15/04/2020

[Grzesiek]

15/04/2020

Po całym dniu chmur i dość mocnego wiatru, niebo przetarło się tuż przed zachodem Słońca. Czasami po takiej wietrznej aurze można liczyć na fajną przejrzystość, ale gdzie tam? Trochę się  ochłodziło, temperatura spadła aż do +6, a to u mnie na wsi może powodować tylko jedno; przecież nieskończone i nienadgryzione przez brak zimy, zapasy wszelkiego rodzaju miałów, orzechów i innego  syfu same się nie spalą ? no to ogień. Jedna rzecz jednak zmieniła się w bardzo dobrym kierunku. Otóż, zaledwie kilka dni temu, całe oświetlenie w mojej okolicy zmieniono na LEDy. Ludzie, ja już od lat kojarzę noc tylko z pomarańczową poświatą. Natomiast te nowe lampy, nie dość że jakby są sporo słabsze, to ponadto nie rozpraszają światła tak jak sodówki. Nagle zamiast całego podwórka skąpanego w rdzawej poświacie, mam zaledwie skrawek monochromatycznego krajobrazu tylko przed domem od strony wjazdu. Jest dużo lepiej.

Zatem, obserwacje 15.04 prowadziłem zza domu. Chile to to nie jest, ale na pewno gwiazdki wielkości 5,5^mag i nieco słabsze mogłem wyłuskać okiem nieuzbrojonym. Cele to galaktyki, a instrumentarium to lorneta 22x85 na statywie Benro z głowicą S7. Mam ten zestaw już ze trzy lata i bardzo mi on odpowiada. Jedyne co ewentualnie zmienię to lorneta na większą (o ile statyw sobie poradzi). Na rozgrzewkę za cel obrałem sobie Wenus z pięknie widoczną fazą. Później były już tylko galaktyki. I choć większość z nich to eMki, to frajda ogromna. Szczególnie chciałem rozpracować i raz na zawsze uporządkować sobie obszar galaktyk na pograniczu Panny i Warkocza Bereniki. Trudność dla mnie nie polega na dostrzeżeniu tam czegoś, ale na stuprocentowym zidentyfikowaniu tego.

Na początek Lew i engiec, którego zawsze tam ?zahaczam? ? 2903. Bardzo fajna galaktyka, zdecydowanie z grupy tych, które mogłyby się znaleźć w katalogu Messiera (również jeden z Obiektów Tygodnia). Widoczna też w lornetkach ze szkłami ok. 40mm. Następnie bardzo znane mi 2 kadry do których jednak zawsze powracam. Po pierwsze Triplet Lwa, czyli M65, M66 i NGC 3628. Najbardziej podoba mi się rozciągnięta 3628. Drugi kadr to  M95 i M96 ale również - i to jest tu najfajniejsze, M105 wraz z NGC 3384. 4 galaktyki w jednym polu widzenia! Za to kocham lornetki. Następnym łupem padła nowość dla mnie NGC 3344 w ? jak się teraz okazuje Lwie, ale małym. Niewielka, niepozorna, tuż obok gwiazdki, co zawsze przysparza mi irytacji. Następnie zacząłem robić podchody do pewnej Panny. Aha, po drodze była jeszcze M104 czyli ?Sombrero?. No tutaj to jednak robotę robi duży Newton. Pamiętam jej światło odbite pewnej kwietniowej nocy przez lustro średnicy 35cm i przechodzące jeszcze przez jakiegoś Naglera... Dobra, robota czeka. Marszrutę po dość kłopotliwym obszarze zacząłem od jednej z głównych gwiazdek Panny ? Vindemiatrix. Następnie ? Warkocza Bereniki, gdzie sama wpada kulka M53 i dalej kolejno odlicz w górę: raz, dwa, trzy i mam w polu pomarańczową gwiazdkę z numerem 25 w Warkoczu. To jest moja baza wypadowa od zachodu. Teraz skaczę 2 pola lornetki właśnie na zachód, żeby przypomnieć sobie M64. Tkwi tam niezmiennie od ostatniej wiosny. Duża, jasna, piękna. Powrót do numeru 25 a następnie gwiazdka z oznaczeniem 11. Tu w jednym polu mam już M85. Istotne w mojej całej historii jest to, że w zasadzie już nie używam podczas obserwacji żadnych pomocy. Wszystko staram się zapamiętać przed wyjściem z domu. I tak też jest w drugą stronę, kiedy widzę coś nieokreślonego, staram się zapamiętać lokalizację i sprawdzam co widziałem zaraz po powrocie do domu. Powoduje to dość karkołomne konstrukcje pamięciowo-lokalizacyjne, ale ma tę zaletę, że pewne układy gwiazd pamiętam latami. Powrót do bazy i idę na wschód zmierzając do gwiazdy z numerem 6 w Warkoczu, która też wchodzi w skład małego układu wartego zapamiętania. Po drodze mam na pewno M100, jest jasna i sporych rozmiarów. Nieco powyżej gwiazdki 6Com lokalizuję M98, ona jest mniej oczywista niż poprzedniczka, ponadto z gatunku ?igła? i można ją łatwiej przegapić. Teraz, z kolei poniżej 6Com, świeci okrągłego kształtu, oczywista M99. Idąc jakieś 2 stopnie na południowy zachód od M99 odnajduję jeszcze jedną ?igłę?. Jest słabsza od M98 i wszystko wskazują na to, że była to NGC 4216. Wracam do M99 i od niej schodzę pionowo w dół, wiedząc, że trafi tam na Łańcuch Markariana. Od razu widzę 3 a po chwili nawet 4 obiekty: być może najłatwiejsze do uchwycenia w całym tym obszarze M84, M86  oraz nieco mniej oczywiste NGC 4438 oraz NGC 4435. Emki mają regularny kształt, 4435 również, a 4438 jest bardziej podłużna i najbardziej ulotna. Trochę zacząłem się już gubić, więc pora zacząć eksplorację od drugiego przyczułka, czyli gwiazdki ?Vir. Teraz w jednym polu lornetki będą M59 i M60, obie bardzo oczywiste a po drugiej stronie ? czyli na zachód o ok. 1 pole lornetki znajduję M49. Nieco poniżej, w charakterystycznym położeniu, pomiędzy 2 dość jasnymi gwizdkami mam coś jeszcze. Po weryfikacji, okazuję się, że to NGC 4526. Powracam do M49 i jeszcze ok. 3 a może i 4 stopnie na zachód widzę jeszcze podłużną smugę jakiejś galaktyki. Jest słaba i do teraz nie mam pewności co to było. Jest tam kilka NGCów. Idąc od ?Vir mniej więcej pionowo trafiam na łańcuch: M58, M89 i M90. Wszystkie 3 można ogarnąć jednym polem, choć łatwiej (wyraźniej) jest mieć każdą w centrum. Pod Markarianem znajduję coś jeszcze, ale teraz nie wiem co to mogło być. Choć to  większości tylko eMki, to ich identyfikacja sprawiła mi dużo frajdy. Czuję że dopiero mam ten obszar opanowany w stopniu pozwalającym na zabawę w prawdziwą eksplorację. Tylko na tym kawałeczku nieba naliczyłem 17  galaktyk widocznych ?od strzału?. A ile można jeszcze wyłuskać przez lornetkę? Może około dziesięciu? Mam nadzieję, że dziś też dopisze pogoda.

Na koniec spojrzałem sobie jeszcze na M51, p z przepięknie odseparowaną towarzyszką, czyli NGC 5195. Spojrzałem też na M101 ? ależ to jest ogromny potwór! Szczególnie w porównaniu do tego co widziałem wcześniej tej nocy. Galaktyki przez lornetkę to super temat o tej porze roku.

 

 

 

[Damian P.]

No i pięknie! Łowienie galaktyk w lornetce to ogromna frajda, o czym też niejednokrotnie się przekonałem.

1 godzinę temu, Grzesiek napisał:

Istotne w mojej całej historii jest to, że w zasadzie już nie używam podczas obserwacji żadnych pomocy. Wszystko staram się zapamiętać przed wyjściem z domu. I tak też jest w drugą stronę, kiedy widzę coś nieokreślonego, staram się zapamiętać lokalizację i sprawdzam co widziałem zaraz po powrocie do domu. Powoduje to dość karkołomne konstrukcje pamięciowo-lokalizacyjne, ale ma tę zaletę, że pewne układy gwiazd pamiętam latami.

Rzeczywiście czasem wychodzą karkołomne rzeczy. Osobiście nigdy w życiu nie wyszedłem na dwór ani razu z żadną mapką czy atlasem. Kiedyś narysowałem sobie w zeszycie jakieś ścieżki do czegoś, ale potem na polu i tak do nich nie zajrzałem. Planując w ten sposób, zapamiętuje zwykle pierwsze skojarzenia, które przyjdą mi do głowy w Stellarium, na Sky.map-org czy innych zdjęciach. Niekiedy bywają dziwaczne, ale często są najlepsze. Minusem czasem bywa pamięć, gdy słabo albo zbyt późno się przygotujemy. A z innych plusów to brak latarki. Jednak planuję kupić drukarkę, więc może kiedyś zacznę zabierać ze sobą jakieś mapy.

 

1 godzinę temu, Grzesiek napisał:

A ile można jeszcze wyłuskać przez lornetkę? Może około dziesięciu?

No to to już jest chyba zbytnia ostrożność w stylu Harringtona:) Myślę, że pod ciemnym niebem tą lornetką spokojnie można dostrzec ponad sto galaktyk w samym rejonie Panny i Warkocza Bereniki - mówiąc nieostrożnie;)

Edytowane 16 Kwietnia 2020 przez Damian P.

[Grzesiek]

35 minut temu, Damian P. napisał:

No to to już jest chyba zbytnia ostrożność w stylu Harringtona:) Myślę, że pod ciemnym niebem tą lornetką spokojnie można dostrzec ponad sto galaktyk w samym rejonie Panny i Warkocza Bereniki - mówiąc nieostrożnie;)

Rozszerzając zakres do całych gwiazdozbiorów Panny i Warkocza Bereniki, wliczając te 17 sztuk urobku z relacji, możesz chyba być bliżej prawdy niż ja ? Ale to już wymaga wyjazdu w bardziej ustronne miejsce.

[Stiopa]

Ja postanowiłem wczoraj wystawić telepka na mój malutki balkonik. Jedyny kierunek jaki mogę obserwować to S/ SE i to pod kątem powyżej 45°  Także o godzinie 22 mogłem tylko namierzyć Lwa, a co za tym idzie, galaktyki. Udało mi się zidentyfikować   kilka z tych, które dojrzałem. Mianowicie Tryplet Lwa, NGC 3368, NGC 3384, NGC 3379 oraz NGC 2903. Tych raczej jestem pewien, ale tam jest tyle galaktyk, że co chwilę jakaś mgiełka mi przemykała w okularze  Jeszcze długa droga przede mną, zanim sprawnie będę umiał określić na co akurat patrzę. Jestem ciekawy jak wygląda to we wspomnianych przez Was lornetach.

[Grzesiek]

W dniu 19.04.2020 o 10:26, Stiopa napisał:

NGC 3368, NGC 3384, NGC 3379 oraz NGC 2903

 

W dniu 19.04.2020 o 10:26, Stiopa napisał:

Jestem ciekawy jak wygląda to we wspomnianych przez Was lornetach.

Wszystkie one w lornecie ze szkłami 85mm są absolutnie do zobaczenia pod niebem na wsi. 3368 (M96) jest być może najbardziej ulotna. Ona i M95 są okrągłymi mgiełkami, ale z widocznym gradientem jasności ku centrum. NGC 3379(M105) i 3384 są mniejsze i bardziej - jakby to ująć, skoncentrowane. W moim odczuciu, poddają się łatwiej. NGC 2903 jest, z tego co pamiętam, najłatwiejsza do zobaczenia, ma wyraźnie eliptyczny kształt, a wkładając trochę, a może i sporo wysiłku da się dostrzec dużą różnicę jasności pomiędzy jej obrzeżami a podłużnym centrum.

Edytowane 20 Kwietnia 2020 przez Grzesiek

[GKG]

Wczoraj zachęcony fajnymi warunkami, no może poza chłodnym wiatrem z kierunku N, pobuszowałem troszkę lornetką 20x70 w podobnych kierunkach.

W dniu 16.04.2020 o 12:16, Grzesiek napisał:

Chile to to nie jest, ale na pewno gwiazdki wielkości 5,5^mag i nieco słabsze mogłem wyłuskać okiem nieuzbrojonym

Miałem wczoraj zupełnie podobne warunki. Obserwowałem gdzieś od 21,00 do 22,00.

Na początku zaskoczyły mnie Starllinki, które sunęły jedna za drugą z kierunku SW i przechodziły obok Lwa. Było ich bardzo dużo i nie bały się zupełnie gwieździstego króla zwierząt, gdyż w pewnym momencie przed jego paszczą błyskały bardzo solidnymi flarami (nawet o jasności zbliżonej do Wenus!). Na początku to właśnie te uporządkowane w gęsiego satelity stały się niechcący bochaterami  (tak celowo przec "ch") początkowej części obserwacji.

Chyba jako pierwszy napiszę, że przeszkadzają nie tylko w astrofoto, ale również w obserwacjach wizualnych, a co najmniej rozpraszały uwagę. Odwróciłem więc chwilowo kierunek w stronę panującego obecnie trio komet w Żyrafie i Kasjopei (wszystkie fajnie widoczne).

Wróciłem do Lwa zaczynając od "właściwego" tripletu, nie muszę dodawać, że trójkąt z galaktyk widoczny od razu na wprost z górującym podłużnym Hambrgerem

 

W dalszej części równie odważnie jak sztuczne satelity przeszedłem z celem przed samą paszcze Lwa, celując w niewielkiej z mojej perspektywy, ale całkiem dość jasnej NGC 2903:

 

Na ten wieczór przygotowywałem się na coś bardziej trudnego i dla mnie nowego, a mianowicie bliźniaki w Pannie, czyli parkę galaktyk tzw. Siostry Syjamskie (NGC 4567 + NGC 4568).

No cóż nie powiem, że łatwo w 70mm lornecie, ale myślę, że wróciłem z tarczą. Siostrzyczki widoczne zerkaniem jako taki maleńki, maleńki, bardzo subtelny, mglisty dzióbek ptaszka zwrócony w stronę wschodnią. Zadanie nie jest proste, ponieważ po lewej stronie Sióstr Syjamskich jest maleńka, też ledwie widoczna gwiazdka, którą omyłkowo najpierw pomyliłem z wybraną na hit wieczoru parka galaktyk. dopiero po dłuższym wpatrzeniu i zerkaniu wypatrzyłem obok tej gwiazdki dwie stykające się ulotne mgiełki, które jak jestem przekonany była para galaktyk NGC 4567 + NGC 4568 w Pannie. Może ktoś ma też doświadczenia z obserwacji tej maleńkiej jak na lornetę parki?

 

 

 

 

 

[pmochocki]

W dniu 16.04.2020 o 12:16, Grzesiek napisał:

Szczególnie chciałem rozpracować i raz na zawsze uporządkować sobie obszar galaktyk na pograniczu Panny i Warkocza Bereniki. Trudność dla mnie nie polega na dostrzeżeniu tam czegoś, ale na stuprocentowym zidentyfikowaniu tego

?

Mam dokładnie tak samo. Ostatnio w Blizinach jak polowałem Taurusem 13" była istna klęska urodzaju w Pannie. Prawdziwy galaxy-hopping wszystko piękne, ale czy to jest to co ja myślę...

Edytowane 20 Kwietnia 2020 przez pmochocki

[Damian P.]

13 minut temu, GKG napisał:

Może ktoś ma też doświadczenia z obserwacji tej maleńkiej jak na lornetę parki?

Jakieś 6 lat temu udało mi się dostrzec obiekt w podobnej aperturze (15/70), ale mając na uwadze jasności wizualne galaktyk i zasięg lornetki, wówczas zapisałem to tak:

"(...) nieco poniżej jedna z Sióstr Syjamskich jest całkiem łatwym celem. Mowa o NGC 4568, natomiast jej towarzyszka (NGC 4567) jest pod moim niebem raczej poza zasięgiem, chociaż może gdyby SkyMaster wykorzystywał całe 70mm, to kto wie."

[Grzesiek]

2 godziny temu, GKG napisał:

No cóż nie powiem, że łatwo w 70mm lornecie, ale myślę, że wróciłem z tarczą.

Też tak sądzę. Właśnie wróciłem i trochę się pomęczyłem z tą parką w 22x85, ale zdecydowanie stwierdzam, że obiekt(y) są w zasięgu kalibru 70-80mm.

3 godziny temu, GKG napisał:

Zadanie nie jest proste, ponieważ po lewej stronie Sióstr Syjamskich jest maleńka, też ledwie widoczna gwiazdka, którą omyłkowo najpierw pomyliłem z wybraną na hit wieczoru parka galaktyk

Też mnie irytowała, co ciekawe nie ma jej w Stellarium.