Sesja 29.10.2014 r.

[lukost]

Pogoda, jaka jest ? każdy widzi. Z punktu widzenia miłośnika astronomii po prostu genialna. Mimo, że to środek tygodnia, postanowiłem zatem zarwać nockę i spędzić chwilę na podziwianiu perełek zimowego nieba. Na Przełęcz Knurowską dotarłem około pierwszej, sesję zakończyłem o 2.30 nad ranem. Niebo było przecudne; wstęga Drogi Mlecznej ciągnęła się przez cały nieboskłon - od zawieszonego tuż nad północnym horyzontem Deneba, przez chylące się ku zachodowi konstelacje jesienne, by, przeciąwszy znajdującego się w zenicie Woźnicę, rozmyć się w końcu delikatnie w Jednorożcu i Rufie.

W użyciu były lornetki 28x110 oraz Nikon 12x50, wspomagane chwilami filtrem UHC-s Baadera (tylko jednym, bo docelowo i tak planuję nabyć parkę UltraBlocków).
Obserwację rozpocząłem od górującego gwiazdozbioru Pieca (zresztą, jakie to górowanie ? nawet u mnie konstelacja dźwiga się ledwie kilkanaście stopni ponad horyzont, muskając okoliczne wzniesienia), w którym odnalazłem efektowną mgławicę planetarną NGC 1360. W lornecie 28x110 była widoczna natychmiast, jako blady, lecz oczywisty owal, nieco jajowaty. Obiekt jest na tyle duży i jasny, że bez większych trudności wypatrzyłem go także w lornetce 12x50. Po chwili skupienia tarcza mgławicy była widoczna na wprost; nie stanowiła jakiegoś specjalnego wyzwania. Byłem nieco zdziwiony, pamiętając, że w ubiegłym roku nie powiodła mi się próba upolowania jej lornetką 10x50.

Kolejna trafiona planetarka to NGC 1535 w Erydanie, nazywana Okiem Kleopatry. Jest na tyle jasna, że zlokalizowałem ją już z użyciem lornetki 12x50, jednak w tym powiększeniu nie różniła się od okolicznych gwiazd. Co innego lorneta 28x110 ? rzekoma gwiazdka mocno się ?rozmyła? (choć nie na tyle, by mówić o dostrzeżeniu tarczki ? w tym celu należałoby zastosować pow. ok. 50x), przybierając delikatny, niebieski kolorek. Warto.
No to lecimy dalej na wschód, w stronę Oriona. Dłuższą chwilę spędziłem na próbach wypatrzenia IC 2118, czyli tak dobrze znanej ze zdjęć Głowy Wiedźmy. Próbowałem obiema lornetkami, szukając rozległego, wydłużonego pojaśnienia tła ? bez powodzenia. I tutaj mam pytanie ? widział ją ktoś, a jeżeli tak to w jakich warunkach i przy użyciu jakiego sprzętu?
Skoro nie Wiedźma, to może pobliska mgławica refleksyjna NGC 1788? Odbicie na północ, ponad gwiazdę Cursa (? Eri) ? jest, w dużej lornecie to słaba, lecz oczywista mgiełka, o nieokreślonym kształcie.

Od czasu nabycia lornety 28x110 zastanawiałem się, jaką M 42 pokaże mi ta dwururka? Teraz już wiem. Nie będę się rozpisywał, brak mi słów ? to po prostu trzeba zobaczyć samemu, koniecznie w mroźną noc pod krystalicznie czystym, górskim niebem. Dodam jedynie, że głębia obrazu, ilość detalu, rozchodzące się daleko w przestrzeń włókna mgławicy, tworzące pętlę poniżej jej najjaśniejszej części ? wszystko to wyglądało dużo, dużo lepiej niż w popularnym, ośmiocalowym newtonie. Wystarczyło też powiększenia, by rozdzielić Trapez.
Oczywiste były też mgławice M 43, kompleks ?Running man? (NGC 1973/1975/1977) oraz malutka NGC 1999.
Co dalej? Oczywiście M 78 (niespecjalnie efektowna, ale ten obiekt nie rzuca mnie na kolana nawet gdy używam dużego lustra) i NGC 2024. ?Płomień? przepiękny ? doklejony do Alnitaka, duży, przecięty wpół ciemnym, nieregularnym pasmem. Zaraz, zaraz, widzę mgławicę refleksyjną NGC 2023 (jako rozmyte pojaśnienie wokół gwiazdki), więc może uda się wyzerkać bladą smugę IC 434? Niestety, wszystko psuł jasny Alnitak. Próbowałem usunąć go z pola widzenia, ale zabieg ten nie przyniósł oczekiwanego skutku. Widziałem co prawda jakieś pojaśnienie, ale nie byłem pewny, czy to nie odblask od gwiazdy. Jestem jednak przekonany, że z dobrymi filtrami mgławicowymi (typu UHC lub H-Beta) byłbym w stanie w tych warunkach wypatrzyć poświatę wodorowego IC-ka.
Kolejne przystanki to gromada kulista M 79 w Zającu, otwarte emki numer 41 (bardzo ładna, widoczne zróżnicowanie kolorów gwiazd gromady), 46, 47 i 50, Choinka (NGC 2264), no i Rozeta. Przy niej zatrzymałem się na dłużej ? okalający gromadkę gwiazd obszar mgławicowy świecił blado (znów kląłem z powodu braku dobrych filtrów), ale był ewidentny. Pola widzenia wystarczyło, by po raz kolejny mieć odczucie przestrzenności obrazu. Pięknie.
Głównym celem tego wypadu miało być potwierdzenie bądź wykluczenie widoczności w lornecie 28x110 starej mgławicy planetarnej Abell 21 w Bliźniętach, określanej jako Meduza. Co tu dużo mówić ? widać ją! Jest ogromna, zerkaniem oczywista; to subtelne, półkoliste pojaśnienie, z widocznymi na jego tle słabymi gwiazdkami. Filtr UHC?s nieco pomógł, podnosząc kontrast, ale bez niego dostrzeżenie obiektu również okazało się możliwe. Z upływem czasu Abell wydawał mi się coraz wyraźniejszy. Myślę, że można podchodzić do niego z nieco mniejszymi lornetami, o ile będą zaopatrzone w dobre filtry mgławicowe. Paweł, Marek - spróbujecie?

Na koniec zerknąłem na zatopione w delikatnej poświacie Plejady, sporą, wyraźnie zarysowaną M 1 (Krab) i Jowisza, psując sobie tym sposobem adaptację oka do ciemności. Niestety, przy Jowiszu lorneta przypomniała sobie, że jest krótkim achromatem ? fioletu wylazło na tyle dużo, że satysfakcjonujące obserwacje tarczy gazowego olbrzyma okazały się niemożliwe.

Nie macie pojęcia, jak się cieszę, że zwalczyłem senność i jednak pojechałem na Przełęcz. Teraz mogę mówić, że przez lornetkę łupię nie tylko kuliste Palomary, ale też planetarne Abelle :D

[Panasmaras]

Piękny opis. Ale tyle wspaniałych relacji jedna za drugą... Ty chyba coś zmyślasz ;)

Pogoda, jaka jest ? każdy widzi.

(...)

Z upływem czasu Abell wydawał mi się coraz wyraźniejszy. Myślę, że można podchodzić do niego z nieco mniejszymi lornetami, o ile będą zaopatrzone w dobre filtry mgławicowe. Paweł, Marek - spróbujecie?

Chętnie powalczę z obiektem, ale załatw nam tu pogodę!

Wczoraj, mimo pozornie czystego nieba, potworna wilgoć odbierała wszelkie siły i chęci. Dziś z kolei zanim Bliźniaki wystawią nogi wystarczająco wysoko, mają już nadejść chmury.

 

Jak żyć, Panie Łukaszu, jak żyć?

[Gość Paweł Trybus]

Paweł, Marek - spróbujecie?

 

 

 

Owszem, spróbuję przy najbliższej okazji. A "Głowę Wiedźmy" widziałem raz, kiedy i czym - nie pamiętam, po powrocie do domu poszperam w notatkach. Masz chłopie zdrowie, dwie nocki pod rząd!

[Jacek E.]

............ A "Miotłę Wiedźmy" widziałem raz, kiedy i czym - nie pamiętam, po powrocie do domu poszperam w notatkach. ...

Wczoraj bez żadnego filtra majaczyła nad Ustką w 14" Newtonku 8)

[lukost]

Głowę, głowę Wiedźmy - Miotła to banał ;)  

[Gość Paweł Trybus]

Czeski błąd, już poprawiłem.

[lukost]

Piękny opis. Ale tyle wspaniałych relacji jedna za drugą... Ty chyba coś zmyślasz (...) Jak żyć, Panie Łukaszu, jak żyć?

Rozszyfrowałeś mnie, co wieczór siadam przed komputerem, odpalam www.sky-map.org i myślę, jak by tu wkręcić forumowiczów  :)

A jak żyć? Zapraszam  w góry,  jesień bywa tu naprawdę piękna. 

 

 

Owszem, spróbuję przy najbliższej okazji. A "Głowę Wiedźmy" widziałem raz, kiedy i czym - nie pamiętam, po powrocie do domu poszperam w notatkach. Masz chłopie zdrowie, dwie nocki pod rząd!

Znalazłem: http://www.astronoce.pl/obserwacje.php?id=158

[Janko]

...Dłuższą chwilę spędziłem na próbach wypatrzenia IC 2118, czyli tak dobrze znanej ze zdjęć Głowy Wiedźmy. Próbowałem obiema lornetkami, szukając rozległego, wydłużonego pojaśnienia tła ? bez powodzenia. I tutaj mam pytanie ? widział ją ktoś, a jeżeli tak to w jakich warunkach i przy użyciu jakiego sprzętu?...

 

Oto moja relacja ze stycznia 2012. Miejsce ? Nadbużański Park Krajobrazowy:

 

? Jednak Głowę Czarownicy (IC 2118) widziałem na pewno i to w kilku lornetkach. Rozległa, pionowa smuga pojaśnienia tuż na wschód od beta Ori (Rigel) i pod beta Eri (Cursa) to często fotografowana mgławica refleksyjna o charakterystycznym kształcie. Widziałem ją nieco podobnie jak Kalifornię (NGC 1499) w Perseuszu, jako podłużny obszar mniej-więcej 3 stopnie x 1 stopień?

 

Te ?kilka lornetek? to były Docter Nobilem 15x60, Fujinon HB 10x60 i Nikon 12x50 SE.

 

Cała relacja jest tutaj.

[lukost]

Ech, na sąsiednim forum kolega wspomniał o swoich obserwacjach mgławicy NGC 2359 (Hełm Thora) i zaburzył mi spokój ducha... Coraz bardziej żałuję, że nie spróbowałem dorwać jej lornetą 28x110. Myślę, że byłaby w zasięgu.

I dlaczego pominąłem Głowę Małpy (NGC 2174)? O tej mgiełce przypomniałem sobie z kolei dopiero po lekturze podlinkowanej wyżej relacji Janka. 

[Panasmaras]

Myślę, że byłaby w zasięgu.

Jest - w 15x70 zaskakująco wyraźna, w 10x50 pod dobrym niebem też do wyłapania (nawet bez filtrów).

Jeśli zdążysz zaopatrzyć się w parkę UHC, jest duża szansa, że swoją 110-tką skutecznie zawalczysz z piórkami na hełmie.

[lukost]

Marek, "piórka" czy jak kto woli "skrzydełka" wylazły w 28x110, zaopatrzonej w parkę filtrów UHC-s. Były dość oczywiste.

Masz też rację, że w lornecie 15x70 NGC 2359 nie stanowi wielkiego wyzwania - nawet bez filtrów. Widoczna - można powiedzieć - "z marszu"

Ale wiecie co było najlepsze? Otóż mgławica planetarna  NGC 2438, świecąca na tle gromady otwartej M46. Duża lorneta i filtry zrobiły swoje - na tle mrowia gwiazd ukazało się małe, blade kółeczko :D Ależ miałem frajdę!

Przestaję też mieć wątpliwości co do możliwości ujrzenia M97 ("Sowy") w lornetce 10x50. W mojej 15x70 (bez filtrów) była tak oczywista, że i mniejsze apertury muszą dać radę. 

Co tam jeszcze? - aha, Marek, dzięki za artykuł z grudniowej "Astronomii" i inspirację do obserwacji ciemnych mgławic. Mimo, że Łabędź był już nisko, to z uwagi na świetną przejrzystość udało się skutecznie powalczyć z "ciemnotkami" z północnej części tego gwiazdozbioru i pobliskiego Cefeusza. Barnard 155 jest super (taki anty - Veil :D).

Hitem wczorajszej sesji była jednak kometa - ech, ten kolor i warkocz...

Ps. Chyba skrobnę jakąś relacyjkę ;)      

[Panasmaras]

Ale wiecie co było najlepsze? Otóż mgławica planetarna  NGC 2438, świecąca na tle gromady otwartej M46. Duża lorneta i filtry zrobiły swoje - na tle mrowia gwiazd ukazało się małe, blade kółeczko :D Ależ miałem frajdę!      

A wiesz, że jakiś czas temu rozmyślałem o niej, w kontekście średnich i dużych lornet? W sumie, ta planetarka powinna być do wyłapania i w 15x70, problemem jest raczej jej wielkość i to, że jest na granicy zasięgu lornet 70 mm. Jeśli do tego dodać kilkadziesiąt składników gromady i dość niskie położenie obiektu nad horyzontem, sprawa w przypadku średnich lornet nie napawa zbyt wielkim optymizmem. Ale fajnie, żeś ją dorwał w 28x110 :)

 

Przestaję też mieć wątpliwości co do możliwości ujrzenia M97 ("Sowy") w lornetce 10x50. W mojej 15x70 (bez filtrów) była tak oczywista, że i mniejsze apertury muszą dać radę. 

 

Ha!

 

Co tam jeszcze? - aha, Marek, dzięki za artykuł z grudniowej "Astronomii" i inspirację do obserwacji ciemnych mgławic. Mimo, że Łabędź był już nisko, to z uwagi na świetną przejrzystość udało się skutecznie powalczyć z "ciemnotkami" z północnej części tego gwiazdozbioru. Barnard 155 jest super (taki anty - Veil  :D).

Baaaaardzo się cieszę :) A zobaczysz jeszcze, jaki szał jest w sierpniu! :)

 

Poza tym, widoku komety bardzo zazdroszczę (szczególnie jej warkocza), a na relację czekam z niecierpliwością!

[Panasmaras]

Ale wiecie co było najlepsze? Otóż mgławica planetarna  NGC 2438, świecąca na tle gromady otwartej M46. Duża lorneta i filtry zrobiły swoje - na tle mrowia gwiazd ukazało się małe, blade kółeczko :D Ależ miałem frajdę!

Mam i ja!

Wczoraj wykorzystaliśmy z ekipą okno pogodowe i pojechaliśmy do Blizin. Jednym z celów, trochę na zasadzie "a co szkodzi spróbować", była właśnie NGC 2438 w Rufie. Fujinon 16x70 z UltraBlockami na pokładzie dał radę! :D

Nie było mowy o dostrzeżeniu tarczki (zbyt słaby obiekt), ale bez wątpienia pojawiała się dodatkowa gwiazdka po założeniu filtrów w oczekiwanym miejscu. Bez UHC - znikała. Dziś potwierdziłem na zdjęciach jej obecność - dokładnie tam ją widziałem. Co do tarczki - gdyby nie fakt, że trzeba było zerkać ekstremalnie, pewnie byłaby widoczna bez problemu. Jednak tak nisko nad horyzontem i tak małym sprzętem, należy chyba uznać za sukces samo jej wyzerkanie :)

[lukost]

Jestem pod wrażeniem.

Spróbuję zatem i ja - z Deltą Extreme. Nie mam zresztą wyjścia, bo poczciwa 28x110 i tak powędruje za chwilę do Kielc. ;)

[lukost]

Delta Extreme 15x70 też dała radę. To jakaś magia ;)  - wkręcamy filtry ( u mnie Baader UHC-s) i pojawia się dodatkowa gwiazdka (zerkaniem). Przyznam, że tego się nie spodziewałem...  

[lukost]

Hmm, kwestia widoczności niewielkich mgławic planetarnych w lornetce zaintrygowała mnie na tyle, że spróbowałem podejścia do NGC 4361 w konstelacji Kruka z użyciem "siedemdziesiątki". W jeden gwint filtrowy wkręciłem najzwyklejszy, tani filtr OIII marki TPL, a w drugim umieścilem baaderowskiego UHC-sa. Jak się okazało, taki zestaw pozwolił na wyłuskanie z tła niewielkiej, ulotnej plamki. Widzialem ją wyłącznie zerkaniem, ale bez cienia wątpliwości. A jeszcze kilka lat temu ten obiekt wydawal mi się wyzwaniem dla sześciocalowego lustra....