Obiekt Tygodnia 23.02.2020 Mgłwica Meduza czyli SNR IC 443

[MichalKaczan]

Pisałem ostatnio w OT o Mgławicy Ostryga i coś mnie chyba te morskie tematy pociągają bo ostatnio spodobała mi się inna mgławica jesienno- zimowego nieba zwana Meduzą. Wizualnie dostępnych pozostałości po wybuchu supernowych można policzyć na palcach dwóch rąk. Pewnie ze względu na szybkość rozszerzania się pozostałości po wybuchu jest to zjawisko dość krótkotrwałe. Także nie czekajcie, obserwujcie

https://apod.nasa.gov/apod/ap130109.html

Długoczasowe fotografie IC443 zawsze robiły na mnie wrażenie. Mgławica ta przypomia mi płynącego przez bezmiar Kosmosu krabopodobnego stwora. Jednak jest to obiekt dostępny nie tylko astrofotografom. Dzięki filtrom i wizualowcy mogą uszczknąć nieco jego piękna.

                                                                                                                 https://astropolis.pl/topic/24270-ic-443-sharpless-248-supernova-remnant/

Garść informacji o IC443:

Data wybuchu supernowej jest mocno niepewna. Mówi się o okresie od 3tys do 30tys lat temu. To samo wydarzenie prawdopodobnie stworzyło gwiazdę neutronową o wdzięcznej nazwie CXOU J061705.3 + 222127. Co ciekawe, gwiazda ta porusza się z prędkością koło 800tys km/h od miejsca swoich narodzin.  Sama mgławica jest wyjątkowym przykładem oddziaływania pozostałości po supernowej z obłokiem molekularnym. Po wybuchu masywnej gwiazdy rozgrzany bąbel gazu, rozszerzając się w ośrodku międzygwiezdnym zderzył się z wspomnianym wyżej obłokiem molekularnym. Często pomijany jest fakt, że na zdjęciach istnieją tak naprawdę dwie pozostałości supernowej - dodatkowe włókna w półnonej części należą do znacznie starszej SNR G189.6+3.3, która wybuchła ok 100 000 lat temu.

Meduzę znajdziemy w gwiazdozbiorze Bliźniąt, niedaleko Eta Gem:

Jasność mgławicy źródła podają na ok 12 magnitudo. Jest spora: 50'x40', jednak część dostępna obserwatorowi jest znacznie mniejsza . Jedni twierdzą, że lepiej ją obserwować z filtrem UHC, inni, że w OIII. To garść moich spostrzeżeń:

Mgławica widoczna jest w 7" z filtrem OIII jako podłużne, lekko łukowate pojaśnienie ciągnące się przez pole widzenia okularu ES24mm 68stopni.  W 16" z OIII jest tak jasna, że nie sposób jej nie zauważyć, ale fakt, miałem bardzo dobre warunki, zwłaszcza przejrzystość. Długo przekładałem filtry pomiędzy UHC i OIII i trudno mi jest powidzieć, który z nich jest lepszy. Miałem wrażene, że OIII uwypukla najjaśniejszą część, natomiast UHC powoduje, że mgławica nie jest tak jasna, ale bardziej "napuchnięta" Miałem jeszcze sprawdzić jak wygląda ta mgławica w 7" pod lepszym, górskim niebem, ale zapomniałem przesłony na tubus. Tak czy inaczej jest dostępna dla mniejszych apertur, ale tylko z filtrem.

Podobno w większych teleskopach i pod lepszym niebem mgławica w swojej północnej części zaczyna przypominać Veila ze swoimi postrzępionymi włóknami :

https://jaysastronomicalobservingblog.wordpress.com/2015/08/06/

Jest też coś dla miłośników wyzwań: południowo-zachodnia część mgławicy zaznaczona na zdjęciu poniżej. Na deepsky forum donoszą o dostrzeżeniu tych partii mgławicy pod  ciemnym niebem w teleskopie 15" uzbrojonym w filtr UHC i źrenicy 5-6mm.  W filtrze OIII ta część jest niewidoczna nawet w 22". Inni obserwatorzy donoszą, że widoczne są i inne części "odnóży" meduzy i włókna odchodzące od najjaśniejszej części mgławicy ale tylko z wykorzystaniem filta NBP i oczywiście pod ciemnym niebem. Próbowałem się zmierzyć z tym tematem, ale do końca nie jestem pewien, czy były to strzępki mgławicy, czy pasemka słabych gwiazd, których tam nie brakuje.

                                                                                                                                                     http://www.reinervogel.net/pdf/Sharpless.pdf 

Do studiowania struktury tej mgławicy przydaje się też dobra mapka i zdjęcie. Reiner Vogel odwalił kawał dobrej roboty zamieszczając w pliku pdf wszystkie obiekty z katalogu Sharpless. Na stronie 447 jest i nasza bohaterka:

http://www.reinervogel.net/pdf/Sharpless.pdf

Polecam również świetny artykuł https://jaysastronomicalobservingblog.wordpress.com/2015/08/06/ dotyczący obserwacji pozostałości po wybuchu supernowych.

Spróbujcie i dajcie znać jak poszło!

[lukost]

Zarówno w dwunastu, jak i czternastu calach jaśniejsza część mgławicy jest bezproblemowa w okularze długoogniskowym i z o - trójką na pokładzie. Łukowato wygięta poświata od razu rzuca się w oczy. Tych słabszych partii obiektu nie próbowałem jeszcze wyłuskać. 

Z tego co pamiętam, lat temu kilka udało się usidlić ICka w achro 150 mm, ale muszę poszukać zapisków lub relacji na forum.

Bardzo fajny cel na późnozimowe wieczory!

[Damian P.]

Wczoraj złowiłem Meduzę IC 443. Myślałem, że w tym sezonie już się nie uda, a jednak pojawiła się chyba ostatnia szansa. Okazało się to bardzo łatwym zadaniem, pomimo że obiekt był już stosunkowo nisko (pomiędzy 20-30 stopni nad horyzontem). Za drzewami wisiał jeszcze niewielki Księżyc, nie wyżej jak 10 stopni nad horyzontem. Walczyłem wcześniej z Głową Małpy i jakoś tak bez większych nadziei skręciłem w miejsce zapamiętanego asteryzmu. Ku zaskoczeniu, zobaczyłem prawie od razu, że ją mam. Z czasem obiekt stał się bardzo wyraźnie widoczny, choć co prawda tylko w niewielkiej części, być może lekko zagiętej.
Jestem bardzo zadowolony z połowu, bo jakoś zawsze chciałem ją zobaczyć. Ciekawe czy podczas górowania, około 60 stopni nad horyzontem, Meduza pozwoli zobaczyć trochę więcej.

Zaznaczyłem zielonym kółkiem dokładne miejsce, gdzie widać było fragment obiektu w teleskopie 12" z filtrem OIII. Wygląda na to, że ten kawałek z OIII jest najjaśniejszą częścią. Asteryzm, który zaznaczyłem, sprawił, że odnalezienie Meduzy za jego pomocą okazało się banalne i bardzo szybkie.

 

Niebo wczoraj było dosyć dobre i przejrzyste, niestety nie dało się tego nijak wykorzystać z powodu wilgoci i ciągłego parowania okularów. Ilekroć jakieś obiekty zaczęły sypać detalem, za chwilę gwiazdy pęczniały i wszystko gasło. Wytrzymałem od godziny ponad 21 do 1 w nocy i w końcu zwinąłem mokry teleskop do domu.