Obiekt tygodnia 20.06.2016 Sztylet Smoka

[Janko]

Zaczęło się to tak: intrygują mnie kolorowe gwiazdy i lubię je odnajdować na nieboskłonie. Należy do nich ? Draconis (Eltanin). Jest jasna (2,26 mag) i intensywnie pomarańczowa (typ K5 III), dzięki czemu ułatwia rozpoznanie głowy Smoka i jej ciekawostek, w tym pięknego układu podwójnego ?¹ + ?² Draconis (Kuma). Przeglądając tę okolicę i kierując się do jeszcze czerwieńszej R Lyrae (typ M5 III) leżącej 12° na południowy wschód dostrzegłem po drodze nieznaną mi dotychczas czerwoną gwiazdkę.

Od ? Draconis do R Lyrae. Sky-map.org

Powyżej niej, 40? na północ była nieco słabsza gwiazdka pomarańczowa a między nimi prosty rząd kilku jeszcze słabszych, przekreślony w górnej części prostopadłą poprzeczką. Nie, tego asteryzmu jeszcze nie widziałem. Co więcej, nigdy przedtem o nim nie słyszałem a i później, grzebiąc w dostępnych publikacjach nie odnalazłem wzmianki na temat jego istnienia. Wyglądał jak smukły krzyżyk wielkości 40'x15', czy też krótki miecz a raczej sztylet. Tak, to skojarzenie wydało mi się najtrafniejsze. Wrażenia dopełniała czerwona gwiazda na samym sztychu. ?W kieszeni noszę jeszcze sztylet?, pisała Agnieszka Osiecka (W żółtych płomieniach liści), zaś Kornel Ujejski jeszcze mocniej - ?I wy mnie pytacie z pijanym hałasem, co znaczy ten kindżał skrwawiony za pasem?? (Czarny szal). Bardzo mnie ten ostatni wiersz intrygował w dzieciństwie. Więc niech będzie Sztylet Janka, a co mi tam!

Sztylet Janka (właściwie Sztylet Smoka - Draco Dagger).  Sky-map.org

Dzięki Sky-map.org a później SIMBAD i Wikipedii (chińska wersja górą, jest najpełniejsza, choć ciężko się czyta ;-) udało mi się zdobyć nieco danych na temat składowych gwiazd. Najjaśniejsza, czerwona, ta na czubku ostrza jest gwiazdą zmienną (wg atlasu Uranometria 2000.0) i ma jasność określaną na 5.05 mag (zapewne w maksimum). Jest to czerwony olbrzym typu M2 III i nosi numer katalogowy HD 169305 lub HIP 89981. Pomarańczowa gwiazda w nasadzie rękojeści, druga pod względem jasności (6,4 mag) jest olbrzymem typu K1 III i nosi oznakowanie HD 169221 lub HIP 89943. Pozostałych sześć gwiazd formujących regularny kształt asteryzmu ma jasność w zakresie 8,2-9,4 mag. W tle dostrzec można jeszcze kilka gwiazd o jasności rzędu 10 mag rozrzuconych już nieco mniej regularnie, lecz nie zakłócających ogólnego wzoru. Dwie główne gwiazdy asteryzmu są w zbliżonej odległości od nas ? 231 parseków (735 l.ś) i 205 parseków (669 l.ś.), na temat pozostałych brak danych. Trudno przypuszczać, by tworzyły one razem coś więcej niż przypadkowy wzór na niebie. Jednak i tak wzór ten jest dobrze wyodrębniony, łatwo zauważalny i intrygujący. Więc chyba zasługuje na miano asteryzmu.

Z posiadanych przeze mnie atlasów jedynie Uranometria 2000.0 ukazuje kształt sztyletu założony z 7 gwiazd, w tym jednej, tej najjaśniejszej zaznaczonej jako zmienna. Pocket Sky Atlas zawiera tylko dwie skrajne gwiazdy asteryzmu a jego poprzednik w większej skali - Sky Atlas 2000.0 ? niewiele więcej, bo trzy. Przewagę mają tzw. atlasy fotograficzne, złożone z przeglądowych zdjęć nieba. Wielki Atlas Gwiazd Serge Bruniera pozwala podziwiać dobrze wyodrębniony asteryzm na dwóch mapach-zdjęciach: Lutnia - widać 8 gwiazd i Herkules - aż 11.

Nawet sporządzony w mniejszej skali The Photographic Atlas of the Stars (HJP. Arnold, P. Dorothy, P. Moore) pokazuje 7-8 gwiazdek ułożonych w charakterystyczny kształt.

Rusz więc pod ciemne niebo ? hit the road, Jack, black is beautiful!

Rozstaw sprzęt i skieruj go 4° na lewo od smoczego łba. Widzisz czerwoną gwiazdkę tworzącą wraz z kilkoma innymi zgrabny asteryzm? Prawda, że jest oryginalny? Przyjrzyj mu się dobrze i przypomnij sobie, kto zwrócił na niego Twoją uwagę.

Zaś jak już wrócisz, daj nam znać, jak poszło!

Edycja:

Jak słusznie zauważył Robert, trzeba było poprawić tekst i tagi. Asteryzm był wcześniej opisany jako Draco Dagger (patrz posty poniżej).

[robert_sz]

Muszę Cię zasmucić ale to nie jest żaden "sztylet Janka" tylko The "Draco Dagger" czyli sztylet Smoka. Poza tym bardzo fajny tekst chociaż asteryzm był mi już znany 

http://cat-star.org/SOCO/BLOG/blog015_2015-08-02.html
http://www.cat-star.org/SOCO/DATA/asterisms.html

[Janko]

6 minut temu, robert_sz napisał:

Muszę Cię zasmucić ale to nie jest żaden "sztylet Janka" tylko The "Draco Dagger" czyli sztylet Smoka. Poza tym bardzo fajny tekst chociaż asteryzm był mi już znany 

O tym myślisz?

[robert_sz]

Edytowałem przed chwilą poprzedniego posta, dodałem linki.

[Janko]

Coś z tym w takim razie muszę zrobić, choć specjalnie mnie to nie smuci. Dziękuję za odnalezienie informacji.

PS

Przynajmniej skojarzenie miałem takie samo. To JEST sztylet

[Astro-Sky21]

Witam

Ja mam takie pytanie odnośnie powyżej pracy Czy czerwony olbrzym typu M2 III może być gwiazdą węglową, to znaczy chodzi mi oto czy gwiazda takiego typu składa się głównie z węgla ?

Czy też z innych pierwiastków? - pytałem tak z ciekawości

[Janko]

34 minuty temu, Astro-Sky21 napisał:

Witam

Ja mam takie pytanie odnośnie powyżej pracy Czy czerwony olbrzym typu M2 III może być gwiazdą węglową, to znaczy chodzi mi oto czy gwiazda takiego typu składa się głównie z węgla ?

Czy też z innych pierwiastków? - pytałem tak z ciekawości

Woojek prawdę Ci powie:

https://en.wikipedia.org/wiki/Carbon_star

https://en.wikipedia.org/wiki/Red_giant

[lukost]

Po zaliczeniu przelotu Starlinków, na jeszcze dość jasnym niebie, skaczę sobie po jaśniejszych gromadach i asteryzmach. Jakoś tak przypomniałem sobie o Jankowym sztylecie i muszę przyznać, że w lornecie 25x100 to kapitalny widok, w sam raz na osłodę białonocnych męczarni.

[pmochocki]

Wystarczyło, żeby rozpoczęły się białe noce i chmury zniknęły. Aby dobrej pogody zupełnie nie marnować, wziąłem lornetki, wyskoczyłem na godzinne obserwacje przed blokiem. Tuż przed wyjściem przypomniałem sobie o tym obiekcie opisanym przez @Janko. W lornetce 8.5x45 sztylet nie zrobił wrażenia, głównie z powodu pobliskich lamp ulicznych. Jednak w 15x70 to już zupełnie inna bajka. Dzięki za fajny obiekt!

EDIT:

W dniu 20.06.2016 o 11:29, Janko napisał:

Z posiadanych przeze mnie atlasów jedynie Uranometria 2000.0 ukazuje kształt sztyletu założony z 7 gwiazd, w tym jednej, tej najjaśniejszej zaznaczonej jako zmienna. Pocket Sky Atlas zawiera tylko dwie skrajne gwiazdy asteryzmu a jego poprzednik w większej skali - Sky Atlas 2000.0 ? niewiele więcej, bo trzy. Przewagę mają tzw. atlasy fotograficzne, złożone z przeglądowych zdjęć nieba. Wielki Atlas Gwiazd Serge Bruniera pozwala podziwiać dobrze wyodrębniony asteryzm na dwóch mapach-zdjęciach: Lutnia - widać 8 gwiazd i Herkules - aż 11.

Nawet sporządzony w mniejszej skali The Photographic Atlas of the Stars (HJP. Arnold, P. Dorothy, P. Moore) pokazuje 7-8 gwiazdek ułożonych w charakterystyczny kształt.

Deep-Sky Hunter Star Atlas (http://www.deepskywatch.com/deep-sky-hunter-atlas.html) bardzo ładnie ukazuje sztylet:

Edytowane 9 Maja 2021 przez pmochocki