Pan Kleks w kosmosie

[lukost]

Niedzielny wieczór (17 sierpnia) okazał się rewelacyjny pod względem warunków pogodowych. Przejrzystość atmosfery robiła kolosalne wrażenie - z tarasu mojego mieszkania na przedmieściach widziałem bardzo wyraźną Drogę Mleczną, kończącą się tuż nad Tatrami, odległymi o dwadzieścia kilka kilometrów. Bez pomocy lornetki łatwo dostrzegłem oświetlenie budynku górnej stacji kolejki na Kasprowym Wierchu. Niestety nie miałem możliwości, by wyskoczyć na Przełęcz Knurowską - następnego ranka czekał mnie wyjazd w Bieszczady i wypadało odpocząć przed drogą. Rozstawiłem zatem lornetę 28x110 i postanowiłem przeskanować niebo tuż nad południowym horyzontem, w okolicy centrum Galaktyki.
Na pierwszy ogień poszły dwie przepiękne, ogromne i majestatyczne emki ? gromady otwarte numer 6 i 7 w Skorpionie. Obie wspaniale zaprezentowały się w lornecie, ukazując sporo (po kilkadziesiąt) dość jasnych gwiazdek wchodzących w ich skład. M6 nazywana bywa Gromadą Motyl i faktycznie taki kształt rzuca się w oczy, z kolei M7 to Gromada Ptolomeusza (bowiem ten grecki astronom i matematyk obserwował ją już około 130 roku naszej ery, zapewne bez użycia lornetki ;) ). Właściwie jedyna trudność przy obserwacji tych obiektów to ich wysokość nad horyzontem (deklinacja odpowiednio -32° 15' 15" i -34° 47' 34,2").
Następna w kolejce czekała gromada otwarta NGC 6451, zlokalizowana w Skorpionie. Mgiełka ma jasność 8,2mag i rozmiary kątowe 8'. Gromadka w powiększeniu 28x nie została rozpita, tfu, znaczy rozbita ? jawiła się jako spory, owalny, skrzący się placek. Ładna!

Kolejny obiekt, a właściwie parka okazały się być gwoździem programu - w NGC 6520 i przylegającego do niej, ciemnego Barnarda 86 (Ink Spot) wpatrywałem się dobre kilkanaście minut, kilkakrotnie do nich wracając. Starhopping warto zacząć od Laguny (M8), zjeżdżając jeszcze kilka stopni na południe. Cały patent polega na kontraście pomiędzy jasną, choć niewielkich rozmiarów gromadką otwartą NGC 6520 (jasność 7,6mag, rozmiar 5') a pozbawioną gwiazd dziurą na niebie, czyli ciemną mgławicą B86, zwaną po naszemu "Kleksem". Obok "Kleksa" świeci dość jasna gwiazdka. Jako że jeden obraz zastępuje tysiąc słów, polecam zerknąć na poniższe zdjęcie (źródło: http://www.eso.org).

Tego wieczoru spojrzałem jeszcze na położone niedaleko siebie gromady kuliste NGC 6522 i 6528, ogromną i jasną M22, kuliste emki numer 69 i 70 oraz dwie nieco słabsze, choć wciąż oczywiste kulki, mianowicie NGC 6624 i 6652 w Strzelcu.
To tyle. Następnego dnia, już w Roztokach Górnych, w doborowym towarzystwie zaliczyłem kolejną udaną sesję obserwacyjną, ale to temat na osobną relację. Niestety, tak nisko położone obiekty nie były tam dostępne, bowiem zasłaniały je pobliskie wzniesienia.

[Blondas]

Ja jestem zachwycony M6. Na południu Europy jest dość wysoko i świetnie się prezentuje w 10x50. W środku robi się piękny krzyż z gwiazd. Z Polski mogłem ją tylko zaliczać. Tutaj jest głównym przedmiotem obserwacji. M7 to fajna mgiełka, ale nie tak spektakularna. Kolejny przedmiot zachwytu to opisywana M22. Jest tu olbrzymia. Dużo bardziej efektowna niż M13. Tym bardziej, że ma bogate towarzystwo gwiazd. Spróbuję zapolować na Kleksa.

[lukost]

Też uważam, że M13 jest przereklamowana ;)  Eh, gdyby M22 wznosiła się u nas wyżej nad horyzont... Raz miałem okazję (znaczy przejrzystość i seeing), by rozbić ją w dużym powiększeniu w newtonie 13" - coś pięknego, Messier trzynasty się chowa.  

Z "Kleksem" w lornetce 10x50 może być problem - u mnie swoje zrobiła apertura tej nieco przerośniętej dwururki. Choć z drugiej strony masz go wyżej - koniecznie spróbuj i napisz, czy się udało.  

[Blondas]

Próba podjęta. Wybrałem się 12 km od wybrzeża w góry. Jednak zachodnia Kreta jest taka sobie na obserwacje. Mocno daje łuna od Chani i z zachodniego wybrzeża. Na szczęście południe było bez łuny. Ciut zasłonięte przez górę, zatem władowałem się w winnicę, żeby poprawić sobie widoczność. Trzeba było stać, bo na ziemi były jakieś kolczaste rośliny. Zasięg niezły. M13 widoczna gołym okiem, widoczna też gwiazdka w głowie Smoka.

W lornetce 10x50 dobrze widać NGC 6520 jako drobną mgiełkę i na prawo od niej jest jasna gwiazda wyraźnie oddzielona ciemnym obszarem. Nie jest to jednak taki ewidentny kleks oddzielający się od mocno zagwieżdżonego obszaru wokół. Tu brakuje przede wszystkim powiększenia. Gromada z gwiazdą zajmują niewielką część pola widzenia.

[Panasmaras]

Nie jest to jednak taki ewidentny kleks oddzielający się od mocno zagwieżdżonego obszaru wokół.

Ciemnotki prawie nigdy nie są mocno odcięte wyraźną krawędzią - zwykle obserwujemy je jako ciemniejsze obszary o mniej lub bardziej rozmytych krawędziach. W tym przypadku mocniejsze powiększenie na pewno pomogłoby ze względu na niewielkie rozmiary kątowe obiektu. Spowodowałoby też zwiększenie zasięgu, przez co wyszłaby większa ilość gwiazd tła, więc i sam kleks byłby wyraźniejszy.

[lukost]

Racja , chociaż przykładowo Barnard 168 wydaje mi się każdorazowo dość wyraźnie odcięty od gwiazdowego tła.

Co do Kleksa, to sprawdziłem w Stellarium i wygląda na to, że możemy jeszcze próbować dorwać go w Zatomiu (pod warunkiem dostępu do odsłoniętego i czystego południowo - zachodniego horyznontu).

[Panasmaras]

Racja , chociaż przykładowo Barnard 168 wydaje mi się każdorazowo dość wyraźnie odcięty od gwiazdowego tła.

Zgoda, ale z kolei jego zachodnia część już mocno się rozpływa. Poza tym, to jest spory i regularny obiekt, więc nawet nie musiałby mieć wyraźnie zdefiniowanych krawędzi, by być dobrze widoczny.

 

Co do Kleksa, to sprawdziłem w Stellarium i wygląda na to, że możemy jeszcze próbować dorwać go w Zatomiu (pod warunkiem dostępu do odsłoniętego i czystego południowo - zachodniego horyznontu).

 

Dostęp do horyzontu będzie, możemy więc próbować. Choć obawiam się, że strata tych paru stopni wpłynie negatywnie na dostrzegalność obiektu.

[lukost]

Zresztą liczę, że jako spec od "ciemniaków" (i nie tylko) zaproponujesz coś jako cel/cele dla 28x110. Z powodów logistycznych nie biorę do Zatomia "Knura" i poprzestaję na lornecie. Kompletuję powoli listę obiektów pod bino - na czele jest IC 1613.   

[Panasmaras]

Jeśli masz ochotę na więcej, szczególnie tych nisko położonych, chętnie podrzucę listę z sugestiami.

Powiedz tylko, jakimi dysponujesz atlasami.

[lukost]

Korzystam z tego atlasu: http://www.deepskywatch.com/deepsky-atlas.html

Ciemne mgławice są w nim zaznaczone. Sugestie mile widziane. 

[Blondas]

Ciemnotki prawie nigdy nie są mocno odcięte wyraźną krawędzią - zwykle obserwujemy je jako ciemniejsze obszary o mniej lub bardziej rozmytych krawędziach.

Generalnie rzadko obserwuję ciemne mgławice. Rzadko to i tak za dużo powiedziane. Sam dotychczas nigdy tego nie robiłem. Raz na obserwacjach z Pawłem Trybusem oglądaliśmy kilka przez jego lornetę i mam wrażenie, że były niezłe odcięte od tła gwiazd. Może to dzięki efektowi bino i przestrzenności obrazu, wyglądało jak na zdjęciu.

[lukost]

W lornecie wszystko wygląda lepiej - obiekty są jaśniejsze i wyraźniejsze (rzecz jasna w porównaniu z teleskopem o zbliżonej lub nawet nieco większej aperturze i podobnym powiększeniu), no i ten efekt 3D. To oczywista oczywistość, ale obserwacje dwuoczne naprawdę pozwalają wyciągnąć więcej i sięgnąć dalej. Aż boję się pomyśleć, co i jak widać przez takiego Fujinona 150 mm.