Skocz do zawartości

Polowanie na Orionowym podwórzu


Rekomendowane odpowiedzi

Sesja obserwacyjna, którą zaliczyłem 8 lutego składała się jakoby z dwóch części. Podczas pierwszej godziny obserwacji skupiłem się przede wszystkim na obiektach z gwiazdozbioru Oriona. Chciałem tu załatwić pewną niecierpiącą zwłoki sprawę, tj. uwiecznienie na szkicu Wielkiej Mgławicy Oriona (M42) obserwowanej w nieco większym powiększeniu oferowanym przez teleskop. Do obserwacji i szkicowania służyłem się okularem GSO 30mm, który w moim 8-calowym dobsonie zapewnia 40-krotne powiększenie.

2018.02.08%2BM42%2B-%2BMg%25C5%2582awica%2BOriona%2B-%2BInwersja.jpgKrólowa nieba zimowego - M42 w Orionie. W jej cetrum widać gromadę trapez (? Orionis). Mgławica znajdująca się w tle gwiazdy nieco na północ od M42 to Mgławica de Mairana (M43). Owal składający się z sześciu gwiazd w górnej części szkicu to NGC 1980.

 

Przy okazji w polu widzenia stale znajdowała się piękna gromada otwarta gwiazd NGC 1980 z najjaśniejszą Hatysą (? Ori). Gromada ta odkryta w styczniu 1786 roku przez Williama Herschela zawiera około 2000 gwiazd a jej wiek liczony jest na 4,7 miliona lat.
Pole widzenia pięknie zdobiła także Mgławica de Mairana (M43), którą wprawdzie ciężko jest od samej M42 oddzielić. W rzeczywistości Mgławica de Mairana jest częścią Wielkiej Mgławicy w Orionie i stanowi obszar H II (obszar powstawania nowych gwiazd).

Rejony bezpośrednio okalające M42 cieszyły me oczy przez jakieś 45 minut. Potem wzrok skierowałem ku gwiazdom Pasa Oriona. Powiększenie oferowane przez 30mm okular pozwalało umieścić w polu widzenia tylko centralną część gromady otwartej Cr 70, do której wraz z około setką gwiazd należy także trzech kosiarzy - tak niegdyś zwano gwiazdy Pasa Oriona: Alnilam (? Ori), Alnitak (? Ori) oraz Mintaka (? Ori).
Wracając na chwilkę do M42 to zaciekawi pewnie niejednego astroamatora także to, że cała ta niezliczona chmara mgławic wraz z gwiezdną zawartością znajdująca się w rejonie obecnie zwanym Mieczem Oriona jeszcze nie tak dawno znana była pod bardziej swojską nazwą Grabiarek, które przemierzały sferę niebieską za Kosiarzami. XI wieku n.e. sięgają początki obecnie nieużywanego powiedzenia: "Jesienią Kosy zachodzą - trza wstawać". W tamtych czasach bardziej odczuwano potrzebę kontrolowania rachuby czasu i dat kalendarzowych toteż często niektóre z gwiazd a czasem całe gwiazdozbiory wspomagały człowieka w określaniu pory dnia i roku.

Wzbijmy się jednak ponownie wyżej i wróćmy do tematu Pasa Oriona ?
Jak już mówiłem gromada Cr 70 niespecjalnie mieścić się chce w "teleskopowym" polu widzenia, polecam zatem prowadzenie obserwacji w tym rejonie przez lornetkę. Niestety ja tamtej nocy lornetkę zostawiłem w domu, gdyż zamierzałem jedynie naszkicować M42. Jeśli jednak patrzysz na Kosiarzy przez teleskop warto przyjrzeć się dokładniej gwieździe ? Orionis (Alnitak) ponieważ tuż obok znajduje się wspaniały obiekt znany wszystkim astronomom amatorom z pięknych zdjęć. NGC 2024 - Mgławica Płomień to jeden z najbardziej rozpoznawalnych (nawet przez niespecjalnie zainteresowanych astronomią) obiektów całej sfery niebieskiej. Wielu z was kojarzy Płomień mniej więcej tak (to ten płomieniowaty kształt po lewej...?):

P%25C5%2582omie%25C5%2584%2Bi%2BKo%25C5%2584ski%2B%25C5%2581eb.jpg

Wszystkich, którzy przymierzają się do obserwacji wizualnych "Płomyka", należy jednak przestrzec przed możliwym a niemałym rozczarowaniem. Naprawdę ciężko jest w NGC 2024 dojrzeć jakikolwiek zarys płomienia. Ja osobiście najczęściej dostrzegam tu widoczny także na powyższym zdjęciu ciemny wycinek mgławicy znajdujący się w centrum. Wycinek ten w miarę wyraźnie odcina się od delikatnie poszarzałej przez mgławicę otoczki i wiedząc czego się szuka faktycznie można doszukać się tu kształtu płomyka. Kluczowe jest tu jednak odsunięcie z pola widzenia bardzo jasno świecącego Alnitaka.

Kiedy już się człek napaczy na wszystkie te cuda z Pasa Oriona warto wycelować jeszcze odrobinkę wyżej. Tak właśnie sam uczyniłem i około 1945 delektowałem się widokiem kolejnego pięknego obiektu głębokiego nieba z Orionowego podwórka. Messier skatalogował tenże obiekt jako M78 jednak nie wiedział, że jest to kolejna mgławica refleksyjna,których jest tu bez liku, należąca do Obłoku Molekularnego w Orionie (tak jak większość opisanych tu obiektów). Ja M78 opisałem w podręcznym notatniku jako poświatę zajmującą połowę pola widzenia (133x), w środku której majaczą dwie słabe gwiazdki.

Na tym zakończyłem pierwszą część obserwacji, musiałem zwinąć się na chwilkę do domu ażeby odprawić codzienne rytuały związane z szykowaniem dzieciaków do spania... ?
Na szczęście już po 30 minutach na powrót stałem przy tubie teleskopu wybierając następny rejon polowań. Wybór padł na okolice Perseusza i Kasjopei, w której od dawna planowałem ustrzelić kilka świetnych obiektów (po części z listy H-400).

Rozpocząć chciałem od NGC 1023 lecz w pole widzenia zupełnie niechcący wpadła mi M34. eMka ta godna jest poświęcenia jej zdecydowanie więcej czasu niż miałem, ale nawet przez tę krótką chwilkę olśnił mnie jej spory rozmiar i blask bijący od wielu jej niebiesko-białych słońc charakteryzujących się bardzo zbliżoną jasnością.
W końcu jednak trafiłem na pierwotny cel moich poszukiwań. W pole trafiła galaktyka soczewkowata NGC 1023. W powiększeniu 40-krotnym jest to malutka, aczkolwiek wyraźnie dostrzegalna, mglista plamka, w 133x  jest to już  wyraźna, rozciągła smuga. Obserwując tą eNGieeCkę nie mogłem się powstrzymać przed ponownym wytaszczeniem szkicownika by uwiecznić jej widok na szkicu a oto efekty:

2018.02.08%2BNGC%2B1023%2B-%2BInwersja.jpgNGC 1023 - to ta szara mgiełka w środku... ?

 

Niestety na powyższy szkic a raczej jego opis wkradł się mały błąd, gdyż NGC 1023 szkicowałem przy powiększeniu 133x nie zaś przy 40x tak jak to widnieje na szkicu.
Jestem pewien, że podczas obserwacji dostrzegłem sąsiadkę NGC 1023 znajdującą się po jej wschodniej stronie - PGC 10139 to karłowata galaktyka nieregularna. Razem z NGC 1023 stanowi obiekt numer 135 z Atlasu Osobliwych Galaktyk (wg powyższego jest to zderzenie galaktyk).

Następnie przyszedł czas na NGC 1027, czyli jedną z otwartych gromad w Kasjopei. Muszę szczerze przyznać, że obiekt ten należy do grona trudniejszych w zlokalizowaniu, głównie dlatego że mamy doczynienia z bardzo bogatym gwiazdowo rejonem. Ciężko od tego całego mrowia odróżnić obiekt, którego się szuka. Ja tamtego wieczoru na znalezienie NGC 1027 poświęciłem około 15 minut i w końcu z niemałą ulgą cel osiągnąłem. Tak o niej pisałem w notesie: "NGC 1027 - niezbyt skoncentrowana, sporo gwiazd, z których jedna znajdująca się w centrum przewyższa jasnością pozostałe, widoczne składniki gromady".
Odkrycie NGC 1027 przypisuje się Williamowi Herschelowi, który uczynił to 3 listopada 1787 roku. Jej odległość od Słońca liczy się na 3360 lat świetlnych.

Dalej były NGC 1245 oraz NGC 1342. Pierwsza z wymienionych jawiła mi się jako duża, jasna i wyraźnie odcinająca się od tła gromada (otwarta) gwiazd ze sporą ilością składników w większości wpadających w niebieski kolor. Zachodni obserwatorzy często określają ją jako Patrick Starfish Cluster co bierze się z podobieństwa jej kształtu do bohatera jednej z kreskówek, ja tego w każdym bądź razie wtedy nie dostrzegałem. Druga z wymienionych powyżej (NGC 1342) również należy do grona otwartych gromad i w miarę łatwo ją namierzyć. Wystarczy, że przemierzysz połowę drogi od gwiazdy ? Per (Algol) ku gwieździe ? Per (Menkib) i jesteś już praktycznie u celu. Ja opisałbym tą gromadę jako nieco mniej oczywistą niż NGC 1245. Przypomina ona swym kształtem literę S z rozdwojoną "dolną" końcówką. Jak się później doczytałem często gromadzie tej przypisuje się miano "Gromada Mały Skorpion", co według mnie w stu procentach odzwierciedla jej faktyczny kształt.

I tak oto skończyła się kolejna sesja obserwacyjna. Znowu jak widać obserwacje kończę w okolicach Perseusza i Kasjopei. Świadczy to tylko o klasie obiektów znajdujących się w tychże gwiezdnych zbiorach. Przez głowę przechodzi nieraz myśl, że życia nie starczy by je wszystkie odwiedzić... ?

 

Dziękuję i pozdrawiam wszystkich astrozakręconych ?

  • Like 8

Nikon Action Ex 10x50 + filtry słoneczne własnej roboty
GSO Dobson 8" DeLuxe + kilka filtrów

https://gwiezdnezbiory.blogspot.com/

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Godzinę temu, polaris napisał:

Następnym razem spróbuj tego: http://www.astronoce.pl/artykuly.php?id=213

Tak, znam tą serie artykułów. Początkującemu miłośnikowi nieba ciężko jest ogarnąć i zebrać do kupy wszystkie te ciekawe obiekty znajdujące się w konkretnym rejonie sfery niebieskiej a wymieniane w książkach, atlasach i artykułach. Jednak przy następnej okazji spróbuję zapolować także na choćby NGC 1924.

Nikon Action Ex 10x50 + filtry słoneczne własnej roboty
GSO Dobson 8" DeLuxe + kilka filtrów

https://gwiezdnezbiory.blogspot.com/

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)