Obiekt Tygodnia 20.09.2018 - ?3057 / ?3062 (Cas)

[Gość Paweł Trybus]

Przedwczoraj (18 września) minęło równo pięć lat od pojawienia się pierwszego Obiektu Tygodnia, czyli gromady otwartej NGC 457 znanej również miłośnikom astronomii jako "gromada ET". Ktoś jeszcze pamięta ten początek cyklu? ? 
W ciągu pięciu lat jego trwania przewinęło się przez łamy Forum wiele obiektów łatwych i trudnych, pięknych i pięknych inaczej (przez niektórych zwanych "paskudami"). Wytrawni obserwatorzy z pewnością nabrali doświadczenia i niestraszne im poważniejsze wyzwania.  
Pomyślałem sobie, że warto z okazji rocznicy zaproponować do obserwacji coś trudniejszego z samej natury, ale jednocześnie położonego w dogodnym na niebie miejscu tak, by warunki obserwacyjne nie pogarszały jeszcze sprawy. Dawno nie było w OT gwiazd podwójnych, więc proponuję dwie blisko siebie położone - STF 3057 i STF 3062 w gwiazdozbiorze Kasjopei.

Gdzie je znaleźć? Spójrzcie na wycinek mapy z Cambridge Double Star Atlas:

 

Tuż obok gwiazdy Beta Cas widzimy obydwie bohaterki, ujętą w atlasie STF 3057 i sąsiednią STF 3062, którą zaznaczyłem w Paincie. 

Bardzo dobrym źródłem informacji o gwiazdach podwójnych jest strona www.stelledoppie.it i poniższe dane właśnie z niej zaczerpnąłem.

STF 3057 - gwiazdy o jasnościach 6.7 mag i 9.3 mag, separacja 3.8", oddalone od nas o 2741 lat świetlnych
STF 3062 - gwiazdy o jasnościach 6.4 mag i 7.3 mag, separacja 1.55", oddalone od nas o 70 lat świetlnych, okrążają wspólny środek masy w okresie nieco ponad 106 lat, wg poniższej grafiki:
 

Obydwie gwiazdy są niełatwym wyzwaniem i ciekawym celem dla refraktorów, a także dobrze wychłodzonych i skolimowanych teleskopów zwierciadlanych.

STF 3057 ma dość dużą separację, ale znaczna różnica jasności składników sprawia, że słabszy (9.3 mag) ginie w blasku jaśniejszego i potrzeba sporego powiększenia, by dostrzec obydwie gwiazdki. Na szczęście jeżeli trafi się na przyzwoity seeing i dzięki sporej wysokości na jakiej świeci Kasjopeja powinno się udać. Podczas niedawnej sesji obserwacyjnej rozdzieliłem je w teleskopie Maksutova 180/1800 przy użyciu okularu Pentax XW7 (257x) i zapisałem: łatwa w powiększeniu 257x, słabszy składnik wyraźny, dobry seeing i czyste niebo z dala od horyzontu

STF 3062 jest ciasna, dodatkowo składniki różnią się jasnościami o ok. 1 mag. Użycie sporego powiększenia bardzo pomoże. Ja zanotowałem: świetna! pięknie rozdzielona przy 257x z ciemną przerwą pośrodku.

Księżyc nie przeszkadza w obserwacjach gwiazd podwójnych, więc jeżeli posiadasz teleskop z dobrą optyką, do tego stabilny montaż i okulary pozwalające poszaleć z powiększeniami (niestety, w tym przypadku 100x może okazać się za mało...), w najbliższy pogodny wieczór skieruj wzrok w stronę Beta Cas. Łatwo namierzysz obydwa dzisiejsze cele, zmierz się z nimi i daj znać, jak poszło! 

[Poszukiwacz15]

Jak pogoda pozwoli zapoluje na te obiekty w sobote. Mam nadzieję że 214x wystarczy do rozdzielenia obu tych układów.

[lukost]

No, czyli Łociec Założyciel cyklu jednak jeszcze żyje.

[Poszukiwacz15]

Spróbowałem rodzielić te układy w SW 200/1000, z okularem HR 7mm uzyskałem powiększenie 143x. Troche mało, ale wydawało mi się że STF3057 była rozdzielona. Niestety nie miałem jak zwiększyć powiększenia (brak krótszych okularów). STF3062 była jednym punktem, chwilami może nieco wydłużonym.

W syncie 12" i powiększeniu 214x nie rozdzieliłem żadnego z tych układów, trafiłem na słaby seeing. Epsilony w lutni też zlewały się ze sobą. Spróbuje następnym razem.