Astrojolo opowieści

[jolo]

W wątku tym zamieszczać będę moje starsze zdjęcia, których nie publikowałem jeszcze na FA. Ich słabnącą jakość będę rekompensował ciekawymi, mam nadzieję, opisami  :) Wątek ASTRO FOTO RETRO przeznaczymy dla historycznych zdjęć.

 

NGC598 - to oczywiście znana galaktyka M33 w konstelacji Trójkąta. To galaktyka spiralna, trzecia co do wielkości w Lokalnej Grupie Galaktyk (po M31 i Drodze Mlecznej). Zawiera około 40 miliardów gwiazd. Jej rozmiary kątowe są całkiem spore - ponad dwa razy większe, niż średnica kątowa Księżyca, ale jasność powierzchniowa niewielka. M33 znajduje się około 2.7 miliona lat świetlnych od nas i jest to prawdopodobnie najdalszy obiekt, który może być dostrzeżony gołym okiem pod ciemnym niebem, choć można znaleźć doniesienia o obserwatorach, którzy potrafili dostrzec galaktykę M81 okiem nieuzbrojonym.

 

Pomiędzy galaktykami M33 i M31 odkryto kilka strumieni cząsteczkowego wodoru (http://astrobites.org/2013/05/15/mysterious-gas-clouds-between-m31-and-m33/ ). Może to świadczyć o pewnych interakcjach pomiędzy tymi galaktykami, które mogły mieć miejsce od 2 do 8 miliardów lat temu. M33 zawiera wiele obszarów H II. Cztery z nich zostały odkryte przez Williama Herschela w roku 1784, a najbardziej znany z nich to NGC604. Obszar ten jest w pewnym stopniu podobny do mgławicy M42, ale jest od niej około 50 razy większy. Umieszczony w naszym sąsiedztwie wypełniłby całą przestrzeń pomiędzy nami i Wielką Mgławicą w Orionie. Na zdjęciu poniżej oznaczyłem kilka ciekawych obiektów w galaktyce M33. C27 i C29 to największe gromady kuliste należące do M33, a GR290 to gwiazda LBV o jasności absolutnej -11mag (Romano?s Star). Pozostałe zaznaczone miejsca to obszary H II. Spora liczba tych obiektów dostępna jest dla obserwatorów dysponujących teleskopami 12-14" ( http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/5985-obiekt-tygodnia-19112014-m-33/ )

 

Ostatnie zdjęcie to porównanie NGC604 wyciętej z mojego zdjęcia z tym samym obiektem sfotografowanym przez HST. Właśnie dlatego buduję większy teleskop :D

 

http://astrojolo.blogspot.com/2013/11/triangulum-treasures.html

[jolo]

Opowieści z Bańki

 

Na pograniczu konstelacji Cefeusza i Kasjopei możemy znaleźć kilka ciekawych i chyba dobrze znanych obiektów. To okolice mgławicy NGC7635 / Sharpless 162 / Caldwell 11 / Bubble , a po naszemu zwanej na przemian Bąblem albo Bańką. To obszar H II - mgławica emisyjna świecąca w głębokiej czerwieni linii wodorowej H alfa. Charakterystyczny kształt mgławicy został uformowany przez wiatr gwiazdowy wiejący z młodej, masywnej i gorącej gwiazdy, której masa oceniana jest na 10-40 mas Słońca. Gwiazdę tą możemy zobaczyć w górnej lewej części mgławicy. Ekspansja mgławicy jest hamowana przez obecną w tym obszarze chmurę wodoru. Mgławica oddalona jest od nas o około 11 tysięcy lat świetlnych, a odkryta została w roku 1787 przez Williama Herschela. 

 

W prawej części kadru znajduje się mgławica NGC7538, położona nieco bliżej nas, bo w odległości około 9100 lat świetlnych. Znajduje się w niej największa do tej pory zaobserwowana protogwiazda, której rozmiar został oceniony na 300 razy większy od Układu Słonecznego. Mgławica ta jest obszarem, w którym wciąż powstają nowe gwiazdy. A po lewej stronie łatwo można rozpoznać otwartą gromadę gwiazd M52. Jej wiek ocenia się na około 35 milionów lat i zawiera około 190 zidentyfikowanych członków. Poniżej M52 znajdują się trzy jasne gwiazdy, a jeszcze trochę niżej kolejna gromada otwarta - Czernik 43. W jej skład wchodzi około 30-40 gwiazd.

Cały kadr wydaje się posiadać lekko czerwonawy odcień - pochodzi on od wszechobecnego w tym obszarze wodoru. Gaz ten oświetlony przez pobliskie gorące gwiazdy pobudzany jest do emisji światła właśnie w tym kolorze - odpowiadającym długości fali 656nm. Poniżej na zdjęciach wykonanych przez filtr wodorowy możemy dokładniej ocenić wygląd tej chmury wodoru. Dodatkowo w prawej, dolnej części możemy dostrzec kolejny niewielki wodorowy obłoczek - to Sharpless 158.

 

 

 

 

http://astrojolo.blogspot.com/2013/08/bubble-friends_3923.html

http://astrojolo.blogspot.com/2013/10/bubble-hydrogen-attack.html

[MarWo]

A propos tego większego teleskopu: co to będzie i jak duże? :)

[jolo]

To nic wielkiego - 8" ze stopki, remontowany od ponad roku :)

 

Jesienne Tulipany

 

Jesienią Łabędź wędruje wysoko na niebie, a w nim całe pęki wodorowych chmur. Jeśli tylko w pobliżu znajdzie się jakaś jasna i gorąca gwiazda, takie obłoki zaczynają jarzyć się czerwonym blaskiem. Prawie w środku Łabędzia znajdziemy mgławicę Sharpless 101 potocznie zwaną Tulipan ze względu na swój kształt. Została skatalogowana przez Stewarta Sharpless'a w roku 1959. Położona jest około 6000 lat świetlnych od nas, a pozorne rozmiary mgławicy to 16'x9', czyli około połowa tarczy Księżyca.

 

Mgławica Tulipan leży na obrzeżach asocjacji Cygnus OB3, w której skład wchodzi gwiazda HD 226868 (V1357 Cyg). Jest to układ wielokrotny, którego jeden ze składników to superolbrzym typu widmowego O9.7 Iab o masie równej około 20-40 mas Słońca i temperaturze powierzchniowej 31000K.  Na zdjęciu powyżej gwiazdę tą znajdziecie w lewej górnej części fotografii. Są tam tuż obok siebie położone dwie jasne gwiazdy - ta położona wyżej to HD 226868. Jest ona również znana jako silne źródło promieniowania rentgenowskiego oznaczane jako Cygnus X-1. Układ oddalony jest od nas o 6100 lat świetlnych, a jego obserwowana jasność to 8.95mag. Jest bardzo prawdopodobne, że drugim ze składników tego układu podwójnego jest czarna dziura o masie około 14.8 mas Słońca. Odległość pomiędzy czarną dziurą oraz superolbrzymem oceniana jest na 0.2AU, a okres orbitalny wynosi około 5.6 doby. Układ Cygnus X-1 był przedmiotem zakładu pomiędzy fizykami Stephenem Hawkingiem oraz Kipem Thorn'em. W 1974 Hawking założył się, że układ ten nie zawiera czarnej dziury, ale już w 1990 (jeszcze przed obserwacyjnym potwierdzeniem jej istnienia) przyznał rację Thorne'owi.

 

 

Gwiazda HD 226868 wraz z kilkoma innymi gorącymi olbrzymami w okolicy jest odpowiedzialna za jonizację i pobudzanie do świecenia mgławicy Tulipan.

 

[jolo]

Gazowy Półksiężyc

 

Półksiężyc to łatwy cel dla amatora astronomii? chyba że mówimy o mgławicy Półksiężyc (ang. Crescent). Oznaczona fachowym symbolem NGC6888 znajduje się w konstelacji Łabędzia. Została odkryta przez Williama Herschela 15 września 1792 roku. To mgławica emisyjna położona wśród obłoków wodoru molekularnego. W dobrych warunkach możliwe jest jej dostrzeżenie teleskopem o średnicy 10cm, jeśli wspomożemy się filtrem UHC albo Oiii.

 

Mgławica oddalona jest od Ziemi o około 4700 lat świetlnych i znajduje się w ramieniu Oriona naszej Drogi Mlecznej. Jej rozmiary kątowe to 18?x13?, a więc całkiem sporo. A jej wiek szacuje się na około 250 tysięcy lat - wtedy to masywna gwiazda położona w jej wnętrzu przekształciła się z czerwonego karła w gwiazdę Wolfa-Rayeta oznaczoną obecnie symbolem WR136. Proces ten doprowadził do odrzucania zewnętrznych warstw gwiazdy przez silny wiatr gwiazdowy, który z kolei uderza w otaczający gaz pozostały po poprzedniej fazie życia gwiazdy, kompresując go w złożone struktury oraz dodatkowo jonizując go, co sprawia że świeci on w charakterystycznych dla jego składu barwach - w tym przypadku czerwonym wodorowym światłem oraz niebieskozielonym pochodzącym z jonizacji tlenu.

 

Gwiazda WR136 wewnątrz mgławicy pewnego dnia za około milion lat wybuchnie jako supernowa i wtedy cały ten obszar zmieni się nie do poznania. Obecnie wiek tej gwiazdy ocenia się na około 4.5 miliona lat. Jest ona 250 tysięcy razy jaśniejsza od Słońca i 15 razy bardziej masywna. Temperatura jej powierzchni wynosi około 70 tysięcy stopni. Pewne badania wskazują, że WR136 może być układem podwójnym. Jej towarzysz byłby gwiazdą o niewielkiej masie typu widmowego K lub M, którego okres orbitalny wynosiłby 5.13 dnia. 

 

 

http://astrojolo.blogspot.com/2013/10/bloody-sky.html

http://astrojolo.blogspot.com/2013/10/incandescent-crescent.html

http://astrojolo.blogspot.com/2012/10/indian-summer.html

[jolo]

Wielka Szczelina - początek

 

Nie jest możliwe pokazanie całej Wielkiej Szczeliny (ang. Great Rift) na zdjęciu o tak małym polu widzenia - widzimy tutaj jedynie okolice mgławicy refleksyjnej NGC6914 oraz mgławic vdB 131 i 132. Mgławicę NGC6914 odkrył w roku 1881 Edouard Stephan. Cały ten kompleks mgławic emisyjnych położony jest w odległości około 6000 lat świetlnych od nas. Oświetla go grupa młodych, błękitnych gwiazd, których większość kryje się w otaczających je chmurach pyłu.

 

Te same chmury zasłaniają fragmenty położonych za nimi obłoków wodorowych pobudzanych do świecenia w krwistoczerwonej barwie przez pobliskie gorące gwiazdy. Gwiazdy oświetlające mgławicę refleksyjną należą do asocjacji Cygnus OB2. Asocjacja ta zawiera 65 gwiazd typu widmowego O - czyli najbardziej masywnych, najgorętszych i najjaśniejszych spośród wszystkich typów widmowych, oraz prawie 500 gwiazd typu widmowego B. Wraz z kilkoma innymi asocjacjami tworzy jeden z najbardziej aktywnych rejonów powstawania gwiazd w naszej Galaktyce. W asocjacji tej znajdują się jedne z największych i najjaśniejszych znanych gwiazd, jak na przykład Cygnus OB2 #12 - błękitny hiperolbrzym o bolometrycznej jasności absolutnej -10.9mag, czyli prawie dwa miliony razy jaśniejszy od Słońca. Jest on kandydatem na gwiazdę LBV i choć położony jest w odpowiedniej części wykresu HR, to nie zaobserwowano jeszcze zmian jasności tej gwiazdy. Również w tym rejonie znajdziemy gwiazdę NML Cygni (V1489) - jedną z największych znanych gwiazd. To z kolei czerwony hiperolbrzym o promieniu 1650 razy większym od promienia Słońca, a więc równym 7.67 jednostki astronomicznej.  

 

Obszar asocjacji Cygnus OB2 często jest badany przez teleskopy pracujące w podczerwieni (Herschela i Spitzera) ale także w zakresie fal rentgenowskich (Chandra). Badania te mają na celu lepsze poznanie procesów w trakcie których powstają nowe gwiazdy oraz układy planetarne. Asocjacja Cygnus OB2 jest częściowo zasłonięta przez Wielką Szczelinę - ogromny kompleks ciemnych obłoków znajdujących się pomiędzy Układem Słonecznym a ramieniem Strzelca. Ciągnie się ona od konstelacji Łabędzia, przez gwiazdozbiory Orła i Wężownika, Strzelca aż do Centaura. Całkowitą masę materii w obłokach Wielkiej Szczeliny ocenia się na równą milionowi mas Słońca. 

I jeszcze podobny kadr wykonany nieco wcześniej Canonem 450D:

 

 

http://astrojolo.blogspot.com/2013/08/floating-in-hydrogen-see.html

http://astrojolo.blogspot.com/2013/09/floating-in-hydrogen-sea-ii.html

 

[Alien]

Łukasz bardzo ciekawy temat unikalny na forach.

[jolo]

Dzięki :) Bo to wszystko bardzo ciekawe miejsca. Nawet pustka w kosmosie jest ciekawa, a nuż się w niej czają jakieś czarne materie... :)

[jolo]

Lisie kłaki

 

Niewiele się dzieje w konstelacji Liska, ale mgławicę Ogryzek (ang. Apple Core) każdy chyba zna. Może bardziej pod inną nazwą, czyli Hantle (ang. Dumbbell) albo jako M27 czy NGC6853. To mgławica planetarna położona około 1360 lat świetlnych od nas. Jej rozmiary kątowe to 8?x6?, choć najsłabiej świecące struktury rozpościerają się na 15 minut kątowych, a więc całkiem sporo jak na mgławicę planetarną. Jej jasność wizualna to 7.5mag i stanowi doskonały cel obserwacyjny dla każdego instrumentu optycznego począwszy od niewielkiej lornetki. Została odkryta przez Charlesa Messiera w 1764 roku - jest to pierwsza odkryta mgławica planetarna. Messier opisał ją tymi słowami (12 lipca):

?Nebula without star, discovered in Vulpecula, between the two forepaws, and very near the star 14 of that constellation, of 5th magnitude according to Flamsteed; one can see it well with an simple refractor of 3.5 feet; it appears of oval shape, and it contains no star."

Ale dopiero dwadzieścia lat później William Herschel nazwał tego typu mgławice ?planetarnymi? ponieważ w teleskopie przypominały wyglądem obserwowane planety.

Canon 20D niemodowany, GSO 6", 35x3 minuty ISO800. 16.06.2012 - przegraliśmy wtedy w EURO2012 z Czechami :)

 

 

Prędkość ekspansji mgławicy Hantle wyznaczono na 31km/s, co w przeliczeniu pozwala ocenić jej wiek na około 9800 lat. Jak w każdej porządnej mgławicy planetarnej, tak i w M27 znajdziemy gwiazdę centralną - jest to dość spory biały karzeł (największy do tej pory odkryty), którego masę ocenia się na około 55% masy Słońca, promień na około 5.5% promienia Słońca, a temperatura na jej powierzchni wynosi 85000K. Jasność obserwowana tej gwiazdy to 13.8mag. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy na temat ewolucji gwiazd mgławica Hantle powstała w miejscu, gdzie około miliona lat temu znajdowała się gwiazda o masie kilkakrotnie razy większej od masy Słońca. Gwiazda ta przeszła przez fazę czerwonego olbrzyma, a następnie przekształciła się w zmienną typu AGB wyrzucając jednocześnie w przestrzeń duże ilości materii. Z materii tej powstała mgławica Hantle. Ale jej kształt nie jest sferyczny (tak jak będzie najprawdopodobniej w przypadku mgławicy powstałej ze Słońca). Wszystko wskazuje na to, że gwiazda centralna mgławicy M27 to składnik układu podwójnego, i właśnie wpływ tego drugiego składnika sprawił, że gazy zostały odrzucone w przestrzeń tworząc taki a nie inny kształt. Potencjalny towarzysz gwiazdy centralnej ma jasność około 17mag i oddalony jest od niej o 6.5? z kątem pozycyjnym 214 stopni. Na zdjęciach o dużej rozdzielczości możemy w mgławicy rozpoznać charakterystyczne zagęszczenia materii, bogate w ciężkie pierwiastki. Są one charakterystyczne dla wszystkich mgławic planetarnych. 

 

 

W zewnętrznej części mgławicy odkryto gwiazdę zmienną Goldilocks Variable - jej odkrywcą jest Leos Ondra, który odkrył tą gwiazdę porównując zdjęcia mgławicy wykonane w różnym czasie. Zauważył wtedy, że gwiazda ta występuje tylko na części z nich. Jest to najprawdopodobniej zmienna długookresowa.

To jeszcze może sam tlen do kompletu, bo pewnie mniej więcej tak wyglądać może jej kształt w wizualu:

 

https://medium.com/starts-with-a-bang/messier-monday-the-dumbbell-nebula-m27-cc000b85491a

http://astrojolo.blogspot.com/2013/09/atik-is-here.html

http://astrojolo.blogspot.com/2012/08/wakacyjne-owy.html

http://astrojolo.blogspot.com/2012/06/m27-hantle-w-koncu-chmury-rozwiano-i.html

http://leo.astronomy.cz/gl/gl.html

http://www.constellation-guide.com/dumbbell-nebula-messier-27/

http://messier.seds.org/m/m027.html

[lukost]

 

Niewiele się dzieje w konstelacji Liska, (...)

Taa, niech to tylko Marek przeczyta :D (http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/5452-vulpecula-cum-ansere/)

[jolo]

Kurczak, ale się wkopałem... :D Może nie zauważy tego wpisu...  ???

[Panasmaras]

Myślę, że powinieneś przeprosić :D

[jolo]

Obiecuję się poprawić i nie oceniać gwiazdozbioru po jego rozmiarach na nieboskłonie :)

[jolo]

LBN487

 

Taki symbol nosi mgławica refleksyjna, którą znajdziemy w konstelacji Cefeusza, a znana jest dużo lepiej pod nazwą Irys. Oznaczenie NGC7023 dotyczy nie samej mgławicy, ale gromady gwiazd położonej w obszarze mgławicy. Mgławica Irys oświetlona jest przez gwiazdę siódmej wielkości gwiazdowej SAO19158, która jest około dziesięciu razy bardziej masywna, niż nasze Słońce. Gwiazda centralna mgławicy jest składnikiem niewielkiej gromady gwiazd podobnych do niej. Jest to gwiazda zmienna i wchodzi w skład układu podwójnego o okresie obiegu równym 3.7 roku. Mgławica wraz z gromadą NGC7023 oddalone są od nas o około 1300 lat świetlnych, a rozmiar całego kompleksu to około 6 lat świetlnych.

 

Mgławice refleksyjne świecą odbijając światło pobliskich gwiazd - w przypadku jednak mgławicy Irys możemy dopatrzeć się delikatnej, czerwonej poświaty w pobliżu centrum. Jest to dowód występowania również w pewnym stopniu emisji w linii wodoru 656nm - gwiazda oświetlająca jest na tyle gorąca, że pochodzące z niej promieniowanie UV w niewielkim stopniu pobudza okoliczne atomy wodoru do świecenia w tej charakterystycznej barwie. Dodatkowo czerwony odcień w niektórych miejscach mgławicy występuje na skutek rozpraszania błękitnego światła z gwiazdy centralnej. Z kolei w centralnej części mgławicy znajdziemy kilka pasm pyłu świecących w barwie czerwonej na skutek fotoluminescencji wywołanej przez bombardowanie cząsteczek pyłu przez wysokoenergetyczne promieniowanie ultrafioletowe z gwiazdy SAO19158. Obserwacje mgławicy Irys wykonane w podczerwieni wykazały, że w jej obrębie mogą występować skomplikowane związki organiczne - policykliczne węglowodory aromatyczne (ang. PAHs). 

 

Mgławica Irys została odkryta przez Williama Herschela 18 października 1794 roku i opisana poniższą notatką:

"A star of 7th magnitude. Affected with nebulousity which more than fills the field. It seems to extend to at least a degree all around: (fainter) stars such as 9th or 10th magnitude, of which there are many, are perfectly free from this appearance."

W 1931 roku Per Collinder zdecydował się na oznaczenie gromady gwiazd wewnątrz mgławicy jako Collinder 429. Następnie van den Berg oznaczył mgławicę swoim numerkiem 139, a na końcu znalazła swoje miejsce w spisie Caldwella pod numerem 4. Mgławica Irys w sprzyjających warunkach może być dostrzeżona przez teleskop o średnicy 5-6 cali. Jeśli się jeszcze nie domyśliliście - nazwa mgławicy pochodzi od kwiatu, którego płatki przypominają w kształcie i barwie struktury mgławicy Irys.

 

http://www.robgendlerastropics.com/NGC7023text.html

http://www.starrywonders.com/irisst8300.html

http://www.spacetelescope.org/news/heic0915/

http://www.universetoday.com/17597/ngc-7023-iris-from-the-dust-by-kent-wood/

 

[Panasmaras]

Bardzo(!) fajny opis, ale z małą poprawką - mgławica Irys w sprzyjających warunkach może być dostrzeżona przez lornetkę 10x50 :)

[Jacek E.]

 - mgławica Irys w sprzyjających warunkach może być dostrzeżona przez lornetkę 10x50 :)

Tak - widziałem w Apeninach Emiliańskich - majak ale był :)

[jolo]

Lisie skarby

 

W Lisku oprócz Hantli można znaleźć kilka innych ciekawych obiektów, choć trzeba się wpatrywać nieco dokładniej. A w przypadku astrofotografii - nieco dłużej. To niepozorne zdjęcie przedstawia otwartą gromadę gwiazd NGC6823 wraz z otaczającą ją mgławicą Sh2-86 i było naświetlane ponad 10 godzin. Kompleks ten to dość typowa mieszanka obłoków wodorowych i pobliskich gorących i młodych gwiazd, które pobudzają chmury wodoru do świecenia w głęboko czerwonej barwie. Wiek gwiazd położonych w centrum gromady otwartej NGC6823 ocenia się na około dwa miliony lat. Natomiast gwiazdy położone na obrzeżach gromady w miejscu gdzie widzimy ciemne pasma materii są jeszcze młodsze. Pasma te powstały na skutek wypychania materii przez młode i gorące gwiazdy gromady. Są to takie same struktury jak te w mgławicy Orzeł, choć tutaj nie są tak okazałe.

 

Mgławica Sh2-86 nosi również oznaczenie LBN135, a gromada otwarta NGC6823 skatalogowana jest również jako OCL124. Gromada ta została odkryta przez Williama Herschela 17 lipca 1785 roku. Cały kompleks oddalony jest od nas o około 6000 lat świetlnych. W wielu źródłach mgławica Sh2-86 utożsamiana jest z mgławicą NGC6820, jednak ta ostatnia to niewielka mgławica refleksyjna w kształcie niewielkiej kometki skierowanej ?w dół?, którą można dostrzec na zdjęciu tuż na prawo i poniżej środka zdjęcia. Nosi ona również oznaczenie GN 19.40.3 (skrót GN pochodzi od angielskiej nazwy Galactic Nebula).  Na mapce poniżej położenie mgławicy NGC6820 jest oznaczone prawidłowo, natomiast rozmiar jest mocno przewymiarowany :)

Gromada otwarta NGC6823 stanowi centralną część asocjacji Vulpecula OB1, grupy młodych gwiazd położonych w ramieniu Oriona naszej Galaktyki. Obszar wokół gwiazdy BD+223782 położony w środku gromady zawiera 13 składników typów widmowych O i B oznaczonych w 1954 roku przez Sharplessa literami A do M i zajmujących w przestrzeni obszar o rozmiarach 1.3x0.7 roku świetlnego. Największe z nich to olbrzymy typu widmowego O o masie równej około 30 mas Słońca. W pobliżu gromady NGC6823 zidentyfikowano również pozostałość po supernowej SNR G59.5+0.1, której wybuch nastąpił około 860 tysięcy lat temu. Prowadzone są obecnie badania mające na celu identyfikację młodych gwiazd w tej okolicy (ang. YSO - Young Stellar Objects) oraz wykazanie wpływu tego wybuchu na ich powstawanie.

 

http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=ngc+6820

http://astrojolo.blogspot.com/2013/08/eleven-hours-with-little-fox.html

http://www.stormeffects.com/NGC6820_Emission_Nebula.htm

http://www.robgendlerastropics.com/NGC6823text.html

[jolo]

Wodorowy Delfin

 

Konstelacja Łabędzia wypełniona jest wodorowymi obłokami, co szczególnie wyraźnie widać na fotografiach szerokokątnych wykonanych z długimi czasami naświetlania. Z pewnością wielu amatorów zna mgławicę IC1318 (Motyl) położoną niedaleko gwiazdy Sadr, ale może nie wszyscy wiedzą, że najczęściej prezentowany fragment to części B i C tej mgławicy. Część A położona jest po przeciwnej stronie gwiazdy Sadr i kształtem przypomina nieco delfina, stąd niektóre źródła czasami nazywają mgławicę IC1318A mgławicą Delfin. Oddalona jest ona od nas o około 3700 lat świetlnych i jest to typowy obszar HII pobudzany do świecenia przez pobliskie gorące gwiazdy. Kompleks IC1318 położony jest w Ramieniu Oriona naszej Drogi Mlecznej. Ramię Oriona położone jest pomiędzy dwoma z czterech głównych ramion Galaktyki: Ramieniem Strzelca i Perseusza. Słońce położone jest wewnątrz Ramienia Oriona i znajdziemy je blisko krawędzi Bąbla Lokalnego - jest to obszar przestrzeni o stosunkowo małej gęstości materii międzygwiazdowej. Bąbel Lokalny rozciąga się na co najmniej 300 lat świetlnych i powstał w wyniku wybuchu supernowej sprzed 2-4 milionów lat. Obszar ten najprawdopodobniej nie ma kulistego kształtu i styka się z okolicznymi bąblami wytwarzanymi przez wiatry gwiazdowe większych gwiazd i supernowych.

 

Cały ten obszar przedstawiony na zdjęciu powyżej jak i w sumie cały gwiazdozbiór Łabędzia upstrzony jest pozycjami z przeróżnych katalogów - gromad otwartych, mgławic refleksyjnych, ciemnych i emisyjnych. Na zdjęciu poniżej zrobionym przez obiektyw Jupiter 200/4 zaznaczyłem kilka z tych obiektów łącznie z mgławicą IC1318A - bohaterką wcześniejszego zdjęcia. W obrębie mgławicy Delfin zaznaczyłem też położenie niewielkiej mgławicy refleksyjnej GN 20.16.3.02. W tak bogatych obszarach ilość zarejestrowanych obiektów jest proporcjonalna do czasu ekspozycji - im dłużej naświetlamy zdjęcie, tym więcej ciekawych rzeczy możemy na nim zobaczyć. 

 

http://astrojolo.blogspot.com/2012/10/indian-summer.html

http://astrojolo.blogspot.com/2013/08/swan-nebulaes-strikes-back.html

[Panasmaras]

Z pewnością wielu amatorów zna mgławicę IC1318 (Motyl) położoną niedaleko gwiazdy Sadr, ale może nie wszyscy wiedzą, że najczęściej prezentowany fragment to części B i C tej mgławicy. 

 

Mam też wrażenie, że i wizualowcy niezbyt często pamiętają o IC 1318A - a jest zdecydowanie najłatwiejsza z całego kompleksu (wczoraj widziałem ją bez problemu na wysokości ok. 50 stopni nad horyzontem w 10x42).

[jolo]

M106 - zapomniana przez Messiera

 

Galaktyka M106 została odkryta w lipcu 1781 roku przez Pierra Mechain. M106 nie znalazła się w opublikowanej wersji katalogu Messiera. Dodała ją dopiero w 1947 roku Helen Sawyer Hogg wraz z M105 i M107. Mechain opisał ją takimi słowami:

"In July 1781 I found another nebula close to the Great Bear [ursa Major] near the star No. 3 of the Hunting Dogs [Canes Venatici] and 1 deg more south, I estimate its right ascension 181d 40' and its northern declination about 49d. I will be going to determine the more acurate position of this one shortly."

A obserwowana przez Williama Herschela 7 lat później doczekała się takiej notatki:

"Very brilliant. Bright Nucleus. With faint milky branches north preceding and south following. 15' long and to the south following running into very faint nebulosity extending a great way. The nucleus is not round."

 

Galaktyka M106 położona jest około 24 milionów lat świetlnych od nas i jest zaliczana do galaktyk Seyferta - aktywnych galaktyk ze stosunkowo jasnym jądrem, w którego widmie można zidentyfikować jasne linie mocno zjonizowanych pierwiastków - wodoru, helu, azotu i tlenu. Obecnie uważa się, że około 10% wszystkich galaktyk to właśnie galaktyki Seyferta. Wiele z nich jest dokładnie badanych, ponieważ wykazują wiele wspólnych cech z kwazarami, choć położone są bliżej i mają mniejszą jasność. W centrach tych galaktyk położone są supermasywne czarne dziury otoczone dyskiem akrecyjnym. Obserwowane w świetle widzialnym galaktyki Seyferta nie różnią się zbyt wiele od zwykłych galaktyk, ale badane w innych długościach fali ukazują swoje bardzo jasne centralne obszary. Galaktyki z aktywnym jądrem (ang. AGN - active galactic nucleus) posiadają centralne obszary, które są najsilniejszymi znanymi we Wszechświecie źródłami promieniowania. Dwie najliczniejsze grupy obiektów z AGN to kwazary i galaktyki Serferta - zasadnicza różnica pomiędzy nimi polega na tym, że w kwazarach jądro emituje co najmniej 100 razy więcej energii, niż wchodzące w skład kwazara gwiazdy, a w przypadku galaktyk Seyferta ten współczynnik jest znacznie mniejszy. 

M106 zaliczana jest do galaktyk Seyferta typu II - cechują się one obecnością jasnego jądra i mają sporą jasność w podczerwonym zakresie promieniowania. Widmo galaktyk typu II zawiera jedynie wąskie linie, choć obecnie stosuje się raczej płynne przejście pomiędzy typem I i II w zależności od względnej siły wąskich i szerokich składników widma - M106 w tej skali ma oznaczenie typu 1.9. Masę czarnej dziury wewnątrz galaktyki M106 ocenia się na około 40 milionów mas Słońca. W jej sąsiedztwie odkryto kilkanaście maserów wodnych (obserwowanych radiowo w częstotliwości 22GHz), co pozwoliło na dokładne wyznaczenie odległości do galaktyki (dokładniej, niż w przypadku pomiaru np za pomocą cefeid).  M106 jest pod względem rozmiarów i jasności bardzo podobna do galaktyki M31 w Andromedzie, a przy okazji jest nachylona pod podobnym kątem dla obserwatora na Ziemi. Należy do grupy galaktyk Canes II - to spora grupa galaktyk położona około 30 milionów lat świetlnych od nas. M106 jest jej największym składnikiem. 

W galaktyce M106 do tej pory odkryto dwie supernowe. Druga z nich to SN2014bc odkryta 20 maja 2014. Jej jasność wynosiła wtedy 14.8mag, ale w tym momencie jej wiek oceniono już na 40 dni. 

 

Na zdjęciu oprócz bliskich bohaterek zarejestrowało się w tle sporo pomniejszych kłaczków. Bliższe oględziny i porównania pozwoliły mi zidentyfikować obiekty oddalone od nas o 3 i 4 miliardy lat świetlnych:

 

http://messier.seds.org/m/m106.html

http://www.universetoday.com/50138/messier-106/

http://www.constellation-guide.com/messier-106-ngc-4258/

http://www.atlasoftheuniverse.com/galgrps/cvnii.html

http://astrojolo.blogspot.com/2013/05/in-galaxy-far-far-away.html

http://astrojolo.blogspot.com/2014/05/supernova-sn2014bc-in-m106-galaxy.html

[jolo]

Wiatraczek na nadchodzące upały

 

27 marca 1781 roku Pierre Méchain odkrył galaktykę M101. Opisał ją  słowami ?nebula without star, very obscure and pretty large, 6' to 7' in diameter, between the left hand of Bootes and the tail of the great Bear. It is difficult to distinguish when one lits the [grating] wires.?. A trzy lata później WIlliam Herschel zanotował "[M101] in my 7, 10, and 20-feet [focal length] reflectors shewed a mottled kind of nebulosity, which I shall call resolvable; so that I expect my present telescope will, perhaps, render the stars visible of which I suppose them to be composed.? 

 

M101 to stosunkowo duża galaktyka spiralna.  Oddalona jest od nas o około 24 milionów lat świetlnych, a znajdziemy ją w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. 

Jej masa wynosi około 100 miliardów mas Słońca, a średnica to 170 tysięcy lat świetlnych. W jej obrębie znajdziemy stosunkowo dużo obszarów HII. W trakcie badań prowadzonych w roku 1990 skatalogowano 1264 takie rejony, a największe z nich znalazły swoje miejsce w katalogu NGC: 5461, 5462 czy 5471. Obszary te składają się z wodoru i kurczą się pod wpływem sił grawitacji. W ich wnętrzach rodzą się nowe gwiazdy. Obszary HII świecą pod wpływem promieniowania pochodzącego z pobliskich gorących gwiazd. Uważa się, że wiele z tych obszarów w galaktyce M101 jest zdolnych do stworzenia superbaniek (ang. superbubble). Superbańka to przestrzeń o rozmiarze mierzonym w setkach lat świetlnych i wypełniona gazem o temperaturze około miliona stopni wyrzuconym w przestrzeń przez wybuchy supernowych i wiatry gwiazdowe. Ostatnie badania wykazały, że Układ Słoneczny położony jest w pobliżu środka takiej bardzo starej superbańki.

Kształt M101 jest asymetryczny. Jest to spowodowane siłami pływowymi wywieranymi przez galaktyki towarzyszące. Największe z nich to NGC5204, 5474, 5477, 5585 oraz Holmberg IV. Grupa M101 jest z kolei jedną z wielu grup wchodzących w skład Supergromady Lokalnej (Supergromady w Pannie). 

W 2008 roku HST wykonał galaktyce M101 mozaikę zdjęć o rozdzielczości prawie 200MPx - można ją znaleźć pod adresem http://www.spacetelescope.org/images/heic0602a/ . 

Na opisie poniżej zaznaczono również kwazar odległy od nas o ponad 8 miliardów lat świetlnych:

 

 

http://messier.seds.org/m/m101.html

http://www.constellation-guide.com/pinwheel-galaxy-messier-101/

http://www.universetoday.com/49625/messier-101/

[jolo]

Abell 1656

 

Gromada galaktyk w Warkoczu Bereniki (Abell 1656) to spora gromada zawierająca ponad 1000 zidentyfikowanych członków. Położona jest w odległości około 320 milionów lat świetlnych od nas, a jej najjaśniejsze składniki mają jasność 12-14mag, a więc są dostępne dla wizualnych obserwacji przez teleskopy amatorskie. Większość galaktyk zajmujących centrum tej gromady to galaktyki eliptyczne, a jedynie niewielką liczbę stanowią młodsze galaktyki spiralne. 

Gromada Coma stanowi jedno z pierwszych miejsc, gdzie zaobserwowane anomalie grawitacyjne przypisano obecności ciemnej materii. W 1933 roku Fritz Zwicky wykazał, że galaktyki tej gromady poruszają się zbyt szybko, aby mogły być związane grawitacyjnie jedynie przez obserwowaną materię. Idea ciemnej materii została zaakceptowana dopiero pięćdziesiąt lat później, ale już wtedy Zwicky napisał, że galaktyki muszą być związane ze sobą przez jakiegoś rodzaju dunkle Materie. Obecnie uważa się, że około 90% masy tej gromady stanowi ciemna materia.

 

 

Zdjęcie wykonane nieco ponad dwa lata temu newtonem 6" oraz Atikiem 314L+. Sama luminancja, 200 minut. Poniżej opisane galaktyki NGC oraz IC:

 

http://en.wikipedia.org/wiki/Coma_Cluster

http://www.deepskywatch.com/Astrosketches/coma-cluster-sketch.html

http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/dark-matter-rich-galaxies-discovered-111820141/

[Naski]

Świetny wątek , Gratulacje Jolo .!!!

[jolo]

Dzięki :) Patrząc wstecz już niewiele moich zdjęć zostało do zaprezentowania w wątku, bo moja przygoda z astrofoto zaczęła się nie tak dawno, bo w roku 2012. Wszystkie zdjęcia hurtowo można obejrzeć na moim blogu:

2012 - http://astrojolo.blogspot.com/p/showcase.html

2013 - http://astrojolo.blogspot.com/p/showcase-ad-2013.html

2014 - http://astrojolo.blogspot.com/p/gallery-ad-2014.html

2015 - http://astrojolo.blogspot.com/p/blog-page.html

[jolo]

Galaktyki M51 Wir chyba nie trzeba nikomu przedstawiać - jest z pewnością w pierwszej dziesiątce najbardziej rozpoznawalnych obiektów głębokiego nieba. Została odkryta 13 października 1773 roku przez Charlesa Messiera. Odkrywcą jej towarzyszki - galaktyki NGC5195 został osiem lat później Pierre Mechain. A w roku 1845 Lord Rosse podczas obserwacji 72 calowym teleskopem zauważył, że obiekt ten posiada spiralną strukturę - stając się pierwszą znaną mgławicą tego typu (w tamtych czasach wciąż wszystkie obiekty głębokiego nieba uważano za mgławice). Dopiero Edwin Hubble obserwując cefeidy znajdujące się w tego typu obiektach dowiódł, że tak naprawdę to odległe światy wypełnione gwiazdami. 

M51 jest jasnym obiektem widocznym już w niewielkich lornetkach, a w instrumencie o średnicy (100) 50mm możemy dostrzec jej towarzyszkę. Aby pod ciemnym niebem dostrzec spiralną strukturę galaktyki wystarczy już teleskop o średnicy 150mm. 

Galaktyka oddalona jest od nas o około 23 miliony lat świetlnych, a jej rozmiar to około 1/3 wielkości Drogi Mlecznej. Jej wyraźna spiralna struktura najprawdopodobniej jest wynikiem oddziaływania jej sąsiadki - NGC5195. Uważa się, że przeszła ona przez dysk galaktyczny M51 około 600 milionów lat temu, a później ponownie - około 50-100 milionów lat temu. Obecnie obie galaktyki zbliżają się do siebie i w końcu się połączą, ale zanim to nastąpi za setki milionów lat, jeszcze kilka razy będą przez siebie przenikać. W styczniu 2005 kamera ACS (Advanced Camera for Surveys) na pokładzie teleskopu HST wykonała zdjęcie M51 o wysokiej rozdzielczości. Dzięki niemu dowiedzieliśmy się między innymi, że we wnętrzu M51 znajduje się czarna dziura otoczona dwoma pierścieniami pyłu, które położone są względem siebie pod kątem. Średnica tych pierścieni to około sto lat świetlnych, a masę czarnej dziury wewnątrz Galaktyki Wir ocenia się na około milion mas Słońca. 

 

Galaktyka Wir jest najjaśniejszym składnikiem Grupy M51, w skład której wchodzą jeszcze takie obiekty jak Galaktyka Słonecznik (M63), NGC5023, NGC5229, UGC8313 i UGC8331. 

 

Zdjęcie poniżej wykonałem ponad dwa lata temu teleskopem newtona 6" i kamerką Atik314L+. To jedne z moich pierwszych zdjęć zrobionych w technice LRGB - czas naświetlania luminancji to 90 minut, a sumaryczny czas ekspozycji 250 minut. Dzisiaj widzę wyraźnie, jak wiele niedociągnięć to zdjęcie sobą prezentuje - pewnie jeszcze kiedyś wrócę do M51, bo zdarza mi się wracać do wcześniej fotografowanych obiektów, ale nigdy do wcześniej zbieranego materiału :)

 

 

 

http://en.wikipedia.org/wiki/Whirlpool_Galaxy

http://www.universetoday.com/35997/messier-51/

http://www.constellation-guide.com/whirlpool-galaxy-messier-51/

[Jacek E.]

Opis, film i fotografie MIODZIO 8)

[Janko]

Cdn. :D

Nie, nie wycofam się z przyszłotygodniowego "obiektu tygodnia". Będę miał jednak teraz trudniejsze zadanie, by się zbytnio nie powtarzać, ale też nie wypaść blado na TAKIM tle :wacko:

[jolo]

Ups...  ::)

[Panasmaras]

M51 jest jasnym obiektem widocznym już w lornetkach, a w teleskopie o średnicy 100mm możemy dostrzec jej towarzyszkę.

 

Małe sprostowanie - do NGC 5195 nie potrzeba 10-centymetrowej soczewki. Bez najmniejszego problemu widuję w 10x50, a przy najbliższej okazji spróbuję też w 8x30.

 

Cdn.  :D

Nie, nie wycofam się z przyszłotygodniowego "obiektu tygodnia". Będę miał jednak teraz trudniejsze zadanie, by się zbytnio nie powtarzać, ale też nie wypaść blado na TAKIM tle  :wacko:

Cały Jolo. Ale to dla niego nie pierwszyzna, mi też to kiedyś zrobił ;)

http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/7277-ic2574/

http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/7409-obiekt-tygodnia-27042015-ic-2574-mglawica-coddingtona/

 

;)

[Janko]

...Cały Jolo. Ale to dla niego nie pierwszyzna, mi też to kiedyś zrobił ;)

http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/7277-ic2574/

http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/7409-obiekt-tygodnia-27042015-ic-2574-mglawica-coddingtona/

 

;)

 

A zagonić Go do pisania  "obiektów tygodnia"!

>:D