Obiekt tygodnia 17.11.2019 NGC 278

[lukost]

Długo zastanawiałem się co dziś zaserwować ? tak, by każdy był zadowolony. Owszem, przyznaję,  ostatnie obiekty ? dedykowane dla wielkopowierzchniowych niutków - łatwe nie były, ale z drugiej strony lorneciarze czy inni małoaperturowi mogliby się wreszcie choć trochę uaktywnić. 
Dzisiejszy cel jest na tyle jasny, że spokojnie mogą się za niego brać posiadacze średnich i większych dwururek, a z drugiej strony ma też coś do zaoferowanie miłośnikom dużych luster ? ale o tym za chwilę.
Jeśli chodzi o starhopping, to trudno wyobrazić sobie mniej skomplikowaną ścieżkę dojścia. Namierzamy Messiera 31 w Andromedzie, następnie ? na północ od galaktyki ? trzy ułożone w rządku, widoczne gołym okiem gwiazdki o jasności od 4.5 do 5.6 mag (o Cas, HD 4142, ? Cas), a resztę wyjaśni nam pierwszy z brzegu atlas. Na zachód od wspomnianej trójki gwiazd znajdziemy wchodzące w skład Grupy Lokalnej engiece 185 (łatwiejsza) i 147 (spora, ale francowata, bo o niskiej jasności powierzchniowej, dość trudna do usidlenia w aperturach poniżej 100 mm). My odbijamy jakieś 2 stopnie na wschód, szukając jasnej, zwartej, niewielkiej plamki. 
NGC 278 to już nie Grupa Lokalna, a obiekt znacznie bardziej odległy (ok. 38 milionów lat świetlnych). Dochodzi tam do bardzo intensywnych procesów gwiazdotwórczych, przy czym ? co jest dość niezwykłe ? nowe, gorące gwiazdy rodzą się w wewnętrznym pierścieniu o średnicy ok. 6500 lat świetlnych, zaś galaktyczne obrzeża są pod tym względem znacznie spokojniejsze. Przypuszcza się, że numer 278 "skanibalizował" jakąś mniejszą, zasobną w gaz galaktykę. W przestrzeni NGC 278 jest dość odizolowana ? jej najbliższa sąsiadka to karłowata UGC 672 i nic nie wskazuje na jakąkolwiek trwającą interakcję między nimi. 

źródło: https://www.spacetelescope.org/images/potw1641a/

Nasz cel został odkryty przez Williama Herschella w grudniu 1786 r. W XIX stuleciu wziął go na warsztat William Parsons (lord Rosse), z pomocą swego słynnego Lewiatana dopatrując się w obiekcie spiralnej struktury.
Ok, doszliśmy do sedna sprawy. Wszystko byłoby fajnie, bo jasność (10.7mag) i wysokie położenie nad horyzontem sprzyjają szczegółowym obserwacjom galaktyki. Problem tkwi gdzie indziej ? jej średnica to tylko ok. 2 minuty łuku. Niewiele, prawda? W teleskopie 300/1500 jakichś śladów "zawirowania" dopatrzyłem się przy pow. ok. 200x. Z tego co pamiętam, widokom daleko było jednak do oczywistości, niemniej tak coś kojarzę, że obserwowałem wtedy z Panasem na Przełęczy Knurowskiej i Marek też nabrał podejrzeń co do paczania na "zakręconą" mgiełkę. Sytuacja nieco zmieniła się kilka tygodni temu, gdy do pracy zostało zaprzęgnięte lustro 350 mm, Pentax 7 mm i barlow 2.25x. Wynikowe powiększenie (ponad 450x) pozwoliło ujawnić z całą pewnością ulotne pojaśnienia w halo rozciągającym się wokół jądra, dające mocne, hmm, poczucie istnienia zakrzywionych ramion - choć nadal przydałoby się więcej apertury (powerku zresztą też). O dziwo, w okularze nie było specjalnie ciemno, bo jasność powierzchniowa galaktyki jest naprawdę spora. Gdyby mieć do dyspozycji teleskop o średnicy nie kilkunastu, lecz kilkudziesięciu cali (jak koledzy zza Wielkiej Wody) można by nawet sprawdzić, dlaczego bywa określona jako "ninja star".  
Dobra, zejdźmy do cali trzech czy czterech. W mojej lornecie 25x100 galaktyczna plamka jest oczywista, choć o jakiejkolwiek strukturze można oczywiście zapomnieć. Bino 70 mm też z pewnością da radę (choć nie pamiętam, bym próbował). Jeszcze mniej? Nie wiem, ale przy kolejnej okazji wyjmę z bagażnika 12x56 i sprawdzę, czy coś widać.  
Niezależnie jednak od tego, czy z pomocą lornetki chcesz sprawdzić jakość swego nieba, sprzętu i oczu, czy jako użytkownik sporego dobsa pójdziesz w ślady lorda Rosse ? koniecznie spróbuj i daj znać jak poszło!

[wessel]

Z przyjemnością czyta się te Twoje opisy... fajnym językiem piszesz

[lukost]

Dokopałem się do relacji z obserwacji, kiedy to paczalim na 278. 

[Panasmaras]

Toż to ledwie dwa lata temu było. Myślałem, że z dwadzieścia ? 

[Damian P.]

Próbowałem dziś lornetką 10/50. Nie udało się dostrzec galaktyki i miałem odczucie, że jednym z powodów było trochę małe powiększenie; odległość między gwiazdkami 10.2^mag i 8.8^mag wydawała się nieco zbyt mała, a pomiędzy nimi, bliżej tej jaśniejszej, powinna być NGC 278. Ostatecznie uznałem, że niczego tam nie było. Sąsiednia NGC 185, po przeciwnej stronie jasnych słońc, była natomiast widoczna - kątem oka jawiła się jako słaby duszek w odpowiednim miejscu. Samą NGC 278 widziałem kiedyś teleskopem 12", ale mam tylko tyle, że była dość jasna. Jeśli chodzi o dzisiejsze warunki, to gołym okiem była słabo dostrzegalna galaktyka M33.

PS. Jakieś 2 stopnie na północ od NGC 278 znajduje się gromada otwarta Alessi 1 - dziś całkiem wyraźnie zwracała na siebie swą uwagę w jednym polu Nikona.

[HasztakNajs]

Pamiętam, że obserwowałem tą galaktykę na początku października przez GSO 12. Na pierwszy ogień poszedł ES' 14mm i ukazała mi się jako jasna w kształcie kółka mała mgiełka, próbowałem dopatrzeć się czegoś więcej, ale bez skutku. Postanowiłem, więc zwiększyć power i do wyciągu trafił okular ES 6.7mm(224x przybliżenie) po mniej więcej minucie wpatrywania się w ten obiekt również poległem tzn. nic więcej prócz kulistej mgiełki nie zobaczyłem. Okej ostatnia szansa do wyciągu trafia ES 4.7mm i znowu mniej więcej minuta wpatrywania się iii... niestety po raz kolejny musiałem obejść się smakiem. Nie tym razem. Ani śladów zawirowania, ani niczego więcej prócz kulistej mgiełki. Przy najbliższej okazji "powalczę" z tą galaktyką jeszcze raz bo nie byłem pewny czy można w tej galaktyce dopatrzeć się czegoś więcej.   

[Damian P.]

27 minut temu, HasztakNajs napisał:

i znowu mniej więcej minuta wpatrywania się iii... niestety po raz kolejny musiałem obejść się smakiem.

To mogło zależeć od wielu czynników, ale często bywa, że minuta to zbyt krótko, by ukazały się subtelne detale, ramiona, czy niektóre słabe obiekty.

[dark]

W dniu 17.11.2019 o 20:01, lukost napisał:

 

Niezależnie jednak od tego, czy z pomocą lornetki chcesz sprawdzić jakość swego nieba, sprzętu i oczu, czy jako użytkownik sporego dobsa pójdziesz w ślady lorda Rosse ? koniecznie spróbuj i daj znać jak poszło!

 

Fajny opis. Dzieki. Kiedyś był to mój obowiązkowy obiekt. Teraz troszkę o nim zapomniałem. Dlatego też obiekt tygodnia to jedna z najważniejszych pozycji każdego forum. 

[MichalKaczan]

Obserwowałem NGC 278 już ze dwa lata temu i szukałem ramion spiralnych, niestety z mojej najbliższej, znośnej miejscówki nie udało się. Galaktyka wyglądała jak nierozdzielona gromada kulista, o dużej jasności powierzchniowej . Jutro zapowiada się warun na Dolnym Śląsku to wybiorę się trochę dalej i dam znać jak poszło :)

[Damian P.]

Wróciłem dziś w 12" do NGC 278, lecz trudno powiedzieć o jakiejkolwiek strukturze. Miałem 107 i 319 razy, brakowało czegoś pomiędzy. W Esie 4,7mm obraz był trochę słaby i nieostry, ciężko było coś stwierdzić. Nieopodal odnalazłem także słabą IC 65 i odwiedziłem przy okazji NGC 185 i NGC 147.

[HasztakNajs]

Dziś ponownie przysiadłem do tego obiektu tym razem spędziłem tu znacznie więcej czasu niż ostatnio. Dziś postanowiłem spróbować najpierw w okularze ES 6.7 wpatrywałem się dość długo z nadzieją, że tym razem się uda się dopatrzeć dodatkowy szczegół i nie zaryzykuję stwierdzenia czy aby na pewno dopatrzyłem zawirowań w tej galaktyce, ale w pewnych momentach dosłownie na ułamek sekundy ukazywał mi się bardzo subtelny kszałt takiej pokręconej galaktyczki. Druga próba była w okularze ES 14mm + barlow 3x (321 przybliżenie) lecz tu pomimo długich z małymi przerwami wpatrywań nie udało mi się nic więcej prócz kulistej mgiełki zobaczyć. Więc tak jak pisałem wcześniej coś wyskakiwało, ale nie jestem do końca tego pewny, z  pewnością będę wracał jeszcze do tego obiektu.