Skocz do zawartości

Pomiary układów gwiazd podwójnych i wielokrotnych


jolo

Rekomendowane odpowiedzi

Do pomiarów układów gwiazd podwójnych mocno polecam program REDUC opisany kilka postów niżej https://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/14047-pomiary-układów-gwiazd-podwójnych-i-wielokrotnych/&do=findComment&comment=181305 .

Dodano 03.02.2018

**************************************************************************************************************

Do oznaczenia separacji oraz kąta pozycyjnego gwiazd podwójnych możemy wykorzystać dowolny program oferujący możliwość astrometrycznego pomiaru położenia gwiazd. Mając daną informację o pozycji składników układu przez proste obliczenia jesteśmy w stanie wyznaczyć zarówno separację jak i kąt pozycyjny. W przykładzie poniżej użyłem darmowego programu AstroImageJ oraz arkusza kalkulacyjnego.

Przy użyciu tych narzędzi proces składa się z następujących kroków:

  • po otwarciu obrazu wykonać na nim operację plate solve, dzięki czemu obliczona zostanie dokładnie skala obrazu oraz jego orientacja
  • następnie zaznaczyć składniki gwiazdy podwójnej i wyznaczone pozycje składników wyeksportować do arkusza kalkulacyjnego
  • w arkuszu kalkulacyjnym na podstawie położenia składników obliczyć separację oraz kąt pozycyjny.

No to od początku. Po uruchomieniu programu AstroImageJ otwieramy plik z obrazem (File -> Open). Obraz przybliżamy oraz dolnymi suwakami regulujemy sobie poziomy tak, aby interesujące nas obiekty były dobrze widoczne w polu widzenia. 

ds-openfile.thumb.png.186f27f478cdafc012b5a1972fb968ee.png

Jeśli na obrazie nie była wykonana operacja plate solve, wtedy w górnej linijce opisującej zdjęcie znajdziemy tekst (No WCS) i należy tę operację teraz zrobić. Do wykonania plate solve możemy wykorzystać serwer nova.astrometry.net, albo użyć lokalnego serwera - polecam tą drugą opcję - opis tutaj https://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/14046-lokalny-serwer-astrometrynet/ . Z menu WCS wybieramy opcję Plate solve using astrometry.net (with options). Jeśli posiadamy serwer lokalny wpisujemy tutaj jego adres. Jeśli będziemy korzystać z nowa.astrometry.net należy wpisać swój klucz użytkownika (dostajemy go po rejestracji bez dodatkowych opłat). Warto również wypełnić pola Constrain Plate Scale (orientacyjna skala obrazu) oraz Constrain Sky Location (orientacyjne położenie kadru), żeby program mniej więcej wiedział gdzie szukać kadru, co znakomicie przyspiesza cały proces. 

ds-astrometry.png.c9ba334717d9335239bee39b9e401ea4.png

Po wykonaniu plate solve na obrazie pojawią się linijki ze skalą wyrażoną w minutach lub sekundach kątowych. W głównym okienku AstroImageJ włączamy tryb Aperture Photometry Tool, a w okienku z obrazem wybieramy Edit->Aperture settings i ustalamy aperturę tak, żeby była dopasowana do naszych gwiazd (o wartości background annulus nie musimy się przy astrometrii martwić). I następnie kursorem klikamy w interesujące nas gwiazdy. Automatycznie powinno się nam pojawić okienko Measurements, a kolejne zaznaczone gwiazdy powinny być dodawane jako kolejne linijki. Podczas pomiarów położenie środka gwiazdy jest obliczane automatycznie, ale warto mieć obraz dobrze powiększony, żeby klikać jak najbliżej środka gwiazd.

ds-apertures.thumb.png.4d7b8bdb9cf608e9593ae05e06be0689.png ds-measurements.thumb.png.0b095ce7a6a2a0cb308bdf3f4f751461.png

Ostatnim krokiem jest import pomiarów do arkusza kalkulacyjnego. Dane z okienka Measurements możemy zapisać do pliku xls, albo skopiować do schowka i wkleić do otwartego arkusza. Po wklejeniu linijek z danymi zamieniamy wszystkie kropki na przecinki i dodajemy cztery kolumny z nagłówkami dRA, dDec, Separacja oraz Kąt pozycyjny. Poniżej wklejam formuły użyte w poszczególnych kolumnach przy założeniach, że:

  • dane o składnikach A i B są w wierszach 2 i 3
  • współrzędna RA jest w kolumnie O
  • współrzędna Dec jest w kolumnie P 
kolumna dRA  (S w arkuszu):      =15*(O3-O2)*COS(RADIANY(P3))
kolumna dDec (T w arkuszu):      =P3-P2
kolumna Sep. (U w arkuszu):      =PIERWIASTEK(S9^2+T9^2)*3600
kolumna Kąt poz. (V w arkuszu):  =STOPNIE(ATAN(S9/T9))

Do przetestowania metody wybrałem Trapez w M42, ponieważ akurat miałem kilka klatek wykonanych przez filtr Ha z krótkimi czasami naświetlania. Wyniki z pomiarów z trzech różnych klatek pokazane są poniżej:

ds-trapezium.png.e3b15cd70bfb6d885a33519f069c9829.png

Jak widać są one całkiem spójne i zgodne ze znalezionymi w sieci, np:

TRAPDIAG.jpg.a0ad5a7e7671dd8d4956f478a4ce9a8c.jpg

Drugim przykładowym układem który pomierzyłem był Struve 484 w gromadzie NGC1502:

ds-struve484image.thumb.png.f6b272a4da22b2c2a05a4d3793b97752.png ds-struve484.png.4178a9c04d50b8a2bd4e5b2a5eefea60.png

Wg danych z katalogu WDS separacja tego układu to 5.5", a PA jest równe 133 stopnie. 

Oczywiście do astrometrii gwiazd możemy użyć dowolnego innego programu, który wyznaczy nam skalę i orientację obrazu oraz umożliwi pomiar położenia środka gwiazd (MaxIm DL, MPO Canopus, Astrometrica). Niektóre programy umożliwiają też obliczanie separacji i kąta pozycyjnego "w locie", tak że zbędne jest korzystanie z arkusza kalkulacyjnego - tak jest w MPO Canopus:


ds-canopus.png.3ae12ff8b44a6999eea5a3b61d157ee3.png

  • Like 5
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

O ile się nie mylę to chyba posiadacze Maxia mogą go do astrometrii wykorzystać.... Nie mam pod ręką i niezbyt w temat wchodziłem ale chyba jeden z Twoich wideotutków jest temu poświęcony.

Serdecznie pozdrawiam i kryształowego nieba życzę - Jacek  ?
TS T APO 90/600 z TSFLAT2 + Samyang 135 f2 ED z QHY183C + AS 60/240 z RC IMX290M + Canon 550D - sadzane na ZEQ25GT + Nikon 12x50 EX do podglądania.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tak, w Maximie jest to możliwe jak najbardziej. To znaczy wyznaczenie położenia gwiazd, ale separację i kąt trzeba policzyć samemu. Ale jeśli tylko do tego, to cena powala - kilkaset dolarów. MPO Canopus to 50$, Astrometrica - 25$, AstroImageJ - bezpłatnie. 

  • Like 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

2 minuty temu, jolo napisał:

Ale jeśli tylko do tego, to cena powala - kilkaset dolarów. MPO Canopus to 50$, Astrometrica - 25$, AstroImageJ - bezpłatnie. 

No wiadomo - chodziło mi tylko o zwrócenie uwagi na to, że posiadacze Maxia narzędzie mają :)

Serdecznie pozdrawiam i kryształowego nieba życzę - Jacek  ?
TS T APO 90/600 z TSFLAT2 + Samyang 135 f2 ED z QHY183C + AS 60/240 z RC IMX290M + Canon 550D - sadzane na ZEQ25GT + Nikon 12x50 EX do podglądania.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Cieszę się i będę czekał na Twoje pierwsze i kolejne wyniki :)

Niektóre z gwiazd podwójnych są bardzo wdzięczne do obserwacji, bo przy takiej dokładności rzędu 0.1" można obserwować zmiany w położeniu składników już po 1-2 latach. Na przykład 70 Oph, gamma Vir czy zeta Cnc, ale jest pewnie ich dużo więcej. 

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Teoretycznie dokładność pomiaru astrometrycznego to (wg The Sky is Your Laboratory, Robert K. Buchheim):

s = FWHM / (2.36 * SNRp)

gdzie FWHM może być podane w sekundach albo pikselach, a SNRp to stosunek sygnału do szumu dla najjaśniejszego piksela. W przybliżeniu SNRp ~ (g * ADU) ^ 0.5

Czyli dla typowych moich warunków, gdzie FWHM to około 2.5", a SNR przykładowo 100 można osiągnąć dokładność na poziomie 0.01". Teoretycznie.

W praktyce trzeba mieć na uwadze odpowiednie próbkowanie - kiedy FWHM gwiazdy jest mniejsze od 2-3px można zapomnieć o takiej dokładności. Wywołałeś wilka z lasu, bo chciałem się tym zagadnieniem zająć :) Plan jest taki, żeby wykonywać sesje kiedy seeing jest dobry, wykonywać sporo pomiarów w jednej sesji i je uśredniać, oraz umieszczać gwiazdę w różnych miejscach matrycy, żeby uśrednić błąd nierównomiernego rozkładu pikseli. Pożyjemy, zobaczymy :) 

  • Like 2

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Godzinę temu, jolo napisał:

Cieszę się i będę czekał na Twoje pierwsze i kolejne wyniki :)

Niektóre z gwiazd podwójnych są bardzo wdzięczne do obserwacji, bo przy takiej dokładności rzędu 0.1" można obserwować zmiany w położeniu składników już po 1-2 latach. Na przykład 70 Oph, gamma Vir czy zeta Cnc, ale jest pewnie ich dużo więcej. 

Łukasz oprócz frajdy i tego, że zmiany pozycji stają się przy dzisiejszej technice widoczne (dla śmiertelników) to wykonując takie pomiary, czy to wizualnie czy fotograficznie można mieć swój wkład w aktualizację dostępnych baz danych i katalogów układów wielokrotnych. Wystarczy na wzór raportowania obserwacji komet wysyłać swoje pomiary do organizacji, które się tym zajmują.
Ja się tym zaraziłem po przeczytaniu artykułu pt. ?Niesławne gwiazdy? autorstwa Marcina Biskupskiego opublikowanego w Astronomii Nr 36 z czerwca 2015 roku.

Istnieje nawet określenie ?zaniedbane podwójne? (neglected doubles), które odnosi się do układów, których ostatnie aktualizacje pochodzą jeszcze z XIX wieku.

A teraz mamy nowe wspaniałe możliwości w postaci softu ( wymieniony AstroImageJ) no i inne fantastyczne narzędzia.

  • Like 3
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dedykowanym amatorskim programem do pomiarów gwiazd podwójnych jest REDUC. Jest dostępny za darmo, ale trzeba napisać do jego autora http://www.astrosurf.com/hfosaf/uk/tdownload.htm

To tylko tak informacyjnie, bo nigdy nie używałem tego programu. Ale w opisie działania programu jest sporo przydatnych informacji dla obserwatorów gwiazd wielokrotnych http://www.astrosurf.com/hfosaf/reduc/tutorial.htm

mainwindow.png

  • Like 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Bardzo fajnie to opisałeś. Ja podobną metodę astrometria + arkusz kalkulacyjny wymyśliłem sobie kiedyś przy raportowaniu supernowych do CBAT, kiedy było wymagane obliczanie i podawanie offset'u SN w stosunku do centrum galaktyki (hosta). Teraz w TNS nie jest to wymagane a offset oblicza automatycznie np. procedura na BrightSupernova.

Łukasz, jeszcze takie moje osobiste pytanie. Ile godzin ma Twoja doba, bo chyba nie 24 ? :) Kiedy znajdujesz czas, aby ogarnąć te wszystkie tematy, którymi dzielisz się później z nami na forum? Jestem pod wielkim wrażeniem :thumbsup:

  • Like 1

Sprzęt = 10" f/3.3 SW Quattro CF ? 10" SCT Meade ? Hyperstar f/1.8 ? Gemini G-40 ? ASI 290MM-C
Obserwatorium = Kod MPC: L25 ? poszukiwanie supernowych
Liczba odkryć SN = 12 ? najnowsze: SN 2019wzj
http://www.supernowe.pl

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

No to muszę się zapoznać także z REDUCEM i jego możliwościami.

Nie chce się wypowiadać bez zgłębienia tego programu ale to co wydaje (mi) się, że jest kluczowe to operacja "plate solve".
Reszta też jest ważna ale orientacja i skala to fundament.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Godzinę temu, Esku1RES napisał:

Łukasz, jeszcze takie moje osobiste pytanie. Ile godzin ma Twoja doba, bo chyba nie 24 ? :) Kiedy znajdujesz czas, aby ogarnąć te wszystkie tematy, którymi dzielisz się później z nami na forum? Jestem pod wielkim wrażeniem :thumbsup:

Tak naprawdę jest nas trzech :)) Ale nawet na zlotach się jeszcze nikt nie zorientował ;) 

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

9 minut temu, jolo napisał:

Tak naprawdę jest nas trzech :))

Jednojajowych :D Na zlotach jest jednocześnie w P3, na obserwach i przy foceniu.

  • Haha 1

Serdecznie pozdrawiam i kryształowego nieba życzę - Jacek  ?
TS T APO 90/600 z TSFLAT2 + Samyang 135 f2 ED z QHY183C + AS 60/240 z RC IMX290M + Canon 550D - sadzane na ZEQ25GT + Nikon 12x50 EX do podglądania.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Godzinę temu, jolo napisał:

Tak naprawdę jest nas trzech :)) Ale nawet na zlotach się jeszcze nikt nie zorientował ;) 

To wszystko tłumaczy ;)

 

Sprzęt = 10" f/3.3 SW Quattro CF ? 10" SCT Meade ? Hyperstar f/1.8 ? Gemini G-40 ? ASI 290MM-C
Obserwatorium = Kod MPC: L25 ? poszukiwanie supernowych
Liczba odkryć SN = 12 ? najnowsze: SN 2019wzj
http://www.supernowe.pl

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Autor programu REDUC http://www.astrosurf.com/hfosaf/uk/tdownload.htm odpisał na maila i jestem już po pierwszych pomiarach. Bardzo fajny program i praca z nim przy mierzeniu gwiazd podwójnych jest naprawdę wygodna i przyjemna. Można z jego poziomu mierzyć pojedyncze klatki, ale także setki klatek nagranych w postaci filmów. Można je składać w jedną, sortować i wybierać najlepsze. Do dyspozycji są też bardziej zaawansowane techniki pomiarowe mające na celu zmniejszeni wpływu seeingu na obraz. Sam program REDUC nie posiada wbudowanego narzędzia do platesolvingu, ale idealnie do niego pasuje program PlateSolve2 https://www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/13829-platesolve-2/ . Po rozpoznaniu jednej z klatek w PlateSolve 2 przepisujemy wartości Angle oraz Pixel size w odpowiednie pola w REDUC i jesteśmy gotowi do pracy. 

Poniżej zmierzona odległość pomiędzy dwoma składnikami Trapezu w M42:

reduc-01.thumb.png.cd17fe3f538842f660185cd57601a85e.png

Wszystko jak na dłoni - separacja 13.396", kąt pozycyjny 61.84 stopnia. Na bieżąco podawany jest odchylenie wyznaczenia separacji (0.037") i kąta pozycyjnego (0.18 stopnia). Kolory w poszczególnych wierszach oznaczają odchyłkę pomiarów z danej klatki od wartości średniej. Zielony to mała odchyłka, niebieski - średnia, a fioletowy najczęściej oznacza jakiś błąd - np guidingu, albo poruszoną klatkę. Takie linie z dużą odchyłką możemy oczywiście jednym kliknięciem usunąć ze zbioru danych. 

Poniżej jeszcze jeden przykład, też już wcześniej przerabiany przeze mnie - Struve 484. Kąt pozycyjny 132.63 stopnia, separacja 5.335":

reduc-06.thumb.png.029b17ac4c9453124254001b83d234f9.png

Pytałem też autora o pomiary paralaksy i dostałem odpowiedź, że te dla bliskich gwiazd są jak najbardziej w zasięgu amatorów astronomii. Podobnie jak pomiary ruchu własnego niektórych gwiazd. Podejrzewam że w przypadku Gwiazdy Barnarda o ruchu własnym ponad 10" na rok będzie można zmierzyć jej przesunięcie już po 1-2 tygodniach. 

A REDUCa bardzo polecam :) 

  • Like 3
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 3 tygodnie później...

Wczoraj zanim niebo się zachmurzyło zdążyłem odwiedzić kilka układów podwójnych gwiazd, żeby zebrać trochę materiału do testów z programem Reduc. Tym razem wybrałem jaśniejsze nieco gwiazdy w ten sposób, że z teleskopem 10" czasy naświetlania wynosiły poniżej 0.1s. Seeing był dobry, ale nie bardzo dobry. Skala zestawu to 0.446"/px. Testowałem kilka różnych metod pomiarowych, ale jednak okazało się, że  przy tak krótkich czasach naświetlania trzeba mieć więcej klatek. Ja zebrałem 20-30 sztuk, ale teraz celowałbym w przynajmniej 100-200. Przy czasach naświetlania 3-5s i więcej seeing uśrednia obraz gwiazdy i rozrzut danych pomiarowych jest niewielki. Przy klatkach z czasami poniżej 1s seeing miota obrazem po pikselach i rozrzut jest zauważalny. Dlatego warto mieć dużo takich krótkich klatek. Warto też wtedy stackować zdjęcia - w programie Reduc jest to bardzo proste.

Na pierwszy ogień poszła Algieba, dość łatwa do rozdzielenia. 

Algieba-1.thumb.png.8a87efb453195b2e67e1f97bcc4e6b94.png Algieba-2.thumb.png.b4b0760d1ca68701f875f3c9a2b7065b.png Algieba-3.thumb.png.b1910af6f1637c5e7dafe6d100a064aa.png

Wg moich pomiarów r=4.79" +-0.12", PA=125.8* +- 1.1*. Stelle Doppie podaje na dziś r=4.74 i PA=127.3  http://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=46768

Następna gwiazda to już większe wyzwanie - 38 Lyn.

38Lyn-1.thumb.png.74d0b40b2d8992e8f031091b9cf7f424.png 38Lyn-2.thumb.png.0211b31da851b26b5d82664b74aced41.png

Wg moich pomiarów r=2.49" +- 0.05", PA=221.2* +- 0.25. Steppe Doppie podaje na dziś 2.6" i 224*  http://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=43135

A potem już dość twarda sztuka - 57 Cnc.

57Cnc-1.thumb.png.f50fe23034abf34f398fbc32c84c25f4.png 57Cnc-2.thumb.png.6d5871515a6e6413bbc823a44cb9753e.png

W tym przypadku korzystałem z metody modelowania powierzchni, i w ten sposób udało się zmierzyć tę nie do końca rozdzieloną gwiazdę. Wg moich pomiarów r=1.39" +- 0.24", PA = 310.2* +- 0.45*. Stelle Doppie podaje 1.5" i 310* http://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=41500 . 

Szczególnie w tym ostatnim przypadku widać, że przydałoby się więcej klatek pomiarowych. Przy najbliższej okazji przetestuję takie podejście. 

  • Like 3
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Łukasz, serdeczne gratulacje.
Biorąc pod uwagę, że zebrałeś pewien materiał mam prośbę.
Proponuję abyś umieścił tutaj uzyskane zdjęcia.

Z czasem może powstać z tego fajna baza astrofotografii dokumentalnej gwiazd podwójnych.

Jestem bardzo ciekawy tych zdjęć i sposobu obróbki jaki zastosujesz.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

To będę może tutaj dodawał na razie w jakiejś jednolitej postaci, a jak będzie rosło i się rozwijało, to wydzielimy do jakiegoś wątku :) Jeśli chodzi o zdjęcia, to o ile nie zaznaczyłem inaczej, to zdjęcie będzie stackiem z programu REDUC zwiększonym do 200% rozmiaru oryginalnego. Theta to kąt pozycyjny, a rho to separacja. W nawiasach podane jest obliczone odchylenie standardowe oraz mediana.

11 Cam  STFA 13

11CamLRGB.thumb.jpg.edb736e570a3d6674d7eac0f7756bb53.jpg

Meade ACF 10", QHY163M, RGB 40+30+30 x 3 s

Sampling : 0.4446
Delta Matrix : 184.49

-=-= 11 Cam =-=-
RA:05 06 21     DE:+58 57 47   

AB

theta =    9.24  (sigma:0.03  Med:9.24)
rho   = 178.502  (sigma:0.053  Med:178.505)

BC

theta =   19.25  (sigma:0.03  Med:19.25)
rho   = 178.063  (sigma:0.095  Med:178.073)

CD

theta =   12.62  (sigma:0.48  Med:12.59)
rho   =  10.157  (sigma:0.059  Med:10.1465)

Zdjęcie to stack wszystkich klatek RGB

 

Castor, alpha Gem, STF1110

5a92b96b99ec9_aGem-stack_stack50aGem.png.05ef2706ca78f7999e62e7f949f54adc.pngMeade ACF 10", QHY163M, G 300x0.004s

Sampling : 0.4446
Delta Matrix : 184.49

-=-= AGEM =-=-
RA:07 34 37     DE:+31 53 19   

theta =   52.25  (sigma:1.32  Med:52.22)
rho   =   5.242  (sigma:0.15  Med:5.226)

 

 

Algieba, gamma Leo, STF1424

5a92ba20f3e1b_Algieba-stack_stack60Algieba.png.e779ed0ee302362cd799fd5e6181af3a.pngMeade ACF 10", QHY163M, G 30x0,01s

Sampling : 0.4446
Delta Matrix : 184.49

-=-= ALGIEBA =-=-
RA:10 19 59     DE:+19 50 31   

theta =  126.12  (sigma:0.96  Med:125.92)
rho   =   4.749  (sigma:0.119  Med:4.75)

 

 

38 Lyn,  STF1334

5a92ba9aaa564_38Lyn-S80_stack8038Lyn.png.c978aa456b65012125d6d3213016764e.pngMeade ACF 10", QHY163M, G 30x0,03s

Sampling : 0.4446
Delta Matrix : 184.49

-=-= 38LYN =-=-
RA:09 18 5      DE:+36 48 10   

theta =  221.01  (sigma:0.34  Med:220.85)
rho   =   2.487  (sigma:0.033  Med:2.478)

 

 

57 Cnc, STF1291

5a92baf10021f_57Cnc-S50_step8057CnC.png.d768415fcfc1e834afcdbea83ee0512e.pngMeade ACF 10", QHY163M, 30x0,05s

Sampling : 0.4446
Delta Matrix : 184.49

-=-= 57CNC =-=-
RA:08 54 16     DE:+30 34 45   

theta =  310.75  (sigma:2.17  Med:310.47)
rho   =   1.501  (sigma:0.072  Med:1.524)

 

  • Like 2
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Łukaszu, to jest to ! (mam na myśli sposób prezentacji)

Poza tym piękne, bardzo czyste zdjęcia ! Gratuluję jeszcze raz.

Natomiast co do pierwszego zdjęcia to tak na szybko nie potrafię odnaleźć pełnej informacji (będę jeszcze drążył temat później) ale:

wg SkySafarii 5 ta żółta gwiazda w centrum to 12 Cam, ta niebieska na 17:40 od 12 Cam to 11 Cam. Natomiast STFA 13 to ta ciasna parka naprzeciw 11 Cam. (na 11:30 względem 12 Cam)

Szczerze mówiąc tymczasem jestem w lesie ale wydaje mi się, że sfotografowałeś układ sześciokrotny bo 11 Cam, 12 Cam oraz STFA13 to same z siebie też podwójne. (tak to widzę)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Faktycznie, trochę namieszałem. Na pewno są tam dwie gwiazdki - 11 i 12 Cam, ale one obie są częścią układu STFA 13, który w katalogu WDS ma 4 składniki ABCD ( http://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=17779 ). A i B to te jasne gwiazdy 11 i 12 Cam, natomiast C i D to ta parka na przedłużeniu w górę tych jasnych.  Zaraz dodam do opisu resztę pomiarów pomiędzy składnikami. 

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Łukasz, po prostu w jednym kadrze ustrzeliłeś trzy układy :).

Zrobiony nowy opis do pierwszego zdjęcia pięknie wyjaśnia sprawę ale patrząc na dane układów 11Cam i 12 Cam  myślę, że one tam są widoczne i proponuję kolejne wzbogacenie opisu albo lepiej wydzielenie jeszcze do bazy na osobnych zdjęciach 11 Cam i 12 Cam. Będą trzy osobne układy; STFA 13 (tak jak jest) a 11Cam i 12Cam na osobnych nowych portretach  :).

To się nazywa fart ! ;)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jak sobie w CdC włączyłem katalog WDS, to jest cała masa gwiazd podwójnych tam oznaczonych. Tylko pewnie większość z nich to gwiazdy podwójne wizualne i sporo wymaga jeszcze weryfikacji, czy rzeczywiście one krążą wokół siebie.

Alph2 CVn, STF1692AB

5a93e8ed91f7a_aCVn-s_stack80aCVn.png.1708d5ffcf43415e6f0a5a89def72487.pngMeade ACF 10", QHY163M, G 100x0.02s

Sampling : 0.4444
Delta Matrix : 4.18

-=-= ACVN =-=-
RA:12 56 02     DE:+38 19 06   

theta =  229.15  (sigma:0.35  Med:229.18)
rho   =  19.266  (sigma:0.083  Med:19.266)

  • Like 4

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Łukasz, kolejne piękne zdjęcie !!! :)

Tak masz racje (co do weryfikacji) ale niezależnie jest jeszcze "zjawisko", które wyszło przy STFA 13 a potrafi niekiedy zamącić. Tak nawet jest i teraz z ostatnim zdjęciem czyli Cor Caroli.
Posługując się chociażby Sky Safarii (tak jak ja w tej chwili v.5 Pro)  też (teoretycznie) można go rozpatrywać jako katalogowo dwa układy podwójne, Alpha1 CVn oraz Alpha2 CVn - chociaż składające z tych samych dwóch składników Speechless.

Alpha1 - visual - 5,48 i 2,85 mag, sep./kąt  - 19,3" i 47 st.

Alpha2 - visual - 2,89 i 5,52 mag, sep./kat  - 19,3" i 227 st.

(Dane za SS 5 Pro. Fizycznie to ten sam układ skatalogowany dwa razy).

Można odnieść wrażenie, że autorzy katalogów chcieli takim podejściem pomnożyć liczbę skatalogowanych układów (czyli niby swój dorobek O:)).

To moje trochę filozofowanie to tak półżartem bo po zastanowieniu myślę, że "nie należy tworzyć bytów ponad konieczność" czyli proponuję układy prezentować raz. (tak jak to zrobiłeś z STFA 13 i gdzie opis jest tak samo ważny jak zdjęcie !).

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

I jeszcze dwie ostatnie gwiazdki z testów, czas teraz sobie jakiś mini program obserwacyjny zaplanować, żeby pomiary miały jakąś wartość. W czasie testów zauważyłem, że dokładność pomiarów gwiazd jest praktycznie taka sama dla czasów naświetlania rzędu 0.05s jak i 5s (w porównaniu do danych z katalogu WDS). Jedynie rozrzut jest większy dla krótkich czasów ekspozycji. Ale niestety dla jasnych gwiazd trzeba dawać krótkie czasy, żeby obraz gwiazdy nie był przepalony. Inna opcja to stosowanie filtrów ND, żeby osłabić światło z gwiazdy. Albo wąskopasmowych, jak ktoś akurat ma w kole filtrowym :) Warto też mieć montaż z możliwością użycia krzywej PEC, żeby klatki po kilka - kilkanaście sekund można było naświetlać bez guidingu. Teleskopem 10" na klatkach 6s z kamerką CMOS można na słabym podmiejskim niebie z Księżycem sięgnąć z filtrem G do gwiazd 15mag, a z filtrem L do gwiazd 16mag przy SNR ponad 15 - to w zupełności wystarcza do pomiarów. 

2 CVn - SFT1622

5a95b4ada3db2_2CVn-stack_stack80cal.png.e8fe6c71f1f06dc0b6c741edbc908932.pngMeade ACF 10", QHY163M, G 80x1s

Sampling : 0.4444
Delta Matrix : 4.18

-=-= 2CVn =-=-
RA:12 16 09     DE:+40 39 37   

theta =   259.5  (sigma:0.24  Med:259.51)
rho   =  11.585  (sigma:0.075  Med:11.584)

 

 

HJ 1223

HJ1223stack.jpg.189fb0ff717ca61a68d614b9104c7f50.jpgMeade ACF 10", QHY163M, G 30x6s

Component       Date         PA [deg]   Sep ["]  Sigma PA / Sep

HJ1223AB       ;2018-02-25  ;   189.5;  18.251;  0.13  / 0.047;
HJ1223AC       ;2018-02-25  ;  276.98;  91.037;  0.06  / 0.111;
HJ1223AD       ;2018-02-25  ;  248.08; 115.986;  0.04  / 0.089;

  • Like 1
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Łukasz, napisałeś ?dwie ostatnie gwiazdki z testów? - biorąc po uwagę jak ?z kopyta? i w ramach testów rozwinąłeś warsztat boję się kombinować co będzie dalej. Ale moją ciekawość i apetyt rozpaliłeś do czerwoności.

Obydwa układy pięknie wyszły (jakże by inaczej) ale HJ 1223 to perełka !

Mam nadzieję, że trafiając i dokumentując ten układ poczułeś sporą satysfakcję (oraz dostałeś kopa) i bardzo bym chciał abyś na dłużej pozostał przy podwójnych!
Ja jak do tej pory mam za sobą przede wszystkim obserwacje wizualne podwójnych ale kiedy znajdzie się na niebie jakiś układ wielokrotny i w lepszej chwili uda się wyłuskać trudniejsze (a nieraz nawet wszystkie) składniki to mi się chce wyć i skakać z radości ! (jedno i drugie już mi się zdarzały)

Co do programu obserwacyjnego to znasz moje zdanie i plany. Czyli pomiary i raportowanie zapomnianych podwójnych wizualnie i astrofotograficznie. (po drodze będę opracowywał także inne podwójne jakie się trafią). Mamy przy tym inny sprzęt (o umiejętnościach nie wspomnę) toteż nieba dla nas i dla wszystkich chętnych, którzy chcieliby się przyłączyć wystarczy.

(Oczywiście i dla czystej przyjemności zamierzam kontynuować również obserwacje i pomiary wizualne).

Sprawy techniczne, o których wspomniałeś; dokładność dla różnych czasów ekspozycji, patenty na nieprzepalanie jasnych gwiazd są cenne i pocieszające (no, z montem z PECem może być gorzej bo się ma co się ma..).

Jednak nawet bez PECa i bez guidingu da się metodą avikowania sfocić cała masę układów. (w doborze obiektów teleskop i miejscówka nabierają znaczenia na równi z kamerą i montażem).

Na koniec jedna propozycja pod zastanowienie. Dobrym pomysłem było dodanie na ostatnim zdjęciu skali odległości toteż myślę, że można by jeszcze ustalić, że publikowane zdjęcia są (zawsze) w widoku ziemskim i umieścić na ramkach znaki kierunków na sferze. (przynajmniej dwóch. np. N i E)

 

Ps.1. Uważam, że Twoje pomiary HJ 1223 ze względu na swoją dokładność warte są zaraportowania ! (tym bardziej, że w WDS dla AC i AD widnieją dane z 2002r. a po różnicy w separacji AC można przypuszczać, że się coś ruszyło !)

Ps.2. Przepraszam, wszystkie zamieszczone tutaj przez Ciebie pomiary warte są zaraportowania ze względu na ich wysoką dokładność oraz dla aktualizacji bazy WDS.  Geek

 

  • Like 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Pogodne noce w czasie pełni sprzyjają obserwacji gwiazd podwójnych :) Udało mi się mniej więcej opanować w miarę systematyczny sposób pomiarów. Skupiłem się na gwiazdach, które w katalogu WDS mają niewiele pomiarów, a ostatni z pomiarów został wykonany dawno temu. Gwiazdy takie oznaczone są w katalogu jako "neglected". Pierwszej nocy wybrałem dziesięć gwiazd tak oznaczonych, jednak szybko okazało się, że to oznaczenie nie zawsze oddaje aktualny stan rzeczy, i układy, które pomierzyłem pierwszej nocki miały już stosunkowo świeże pomiary, bądź miały dużą ilość wykonanych pomiarów. Dlatego drugiej nocy korzystając z wyszukiwarki na stronie http://www.stelledoppie.it/index2.php?section=1 sam poszukałem gwiazd, które odpowiadały moim kryteriom i udało się znaleźć kilka obiektów, które rzeczywiście od dawna nie były mierzone, i mój pomiar wykazał pewną zmianę w tym układzie, albo potwierdził trend od ostatniego pomiaru. Te układy to np POU2652, POU2371, GEL9001, COU923, MBL750AC. To oczywiście samo w sobie nic nie oznacza, ale fajnie jest zaobserwować zmiany w położeniu gwiazd na niebie :)

Tabela z wynikami poniżej składa się z dwóch części. Po lewej stronie umieściłem dane historyczne - pierwszy i ostatni pomiar gwiazdy. Po prawej stronie moje pomiary wraz z różnicą jasności. Wszystkie pomiary wykonane zostały przez filtr fotometryczny V przy użyciu teleskopu Meade ACF10" i kamerki QHY163M. Dane opracowano przy użyciu programu REDUC. Zdjęcia poniżej to najczęściej stack 50% najlepszych klatek. Zdjęcia to dwukrotnie powiększone wycinki z kadru, skala na nich to 0,22"/px. Seeing był dość dobry przez ostatnie dwie noce i gwiazdy o separacji większej niż 2 sekundy były całkowicie rozdzielone i nie było żadnego problemu z ich pomiarem. Do zmierzenia układów ciaśniejszych wykorzystano algorytm surface modelling z programu REDUC.

doubles.thumb.jpg.381e234a4e6a97a680b99e5b3973f2cd.jpg

A2736.png.9cb49e8fa2eb2ab97f202126a93bd14c.png BAR32.png.5dfe2221612a0f166dbf5b79b3caea38.png COU923.png.c1cdf9fb66df5d5025f254493aa37675.png COU1553.png.dd7a2756e6b261b3b91a333347d4842e.png GCB16-S.png.7e51df10df0f9b11bf875ef3c27a3adc.png

GCB20-S.png.53606a222d3469b5010aa9b003582c62.png GEL9001.png.46b97530b1f5042fcf8e7caa37c17c0c.png HJ390.png.d876a2b9116cc5773bd3c3e8b9101c83.png HO33.png.64a8e6f96bdeed0d4214a885c17f36bc.png J1054.png.3be50fcd972def230649a39a2108bdb5.png

J1092.png.24c95fb4cbcd657a564c606b17d9e3a0.png J2428.png.f565034f2fbf8f64ae4f4f5155b4303c.png MLB750AB-S.png.b5a09448f32bd7af0f6abd9c230d05ed.png MLB1028.png.c95ab045dbc25a2a83b48a4d74f3854e.png MLB1044.png.2b0ce170aee18d89512519c7f27aae8f.png

POU1595-S.png.63ae2b29bdf1ddad09dfe0f5496291a6.png S513.png.6394c403d34dbed7c10671e09c146e7b.png POU2652.png.550d74f94cffbb42e4eab4f328d638fa.png POU2371.png.b8892271320af63f1aadcc6c94f35115.png POU1616-S.png.3d2bb07bd763c3051ed49d9fd973d45c.png

SEI453.png.4e0a7b72b8f2d2e9a744b497dfc403e4.png STF1088.png.cb4cb9cc7b727a27d60b698354a399b1.png TDS5490.png.199120bf62c9f76e7116b12ed97e8d01.png

  • Like 4
  • Thanks 1

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc później...

To się nazywa profesjonalne podejście. Gratuluję wyników i świetnej prezentacji.
Wyniki STF 484 GH wydały mi się najpierw zaniżone, ale porównałem inne Twoje pomiary z katalogiem WDS, a dokładniej gwiazdy częściej mierzone i pomyślałem, że to z tą STF 484 jest coś nie tak. I faktycznie...
Od jednej z ostatnich aktualizacji na StelleDoppie wyświetla się nie tylko pierwszy i ostatni pomiar, ale i z reguły kilka innych: na dole jako "WDS HISTORIC DATA" http://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=141022 Widać tam, że w ostatnich latach separacja wynosiła na zmianę 5,5" i 5,7". Niestety nie wiemy nic o metodzie tamtych pomiarów. Kto wie, może realna separacja to około 5,3"?

Pozdrawiam,
Wojtek

  • Like 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dzięki! No to ten STF 484 to dobry kandydat do ponownego pomiaru, może zrobiłem jakiś błąd. Przy najbliższej okazji dobrego seeingu zajrzę do tego układu jeszcze raz.

Jeszcze kilka pomiarów sprzed trzech tygodni - zapomniałem o nich :( Opis do tabelki i do grafik taki sam jak kilka postów wyżej.

doubles2.thumb.jpg.dd7b3479dd958ebef46ac2f07dd7a214.jpg

ES1396.jpg.6e2c6f2ffcd36fc35ed962cbf2725d55.jpg FMR218.jpg.fce900e610df9998679e05830e4ca1e5.jpg OSO36AC.jpg.0e9ae9e4ec3af10b14a91788bad793a1.jpgHDS1873.jpg.eddeb26a865ee1d1501dcdce47b0a7f3.jpg

  • Like 2

jolo-astrojolo.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)