Obiekt tygodnia 17.02.2019 Palomar 2

[lukost]

Nieco ponad tydzień temu, po raz pierwszy od ponad ośmiu miesięcy, dałem radę wyciągnąć z piwnicy maleństwo 300/1500, zapakować je do bagażnika i rozstawić na miejscówce obserwacyjnej (w tym miejscu jeszcze raz dziękuję ortopedzie, który poskładał moje gnaty). Jeśli jednak myślicie, że wycelowałem Taurusa w kierunku obiektów, hmm, ładnych, to się mylicie (ale przecież trochę mnie znacie i pewnie wcale tak nie myślicie ). Niutek został skierowany w stronę "najbardziej obskurny gromad kulisty w zewnętrznej halo" ? jak przetłumaczył wujek Google tytuł tego artykułu: https://arxiv.org/abs/astro-ph/9707049

Jak wiadomo, za osłabienie blasku gromad kulistych z katalogu Palomar odpowiedzialne są dwa czynniki ? znaczna odległość i/lub przesłonięcie przez pyły przynależne Drodze Mlecznej. Tak się jakoś złożyło, że tuż obok "dwójki" przyczaił się Barnard 221. Jego centrum znajduje się raptem 30' na północny zachód od naszego celu. Rzeczony Barnard sam w sobie specjalnie interesujący nie jest ? ot, takie nagłe i prawie całkowite zniknięcie gwiazdek w tym rejonie nieba. Trudno wyłapać jego granice, że o kształcie nie wspomnę. W sieci znalazłem informację, że gromada byłaby ponad 1mag jaśniejsza, gdyby nie ten kurz... 
Czas na garść konkretów ? mamy do czynienia z IV klasą koncentracji, jasnością ok. 13mag (przy czym jasność powierzchniowa jest oczywiście znacznie  mniejsza), odległością rzędu 90 tys. lat świetlnych i rozmiarem kątowym 2.2'.  
Podlinkowany wyżej artykuł tłumaczy laikom (takim jak ja), że numer 2 jest jedną z jaśniejszych i bardziej masywnych gromad kulistych w zewnętrznym halo. 
Hmm, zewnętrznym, czyli gdzie? 

zródło: http://hubblesite.org/image/3051

Ano, w przeciwieństwie do wielu gromad nieodległych od centrum Drogi Mlecznej i wokół niego zlokalizowanych (wszystkie te kulki przynależne Wężownikowi, Skorpionowi i Strzelcowi), Palomar 2 postanowił ulokować się w przestrzeni sporo dalej, w dodatku w kierunku przeciwnym.    
Co tam jeszcze? A, starhopping, który polega na skierowaniu rury w zenit i namierzeniu jasnej joty Aurigae (tu przydaje się szukacz kątowy, oj, przydaje), od której odbić trzeba jakieś dwa stopnie na południowy zachód, w okolice gwiazdki HD 30454 (jasność ok. 5.5 mag). Warto wydrukować sobie  dokładną mapkę tego rejonu nieba, bo obiekt jest kapryśny i niezbyt skory do ujawnienia swej obecności. Zauważyłem jakiś czas temu, że przy tego typu słabiznach ważniejsza nawet od jakości nieba (w sensie zaświetlenia) jest jego przejrzystość. Słowem, atmosfera ma być przewiana i kropka.   
W necie jest fota z Hubble'a, ale postanowiłem, że ten wpis lepiej zilustruje obraz wygenerowany przez sky-map.org; znacznie lepiej widać na nim wpływ ekstynkcji międzygwiazdowej. 

W teleskopie dwunastocalowym "dwójkę" najlepiej łapać przy pow. ok. 100-150x, ale i tak możemy spodziewać się tylko bardzo słabego, widocznego zerkaniem "kleksa"; śladów rozbicia próżno wypatrywać. W mniejszych sprzętach nawet (znaczy jeszcze) nie próbowałem, ale kto tam wie co mi strzeli do głowy...
Jeśli Twoje lustro mówi: no błagam, znowu Messier 42?, to może spróbuj czegoś innego i koniecznie daj znać jak poszło!

[Damian P.]

30 minut temu, lukost napisał:

W teleskopie dwunastocalowym "dwójkę" najlepiej łapać przy pow. ok. 100-150x, ale i tak możemy spodziewać się tylko bardzo słabego, widocznego zerkaniem "kleksa"; śladów rozbicia próżno wypatrywać.

Wolałbym dodać coś na świeżo, ale bardzo rzadko obserwuję ostatnio. Mogę potwierdzić natomiast powyższe słowa. W moim 12" określiłem tę gromadę podobnie.

" Duży problem miałem natomiast z Palomarem 2 w Woźnicy. (...) Po paru próbach ujrzałem nareszcie jakieś światło. Już myślałem, że zdrętwieje. Było widać ledwo plamkę (...)."

Jakiś czas później, innej nocy:

"Wróciłem do Palomara 2 w Woźnicy i tym razem był to znacznie łatwiejszy obiekt, choć nadal bardzo słaby."

[MichalKaczan]

Dzięki za ten OT. Na Palomara 2 polowałem 2 razy, teleskopami 10.5" i 16". Pech chciał, że warunki były dość słabe i nie miałem dobrej mapki. Oczekiwałem, że mając 13mag obiekt ten będzie oczywisty, ale czytając Wasze opisy widzę, że słabo się przygotowałem. Zeszłej zimy wydrukowałem zdjecie DSS i miałem na nią zapolować, a tu już następna zima leci....  Jeszcze w lutym będzie szansa, niedługo Łysy będzie się zmniejszał

PS. Gdzieś wyczytałem, że pył przysłaniający gromadę osłabia jaj blask o ok 2mag, a najsłabsza gwiazda ma ok 19.5mag

[Panasmaras]

W dniu 17.02.2019 o 22:49, lukost napisał:

W sieci znalazłem informację, że gromada byłaby ponad 1mag jaśniejsza, gdyby nie ten kurz... 

Przeproś! ?
Tak na marinesie, ów kłębek kurzu (B221) jest częścią Obłoku Molekularnego Byka. Gdyby to nie był wschodni, rozrzedzony kraniec kompleksu, możliwe że byłby to obiekt niewyłapywalny wizualnie 
 

[MichalKaczan]

Skorzystałem wczoraj z godzinnego okienka  na szybkie obserwacje. Przejrzystość była naprawdę super. Pomimo, że lustro krzyczało 'nie' rzuciłem okiem na M42 Nawet pojawiły się delikatne kolorki , ceglasto-czerwone skrzydła i zielonkawe centrum. Na mojej miejscówce jest to naprawdę rzadki widok.

Co do Palomara 2, to oczywiście zaopatrzyłem się w zdjęcie DSS o polu ok stopnia, niestety nie wziąłem mapki o szerszym polu i musiałem się ratować mapką z telefonu i później czekać na jako-taką adaptację. Na szybko jaśniejącym niebie, pomimo super przejrzystości nie jest to łatwy obiekt. W okularze przeglądowym (źrenica 5,7mm) nic nie widać, za jasne tło. Dopiero przy 186x (źrenica 2,2mm) można było dostrzec słabą plamkę światła powyżej dwóch gwiazdek, widoczną zerkaniem i przez ok 50% czasu. Kiedy tylko łysy wychylił się znad horyzontu nic już nie było widać. Cóż, mam poczucie niedosytu, więc pewnie jeszcze tu wrócę.