Zaćmienie OW Gem 2012

[cxb]

W tym roku w maju wypada zaćmienie gwiazdy OW Gem. Jest godna uwagi ze względu na długi okres pomiędzy kolejnymi zaćmieniami, który wynosi 1258.79d (3.45 lat).

Gwiazda to została odkryta dopiero w 1988r, od momentu jej odkrycia było 7 minimów głównych, ostatnie miało miejsce w listopadzie 2008r, niestety pogoda nie rozpieszczała. Pomimo tego udało się polskim obserwatorom zaobserwować minimum:

Tegoroczne zaćmienie wystąpi około 6 maja i potrwa około 2 tygodni. Niestety OW Gem będzie już wtedy stosunkowo nisko nad horyzontem, w momencie zmierzchu żeglarskiego zaledwie 15* :-\ Pomimo tego warto przyjrzeć się tej zmiennej, być może w sprzyjających warunkach uda się wykonać kilka ocen w trakcie minimum.

Następne minimum wypadnie dopiero w październiku 2015r.

Gwiazda ta jest bardzo łatwa w lokalizacji, znajduje się w pobliżu jasnej gwiazdy OW Gem, poniżej prezentuje mapki z CdC, które mam nadzieje ułatwią odnalezienie tej zmiennej:

Mapkę do oceny zmiennej można wygenerować:

http://www.aavso.org/vsp

Opis poprzedniego minimum można znaleźć:

http://astro4u.net/yabbse/index.php/topic,13359.0.html

Życzę udanych obserwacji i czystego nieba :)

Pozdrawiam

Bogdan Kubiak

[rybi]

Tegoroczne zaćmienie wystąpi około 6 maja i potrwa około 2 tygodni. Niestety OW Gem będzie już wtedy stosunkowo nisko nad horyzontem, w momencie zmierzchu żeglarskiego zaledwie 15* :-\ Pomimo tego warto przyjrzeć się tej zmiennej, być może w sprzyjających warunkach uda się wykonać kilka ocen w trakcie minimum.

Następne minimum wypadnie dopiero w październiku 2015r.

Z obserwacji majowych wyszła całkiem dobrze obsadzona krzywa zmian blasku w czasie minimum.

Niestety niskie położenie nad horyzontem skutecznie zniechęciło mnie do obserwacji tej gwiazdy. Pozostaje czekać do 2015 r. :(

Ostatnio znalazłem w Internecie ciekawy materiał w języku polskim podsumowujący stan wiedzy na temat OW Gem na rok 2009 (praca doktorska C.Gałana z UMK Toruń). Polecam bardziej opisowe rozdziały 3.1 i 3.7 dotyczące OW Gem (są tam również opisane inne podobne układy podwójne EE Cep i AZ Cas).

Ciekawy jest wniosek z analizy danych obserwacyjnych na temat wieku tego układu podwójnego. Mniej masywna gwiazda 3,8Mo (ewolucyjne - nadolbrzym) liczy około 80mln lat, natomiast bardziej masywna gwiazda 4,5Mo (w stadium ewolucyjnym nadolbrzyma) jest wieku około 170-200mln lat.

Aby wyjaśnić tą różnicę zaproponowano między innymi hipotezę "mergera". Cięższy nadolbrzym kiedyś mógł być np. ciasną parą dwóch gwiazd 4Mo+2Mo o okresie obiegu 2dni, które dawno temu się zderzyły i powstał nadolbrzym.

Dlatego warto nadal obserwować ten układ podwójny.

[ssvir]

Dzięki rybi za link do pracy doktorskiej C. Gałana :). Kopalnia wiedzy na temat długookresowych układów zaćmieniowych.

[rybi]

W październiku 2015r. (8-24 października) jest prognozowane kolejne zaćmienie w mało znanym układzie OW Geminorum.
Osobiście spróbuję zaobserwować to fascynujące zjawisko aparatem cyfrowym (fotometria DSLR).
Ale zachęcam również do obserwacji wizualnych tego zaćmienia.

Informację na temat tego zaćmienia można znaleźć w artykule Bogdana Kubiaka pt. "OW Geminorum?zaćmienie 2015" (ostatnia Proxima nr 21, str.22-24):
www.astronomica.pl/proxima21.pdf

Poniżej podaję niektóre istotne cytaty z powyższego artykułu:
...Udało się też ustalić, że w skład układu wchodzą dwa nadolbrzymy, składnik główny jest typu FIb?II natomiast drugi składnik G8 IIb. Masy składników układu wyznaczono na: M1 = 5,9 Mo, M2 = 4,0 Mo;natomiast promienie gwiazd na: R1 = 30 Ro, R2 = 35 Ro.
...W zakresie wizualnym OW Gem zmienia swoją jasność w przedziale 8,2-10 mag. Wynika z tego, że już przez niewielkie instrumenty amatorskie możemy obserwować całe zaćmienie.
...OW Gem jest bardzo łatwa w lokalizacji, odnajdziemy ją kierując wzrok około 1,5° na północny zachód od świecącej z jasnością 1,9 mag gwiazdy ? Gem. Poniżej gwiazdozbiór Bliźniąt z zaznaczoną pozycją gwiazdy OW Gem.


W tym roku mamy wyjątkową okazję by móc zobaczyć zaćmienie główne OW Gem. Przewidywany czas zaćmienia zawiera się w przedziale od 8-24 października. W obserwacjach nie będzie przeszkadzał Księżyc, który w tym czasie będzie znajdował się dość daleko od zmiennej. Warto jednak zwrócić uwagę na ten układ jeszcze przed przewidywanym okresem zaćmienia oraz kontynuować obserwacje także po jego wystąpieniu. Bliźnięta pojawią się na porannym niebie w II połowie sierpnia i już wtedy można spojrzeć w kierunku OW Gem, by zaznajomić się z jej otoczeniem i wykonać pierwsze próby oceny jasności. Poniżej mapka okolic OW Gem wraz z gwiazdami porównania:


Wszystkie osoby, które wykonają obserwacje OW Gem i chciałyby się przyczynić do poszerzenia wiedzy o tym niezwykłym układzie podwójnym zachęcamy do podzielenia się uzyskanymi wynikami poprzez:
- wysłanie ich na adres: [email protected]
- wprowadzenie na stronie: http://mira.nwz.pl/
- wprowadzenie na stronie: http://www.aavso.org/webobs

[cxb]

Parę nocy temu udało mi się ocenić OW Gem na 8.2 mag. Polecam wszystkim obserwacje tej ciekawej zmiennej zaćmieniowej. Warto wykorzystać każdą najmniejszą okazję do jej obserwacji, ponieważ kolejne zaćmienie dopiero w marcu 2019r !!!!

[rybi]

Już trwa zaćmienie OW Gem ... 
Otrzymałem z porannych obserwacji szacunkową jasność z pikseli "G" mojej lustrzanki ok. 8.44mag. Zachęcam do obserwacji!

Dzisiaj około 3 w  nocy w końcu po półrocznej przerwie uruchomiłem swój sprzęt fotometryczny i zrobiłem serię 10 zdjęć 30-sekundowych okolicy OW Gem moim Tairem 300mm (pole widzenia 4x6 stopni). Przy robieniu fotki celowałem tak aby Alhena była w rogu. Okazało się, że nieprześwietlone RAW-y z OW Gem uzyskałem przy ISO=200. Pierwszy bardzo roboczy stack załączyłem na rysunku poniżej z oznaczonymi niektórymi gwiazdami.

Okolica jest dość uboga w inne gwiazdy zmienne.  Tuż obok OW Gem jest zaćmieniowa (?) QQ Gem - zmienna o amplitudzie ok.0.1mag (7.62-7.74mag). Ciekawym przypadkiem wydaje się zmienna późnego typu widmowego CR Gem, która w VSX ma jasność <10.8mag, a na mojej fotce około 9mag. Przy okazji obserwacji OW Gem rzucę na nią okiem :)

Nie miałem czasu aby zrobić porządną fotometrię. 
Na 5minutowej fotce stackowanej z wyseparowanymi pikselami "G", w której uwzględniłem master-flata wykonałem szacunkowy pomiar jasności OW Gem (+QQ Gem) względem gwiazdy porównania o jasności 8.02mag za pomocą Irisa. Przy tym ustawiłem stałą magnitudową w Irisie tak, że w okienku wyniku otrzymałem prawidłową jasność gwiazdy porównania (ok.8.02mag) oraz aktualną jasność dla OW Gem około 8.44mag oraz 7.7mag dla QQ Gem (wartość zgodna z zakresem zmienności podanym w VSX).

[cxb]

Także ją przed chwilą oceniłem, wizualnie była nieznacznie jaśniejsza od 9 mag, w każdym bądź bez wątpienia leci w dół :)

[rybi]

Od wczoraj jasność na "zielonych pikselach" spadła o ok.0.1 mag i wynosi ok.8.53mag. Oczywiście są to tylko takie moje szacunki na niezbyt ostrym zdjęciu. Teraz jasność OW Gem spada o około 0.1mag, ale przyspiesza ... i za kilka dni to może być nawet 0.3-0.4mag w ciągu doby - tak jak na poprzednim zaćmieniu w 2012 roku:

Piękne zaćmienie ...

Gdyby ktoś obserwował wizualnie to zaćmienie, to niech się tym nie sugeruje i nie stara się uzyskać identyczny rezultat. Jasność wizualna tej samej gwiazdy często się rożni od jasności V wyznaczonej technikami CCD/DSLR (zależy to od B-V, pisał o tym kiedyś Ssvir na tym forum).

Idę zrobić jeszcze jedną serię fotek do pomiaru jasności.

[cxb]

Słabnie w oczach, wizualnie jest już w rejonie 9 mag :)

[cxb]

Zaćmienie OW Gem definitywnie się skończyło. Początek zapowiadał się całkiem ładnie, niestety później praktycznie całą Polskę spowiły chmury, uniemożliwiając obserwacje za równo środka zaćmienia jak i wyjścia gwiazdy z zaćmienia. Pozostaje więc jedynie nacieszyć oczy wykresem z AAVSO oraz czekać na marzec 2019r ;)

Poniżej przebieg zaćmienia na podstawie obserwacji przesłanych do AAVSO:

[Krzysztof_K]

Niezbyt dużo tych obserwacji jak na AAVSO.