Znajdź zawartość

2 lipca tego roku będzie miało miejsce najwspanialsze zjawisko jakie oferuje nam natura - całkowite zaćmienie Słońca. W celu jego zobaczenia i zarejestrowania udajemy się pod przywództwem Tomka Aurory do Chile - stolicy astronomii. Dla mnie będzie to drugie zaćmienie całkowite w życiu, dla Tomka już piąte. Dwa lata temu byliśmy na wyprawie w USA. Dla mnie był to pierwszy duży wyjazd zagraniczny i pierwszy lot samolotem. W widoku zaćmionego Słońca zakochałem się od pierwszego wejrzenia! Do wyprawy przygotowywaliśmy się rok czasu i mimo ogromnych problemów (zgubiony bagaż z częścią sprzętu odzyskaliśmy przeddzień zjawiska!), udało się wszystko rewelacyjnie. Zaćmienie rejestrowaliśmy za pomocą 5 refraktorów i kilku mniejszych sprzętów. Na podstawie części zgromadzonego materiału stworzyłem film, który pragnę zaprezentować. Mam nadzieję, że udało mi się w nim oddać choć trochę niesamowitego klimatu i emocji, jakie nam towarzyszyły. Do tegorocznego zaćmienia przygotowujemy się właściwie od powrotu z poprzedniego. Nabraliśmy sporo doświadczenia, zarówno odnośnie rejestracji zjawiska, umiejętności panowania nad sprzętem, jaki i całej logistyki, jaka jest tu niezbędna (przewóz sprzętu samolotem, zasilanie terenowe, rozwiązywanie nieoczekiwanych problemów). W tą wyprawę wkładamy też znaczną część naszych pieniędzy. W tym roku chcieliśmy spróbować dwóch nietypowych metod rejestracji zjawiska. Po pierwsze, zamierzamy w okolicy fazy całkowitej wysłać w powietrze zmodyfikowanego drona, który osiągnie wysokość 3-4 km i pozwoli na rejestrację cienia Księżyca przemieszczającego się w atmosferze, oraz specyficzną grę świateł w czasie zjawiska. Podczas tego konkretnego zaćmienia efekt ten powinien być niezwykle widowiskowy, ponieważ Słońce będzie znajdować się na niewielkiej wysokości. W USA również wykorzystaliśmy drona, jednak bez modyfikacji mógł się znaleźć na wysokości jedynie 400 m, czyli 10x niżej, niż teraz planujemy. Ujęcie w prawym dolnym rogu w powyższym filmie jest właśnie z niego. Drugim projektem jest rejestracja filmu z fazy całkowitej w technice HDR. W tym celu potrzebujemy dwóch identycznych zestawów optyki i aparatu. Mamy w tej chwili dwa refraktory TSAPO65Q (jeden mój, drugi Tomka), oraz aparat Nikon D7500, który umożliwia filmowanie w 4k przy zastosowaniu Cropa 1:1 (czyli jakość jest porównywalna do serii zdjęć w 30 FPS, co byłoby normalnie niemożliwe!). Do realizacji planu brakuje nam więc drugiego takiego aparatu. Film z Nikona stanowi lewe górne ujęcie filmu z USA. Niestety, do czasu wyprawy nie jesteśmy w stanie zgromadzić środków na zakup wymienionych tu sprzętów - drona i aparatu. Dlatego zwracamy się do was z apelem o pomoc. Jeśli chcecie zobaczyć przebieg zaćmienia całkowitego zarejestrowany w każdym możliwy aspekcie i w najwyższej jakości, wspomóżcie nasz projekt! Wpłat można dokonywać na poniższej stronie. Za każdą pomoc bardzo, bardzo dziękujemy! Oczywiście zakupiony sprzęt posłuży nam w przyszłości na kolejnych wyjazdach w celu robienia oryginalnych zdjęć i filmów z pięknych miejsc. Link do zbiórki: https://pomagam.pl/zacmienieslonca

Dziś krótko o zbliżającym się zjawisku całkowitego zaćmienia Księżyca, które nastąpi już 21 stycznia. Krótko, bo w styczniu jest dość małe prawdopodobieństwo, aby pogoda pozwoliła nam cieszyć się widokiem krwawego Księżyca. Zjawisko zaćmienia Księżyca występuje oczywiście tylko podczas pełni. Sam schemat zjawiska opisywałem już jakiś czas temu. Osoby zainteresowane odsyłam do tamtego tekstu . Nadmienię tylko, że tym razem zjawisko będzie miało miejsce, gdy Księżyc będzie znajdował się w pobliżu perygeum (357715 km od Ziemi). Oznacza to, że będziemy mieli do czynienia z tzw. ?superksiężycem?. Księżyc w takiej konfiguracji jest trochę większy i jaśniejszy niż zazwyczaj. Nie będzie to wprawdzie największy superksiężyc, jaki będziemy mogli oglądać w tym roku. Ten pojawi się na niebie 19 lutego 2019 (356846 km od Ziemi). Jednak to właśnie 21 stycznia wydaje się pod tym względem ciekawszy ze względu na kumulację zjawiska zaćmienia i superksiężyca. Czytaj całość

Niedawno mieliśmy przyjemność oglądać najdłuższe zaćmienie Księżyca w XXIw. Wyświetl pełny artykuł

Minęło kolejne 20 lat i najprawdopodobiej właśnie w sierpniu 2017 roku rozpoczęło się kolejne zaćmienie w unikalnym podwójnym układzie zaćmieniowym VV Cephei. Jest układ zaćmieniowy typu Algola o jednym z najdłuższych znanych okresów 7430.5 okresów / 20.34 lat, w którym oba składniki wykazują zmienność pulsacyjną. Zaćmienie trwa prawie dwa lata (ok. 650 dni - od 1 do 4 kontaktu). Układ podwójny VV Cephei składa się z zimnego czerwonego nadolbrzyma (M2 Iab) i mniejszego gorącego / niebieskiego towarzysza (B0-2V). Składnik główny VV Cephei ma masę około 20 Mo. Zaćmienie główne występuje, gdy jaśniejszy nadolbrzym typu widmowego M przesłania słabszego towarzysza typu widmowego B. VV Cephei jest obiektem 5 wielkości gwiazdowej w zakresie wizualnym, którego jasność zmienia się w tym zakresie od 4.9 mag do 5.4 mag. Jednak samo zaćmienie w zakresie wizualnym nie jest praktycznie widoczne gołym okiem (amplituda zaledwie 0.1 mag!!! ). W.w. zmienność dotyczy jest związana z okresowymi pulsacjami nadolbrzyma (P~145 dni). Natomiast zaćmienie jest wyraźnie widoczne w filtrach B (amplituda = 0.45 mag) i U (amplituda=1.8 mag). VV Cephei - inne oznaczenia: HR 8383, HD 208816, HIP 108317 R.A. (2000) 21h 56m 39.1s DEC. (2000) +63d 37' 32.01? Odległość: 4900 lat świetlnych, Średnica: 1000?1800 x średnic Słońca, Epoka: JD=2435931.4 Okres: 7430.5 dni/(20.34 lat) Zaćmienie 2017-2019 Ingress/Egress: 84 /99 dni (dane z zaćmienia z 1998r.), Całkowite zaćmienie: 467 dni (dane z zaćmienia z 1998r.) / 373 dni (w-g Pollmann'a [6]), Czas trwania: 650 dni (dane z zaćmienia z 1998r.) / 673 days (w-g Pollmann'a [6]). Zaćmienie 2017-2019 - prognozowane fazy zaćmienia przez Pollmann'a [6]: T1- 04 sierpnia 2017, JD=2457970 (obserwować wcześnie wieczorem), T2- 27 października 2017, JD=2458054 (obserwować wcześnie wieczorem), T0- środek zaćmienia - 01 czerwca 2018 , JD=2458288 (obserwować wcześnie wieczorem), T3- 06 lutego 2019, JD=2458521 (obserwować wcześnie wieczorem), T4- 16 maja 2019, JD=2458620 (obserwować późno wieczorem), Fotometria: Podczas zaćmienia potrzebne są dokładne (+- kilka setnych mag) obserwacje: -) CCD szczególnie w filtrach Johnson-B i Johnson-V lub -) obserwacje lustrzankami cyfrowymi (DSLR) w barwach niebieskiej (TB) i zielonej (TG). Kalibracja ww. barw "lustrzankowych" do dżonsonowskich jest niemożliwa, ze względu na ekstremalnie czerwony wskaźnik barwy VV Cephei (B-V ~ 1.54 mag). Podajemy standaryzowane jasności TB/TG (różnica jasności instrumentalnej VV Cep i gwiazdy porównania powiększona o jasność B / V tej gwiazdy porównania). Gwiazdy porównania: AUID 000-BCP-877 B=4,630 V=4,29 Rc=4,001 (label 43) AUID 000-BCP-370 B=7.040 V=5,52 Rc=4,281 (label 55) lub (gdy nie mieszczą się w polu widzenia): BD+63 1784 = HD 208439 Bmag= 7.612 Vmag= 7.601 Rmag= 7.600 (label C1) BD+62 2004 = HD 208713 Bmag= 7.759 Vmag= 7.235 Rmag= 6.890 (label C2) Spektroskopia: Potrzeba jest spektroskopia w wysokiej rozdzielczości - spektrograf z siatką dyfrakcyjną przynajmniej 2400 linii / mm (np. Lhires). Pozwoli to na analizę zmian profilu linii widmowej H-alfa składającej się z emisji "V" i "R". Więcej informacji na temat spektroskopii VV Cep można znaleźć na forum spektroskopowym ARAS [5] Na poniższym rysunku pokazano zmiany w profilu H-alfa (stosunek natężeń emisji V/R) podczas ostatniego zaćmienia w roku 1998 z [4]. Bibliografia: 1. Alert AAVSO nr 594 - https://www.aavso.org/aavso-alert-notice-594 2. Strona akcji obserwacyjnej BAV (j. niemiecki): http://www.bav-astro.eu/index.php/veraenderliche/bedeckungsveraenderliche/vv-cep-kampagne 3. Hopkins, Jeffrey L.; Bennett, Philip D.; Pollmann, Ernst 2015, "VV Cephei Eclipse Campaign 2017/19" - http://adsabs.harvard.edu/abs/2015SASS...34...83H 4. Leedjärv, L.; Graczyk, D.; Mikolajewski, M.; Puss, "The 1997/1998 eclipse of VV Cephei was late" - http://adsabs.harvard.edu/abs/1999A&A...349..511L 5. Forum spektroskopowe ARAS z tematami o VV Cep - http://www.spectro-aras.com/forum/viewforum.php?f=19 6. http://www.astrospectroscopy.de/media/files/VV-Cep-Campaign-2017.pdf 7. Forum dyskusyjne AAVSO n.t. akcji VV Cep 2017-2019 - http://www.ap.smu.ca/~pbennett/vvcep/campaign2017.html 8. https://pl.wikipedia.org/wiki/VV_Cephei 9. https://www.universeguide.com/star/vvcephei 10. http://stars.astro.illinois.edu/sow/vvcep.html

Organizuję wyprawę do Oregonu na całkowite zaćmienie słońca. Poza tym wiele ciekawych miejsc w Oregonie, Kalifornii, Arizonie, Utah i Nevadzie. Tutaj jest plan: http://fotoekspedycja.net/plan-fotowyprawy-na-zacmienie-slonca-usa-2017/ Niestety wczoraj jedna osoba musiała zrezygnować z przyczyn rodzinnych. Tak więc szukamy jeszcze 1 osoby. W tym terminie są bilety z Warszawy po 3350zł, a z Berlina po 2450zł. Samochód i wszystkie noclegi już zarezerwowane. Druga sprawa. Na noc 20/21 sierpnia mam zarezerwowane noclegi po 2 pokoje 2-osobowe w Eugene, Chemult, Klamath Falls, Boise, Burley, Fort Collins. Wszystkie miejsca w odległości 2-3 godzin jazdy od centralnej linii zaćmienia. Oczywiście skorzystam tylko z jednej opcji, prawdopodobnie Chemult. Pozostałe noclegi mogę odstąpić 17 sierpnia po normalnej cenie z przed gorączki cenowej.

Witam, podczas całkowitego zaćmienia księżyca dn 28.09.2015 r na wschodzie ukazał mi się niebieski obiekt w kształcie kuli i na każdym zdjęciu na środku widoczna była litera G. Co to mogło być? Zdjęcie:http://www.tinypic.pl/xdsy1ldgcksy Proszę o pomoc i serdecznie pozdrawiam :)

Hej Z okazji dzisiejszego półcieniowego zaćmienia Księżyca przygotowałem krótki film omawiający przebieg zjawiska Zapraszam

Co 69 lat słońce znika nam w bardzo głębokim zaćmieniu na trzy i pół roku. Taka jest rzeczywistość jednego z układów podwójnych gwiazd, który znajduje się 10 tysięcy lat świetlnych od nas ? informują badacze z amerykańskiego Vanderbilt University w Nashville. System znany jest pod nazwą katalogową TYC 2505-672-1 w gwiazdozbiorze Lew Mały i właśnie odkryto jego właściwości, które ustanawiają nowe rekordy w dwóch kategoriach: najdłużej trwające zaćmienie gwiazdowe oraz najdłuższy okres pomiędzy zaćmieniami w układzie podwójnym. Poprzednią rekordzistką była epsilon Aurigae, olbrzymia gwiazda zaćmiewana co 27 lat przez swoją towarzyszkę na czas od 640 do 630 dni. Obserwacje zostały wykonane przez grupę naukowców z kilku amerykańskich uniwersytetów (Vanderbilt, Harvard, Lehigh, Ohio State, Pennsylvania State), a także badaczy i miłośników astronomii działających w ramach sieci Las Cumbres Observatory Global Telescope Network i w American Association of Variable Star Observers (AAVSO), głównej organizacji zbierającej wyniki obserwacji fotometrycznych wykonanych przez astronomów amatorów. Wyniki opublikowano w czasopiśmie naukowym ?Astronomical Journal?. Informacje wykonane przez miłośników astronomii były kluczowe dla badań. Organizacja AAVSO zebrała kilkaset obserwacji gwiazdy TYC 2505-672-1 podczas najnowszego zaćmienia. Skorzystano także z danych przeglądu nieba Digital Access to a Sky Century @ Harvard (DASCH), który zawiera historyczne dane z płyt fotograficznych od 1890 do 1989 roku. W ostatnich latach wiele uniwersytetów i obserwatoriów astronomicznych digitalizuje swoje archiwa płyt fotograficznych, co ułatwia dostęp do zebranych na nich danych. Łącznie naukowcy mieli około 9000 zdjęć systemu z ostatnich ośmiu lat (czyli m.in. w trakcie zaćmienia) oraz 1432 zdjęcia z archiwum harvardzkiego, plus kilkaset kolejnych punktów pomiarowych od AAVSO. Analizy pokazały, że badacze mają do czynienia z system podobnym do epsilon Aurigae, aczkolwiek z kilkoma różnicami. Wydaje się, że TYC 2505-672-1 składa się z dwóch czerwonych olbrzymów, z których jeden został odarty z materii do względnie niewielkiego jądra i jest otoczony przez olbrzymi dysk materii, który wywołuje zaćmienia. Układ zaćmieniowy typu EA Zmienia jasność 10.7 - 15.4 V Typ widmowy: M1IIIe+sdB

Pora na moje małe podsumowanie zaćmienia Księżyca. Zapraszam! Czytaj całość

Hej! Od zaćmienia Słońca minęło trochę czasu, ale wreszcie znalazłem chwilkę żeby pokazać Wam jak Sandomierz je obserwował! Przygotowania rozpoczęły się znacznie wcześniej, a owego zaćmieniowego dnia byłem na miejscu, czyli przed moim liceum Collegium Gostomianum, od samego rana. Trzeba było wytaszczyć z samochodu cały sprzęt, a trochę tego było :) Do obserwacji zaćmienia przygotowałem: - mój zestaw do astrofotografii tj. HEQ5, Equinox 80mm + FF/FR x0.8 + Meade DSI III Pro + filtr Baader ND5 + Ha 7nm i do tego wszystkiego telewizor! - mój pierwszy teleskop, który czekał na to wydarzenie całkowicie zakurzony tj. SW 114/900 EQ1 + okular 25mm + filtr Baader ND5 - wypożyczony przez teleskopy.pl sprzęt Solar Scope do bezpiecznych pokazów Słońca za co bardzo dziękuję Panu Aleksandrowi Kacz - 10 szt okularów z filtrem Baader Odnośnie samego zaćmienia: 2 tygodnie przed zaćmieniem Słońca wyszedłem z inicjatywą przeprowadzenia pokazu. Z pomysłem poszedłem do mojego nauczyciela fizyki, Pana Roberta Dębickiego, któremu pomysł przypadł do gustu i wysłał mnie do Dyrektora. Pan dyrektor, znając moje zainteresowania (szkoła wsparła mnie dofinansowaniem odnośnie wyjazdu na ESO Astronomy Camp we Włoszech w 2013 roku) pewnie domyślił się, że lipy nie będzie, i zaproponował zaproszenie ludzi z zewnątrz :) Niestety, prognozy pogody były bardzo niepokojące. Dzień przed pokazem, kładłem się spać mając w perspektywie 100% zachmurzenie... Lekki ból brzucha spowodowany stresem przez nieuchronnie zbliżającą się pogodową katastrofę obudził mnie ok 5 rano. Patrzę przez okno dachowe - clear!!! Szybko na ICM - zero zachmurzenia, aż do południa! Pogoda dopisała :) Moje założenia odnośnie pokazu były sprecyzowane pod kątem zapewnienia rozrywki bardzo szerokiemu gronu osób. Zamysł był taki, ponieważ pokaz przeprowadzałem w pojedynkę, tylko ze swoim sprzętem. O pomoc w ogarnięciu tematu poprosiłem swojego bardzo serdecznego Kolegę, Daniela Piskorskiego. Był to strzał w dziesiątkę, o czym szybko się dowiedziałem. Goście w pierwszej kolejności oglądali Słońce częściowo przesłonięte przez Księżyc dzięki owemu wynalazkowi, zrobionemu specjalnie pod kątem obserwacji podczas pokazów, czyli Solar Scope. Sprzęt ten, niejako metodą projekcji pokazuje tarczę Słońca - widoczna była nawet plama na jego powierzchni. Tutak naraz mogło patrzeć kilka osób. Następnie na gości czekały okulary z filtrem Baadera które cieszyły się ogromną popularnością i były rozchwytywane a ludzie czekali na nie w kolejkach. Na przyszłość śmiało można kupić więcej okularów, ale też bardziej ich pilnować. I tak cieszę się, że zniknęło tylko 30%. Następnym etapem było wąskie gardło całego pokazu, przy którym można było obsłużyć tylko jedną osobę w danej chwili. Chodzi oczywiście o 114/900. Dla mnie ten sprzęt to straszny upierdliwiec, zwłaszcza przez swój "montażyk", nie mniej dla laików obraz Słońca był cudny :) Kolejnym, ostatnim krokiem był obraz z mojego astrofotograficznego setup'u. Detal na tarczy widoczny jest dopiero po przekręceniu koła filtrowego na pozycję z filtrem Ha, który puszcza tylko 7 nm. Oczywiście nie jest to obraz z teleskopu Ha!! Filtr ma za zadanie jedynie ograniczyć ilość światła, którą przepuszcza Baader ND5. Dla DSI III z zerowym czasem naświetlania przez filtr L jest po prostu za jasno. Żeby obraz z teleskopu, puszczany live, był widoczny dla szerokiego grona osób, wynieśliśmy ze szkoły telewizor. Po podłączeniu do niego laptopa, wokół TV tworzyła się wielka grupa oglądaczy :) Odnośnie gości: Pan Dyrektor poinformował inne placówki o przeprowadzanym pokazie. Szkoły niestety (a może i stety) zignorowały zaproszenie, natomiast swoją obecność potwierdzili najbardziej wymagający goście... a mianowicie przedszkola. I to nie jedno, a bodajże trzy! Kto próbował zainteresować kiedyś 4 latka, wie jaki to ciężki kawałek chleba. Mnie odwiedziło takich dzieci ok 100-150 :) Przydała się pomoc Daniela Oprócz przedszkolaków i uczniów mojej szkoły, których też jest kilkuset, przyszło trochę osób z zewnątrz - ale nic w tym dziwnego, moja szkoła mieści się przy Starym Mieście, więc łatwo tam trafić przypadkiem. Generalnie gości było kilkuset, ale myślę, że we dwóch daliśmy sobie radę z ogarnięciem wszystkiego, choć momentami łatwo nie było. Na koniec napiszę tylko, o spoglądaniu przedszkolaków przez teleskop. Nawet nie wiecie, jak ciężko im wytłumaczyć, jak mają przez niego spojrzeć! Generalnie większość z nich ma problem z zamknięciem jednego oka, i próbują patrzeć w okular obojgiem oczu z odległości ok. 10cm robiąc ogromnego zeza. W kilku przypadkach, było dość ciężko wytłumaczyć dziaciakom jak mają patrzeć przez teleskop, ale w każdym przypadku się udało! Pomaga porównanie "spójrz jak przez dziurkę od klucza" - rodzice, strzeżcie się! ;) Ale nagły okrzyk w stylu "Łaaaaaaaaaaał, ale suuuuuper" z ust uśmiechniętego 4 latka wynagradza wszystko! Kto wie, może udało mi się w kimś z tych kilkuset gości zaszczepić pasję astro amatora, a może i wyrośnie z kogoś zawodowy astronom? POPULARYZACJA RZĄDZI!! Poniżej kilka fotek które udało mi się zrobić w chwilach luzu: Tutaj dwóch kolegów podziwia Słońce przed zaćmieniem przez okulary z folią Baadera Uśmiechnięty Daniel próbował mnie rozśmieszać podczas udzielania wywiadów - zdjęcie autorstwa kolegi

Wszyscy podsumowują to ja też :) Zapraszam na krótkie podsumowanie również to fotograficzne w moim obiektywie. Czytaj wpis

Już na około miesiąc przed zaćmieniem, rozpocząłem przygotowania do obserwacji częściowego zaćmienia Słońca. Nie było dnia, bez sprawdzania wszystkich portali pogodowych. Coraz większe nerwy, czy wszystko pójdzie tak jak powinno. Dzień 20 marca zbliżał się nieubłaganie. Już na tydzień przed zaćmieniem, prognozy dawały duże szanse na sukces. Na trzy dni przed zaćmieniem, napisała do mnie moja dawna nauczycielka geografii z gimnazjum, z pytaniem, czy bym nie przeprowadził u nich w szkole pokazu zaćmienia. Oczywiście się zgodziłem i zacząłem przygotowania na obserwacje z większa liczbą osób. Przygotowałem kilka dodatkowych filtrów z folii Baadera, do obserwacji zaćmienia gołym okiem. W końcu nastał długo wyczekiwany przez wielu miłośników astronomii dzień. Poranek rozpoczął się pięknym wschodem Słońca. Na niebie nie było ani jednej chmury. O godzinie 09:00 zjawiłem się ze wszystkim, na placu obok szkoły w Mystkowie. Do obserwacji zaćmienia mieliśmy do dyspozycji mój teleskop SW114/900 EQ1 oraz szkolną Synte 6''. Pokaz miał się zacząć po 10:00, ale już o 09:30 zjawili się pierwsi uczniowie chcący obserwować zaćmienie. Wyczekiwaliśmy z napięciem początku zaćmienia. O godzinie 09:45 ktoś obserwując Słońce przez teleskop, krzyknął "zaczęło się". Kilka minut później wszyscy podziwiali gołym okiem Księżyc, wdzierający się na tarcze Słońca. Brakło nawet już filtrów, ale chwilę później ktoś przyniósł kilka masek i szkiełek spawalniczych. Przy teleskopach ciągnęły niekończące się kolejki. Każdy chciał zrobić sobie, choćby telefonem, pamiątkowe zdjęcie zaćmienia. Powoli zbliżała się maksymalna faza zaćmienia. Miałem wrażenie, że na placu zebrała się cała szkoła, a ludzi wciąż przybywało. Uczniowie, nauczyciele, rodzice przyprowadzający swoje dzieci do szkoły, zwykli ludzie, wszyscy przychodzili po to aby zobaczyć to niecodzienne zjawisko. I tak nam miały chwile, wspólnie spędzone przy obserwacjach zaćmienia. O godź. 12:00 zaćmienie Słońca powoli zmierzało do mety. Jeszcze krótkie obserwacje przez teleskop, ostatnie zdjęcia i zaćmienie dobiegło końca. To zaćmienie było już moim drugim widzianym w życiu, ale pierwszym obserwowanym tak na poważnie. Cieszę się, że mogłem tylu osobom choć trochę opowiedzieć o tym niezwykłym zjawisku i przybliżyć im trochę astronomii. Na koniec jeszcze kilka zdjęć z pokazu... Obserwacje zaćmienia przez maskę spawalniczą Ja próbujący robić zdjęcia zaćmienia :D efekty: Składanka kilku zdjęć

? Com jest drugą co do jasności gwiazdą w gwiazdozbiorze Warkocz Bereniki (?4,32 mag). Jest układem wizualnie podwójnym (maksymalna separacja 0,7?), który składa się z prawie identycznych gwiazd ciągu głównego o typie widmowym F5 (niektóre źródła podają F6 dla składnika B ) o jasnościach obserwowanych odpowiednio 5,05 mag i 5,08 mag. Całkowita masa układu szacowana jest na 2,4?2,8 M?, masa składników A/B odpowiednio 1,43/1,37 M?, temperatura powierzchniowa obu gwiazd ~6600 K, promień 1,3 R? i jasności 2,7/2,0 L?. Układ jest odległy od nas o około 60 lat świetlnych. Okres orbitalny wynosi około 25,97 lat (9485,68dni) i jest zbliżony do ? Aur. Jednak w przypadku ? Aur prawdopodobieństwo zaćmienia zwiększa obecność dysku pyłowego. Dla ? Com najprawdopodobniej jest to ?tylko? wzajemne przesłanianie tarcz gwiazdowych o średnicach zaledwie 0,0007? widzianych z Ziemi. Średnia separacja orbitalna pomiędzy składnikami wynosi około 12,5 AU. Orbita wykazuje duże spłaszczenie (mimośród e~0,5). Do tego układu prawdopodobnie należy jeszcze trzeci składnik oznaczony jako CCDM J13100+1732C o jasności 10,2 mag, który znajduje się w odległości 89? w kącie pozycyjnym 348° (dane z roku 2001). W czasie 26?letniego okresu orbitalnego jasność ? Com zmienia się na poziomie kilku mmag zarówno pomiędzy kolejnymi nocami jak i latami. Nie stwierdzono periodyczności w tych zmianach. Wiele argumentów wskazuje na to, że za kilka dni może dojść do zaćmienia w układzie: ? -) prognozowany moment zaćmienia: 25 stycznia 2015 r. ?3 dni (JD = 2457047 ?3 dni), ? -) czas trwania zaćmienia od 28 do 45 godzin, ? -) spodziewana amplituda około 0,8 mag. Wskazówki dla obserwatorów Przed rozpoczęciem zaćmienia zalecany jest jeden pomiar jasności nie rzadziej niż co 2 godziny, aby mieć dobre pokrycie początku zaćmienia. Ewentualnie pozwoli to również zarejestrować inne niewidoczne do tej pory obiekty (np. planety, materia wokółgwiazdowa ?). W czasie zaćmienia bardzo ważna jest ciągłość obserwacji. Potrzebne są przede wszystkim obserwacje z filtrami fotometrycznymi V i R, ale inne barwy również mogą być przydatne. Obserwacje w dalekiej podczerwieni (filtr H) również są zalecane ze względu na planowane użycie interferometru CHARA. W wątku dyskusyjnym [2] na forum AAVSO Sebastian Otero poleca dla obserwatorów wizualnych gwiazdy porównania oznaczone etykietami ?43? (B?V = 0,57 mag), ?44? (B?V = 1,13 mag), ?47? (B?V = 1,01 mag). W szczególności gwiazda porównania 43 (? Com, V = 4,25 mag) jest jaśniejsza od ? Com (V = 4,32 mag) o 0,07 mag. Warto wspomnieć, że gwiazda porównania ?43? jest gwiazdą zmienną (V = 4,23?4,28 mag). Może być wykorzystywana jako gwiazda porównania tylko do obserwacji wizualnych. Gwiazdy porównania do obserwacji wizualnych zostały pokazane na mapie AAVSO. Rys. Mapka do obserwacji wizualnych ? Com wygenerowana za pomocą VSP na portalu AAVSO. Tutaj krzyżyk w centrum rysunku wskazuje punkt o współrzędnych ? = 13h00m, ? = 21°00'. Natomiast ? Com jest pokazana jako jasna gwiazda (4,3 mag) na południowy-wschód od krzyżyka. W alercie AAVSO nr 506 astronomowie zalecają wykorzystanie następujących gwiazdy porównania do fotometrii CCD/PEP/DSLR: ? HD 113848 (39 Com, HR 4946, HIP 63948) ? V = 5,990 mag, B?V = 0,39 mag, typ widmowy F4V, ? HD 114520 (HIP 64312) ? V = 6,820 mag, B?V = 0,46 mag, typ widmowy F2II. Obie gwiazdy porównania mają kolor zbliżony do ? Com, gdyż jej wskaźnik barwy (B?V) = 0,44 mag. Gwiazda HD 113848 na mapkach AAVSO okolicy ? Com jest oznaczona etykietą ?60? (AUID = 000-BBT-464), natomiast HD 114520 ? ?68? (AUID = 000-BLL-255). Gwiazdy porównania wykazywały niezmienną jasność z dokładnością do 1 mmag (=0,001 mag) w obserwacjach z ostatnich kilkudziesięciu lat. Wskazane są również obserwacje fotometryczne kilka tygodni przed i po prognozowanym terminie, gdyż jest szansa odkrycia planet lub innej materii znajdujących się w pobliżu zaćmiewanych gwiazd. Bardzo aktywnym obserwatorem ? Com jest Christophe (AAVSO nick: MCHB - patrz [3]) z Valence na południu Francji. Obserwuje on ? Com od 23 grudnia 2014 r. za pomocą lustrzanki Canon 650D podpiętej do refraktora FS102 z reduktorem ogniskowej do 640 mm. Pole widzenia tego setupu wynosi 117'?77'. Ze względu na podatność małych apertur teleskopów/obiektywów na scyntylacje atmosferyczne konieczne jest wykonywanie pomiarów fotometrycznych na uśrednionych zdjęciach o czasach ekspozycji przynajmniej 1 minuty i więcej. Christophe znalazł następujące optymalne parametry ekspozycji, aby nie prześwietlić ? Com i gwiazd porównania: ? apertura FS102 ograniczona diafragmą do 50 mm, 180-sekundowa ekspozycja przy ISO 100, rozogniskowanie obrazu gwiazd do średnicy 60/65 pikseli; ? pełna apertura FS102, 70-sekundowa ekspozycja przy ISO 100, rozogniskowanie obrazu gwiazd do średnicy 80 pikseli; Do fotometrii Christophe wykorzystuje następujące gwiazdy porównania: HR4962, HD114762, HD114300 i HD114812. Przy obserwacjach tą techniką Christophe uzyskuje rozrzut jasności ? Com około 0,025 mag podczas ciągłych kilkugodzinnych obserwacji, gdy gwiazda podnosi się od wysokości na horyzontem 20?25° do 60°. Fot. Przykładowe zdjęcie okolicy ? Com wykonane przez Christophe za pomocą lustrzanki Canon 650D podpiętej do refraktora FS102 z ogniskową 640 mm. Użyto efektywnej apertury tylko 50 mm. Gwiazdy zostały rozogniskowane do średnicy 65 pikseli. Jest to stack 112 zdjęć (każde naświetlane przez 50 sekund, ISO 200). Materiał źródłowy [3]. Już teraz zachęcamy do obserwacji ? Com, ponieważ czasu do przygotowań nie zostało dużo, a następna szansa na potwierdzenie hipotezy, że ten układ wizualnie podwójny jest również układem zaćmieniowym typu EA (Algol) będzie dopiero w 2041 roku !!! Więcej o układzie ? Com oraz przewidywanym zaćmieniu napiszemy już za kilka dni w najnowszym numerze biuletynu PROXIMA. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE: [1] Alert nr 506 AAVSO dotyczące zaćmienia alf Com - http://www.aavso.org/aavso-alert-notice-506 [2] Wątek dyskusyjny na forum AAVSO poświęcony zaćmieniu ? Com - http://www.aavso.org/alpha-com-eclipse-observing-campaign-0 [3] Strona internetowa z obserwacjami DSLR Christophe (AAVSO nick: MCHB) - https://millimagjournal.wordpress.com/alpha-comae-berenices-eclipse-2014-2015-observations/