Obiekt tygodnia 25.06.2015 NGC 6717 (Palomar 9)

[lukost]

Dobra, chyba przyjęło się już, że w ramach "Obiektu tygodnia" konsekwentnie proponuję cele obserwacyjne określane przez jednego z moich astrokolegów mianem "paskudztw" (tak, Jurku, o Tobie myślę). :D Nie inaczej będzie tym razem.
Pamiętacie zapewne, że zimą szukaliśmy mgławic planetarnych skatalogowanych przez George'a Abella; choć na letnim niebie nie brakuje mgławiczek uwzględnionych w jego katalogu, to dla odmiany proponuję zajrzeć do innego, dość egzotycznego spisu obiektów, przy którym majstrował rzeczony pan Abell. Mowa oczywiście o Katalogu Palomar, zawierającym 15 gromad kulistych odkrytych w programie Palomar Observatory Sky Survey w latach 50. XX wieku.
"Kulki" wpisane na tę krótką listę są dość zróżnicowane pod względem stopnia trudności obserwacji, ale tylko w jednym przypadku (Palomara 9, oznaczony także jako NGC 6717) można mówić o obiekcie stosunkowo łatwym. Reszta to obserwacyjne wyzwania dla prawdziwych deesowych twardzieli. ;)
Skąd biorą się owe trudności? Przyczyny są dwie: pierwsza to obecność galaktycznego pyłu, przesłaniającego Palomary numer 6, 7, 9, 10 i 11, druga to odległość - przykładowo Palomary 3, 4 czy 14 znajdują na granicy zewnętrznego halo Drogi Mlecznej.
Nasz cel, odległy o 23 tys. lat świetlnych od Ziemi i 7800 lat świetlnych od centrum Galaktyki, odnajdziemy w gwiazdozbiorze Strzelca. Gromada została odkryta 7 sierpnia 1784 roku przez Williama Herschela, który sklasyfikował obiekt jako mgławicę. Po raz pierwszy została uznana za gromadę gwiazd przez Pera Collindera w 1931 roku. Przy opracowywaniu katalogu nowo odkrytych gromad kulistych w 1955 roku George Abell oznaczył tę gromadę jako Palomar 9. Identyfikacja Palomara 9 z NGC 6717 została prawdopodobnie wykonana w 1958 roku przez Altera (informacje zaczerpnięte z Wikipedii).
Starhopping w kierunku gromady jest banalny ? wystarczy namierzyć dwie położone blisko siebie gwiazdy: ?1 i ?2 Sgr. W ich kierunku startuję zawsze od Messiera 22 ? ot tak, by mieć po chwili możliwość porównania obu kulek.


mapa wygenerowana by Rokita z użyciem CdC

Próbę upolowania NGC 6717 mogą podjąć posiadacze dużych lornet i niewielkich teleskopów (o aperturze 120-150 mm), bowiem obiekt jest dość jasny (9,2mag), choć niewielkich rozmiarów (3,9'). Gromada zaliczana jest do VIII klasy koncentracji ? czyli specjalnie zwarta nie jest.


źródło zdjęcia: http://www.ngcicproject.org/ngcicdb.asp

Jedyne, co nieco przeszkadza, to blask ?2 Sgr o jasności 4,99mag. Mimo to w lornecie 28x110 Palomar 9 okazał się w bezproblemowy. W tej konfiguracji sprzętowej kulka wydawała się malutka i wyglądała jak doklejona do gwiazdki. Tytułem ciekawostki dodam jeszcze, że w trakcie tej samej sesji udało mi się wyłuskać także pobliskiego Palomara numer 8. Gromada była widoczna zerkaniem, ale bez żadnych wątpliwości, jako blada, dość ulotna mgiełka, zdecydowanie słabsza od numeru 9.
Refraktor 150 mm z Delosem 10 mm w wyciągu (pow. 75x) pozwolił na solidne odseparowanie gromady od gwiazdy, ale na rozbicie kulki nie było szans.
Bardzo podobnie rzecz wygląda w newtonach 300 i 330 mm ? Palomar jest oczywiście jaśniejszy, ale jedyne, co udało mi się dostrzec, to nieco jaśniejszy obszar centralny, otoczony mglistym halo.


źródło szkicu: http://www.deepsky-drawings.com/pal-09-ngc-6717-t254/dsdlang/fr

Jeśli nacieszyłeś się już tymi bardziej znanymi skarbami Strzelca, a masz ochotę sięgnąć głębiej, spróbuj i daj znać, jak poszło!

[polaris]

Kilka lat temu, jak przecieraliśmy szlaki to Palomar 9 był źródłem sporej radości w 8". Teraz można go sobie w lornetkach oglądać ;)

[Gość Paweł Trybus]

Kulkę obserwowałem Newtonem 13" w maju 2012 roku i ponownie na Ćwilinie Łukaszowym Taurusem 12". Łatwa, okrągła mgiełka przytulona do gwiazdki, czym przypomina trochę inny Obiekt Tygodnia

Choć w tamtym przypadku nie można raczej użyć określenia "łatwa mgiełka"...

[polaris]

Z moich zapisków wynika, że Pal 9 padł w 8" w czerwcu 2007.

[lukost]

Dnia ?26?.?06?.?2015 at 12:15, polaris napisał:

Kilka lat temu, jak przecieraliśmy szlaki to Palomar 9 był źródłem sporej radości w 8". Teraz można go sobie w lornetkach oglądać

Wróciłem właśnie z obserwacji i spieszę donieść, że Palomarek jest do wychwycenia także w lornecie 25x100. Trzeba tylko nauczyć się go widzieć - zignorować blask gwiazdki i wypatrywać doklejonej "od spodu" małej kuleczki. Problemów nie miałem z nim żadnych, choć niebo - pod względem zaświetlenia - było dalekie od ideału (za to przejrzystość dopisała, pozwalając podziwiać - a nie tylko zaliczyć - nisko położoną M55 czy Barnardy 86 i 90).