Fascynująca Mgławica Welon

[wessel]

Zaczyna się lato, a jak lato to Łabędź. Piękny gwiazdozbiór nieba letniego jest niewyczerpaną kopalnią dla obserwacji wizualnych i astrofotografii.

Ostatnio trafiłem na ciekawy artykuł autorstwa Gottlieba, przydatny w swoim założeniu dla wizualowców ale... przy moim zafiksowaniu na Łabędzia stanowiący kapitalne źródło wiedzy i jednym z najpiękniejszych obiektów letniego nieba północy - Mgławicy Welon aka Veil Nebula aka Cygnus Loop.

Na kolanie przetłumaczyłem, może sie komuś przyda.

Oryginał znajdziecie tutaj.

Z góry przepraszam za polszczyznę tego tłumaczenia, ale nie mam czasu na korekty.

Dzielimy Mgławicę Welon

by Steve Gottlieb

Mgławica Welon jest pozostałością po supernowej w Łabędziu. Składa się z  trzech głównych sekcji tworzących rozwiany kosmiczny wieniec pokrywający okrąg o średnicy prawie trzech stopni. Tradycyjnie określana odległość Welonu to 2500 lat świetlnych lub nieco więcej, ale ostatnie badania wykorzystujące HST i Far Ultraviolet Spectroscopic Explorer ( FUSE)  potwierdziły raczej mniejszą odległość ok. 1500 lat świetlnych. Te wyniki także obniżyły oszacowany wiek z 30,000 lat do mniej niż 10,000 lat.

Zanim w późnych latach siedemdziesiątych pojawiły się filtry mgławicowe Mgławica Welon była uznawana za mocne  wyzwanie dla  amatorskich teleskopów. Ale w dziś , w obszarach ciemnego nieba, Welon  jest zapewne najbardziej spektakularnym obiektem dla obserwacji wizualnych na północnym niebie z użyciem filtrów OIII i współczesnego okularu o szerokim kącie widzenia.

Nawet w mojej lornetce 15x50 wyposażonej w filtry UHC, cały wschodni łuk (NGC 6992 / 6995) i części zachodniego łuku (NGC 6960) są łatwo widoczne i mogę nawet zauważyć główną część Trójkątu Pickeringa. W moim 18-calowym Starmasterze ( Newton Starmaster f/4.3- przyp.tłum.) widoczna jest większa część mgławicy pokazywanej na zdjęciach, szczególnie jeśli używamy dobrej mapy do poszukiwań. Dwa główne zachodnie i wschodnie łuki pokazują  dużo włóknistej struktury i trudno je opisać szczegółowo. Mój ulubiony region  wygląda jak lekkie jak piórko gałęzie, które poszerzają się na zachód na południowej stronie NGC 6992 / 6995. W dobrych warunkach  włókna wyglądają się jak splecione nici albo poskręcane liny dające uderzający 3-wymiarowy wygląd!

William Herschel odkrył wschodni odcinek Mgławicy Welon (NGC 6992) 5 września 1783. Opisał  "rozchodzącą się mgławicę,  poszerzającą się  w RA niemal 1.5 stopnie i w deklinacji do 52'. Następna część dzieli się na kilka strumieni zbiegających się  jeszcze raz na południu. "  Dwie noce później wrócił do tego regionu i znalazł zachodnią sekcję Mgławicy Welon  (NGC 6960),  który przedstawił jako " poszerzony; przechodzący przez kappa (52) Cygni łuk mgławicowy. o długości?.. około 2 stopni? "

Syn Williama John Herschel najpierw opisał lekkie jak piórko boczne włókna przy południowej stronie wschodniej części (NGC 6995) 7 września 1825. Znalazł  "najcudowniejsze zjawisko. Bardzo duży obszar szeroki na20 'albo 30' w DEC i 1 do 2 minut w RA wypełniony mgławicą i gwiazdami. Mgławica zdecydowanie jest związana z gwiazdami  i nie składa się z gwiazd. Nieregularna, koronkowa w swej budowie  mgławica otoczona gwiazdami ma swą część  wyznaczoną przez gwiazdy ale w jakieś części jest zdecydowanie tylko mgławicowa w swym charakterze i nie widać tam żadnych gwiazd ". Zrobił również szkic tego regionu, który został wydany w katalogu Slough z 1833 roku.

Williamina Fleming odkryła Trójkąt Pickeringa (alias Klin Pickeringa) badając klisze fotograficzne Obserwatorium Harvardu w 1904. Prawa do nazwy zachował  Edward Charles Pickering, dyrektor obserwatorium. Trójkąt Pickeringa to szeroki na 45 'trójkątny kosmyk podzielony na północnym końcu i składający się z takiej samej włóknistej struktury jak jego dwaj jaśniejsi sąsiedzi. Cieniutka nić mgławicy  przebiega dalej, daleko na południe.

Wydanie wrześniowe 2011 roku magazynu Sky&Telescope zawiera  artykuł na temat Mgławicy Welon napisany przez Alana Whitmana opisujący kilka z mniej znanych pojedynczych włókien które widać na zdjęciach, a które nie są uwzględnione w atlasach nieba. Drugiego i trzeciego sierpnia 2011 obserwowałem wiele z tych regionów oraz kilka innych z przełęczy Packer Saddle ( 7200 stóp, około 2400 metrów npm), w Sierra Buttes. W opisach poniżej wykorzystałem informacje Allana dla obiektów A do H i dodałem obiekty I i J.

 Dołączyłem także opisy dla Trójkąta Pickeringa jak również NGC 6974 i 6979. Podałem  współrzędne (J2000) dla  przybliżonego środka tych obiektów , przybliżone wielkości  ich średnic i ich opis na załączonym obrazie.

NGC 6974

 

20 51 04 +31 49.7

Wielkość 4 'x2.5'

Pomimo że pozycja w katalogu NGC podawana jest dalej o 74 ' na południe w pustym obszarze Welonu, to moje położenie wskazuje mgławicę między północnym końcem Trójkąta Pickeringa i północnym końcem NGC 6992 / 5 (wschodni obszar Welonu). Ten obszar ma rozmiary  4 'x2.5' i zawiera trzy jaśniejsze gwiazdy. Mgławica przebiega w kierunku NW i na końcu rozszerza się przechodząc w NGC 6979. Niezwykle ulotne obszary  poszerzają się przynajmniej 20 ? dalej w kierunku SW a więc  w kierunku jaśniejszego obszaru ( patrz opis obszaru G).

NGC 6979

 

20 50 28 +32 01.6

Wielkość 5 'x3'

Nazwa 6979  jest stosowana do północno ? zachodniego zakończenia Mgławicy Welon , dość słabego, o wymiarach 20 'x4'. Łatwiej ją zlokalizować na północny-wschód od północnego zakończenia Trójkąta Pickeringa. Część północno-zachodnia mgławicy ma rozmiar 5 'x3' i obejmuje kilka gwiazd, w tym parę w kierunku SW  i kilka w części północnej.  Pojedyncze włókno ( obszar ?F? ") ułożony w kierunku NNW-SSE jest usytuowany 10 ' w kierunku ENE od  NGC 6979. Na południe od NGC 6979 mgławica przerzedza się i słabym włóknem o długości 15? przedłuża na południowy wschód aż do NGC 6974.

Trójkąt Pickeringa = Simeis 3-188

 

20 48 32 +31 31 38

Wielkość 45 'x30'

Używając powiększenia 108 x i filtra OIII, obserwujemy główny trójkątny klin, który  poszerza się niemal do 50 'i pyszni się  niezwykłą ilością włóknistej struktury z wielką liczbą długich, cienkich fragmentów o dużej jasności powierzchniowej przebiegających w różnych kierunkach. Włókna zlewają się i krzyżują. Północny koniec to rzucająca się w oczy włóknista struktura która rozciąga się  na zewnątrz w kierunku wschód-zachód na 20 '-25'. Kilka jasnych, ostrych włókien widocznych jest na krańcu wschodnim oraz na północ i na zachodniej granicy obszaru. Trójkąt Pickeringa rozciąga się południe gdzie zwęża do 2 'od niemal  50' (pełne 56 'pole okularu  21 mm Etos). Na południowym  końcu wąskie włókno odgina się  na wschód i znacznie traci wtedy na jasności. Dalej na południe rozciąga się jako lekkie, niezwykle wąskie włókno. Starannie śledząc tą nitkę  (szerokość ~ 20  ") nie trudno zaobserwować w sąsiedztwie dwie gwiazdy 7.2 mag HD 198330 i 7.9 mag HD 198482 które mija i podąża dalej na południe, aby na deklinacji +30. 5 ° osiągnąć długość sumaryczną najmniej 90'. Dalsze południe mgławica dzieli na ciemne, trudne do zdefiniowania kawałki i niemal łączy się z obszarem ?I? osiągając długość sumaryczną z ~ 1.75 °.

Mgławica Welon obszar ?A?  = Simeis 3-210

 

20 53 07 +29 39.0

 

Simeis 3-210 to długie, wąskie włókno w najdalszym południowym końcu Welonu . Jest praktycznie nieznana (nie wymieniona oddzielnie w SIMBAD), pomimo że  wskazana w atlasach Millenium i U2000. Pomimo że znacznie słabsza niż inne główne części Welonu, Simeis 3-210 łatwo można zobaczyć używając powiększenia 105x z filtrem OIII, kiedy przecina gwiazdę  6.4 mag  HD 198976. Ten wąski kosmyk jest poszerzony w kierunku  NS do przynajmniej 20 'z północną połową w kształcie wydłużonego obszaru  ~ 3' x1 , centralnie obok jasnej gwiazdy położonej  około 6' na NNE. Południowa część jest bardzo ciemnym włóknem zaczynającym się przy gwieździe 6.4 mag chociaż rozjaśnia się nieco około ~ 10 'od gwiazdy w kierunku SSW. Poszerza się dalej na południe aż do gwiazdy 7.7 mag, osiągając całkowita długość 25 '-30'.

Mgławica  Welon obszar ?B?

 

20 51 22 +30 10.9

Raczej ciemny,  wydzielony obszar  mgławicy łatwy do zauważenia jako okrągły lub owalny kształt przy powiększeniu 108x i z użyciem filtra OIII. Jedna gwiazda służy za punkt odniesienia dla tego słabego kształtu. ( Autor nie wskazuje gwiazdy)

 

 

Mgławica Welon obszar ?C?
20 49 12 +29 52.0

Słaby, mały obszar na południowym końcu mgławicy związany z 2-3 gwiazdami. Zlokalizowany około 15? na NE od jaśniejszej części ?D?. Na zdjęciach to jest po prostu jakaś część całości, widoczna jako porwane włókna południowego końca NGC 6960 , uciekające w kierunku SE.

 

 

Mgławica Welon obszar ?D?

 

20 48 12 +29 45.6

Wielkość 4 '

Część "D" jest położona 9 ' w kierunku NE od gwiazdy 8.1 mag  HD 198198, w najdalszym południowym końcu NGC 6960 (główna zachodnia część), gdzie dzieli na kilka włókien i obszarów. Przy powiększeniu 108 x i filtrze OIII, ten interesujący kawałek pojawił się jako nieregularny kształt z gwiazdami ułożonymi w kształt elipsy  o wymiarach 4 'x2.5' . Bardzo jasne włókno o długości  ~ 2.5, rozszerza się w kierunku  NE od północno-zachodniego końca elipsy. Włókno przygasa, ale dodatkowy obszar mgławicy rozwija się dalej w kierunku NE na kolejne 3? .  Dokładnie 16 ?na północ od tego jasnego włókna  można znaleźć kolejny,  słaby pas mgławicy  (nie pokazany w Millenium Star Atlas (MSA), tuż za +30 ° dec. Jaśniejsze włókno znajduje się także ~ 5 'na zachód od północnego końca tego słabego pasa.

Mgławica Welon obszar ?E?

 

20 47 07 +31 26

Wielkość 7 'x3'

To jest stosunkowo jasny, wydzielony obszar Mgławicy Welon około 20 'zachód albo SW od głównej części Trójkąta Pickeringa. Przy powiększeniu 108 x i filtrze OIII pojawia się w kształci litery V , przy czym część zachodnia jest lepiej widoczna, całość  ma wielkość  ~ 7 'x3'. Jestem pewny, że zauważyłem ten fragment  wcześniej,  ponieważ jest bardzo wyraźny. Nie jest opisany niestety w katalogu U2000. Jest za to opisany w MSA i Megastar.

Mgławica Welon obszar  ?F?

 

20 49 46 +32 05.4

Wielkość 2.5 'x0.5'

To włókno w Mgławicy Welon jest niedaleko końca NW NGC 6979, koło północno-głównego  czubka całej pętli. Przy powiększeniu 108 x i filtrze OIII było łatwo widoczne,  bardzo wydłużony kosmyk ukierunkowany w  NNW-SSE  miał  wymiary ~ 2.5 'x0.5'.

Mgławica Welon obszar ?G?

 

20 52 06 +31 23.3

Wielkość 3 '

Słaby, wydzielony obszar Mgławicy Welon jest  zlokalizowany pośrodku kompleksu między Trójkątem Pickeringa a NGC 6992 (wschodnia połowa). Przy powiększeniu 108 x pojawia się słaby, dość mały, owalny kształt , mający  ~ 3 'średnicy. Część  "G" jest gorzej widoczna niż obszar "H" i jest usytuowana na  NW od dwóch gwiazd 9.5 / 10.4 mag gwiazd i dokładnie na  NE od gwiazdy 11 mag. Obszar nie jest uwzględniony w Megastar i U2000 ale jest wskazany w MSA.

Mgławica Welon obszar ?H?

 

20 56 18 +30 24.0

Wielkość 2.5 '

To jest obszar około 35 ' na S od ulotnych włókien  w południowym końcu N6992 (główna wschodnia część). Łatwo zobaczyłem go  przy powiększeniu 108 x używając filtra OIII, jako dość jasny mniej więcej trójkątny nadany kształt  o wymiarach  ~ 2 'x1.2' . Kilka słabych gwiazd widać w końcu SW obszaru. Obszar nie jest uwzględniony w Megastar i MSA ale jest wskazane w U2000.

 

 

Mgławica Welon obszar ?I?
20 49 05 +30 18
Wielkość 4'

Ta część Mgławicy jest zlokalizowana na wschód od południowego, rozwidlonego końca NGC 6960,  na najdalszym południowym końcu Trójkąta Pickeringa. Przy powiększeniu 108x i korzystaniu z filtra OIII ukazuje się jako jasny obszar z nieregularną obwódką, około 3? średnicy ze słabszymi fragmentami powiększającymi zajmowany obszar. Jest uwzględniony jako fragment Trójkąta Pickeringa w MSA i U2000 a jako osobny obszar w atlasie Megastar.

Mgławica Welon obszar ?J?
20 48 11 +30 28.8
Wielkość 3'

To bardzo ciemny, odrębny obszar mgławicy około 15? n NW od obszaru ?I?. W powiększeniu 108x i filtrze OIII  pokazuje się jako bardzo ciemny obszar stowarzyszony z grupą małych gwiazd, średnica około 3?. Można go łatwo przegapić. W atlasie Megastar wskazany jako osobny obszar. W MSA wskazany jako część  zachodniego rozszerzenia południowego zakończenia Trójkąta Pickeringa.

[lukost]

Swego czasu ten temat przerabiał także Paweł: http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/1764-bliższe-spojrzenie-na-kompleks-mgławicowy-veil/

Bardzo lubię podążać za The Thin Thread - wijącym się, ulotnym pasemkiem, niknącym wśród mrowia gwiazd, by po chwili znów się pojawić... Magiczny obiekt. 

 

[prestoneq]

Hehe takie zdjęcie( tu brak zaznaczonych składników K i L ) mam wydrukowane od ładnych paru lat i znam je normalnie na pamięć , pętlę łabędzia widziałem już tyle razy i to z tylu różnych sprzętów a wciąż zerkam tam jakby z przyzwyczajenia najczęściej z ref. 102/500 z filterkiem.

[lukost]

Oj tak, pamiętam do dziś, jaki obraz wygenerował ten achromat kilka lat temu w Zatomiu, z Pentaxem XW 30 mm i filtrem OIII na pokładzie...

[wessel]

Zaczynam swoją tegoroczną przygodę z Łabędziem

Veloce, STL 11000 na ASA DDM 60. 5x300 sekund RGB i 4x1200 sekund Ha.

[ignisdei]

Dnia 18.06.2017 o 21:12, lukost napisał:

Swego czasu ten temat przerabiał także Paweł

Nie tylko ....

 

[DarX86]

10 minut temu, wessel napisał:

Zaczynam swoją tegoroczną przygodę z Łabędziem

Czyżby szykowała się mozaika  

[wessel]

Owszem:)

[wessel]

 

Pogoda dziś lipna, więc trochę pobawiłem sie materiałem.

Mozaika LRGB nie jest skończona, wprawne oko po lewej stronie dostrzeże pewne niedostatki.

 

 

A to opis z wykorzystaniem rysunku Steve'a Gottlieba z artykułu powyżej:

 

 

 

[DarX86]

Ciut za dużo Ci się skopiowało  A efekt już jest fajny, a co dopiero jak doczekamy się na finalny