Skocz do zawartości

Obiekt Tygodnia 27.04.2015 - IC 2574 (Mgławica Coddingtona)


Rekomendowane odpowiedzi

Nowa wielka mgławica w Wielkiej Niedźwiedzicy.

 
Podczas oględzin negatywów, które uzyskałem przy pomocy teleskopu Crockera 17 i 20 kwietnia 1898, odkryłem wielką, słabą mgławicę nie zawartą ani w N.G.C., ani w uzupełnieniu N.G.C., ani też nie mogłem znaleźć w żadnym innym spośród niedawno utworzonych katalogów.
W nocy 22 kwietnia, profesor Hussey i ja obserwowaliśmy ją przez 12-calowy teleskop i ustaliliśmy pozycję jej najjaśniejszej kondensacji na:
?=10h18m7s
?=+69°10?.1
odnoszących się do średniej równonocy 1860.0
Teleskop pokazuje mgławicę jako dużą, nieregularną, bardzo słabą i złożoną z pewnej liczby kondensacji. 
19 maja uzyskałem dodatkową fotografię tego regionu, naświetlając go przez cztery godziny. Pokazała ona różne kondensacje połączone słabą mgławicową materią, a całość rozciągała się na przestrzeni pełnych 4? szerokości i 12? długości.
 
E. F. Coddington.
25 maj, 1898
 
 
Taką notkę wysłał 117 wiosen temu Edward Coddington do Astronomicznego Towarzystwa Pacyficznego. Galaktyka została ujęta w drugim uzupełnieniu do New General Catalogue w 1908 r., zyskując oznaczenie IC 2574. Co ciekawe odnośnie nazewnictwa, chociaż w przypadku wszystkich galaktyk zaprzestano z czasem używać określenia ?mgławica?, w tym przypadku historyczna zaszłość utrwaliła się na dobre - naszego IC-ka często znajdziemy pod nazwą Coddington?s Nebula, czyli Mgławica Coddingtona.
 
post-61-0-42203600-1430207708_thumb.jpg
 
Bohaterką tygodnia jest nieregularna galaktyka karłowata, oddalona od nas o 12 mln lś, należąca do Grupy M81. Od największej galaktyki swojej grupy jest oddalona zaledwie o nieco ponad 600 tys. lś. - tak więc tworzy dość ciasno upakowany rdzeń galaktycznej grupy wraz ze wspomnianą Galaktyką Bodego i trzema innymi - M82, NGC 3077 i NGC 2976.
W przypadku galaktyk nieregularnych dość często można się spotkać z określeniem ?żywa skamielina?, co ma wskazywać, że tego rodzaju galaktyki przypominają najwcześniej uformowane wyspy Wszechświata, a ich badania pomagają w opisaniu mechanizmów, dzięki którym owe wyspy mogą ewoluować do form galaktyk spiralnych. Na żywotność owej skamieliny wskazują natomiast aktywne obszary gwiazdotwórcze, w które IC 2574 jest szczególnie obfita. Na zdjęciach dobrze widoczne są połacie chmur wodorowych pobudzanych do świecenia przez młode, masywne gwiazdy. Rozszerzające się z prędkością 25km/s bąble gazowe są szczególnym obiektem zainteresowań astronomów, którzy badają, jak wiatry gwiazdowe i wybuchy supernowych powodują zapłon kolejnych procesów gwiazdotwórczych w innych obszarach galaktyki. 
Nowe badania sugerują, że IC 2574 miała w niedawnej przeszłości kilka wyżów ?demograficznych? - jeden z nich miał miejsce w centrum galaktyki około 100 mln lat temu, a inny - 10 mln lat temu, w odległości 13-26 tys. lś od centrum.
 
post-61-0-32660900-1430207709_thumb.jpg
 
Odkrycie galaktyki pod sam koniec XIX wieku, w dodatku przy pomocy fotografii z pewnością nie wróży łatwego do wyłuskania obiektu - IC 2574 nie zaskoczy tutaj pozytywnie. Jasność obiektu to 10,2mag, a spore rozmiary kątowe skutkują niską jasnością powierzchniową. Jednakże mieszanka tych cech na szczęście nie powoduje, że jest to jakiś ekstremalnie trudny obiekt. Sue French w swojej książce ?Deep Sky Wonders? podaje, że widziała tę galaktykę w swoim czterocalowym refraktorze, więc w popularnych reflektorach 8-calowych obiekt nie powinien przysporzyć większych problemów.
Na szczęście najazd na galaktykę jest dość łatwy, a samo miejsce, gdzie należy szukać - dość charakterystyczne. Przeważnie swój nalot zaczynam od Dubhe, od której skaczę do asteryzmu, który nazywam ?kuszą? (Harrington nazywa go ?diamentem?), następnie przedłużam linię łączącą stopkę diamentu/kuszy z gwiazdą 35 Uma, aż dochodzę do słabego łańcuszka gwiazd skierowanego ku północy.
 
post-61-0-87209500-1430207479_thumb.jpg
 
Sam jego koniec jest lekko odchylony ku zachodowi i tworzą go dwie gwiazdy podobnej jasności. Ich położenie wskazuje z grubsza dłuższą oś IC 2574, co jest naprawdę sporym ułatwieniem.
 
post-61-0-71161500-1430207011_thumb.jpg
(obie mapy wygenerowane przy pomocy CdC przez Rokitę)
 
Galaktykę miałem okazję obserwować w teleskopach 10-12? - w przeciętnych warunkach udawało mi się dostrzec słabe, jednorodne, nieco wydłużone pojaśnienie tła o niewyraźnych krawędziach. W dobrych warunkach w teleskopie 12? udało mi się dostrzec pewne niejednorodności, z czego najbardziej zwracały uwagę nieznaczne pojaśnienia na północno-wschodnim i południowo-zachodnim krańcu widocznej części galaktyki. Wielu obserwatorów również raportuje te niejednorodności, z czego częściej wskazywany jest wyraźniejszy, północno-wschodni kraniec. Za większą jasność w tym właśnie miejscu odpowiada największy w galaktyce region gwiazdotwórczy, którego ewolucja jest prawdopodobnie napędzana przez młodą i masywną gromadę gwiazd. Z racji swoich rozmiarów rzędu kilku tysięcy lat świetlnych*, ów region jest określany jako ?super giant shell?. Zdjęcia zdają się wskazywać, że to, co przy okularze teleskopu określić można jako dość jasny, południowo-zachodni kraniec galaktyki, jest w rzeczywistości centrum IC 2574.
Mając do dyspozycji teleskop 16" czy większy, warto w dobrych warunkach poświęcić dłuższą chwilę na ten obiekt. Realnym wydaje się być wyłapanie kilku innych regionów gwiazdotwórczych, szczególnie tych położonych wzdłuż południowo-wschodniej krawędzi galaktyki.
 
Z racji sporych rozmiarów kątowych i niewielkiej jasności powierzchniowej, przynajmniej przy pierwszym podejściu warto zadbać o w miarę dużą źrenicę wyjściową i stosunkowo niewielkie powiększenie rzędu 40-50x.
Jednakże ta galaktyka może zostać złowiona także w średnich i dużych lornetach. O przypadku Sue French już wspomniałem, sądzę więc, że Mgławica Coddingtona nie będzie ekstremalnym wyzwaniem dla dwururek 100 mm. Natomiast może napsuć sporo krwi w lornetach 70 mm, ale radość ze złowienia tego obiektu z pewnością wynagrodzi wszelkie trudy. Tutaj jednak potrzeba naprawdę dobrego nieba (ja potrzebowałem wybitnego).
 
Białe noce coraz bliżej, ale póki jeszcze trwa sezon galaktyczny, a Wielka Niedźwiedzica wisi wysoko nad naszymi głowami, daj szansę Mgławicy Coddingtona i daj znać, jak poszło!
 
_________________________________________________
*dla porównania: wielkość M42 szacuje się na ok. 30 lś
  • Like 9
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Nareszcie obiekt tygodnia, który widziałem zanim jeszcze ktoś wpadł na jego pomysł :)

 

Ja widzę to tak:

"By ją znaleźć odszukałem najpierw M81 i 82. (...) Idąc do nich od gwiazd Delta Dra i 2 Dra minąłem trójkąt z HIP 52425, 52338 i 50685 gdzie przy łańcuszku z gwiazd znajdowała się IC. (...)na południowy-zachód od filaru o nazwie HIP 51519. Przez dłuższy czas, jeszcze bez dobrej adaptacji w SW SWA 17 mm nie było jej. Ruszałem tubą w tą i wewte by utwierdzić się, że widzę na pewno galaktykę w moich jeszcze niewrażliwych oczach. Dla jeszcze większej pewności założyłem SW UWA 8 mm (stara wersja SWA) i powiem, że była ona tak delikatnie widoczna jak plama rysowana białą kredką na białym papierze."

http://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/7336-%E2%80%9Ezapomnialem-juz-jak-sie-chodzi-we-dwoje-ale-z-toba-idzie-mi-sie-swietnie%E2%80%9D/

 

Dodam, że niebo było słabe choć dawno takiego kontrastu na DS nie miałem. Po za tym, strona skierowana do tego łańcuszka była ewidentnie jaśniejsza - co to w zasadzie jest ?

 

Żałuję, że nie spojrzałem na nią jak potem zgasły latarnie :(

  • Like 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Po za tym, strona skierowana do tego łańcuszka była ewidentnie jaśniejsza - co to w zasadzie jest ?

Wydaje mi się, że tam dodatkowy blask mogą dawać dwie małe gwiazdki, choć jeśli wypatrzy się trzecią między nimi, to pewnie będzie znak, że właśnie padł kolejny region H II (co ładnie widać na zdjęciu Jolo).

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wydaje mi się, że tam dodatkowy blask mogą dawać dwie małe gwiazdki, choć jeśli wypatrzy się trzecią między nimi, to pewnie będzie znak, że właśnie padł kolejny region H II (co ładnie widać na zdjęciu Jolo).

Jakby ktoś chciał się pobawić w identyfikację regionów HII:

post-1442-0-60739500-1430212723_thumb.jp

Zaznaczyłem te najjaśniejsze.

Pozdrawiam

  • Like 3

12" F/5

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 miesiące później...

Wczoraj zrobiłem drugie podejście do IC 2574 lornetką 25x100.

Kolejna porażka. Miejsce zidentyfikowałem na 200% poprawnie ale IC nie była zbyt wysoko (ok 30*) a Słońce nie było zbyt nisko (-17*).

Już trudności z wypatrzeniem NGC 3077 źle wróżyły - wyskakiwała tylko zerkaniem, dość łatwo ale na wprost niewidoczna.

Na Coddingtona poświęciłem troszkę czasu, zerkaniem cośtam wyskakiwało ale tym czymśtam mogły być równie dobrze gwiazdy w okolicach 12mag.

Plan więc jest taki:

wracam tam w przyszłym miesiącu gdy będzie już ciemniej a obiekt nieco wyżej.

W ostateczności pójdę na łatwiznę i spoglądnę przez 15 cali - gdy będę wiedział czego dokładnie szukam (nigdy IC 2574 nie widziałem) pójdzie łatwiej.

  • Like 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 rok później...
  • 9 miesięcy później...

Dorwałem IC 2574 moją dwunastką wczoraj. Obiekt na początku zaskoczył mnie swą słabą widocznością. Co prawda dostrzegłem ją od razu po najechaniu w ten rejon nieba okularem 25mm, ale nie była czymś, co rzuca się łatwo w oczy. Po zmianie powiększenia z 60 na 107-krotne, wróciłem szybko do okularu 25mm. Po chwili udało mi się wyodrębnić dwa fragmenty galaktyki, jeden punkt, który był chyba gwiazdą i może odrobinę halo. Zaznaczyłem to na poniższym zrzucie ze sky-map-org. Może w lepszych okolicznościach i warunkach udałoby się wyłapać więcej, ja jednak nie poświęciłem jej wczoraj zbyt wiele czasu, ale pewnie jeszcze kiedyś tam wrócę.

 

EFEF.jpg.d11f1389eb6fee8ee5b685c098df8413.jpg

  • Like 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)