Aurea dicta wciąż można kupić nowe lub "jak nowe", i to oba tomy. Dla zakręconych na punkcie antyku - okazja :))

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 3 tygodnie później...
23 godziny temu, Hagen napisał:

No dobra wszystko o'key! Dawno, dawno temu na skalistej dzies tam, ale kochanieńki............w jakiej galaktyce!? Bo patrząc tu, oglądając tamto, ciężko to już ogarnąć!!!:)) Pozdrawiam serdecznie!!! 

Ciiii, regulamin nie pozwala :hot::))

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)