Columbus 18" - pierwsze światło

[Gość Paweł Trybus]

Pod koniec 2011 roku zamówiłem u naszego kolegi JaLe teleskop Newtona 18" (450/2000) na kratownicowym montażu dobsona. Po kilkumiesięcznym oczekiwaniu teleskop odebrałem w połowie lipca. Muszę w tym momencie powiedzieć, że przez cały czas oczekiwania miałem z producentem doskonały kontakt, byłem na bieżąco informowany o postępie prac i przyczynach zaistniałych opóźnień. Pełen profesjonalizm i uczciwe podejście do klienta.

Tutaj szczęśliwy właściciel obok "maleństwa":

Teleskop w zamierzeniu miał być instrumentem stacjonarnym, trzymanym tymczasowo w garażu na miejscówce 15km od Kielc. Docelowo zamierzam postawić dedykowane obserwatorium typu roll-off, ale to kiedyś. Póki co garaż wystarczy.

Obserwując dotychczas teleskopem 13" za każdym razem po przyjeździe na miejscówkę musiałem go składać i kolimować. Columbus 13" jest sporo lżejszy i w pojedynkę nie stanowiło to problemu. Po dojściu do wprawy wystarczało mi na całość 7-8 minut.

Tymczasem 18" to już sporo większa i cięższa "krowa" i chciałem uniknąć konieczności każdorazowego montażu/demontażu. Jak? Po prostu złożyć teleskop raz, skolimować go i trzymać w garażu, wystawiając go na zewnątrz na czas obserwacji. Oczywiście sam nie byłbym w stanie podnieść złożonego teleskopu i wynieść go na miejsce, dlatego zdecydowałem się na inne rozwiązanie.

Podobny teleskop posiada Faith Jordan z Wielkiej Brytanii. W jej przypadku konstruktor zastosował odczepialne "taczki" - dwa kawałki drewna z kółkami na końcach, które doczepia się do dolnej skrzynki, podnosi się na nich całą konstrukcję, wyjeżdża na miejsce, po czym odczepia, kładąc teleskop na ziemi.

Pomysł mi się bardzo spodobał i poprosiłem Jarka, by coś podobnego zastosował w moim teleskopie. Efekt wyszedł fantastyczny!

Teleskop jeździ na takim oto wózku:

Dolna część dobsona z łożyskami kulkowymi rozmieszczonymi co 120 stopni jest przymocowana opaskami do wózka:

Na nią nałożona jest górna część dobsona:

Teleskop "posadzony" na montażu obraca się swobodnie (nie zahacza o kółka):

System sprawdził się świetnie już pierwszej nocy, o której za chwilę. W dzień zmontowałem całość z pomocą Teścia, skolimowałem (po skolimowaniu u JaLe wystarczyły minimalne ruchy 2-ma śrubami) i wjechałem do garażu. W nocy szybciutko wyjechałem na zewnątrz, założyłem osłonę na górną klatkę, szukacz i - gotowy do jazdy!

Jeszcze kilka zdjęć teleskopu:

Przed montażem:

Cela LG:

Pokrywa na LG:

I bez pokrywy:

Mocowanie kratownicy na skrzynce LG (proste, nakłada się na wystające pręty M6 i przykręca nakrętki):

Mocowanie kratownicy na górnej celi (śruby "dociągane", bardzo praktyczne rozwiązanie):

Śruby kolimacyjne:

Górna cela z pająkiem i lusterkiem wtórnym:

Mocowania na szukacz (2 szt.):

Wyciąg:

Całość bez naciągniętych "gaci". W tle garaż, w którym przechowuję teleskop:

Osłona na górną celę (mocowana na rzepy, rozcięcie w środku umożliwia szybkie nałożenie na jedno z ramion pająka):

Całość gotowa do obserwacji:

Teleskop prezentuje się doskonale. Teraz czas powoli odkrywać jego możliwości obserwacyjne. Chciałoby się przeprowadzić w Alpy lub Bieszczady i obserwować pod prawdziwie ciemnym niebem, ale póki co muszę zaakceptować takie warunki, jakie mam na swojej miejscówce. Nie jest najgorzej, w najlepsze noce zasięg w zenicie sięga 6.4-6.5 mag. Pierwszej nocy z nowym teleskopem warunki były jednak przeciętne.

Sesja 405  27/28.08.2012 23:00-01:40 UT. Gózd k/Kielc. Noc pogodna, choć warunki kiepskie. Księżyc 3 dni przed pełnią zaszedł około 2:00 (0:00 UT) i wówczas zasięg w zenicie ok. 6.2 mag. Seeing przeciętny.

Pierwsze światło nowego teleskopu 18" f/4.4. Używałem okularów N31 (65x), TV Plossl 15 (133x), Delos 10 (200x) i Pentax XW7 (286x).

Na początek przy świecącym jeszcze Księżycu spojrzałem na kilka gwiazd podwójnych - alfa UMi, gamma Del, gamma Ari, gamma And (świetne kolory przy 133x, jaśniejszy składnik czerwony, słabszy - niebieski) oraz epsilony Lyr (seeing nie pozwalał wyostrzyć obrazu przy 286x, rozdzielone bez problemu przy 200x).

Następnie spędziłem sporo czasu w konstelacji Wieloryba, zaliczając 20 obiektów NGC, w tym 11 z listy H400.

NGC 246 (m.pl. 10.9 mag; 4'). 133x i 200x. Duża planetarka z zatopionymi w niej 3-ma gwiazdkami. Świetnie reaguje na filtr OIII. Z filtrem przypominała różę z wyraźnie zaznaczonymi krawędziami "płatków" i mlecznym środkiem, na ciemnym tle nieba. Bez filtra tło sporo jaśniejsze, wyraźne tylko krawędzie "płatków" a centrum mgławicy wyskakiwało zerkaniem. Bardzo ładny obiekt.

NGC 255 (gal. 11.9 mag SB 13.9 mag). 200x; okrągła, niewielka, lekko jaśniejsza w centrum. W pobliżu NGC 246

NGC 584 (gal. 10.5 mag SB 12.9 mag) 200x; jasna, lekko wydłużona z dużym gwiazdopodobnym jądrem i delikatnym halo

NGC 586 (gal. 13.2 mag SB 13.2 mag) 200x; blada, wydłużona, ustawiona prawie prostopadle do 584, lekko jaśniejsza w centrum

NGC 596 (gal. 10.9 mag SB 13.0 mag) 200x; jasna, okrągła z dużym gwiazdopodobnym jądrem

NGC 615 (gal. 11.6 mag SB 13.2 mag) 200x; małe "cygaro" ustawione pionowo, z jasnym jądrem

NGC 636 (gal. 11.5 mag SB 13.4 mag) 200x; mała, okrągła z jasnym jądrem i delikatnym halo

NGC 720 (gal. 10.2 mag SB 12.0 mag) 200x; jasna, wydłużone jądro

NGC 779 (gal. 11.2 mag SB 12.7 mag) 133x i 200x; bardzo ładna, podłużna z wyraźnie zaznaczonym centrum

NGC 908 (gal. 10.2 mag SB 13.0 mag) 200x; duża, jajowata, lekko jaśniejsza w centrum, blada, bo nisko nad horyzontem

NGC 936 (gal. 10.2 mag SB 13.2 mag) 200x; jasna, okrągła z dużym jasnym jądrem i delikatnym halo

NGC 941 (gal. 12.4 mag SB 14.1 mag) 200x; trudna, blada, okrągła bez pojaśnienia w centrum

NGC 955 (gal. 12.0 mag SB 12.6 mag) 200x; mała, wydłużona z podłużnym, jasnym jądrem

NGC 991 (gal. 11.7 mag; SB 13.8 mag) 200x; duży blady owal obok gwiazdki, lekko jaśniejszy w centrum

NGC 1022 (gal. 11.3 mag SB 12.9 mag) 200x; dość jasna, okrągła z wyraźnym jądrem

NGC 1052 (gal. 10.5 mag SB 12.5 mag) 200x; jasna, okrągła z jasnym jądrem

NGC 1035 (gal. 12.2 mag SB 12.5 mag) 200x; podłużna, o równomiernej jasności, gwiazdka przy koniuszku

NGC 1042 (gal. 11.0 mag SB 14.0 mag) 200x; duża okrągła poświata między dwiema gwiazdkami, ramiona niewidoczne

NGC 1047 (gal. 13.5 mag SB 13.1 mag) 286x; zerkaniem, mały blady "przecinek"

NGC 1055 (gal. 10.6 mag SB 13.7 mag) 133x; wydłużona smużka obok trójkąta gwiazd, lekko jaśniejsza w centrum, na rozjaśnionym tle nieba, ciemne pasmo niewidoczne

Na koniec sesji spróbowałem dostrzec gwiazdkę centralną w M57. Zastosowałem powiększenie 400x (Delos 10 + barlow), spędziłem przy okularze kilkanaście minut i z całą pewnością potwierdzam - udało się! Mignęła mi kilka razy, w tym samym miejscu. Było już po zachodzie Księżyca i warunki się poprawiły.

Spróbowałem też dostrzec trudną IC 1296 tuż obok M57, także z powodzeniem. Przy 400x gwiazdka w czworokącie, obok której znajduje się IC 1296 wydawała się podwójna. W lepszych warunkach spróbuję ekstremalnego powiększenia 571x by potwierdzić, że galaktyka tam jest, dziś seeing na to nie pozwolił.

Na sam koniec sesji, gdy niebo na wschodzie już jaśniało, spojrzałem przez Naglera 31 na M31 z sąsiadkami, M33 (świetny widok, ramiona spiralne z wyraźnymi "zgrubieniami") i Plejady.

To tyle, jeżeli chodzi o pierwszą noc. Teleskop sprawuje się świetnie, prowadzenie w obu osiach bez zarzutu, chodzi płynnie i z odpowiednim oporem. Co prawda trzeba było stawać na taborecie, by obserwować wyżej położone obiekty, ale to niedogodność, którą muszę zaakceptować. Nie mam wzrostu Marcina Gortata...

Czystego nieba!

Paweł

[Aries]

To ja tak prosto i lakonicznie, unikając słowotoku, bo czasami mnie ponosi i moje wypowiedzi stają się przydługie, gdzie gmatwam 5 wątków w jednym zdaniu:

Ależ bydlę! :D

[AstroHornet]

Gratuluję olbrzyma :)

Czekam z niecierpliwością na dalsze relacje, w końcu to niecodzienne wydarzenie poczytać jak się sprawuje taka armata ;)

[Panasmaras]

Gratulacje!

Znając Twoje relacje obserwacyjne wiem, że dobrze wykorzystasz potencjał tego teleskopu!

Z niecierpliwością czekam na dalsze sprawozdania z łowów - dotyczące zarówno nie opisywanych jeszcze przez Ciebie obiektów jak i nowego "odkrycia" tych dobrze znanych.

[simarik]

Piękny teleskop - prawdziwa armata.  Świetny patent z tym wózkiem.

Gratuluję sprzętu!

P.S. Ale kolor teleskopu dobrałeś pod kolor samochodu czy odwrotnie ? :)

[Gość wanderer]

No i oczywiście pogratulować nowego scopa  8)

[Paether]

Do kompletu brak czerwonego stołeczka, ewentualnie drabinki ;)

[tranox]

Ale super telep! Czekam na więcej relacji!!

[MrVinquer]

Gratuluję teleskopu. Ile waży takie coś?

Ciemnego nieba!

[ignisdei]

Gratuluję Ci Paweł super sprzętu, możliwości masakryczne!!! Mam identycznego bliźniaka ale o 4,1cm mniejszego  ;)

Fajna recenzja wkrótce zamieszczę swoją jak wróci lustro  z reklamacji naparowania. BTW Trzeba mi było ciut poczekać i robić aluminium we Wrocławiu a nie szukać wątpliwych naparowywaczy (jak Ci telefonicznie wspominałem). Lustro Pana Stefana jak zwykle pierwsza klasa!

Jestem też pełen podziwu jak produkty Jarka ewoluowały przez te kilka lat.

Nie wiem jak to odbierasz..ale największym atutem prócz mobilności jest kolimcja. Kolimuje się niezwykle prosto  i szybko. Pamiętam jak ciężko to przychodziło w Columbusach z 2008-2009 roku. Kiedyś z Szymkiem_O. zęby zjedliśmy prawie kolimując  w polu Columbusa 13" Śp.  Robertowi Bodzoniowi. Teraz to bułka z masłem! I uwaga po oznaczeniu prętów nie traci drastycznie kolimacji, starczy podkręcić jedną śrubkę i gotowei!Za wspaniałą i dobrze przemyślaną konstrukcję wielkie brawa dla Jalego!!!

[sagi]

Płaskowniki pająka wydają się dosyć grube, ile mm mają?

Nie wpływa to znacząco na wygląd gwiazdkę w porównaniu z 13"?

[piotrkusiu]

Pawle gratuluję wymarzonej osiemnastki  :) Wiem, że wyciśniesz z niej ostatnie obserwacyjne soki.

JaLe- dobra robota  8)

[ignisdei]

Płaskowniki pająka wydają się dosyć grube, ile mm mają?

Nie wpływa to znacząco na wygląd gwiazdkę w porównaniu z 13"?

Są  grubsze niż te synciane, ale ramiona są 3 a nie 4 ..więc suma summarum obstrukcja jest zbliżona!

[gronki]

Gratuluję sprzętu Pawle! Myślę, że każdy chciałby zerknąć przez tego potwora. Columbusy to niesamowicie przemyślane konstrukcje z kapitalną optyką. Na 100% będziesz zadowolony z teleskopu. A pająk trójramienny ma jeszcze jedną zaletę - bardzo pomaga w kolimacji (każde ramię w obrazie gwiazdy odpowiada jednej śrubce). Wtedy przed ogniskiem obrót śruby w prawo skraca ramię, a za ogniskiem - wydłuża. W ten sposób idealna kolimacja teleskopu do obserwacji zajmuje około minuty. (Wtórnego nie trzeba - sprawdzam co miesiąc w dzień - nadal trzyma idealnie)

[Adalbert]

Panie Pawle jakie wrażenia po ponad 4 latach użytkowania?  Czy dokonałeś jakiś zmian/remontów w trakcie eksploatacji ?

[lukost]

Co prawda pytanie nie było skierowane do mnie, niemniej uprzejmie donoszę, że Paweł jakiś czas temu sprzedał Columbusa, idąc w małe apertury.