Obiekt tygodnia 12.04.2020 System Keenana (Arp 104)

[lukost]

System (znany także jako para) Keenana lub Arp 104 to duet odległych o ok. 130 milionów lat świetlnych i sąsiadujących w przestrzeni galaktyk ? spiralnej z poprzeczką NGC 5218 oraz eliptycznej NGC 5216. W necie jest nieco bałaganu, jeśli chodzi o ich dystans względem Domańskiego Wierchu, skąd ostatnio je oglądałem ? przykładowo na stronie https://apod.nasa.gov/apod/ap100702.html podano 17 milionów lat świetlnych. Także odnośnie typów obu galaktyk znajdziemy pewne nieścisłości ? choćby na stronie https://www.noao.edu/image_gallery/html/im1270.html określono obie jako spiralne.

Jedno jest pewne ? parka znajduje się w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, a odkryta została 19 marca 1790 przez ? a jakże ? Williama Herschela.

Galaktyki są zbliżone pod względem jasności (12mag z kawałkiem) i rozmiarów (2,6'x1.9' w przypadku NGC 5216 i 1,7'x1.4' odnośnie 5218). Na ziemskim niebie są oddalone od siebie o ok. 4?, przy czym 5218 jest zlokalizowana na północy, a 5216 na południe od niej.

Nazwa wzięła się od Philipa C. Keenana, który w 1935 r. jako pierwszy dostrzegł  na zdjęciach ?most? łączący obie galaktyki, powstały w wyniku oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy nimi; przyjmuje się, że do największego zbliżenia galaktyk doszło ok. 300 milionów lat temu.

Ten most/włókno to seria kompleksów gwiazdotwórczych, utworzonych z gazu, pyłu oraz nowopowstałych, gorących i masywnych gwiazd. Galaktyki wielokrotnie zbliżały się do siebie, a w odległej przyszłości zapewne połączą się w jeden obiekt - co wbrew pozorom jest dość częstym zjawiskiem.

 

źródło: https://www.noao.edu/image_gallery/html/im1270.html

Gdy obserwowałem je w marcu, z użyciem newtona 350/1500 i okularu APM 12,5 mm, warunki naprawdę dopisały ? przejrzystość po napływie arktycznej masy powietrza robiła duże wrażenie, było mroźno, lecz bezśnieżnie

W powiększeniu ok. 120x (źrenica 3 mm) to dwie oczywiste, niewielkie mgiełki ? jedna wyraźniej zarysowana, o dość jednolitej strukturze, nieco rozciągła, bez widocznego detalu (5218), zaś druga (5216) bardziej rozmyta, owalna, z widocznym jaśniejszym centrum zanurzonym w słabszej otoczce, najlepiej widocznej przy użyciu techniki zerkania.

W polu widzenia APMa 12,5 mm mieści się też trzecia galaktyczka, oznaczona jako NGC 5205. Nie jest specjalnie efektowna ? ot, niepozorna mgiełka jakich wiele patrząc w kierunku galaktycznego bieguna. Innej, bliskiej sąsiadki ? malutkiej PGC 2641182 ? nie byłem w stanie wyzerkać, choć starałem się przez dłuższą chwilę.

Mostu materii też niestety nie widać (mogą się za niego zabrać posiadacze luster 48 cali, zamieszkali w Teksasie  - w takiej aperturze to pasmo jest podobno dość oczywiste), lecz same galaktyki nie powinny stawiać większego oporu nawet pod lekko spaskudzonym przez LP niebem. Kilka lat wcześniej widziałem je bez problemu w dwunastu calach, a i nieco mniejsze apertury powinny dać radę.

Tak nasze bohaterki prezentują się w dwunastce:

https://www.cloudynights.com/topic/539666-arp-104-keenans-system/

Oczywiście galaktyk z wybiegającymi z nich pasmami materii jest nieco więcej - ?ogonki? mają chociażby słynne Myszy (NGC 4676 A/B, Arp 242 w Warkoczu Bereniki). Tym, co łączy je z naszymi bohaterkami, jest brak możliwości zaobserwowania tych zniekształceń ogólnie dostępnym, amatorskim sprzętem.

Sprawdziłem przy okazji, czy parka została ujęta w ?The Night Sky Observer's Guide? ? niestety nie, a szkoda. Wychodzi na to, że autorzy ?NSOGa? kierowali się raczej kryterium atrakcyjności wizualnej obiektu. Zdecydowanie błędne podejście.

A, zapomniałbym - starhopping w ich kierunku nie jest specjalnie upierdliwy, bo nie brakuje w okolicy jasnych gwiazd odniesienia. Najlepiej chyba rozpocząć go od alfy Smoka i pobliskiej gwiazdy 10 Dra o jasności 4.6mag, kończąc niecałe 3 stopnie na południowy zachód od tej ostatniej. Dobra mapka nieba nie zawadzi.

To jeden z celów wartych odwiedzenia nie tyle ze względu na aparycję, lecz świadomość czym jest to, na co patrzysz. Jeśli takie podejście do Ciebie przemawia, koniecznie spróbuj i daj znać jak poszło!

 

[Charon_X]

Ciekawy obiekt, ale bez kolubryny w ciemnicy nie ma co podchodzić ?

[dark]

Obserwowałem tą parę jakieś trzy lata temu podczas wyłuskiwania mgiełek Smoka. Tak dobrze napisałem "SMOKA" bowiem kierując się Stellarium uznałem je za rezydujace właśnie w Dragonie nie w Misku. Mój błąd, że nie sprawdziłem. Trzeba będzie przepisać w zeszycie jako zaliczone do WN. 

Dzięki Lukost za przypomnienie tej parki. Szkoda, że dzisiaj pogoda paskudna, ale może wrócą znów piękne noce. 

Edytowane 13 Kwietnia 2020 przez dark

[pmochocki]

Ciekawy obiekt i blisko zenitu teraz. Przy dobrych warunkach może do wyhczenia przeze mnie w Blizinach w moich 13"

9 godzin temu, lukost napisał:

To jeden z celów wartych odwiedzenia nie tyle ze względu na aparycję, lecz świadomość czym jest to, na co patrzysz.

To jest jeden z ważnych aspektów naszego hobby. Mi zawsze się to przypomina jak oglądam niebo przez lornetke. M13 wygląda przecież jak nieostra gwiazda, a i tak wywołuje banana na twarzy. 

"Pure visual spectacle is only one reason to hunt down deep-sky targets; the other is the intellectual enjoyment of contemplating what you are viewing." Binocular Highlights 99 CELESTIAL SIGHTS FOR BINOCULAR USERS - Gary Seronik

 

[MichalKaczan]

Obserwowałem tę parkę kilka dni temu przy okazji poszukiwań Arpa 148. Glaktyki widoczne już w okularze przeglądowym. W polu widzenia także trzecia galaktyczka NGC 5205. W wyższych powiększeniach Ngc 5216 okrągła, z delikatnym halo wokół nieco jaśniejszego centrum. Natomiast Ngc5218 jest sporo jaśniejsza i ma wydłużony, łezkowaty kształt. Zerkaniem mogę dopatrzyć się halo wokół tej jaśniejszej części. O pomoście nie ma mowy. Będąc w okolicy udaje mi się jeszcze wyzerkać słabiutką Ugc 8467.