RV TAURI, gwiazda pełna niezwykłości

[Bellatrix*]

RV Tauri

 

Gwiazda pełna niezwykłości
 

 

 

Gwiazda RV Tauri to wyjątkowa zmienna z konstelacji Byka. Fluktuacjom podlega nie tylko jasność wizualna (i absolutna) gwiazdy, ale również jej typ widmowy. Zmienność ma charakter półregularny z okresem równym 79 dni. Podczas trwania cyklu, mają miejsca dwa maksima o zbliżonych wartościach magnitudo oraz dwa minima o różnych wartościach. Wspomniany cykl 79- dniowy nakłada się na drugi, znacznie dłuższy cykl, który trwa aż 3,5 roku (dokładnie 1.300 dni). Zmiany 79- dniowe są najsłabiej dostrzegalne, kiedy ma miejsce apogeum jasności 3,5- letniego cyklu. A gdy w minimum, zmiany cyklu 79- dniowego są nieregularne i o małej amplitudzie. Jasność zmienia się w przedziale 9- 10,5 magnitudo.

 

Typ widmowy gwiazdy RV Tauri także podlega wahaniom. Zakres tych zmian szacuje się na G2e do K3. Klasa jasności to nadolbrzym Ia. Przy spadkach jasności, typ widmowy RV Tau jest niekiedy oceniany nawet na M2 Ia. Gwiazda wówczas silnie ciemnieje i czerwienieje. Zmienne tego typu łączą w sobie cechy gwiazd długookresowych oraz cefeidów. Warto zaznaczyć, że RV Tauri w części swojego cyklu zmienności pozostaje żółtym nadolbrzymem. Jest to niezwykle rzadka, niespotykana klasa gwiazd.

Masa gwiazdy jest prawdopodobnie znaczna. Szacuje się ją na 20- 25 M_?. Zapewne zakończy swój  cykl życiowy jako supernowa, pozostawiając po sobie nadzwyczaj gęsty obiekt zbudowany z materii zdegenerowanej (są spore szanse, że będzie to czarna dziura). Wszystkie dotychczas omówione cechy stanową wyjątkowo niespotykany zestaw. Jeszcze jednym szczególnym parametrem gwiazdy RV Tauri jest emisyjny charakter jej widma. Linie emisyjne pojawiają się podczas zbliżania się do maksimum jasności.

Nadzwyczajną właściwością gwiazdy RV Tauri jest zjawisko nazywane first overtone pulsation. Polega ono na tym, że gwiazda zmienna pulsacyjna zmienia swoje rozmiary (puchnie i kurczy się) nierównomiernie. Uformowały się w jej atmosferze warstwy i każda z nich pulsuje w inny sposób (np. w innym tempie). Jest to cecha specyficzna dla rzadkiej klasy żółtych nadolbrzymów (podobnym obiektem jest Alpha Ursae Minoris, opisana w artykule https://astropolis.pl/topic/54843-alpha-ursae-minoris-jako-przewodniczka-żeglarzy/), jak i również: SS Geminorum, AC Herculis, U Monocerotis, TX Ophiuchi lub R Scuti. Ale tylko niewielka część z tych gwiazd wykazuje podobne krzywe zmian jasności, jak omawiania w artykule RV Tauri. Należą do nich m.in. SX Centauri, SU Geminorum, IW Carinae, a także AI Scorpii.