Obiekt Tygodnia 4.04.2020 - NGC 4526 i 4535

[Ciekawska]

Początkowo miałam zapodać coś innego, ale spojrzałam na zestawienie OT i stwierdziłam, że coś mało galaktyk mamy tej wiosny? Potem zreflektowałam się, że spis nie został jeszcze uzupełniony o dwa ostatnie, bardzo galaktyczne odcinki, ale postanowiłam już zostawić jak jest.

NGC 4526  została odkryta 13 kwietnia 1784 r. przez, a jakże, Williama Herschela, a najprawdopodobniej oglądał ją także 28 grudnia roku kolejnego, błędnie oznaczając jednak jej pozycję - lata później John Dreyer obie obserwacje skatalogował osobno jako NGC 4526 i NGC 4560, stąd galaktykę można spotkać także pod tym drugim oznaczeniem, choć zdecydowanie rzadziej. Druga z podanych wyżej dat jest także datą odkrycia NGC 4535 przez pana Herschela. 
Co ciekawe, Interstellarum podaje, że pierwsza z tych galaktyk nosi miano Zagubionej Galaktyki (?Lost Galaxy?), jednak po zgłębieniu się trochę w Internet odkryłam, że w rzeczywistości jest to imię tej drugiej, nadane jej w latach 50. XX w. przez Lelanda S. Copelanda z powodu jej mglistego wyglądu.

Obie galaktyki wchodzą w skład Gromady w Pannie i należą do największych spośród ok. 2000 składników ją tworzących. NGC 4526 jest jedną z najjaśniejszych znanych galaktyk soczewkowatych, NGC 4535 zaś to galaktyka typu SAB(s)c, czyli spiralna z poprzeczką o niewielkim jądrze i mocno rozwiniętych ramionach. Jeśli chodzi o jasność wizualną obu obiektów, niestety różne źródła podają odmienne informacje ? w przypadku pierwszej z galaktyk jest to 9.6-10.7 mag, w przypadku drugiej ? 9.8-10.8 mag?

Fotografia Jacka Bobowika z kwietnia 2014 r., po prawej - NGC 4526, na środku - NGC 4535, z prawej zaś dodatkowo mamy NGC 4519. 

 

Nalot do galaktyk można wykonać na różne sposoby ? osobiście preferuję ten z początkiem na gwieździe Vindemiatrix (? Vir). Przesuwam się ok. 4 stopnie na zachód od niej, do charakterystycznego ?Y?, a następnie ok. 3 stopnie na południowy zachód do czterech gwiazdek określanych czasem mianem ?łodzi podwodnej?. Spójrzcie na poniższą mapkę ? zasadniczo jesteśmy już w domu. 

Źródło - Interstellarum.

 

W APM 25x100 obie galaktyki mieszczą się razem w polu widzenia i dość szybko wpadają w oczy. NGC 4526 jawi się jako mocno spłaszczony, delikatnie rozmywający się owal z jaśniejszym jądrem, podczas gdy NGC 4535 jest jednolita, bardziej ulotna i jeśliby się zastanowić, to jej kształt opisałabym jako nieokreślony, ale zdecydowanie mniej rozciągły niż sąsiadki. To wszystko na moim przydomowym niebie o zaświetleniu mniej więcej 4 w skali Bortle?a. Ponieważ nie miałam okazji oglądać tych galaktyk w odmiennych warunkach i innym sprzętem, pozwolę sobie posłużyć się opisami znalezionymi na różnych forach czy w książkach.
Na początku może wspomnę, że w książce Steve?a O'Meara Herschel 400 Observing Guide znalazłam informację, że pod bardzo ciemnym niebem można dostrzec NGC 4526 już w lornetce 7x50, oczywiście zerkaniem. 

W 155 mm refraktorze nasza parka prezentuję się w taki sposób:

a sam autor tak opisuje powyższy widok:

Cytuj

NGC 4535 ma wygląd ulotny niczym duch, stąd jest nazywana Zagubioną Galaktyką. Zgodnie ze swoją nazwą, w mojej podmiejskiej okolicy niebo musi być bardzo przejrzyste albo ta galaktyka rzeczywiście zostanie zgubiona. NGC 4526 nosi nazwę Kosmata Brew, która pochodzi z książki Stephena O'Meara The Hidden Treasures (HT65). Ta galaktyka jest zaskakująco łatwa do zobaczenia w porównaniu z NGC 4535 i to pomimo niemal tej samej jasności magnitudo. Różnicą jest tu jasność powierzchniowa. Światło Zagubionej Galaktyki rozkłada się na większej powierzchni, przez co jest trudniejsze do zobaczenia.

 

Znalazłam także szkic i opis z obserwacji NGC 4535 16-calowym Newtonem: 

Cytuj

NGC 4535 jest szczególnie pięknym członkiem Gromady w Pannie. Ta galaktyka spiralna z poprzeczką o jasnością wizualnej ok. 10 mag nie jest łatwa do dostrzeżenia. Przynajmniej, jeśli chodzi o detale. Jej jądro jest jasne i naprawdę niewielkie. Idąc na zewnątrz, galaktyka staje się zasadniczo jednakowa i stopniowo słabnie, aż zanika rozmywając się w tle. Ta jednakowość jest zaburzana przez poprzeczkę, która jest stosunkowo łatwa do dostrzeżenia. Jest dosyć krótka (ok. 1') i ma niewielkie, jasne plamki na obu końcach. Spiralna struktura jest zdecydowanie trudniejsza do zobaczenia, ale jest widoczna. Interesujące jest, że obszary pomiędzy poprzeczką a ramionami (poniżej i powyżej poprzeczki) są zaskakująco ciemne.

Po tym, jak skończyłem szkicowanie, spojrzałem na mapę i fotografię i okazało się, że w polu widzenia są jeszcze dwie galaktyki, które prawdopodobnie mógłbym dostrzec (obie mają ok. 15.3 mag) - NGC 4535A oraz PGC 41752. Nie wiedziałem o tych galaktykach i nie spoglądałem na nie świadomie. Zauważ, że na szkicu jest więcej gwiazd między 15.9 a 16.0 mag.

 

A jakie są Wasze doświadczenia z tymi galaktykami? A może jeszcze nigdy ich nie obserwowaliście? Niezależnie od odpowiedzi na te pytania, spróbujcie i dajcie znać jak poszło! 

Edytowane 4 Kwietnia 2020 przez Ciekawska

[Damian P.]

Jakieś 6 lat temu udało mi się zobaczyć te galaktyki lornetką 15/70, a rok później wróciłem do nich teleskopem 12". Wrzucę więc swoje spostrzeżenia.

21-22/04/14 (Lornetka SM 15/70)

"Postanawiam opuścić Łańcuch tamtejszych gwiezdnych miast i kieruję się w okolice M49. Nieco po lewej jest dość jasny romb z gwiazd. Pomiędzy dwoma środkowymi gwiazdkami leży NGC 4526. Po krótkiej poprawce ostrości, gdy tylko wzrok przeskoczył na zerkanie, galaktyka stała się bardzo oczywista, świecąc wyraźnie pomiędzy gwiazdami. Nieco wyżej po krótkim czasie wyskakuję także NGC 4535."

10-11/04/15 (Teleskop 12")

"Szukacz chyba co raz bardziej dogorywał, bo nie mogłem znaleźć M49, która była moim ostatnim celem. Kręciłem się w okolicy jakiś czas, aż w końcu po którymś zjechaniu w dół w okularze pojawił się znajomy widok dwóch jasnych słońc i galaktyki pośrodku. To była galaktyka soczewkowata NGC 4526. Znam ten widok całkiem dobrze, chociażby z lornetki, więc wiedziałem, że jestem całkiem blisko. Nim odbiłem do M49, przestawiłem się jeszcze odrobinę wyżej na galaktykę spiralną NGC 4535. Była ona trochę większa od 4526 i miała słabsze, równomiernie rozłożone światło po całości. Ot, taki nieokreślony placek."

[MichalKaczan]

Bardzo ładna parka galaktyk, widoczna w jednym polu okularu przeglądowego (Newton 16" i ES24mm 68st). Szczególnie spodobała mi się N4535. W Delosie 8mm (232x) z początku widoczna jako okrągła chmurka światła o nierównomiernej jasności. Pięknie komponuje się z kilkoma gwiazdami świcącymi na jej tle. Zerkaniem wyskakuje poprzeczka i łukowate pociemnienia na tle galaktyki. Po dłuższym chwili, co jakiś czas, wyskakują i znikają roztapiając się w halo dwa słabiutkie ramiona, nadając galaktyce kształt litery S. Takich widoków szukałem 

Jakieś 25' od N4535 wypatrzyłem jeszcze słabiutką parkę galaktyk N4518A i B. Natomiast N4535A w pobliżu N4535 jakoś nie chciała się ukazać.

[Grzesiek]

To jeszcze większa lornetka. W 22x85 NGC 4526 nie stanowi najmniejszego problemu. Ma wyraźnie owalny kształt. Natomiast, żeby wyłuskać z tła NGC 4535 musiałem poświęcić kilka chwil. Ta ostatnia, to taki ulotny duszek.

[sokol]

Wczoraj spojrzałem na obie galaktyki. W sct 8", przy powiększeniu 102x NGC 4526 pokazuje jasne jądro i rozmywające się brzegi. Bardzo fajnie wygląda pomiedzy dwoma gwiazdami o podobnej jasności. NGC 4535 widoczna jako pojaśnienie bez żadnych szczegółów ale dostrzegalne od razu.