Obiekt tygodnia 20.04.2019 LoTr 5

[lukost]

Wiosna przyszła. Definitywnie i na całego. Na razie niebo rozświetla jeszcze Księżyc tuż po pełni, ale już za kilka dni będzie można rozpocząć galaktyczne łowy. Wielu z was zawędruje pewnie w okolice galaktycznego bieguna, do konstelacji Warkocza Bereniki. Ja też zamierzam tam dotrzeć, ale... nie tylko po to, by pogalaktyczyć. Zahaczę o kilka kulek, by ostatecznie ustrzelić jedną taką mniej znaną mgławicę planetarną. Tak, dokładnie tam, w samym środku galaktycznego bogactwa Warkocza. Kto słyszał o LoTr 5? ? łapka w górę. Zgłasza się @sferoida,

źródło: www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/10164-ngc-4725-lotr-5-i-niespodzianka

pewnie jeszcze kilku innych, ale lasu rąk raczej nie widzę. A szkoda, bo to całkiem łatwy i wdzięczny obiekt, a i sąsiedztwo ma zacne. Wystarczy 10 czy 12 cali lustra, dobry filtr OIII i długoogniskowy okular, generujący sporą źrenicę wyjściową ? jakieś 5 czy 6 mm będzie w sam raz; u mnie z tego zadania doskonale wywiązuje się baaderowski Asferyk 31 mm. Z czym mamy do czynienia? Ano, w takiej konfiguracji dostrzeżemy subtelną, okrągłą mgiełkę, rozproszoną wokół jasnej, 8.8 magowej gwiazdki centralnej. Tak naprawdę wewnątrz mgławicy znajduje się układ podwójny ? olbrzym typu widmowego G5 i jego niewidoczny towarzysz ? gorący biały karzeł odpowiedzialny za jonizację gazu i jego świecenie (heh, za mocno powiedziane ? nie świecenie, a raczej delikatny, mdły poblask, coś jak trupia poświata Minas Morgul ). Podejrzewa się istnienie jeszcze trzeciego składnika tego układu, typu widmowego M5. Wracając jednak do naszego celu - obiekt ma ok. 9', więc jest całkiem spory. Mimo to został odkryty stosunkowo późno, bo dopiero w 1980 r. przez Longmore'a i Tritton'a, w drodze analizy fotografii wykonanych przez kamerę Schmidta o średnicy 1.2 metra. O dziwo, to mgławica bipolarna, czego zupełnie nie widać w okularze. Nigdy nie udało mi się też dostrzec śladu jakiegokolwiek detalu; trudno też mówić o wyraziście zarysowanych krawędziach ? całość raczej kojarzy się z nieco rozmytą mgławicą refleksyjną. Ze znalezionych w necie raportów obserwacyjnych wynika, że mgławica nienajgorzej reaguje na filtr UHC. Ciekawa jest też relacja Uwe Glahna, który zauważył, że przy (prawie) tej samej źrenicy wyjściowej, filtrze i warunkach łatwiej było dostrzec obiekt w teleskopie dwunastocalowym niż w lustrze 27?. Ciekawe, prawda? 

A, zapomniałbym ? starhopping i otoczenie. Można nawigować od gromady Melotte 111, można od niepozornej bety Warkocza ? ważne, by nie przeoczyć jasnej i efektownej NGC 4725, określanej mianem ?TIE Fighter?. Skojarzenie trafne, bo obustronne, łukowate pojaśnienia wokół zatopionego w mglistym halo jasnego jądra galaktyki faktycznie upodobniają ją do imperialnego myśliwca.

To jak, odpuścicie na moment Markariany i inne cuda, spróbujecie i dacie znać jak poszło?

PS Jeśli kogoś wciągną obserwacje rozległych planetarek (a jest nas kilku, prawda?), to wiosenne niebo ma sporo do zaoferowania. Polecam ten artykuł: https://www.skyandtelescope.com/observing/hunting-giant-planetary-nebulae

[pmochocki]

Może komuś pomoże w star hoppingu... 

Wygląda na ciekawe wyzwanie... 

[bartolini]

Duże Able oglądałem, ale ten LoTr5 to ciekawostka. Podpinam poglądowo zestawienie-szkic 6 dużych planetarek - jak to widać w dobsie 15" @67x OIII. Ilustracja do artykułu w S&T:

https://www.skyandtelescope.com/observing/hunting-giant-planetary-nebulae/

 

[lukost]

W dniu 20.04.2019 o 22:54, pmochocki napisał:

Może komuś pomoże w star hoppingu... 

Wygląda na ciekawe wyzwanie... 

Żadne tam wyzwanie. Zahaczyłem wczoraj o nią, dziwiąc się po raz kolejny, że tak oczywisty* obiekt został odkryty tak późno.

* Pisząc "oczywisty" miałem na myśli, że jest po prostu słaba, a nie ekstremalnie słaba.