Kilka mniej znanych (ale jakże pięknych!) mgławic planetarnych

[MichalKaczan]

 

Oj, jak ja dawno nie bylem na obserwacjach. Jak wygłodniały pies pognałem na miejscówkę najpierw w Namysłowie, a następną nockę w Sudetach. Ta druga jak zwykle zaskoczyła warunkami, pomimo jaśniejszego nieba wg mapy LP.  Listę obserwacyjną miałem przygotowaną już w czerwcu, ale najpierw białe noce, a później słaba pogoda wystawiła moje nerwy na próbę.
Ale do rzeczy. Na tapetę wziąłem mgławice planetarne, zwykle pomijane lub mało znane. Okazuje się, że wizualnie jest tam kilka perełek. Wróciłem też do dwóch (A70 i A72), bo chciałem spróbować trochę innego podejścia do tych obiektów. Jak zwykle nie żałowałem im czasu, poświęcając na każdy obiekt około pół godziny. Sprzęt jak zwykle: T16", Lumicon OIII i reszta szkiełek.
I tak:

Sharpless 2-71 w Orle, 2.1'x1.2', 12.30mag

https://www.cloudynights.com/topic/480155-planetaries-in-eagle-sharpless-2-71-and-ngc-6781/

Korzystam ze SkySafari i w przypadku tego obiektu aplikacja wskazuje 2 pozycje na niebie i to w dodatku obydwie błędne. Na szczęście jedna z nich myli się tylko nieznacznie, więc z racji sporej jasności nie jet to problemem.

Delos 14mm(135x) i OIII - niespodziewanie jasna i spora mgławica, świetnie reagująca na filtr OIII. Widoczna także w UHC i bez filtra (słabo).Jasną gwiazdę centralną otacza podłużne, dość spore halo. Prawa część jest wyraźnie jaśniejsza. W BCO 10mm (186x), raz na jakiś czas na tle mgławicowości odcina się delikatne, ciemniejsze wcięcie w miejscu gwiazdy centralnej. Naprawdę  świetny cel.

Abell 70 w Orle, 0.8'x0.7', 14.70mag 

Planetarka widoczna już w okularze przeglądowym 24mm z filtrem OIII, jednak nie jest zbyt oczywista. Najlepszy widok miałem w Delosie 8mm(232x) i Delite 5mm (370x) bez filtra. W końcu dostrzegłem podłużne pojaśnienie na tle planetarki, będące odległą galaktyką tła.  Obiekt niełatwy, ale zmagania z nim dały mi sporo frajdy

Widok w okularze świetnie oddaje szkic:

https://deepeye.hu/en/drawings/abell70.html

Abell 72 w Delfinie, 2.2'x2.0, 12.70mag

http://astro-kooperation.com/?attachment_id=454

Cel na większe źrenice wyjściowe, ale od dawna czaiłem się by wyłuskać z niej coś więcej niż tylko szarą plamkę światła. Wszak fotograficznie jest po prostu piękna! Nie mogłem tego tak zostawić.
Najlepszy widok miałem w orciaku BCO 10mm (świetny okular do DSO za psie pieniądze) i OIII, w którym to mgławica była nadal widoczna! Pierwszy raz mogłem ją dostrzec przy takiej źrenicy tak wyraźnie. W tym powiększeniu, widać, że jej jasność powierzchniowa nie jest jednolita, ale zaczynają wyskakiwać ciemniejsze miejsca!. Są bardzo ulotne, ale kilka razy sprawdzam i widok jest ten sam
Delos 8mm (232x) to już za dużo, robi się ciemnica. Pod ciemnym niebem to piękna planetarka.

MWP1 w Łabędziu, 13'x9', jasność ???

https://astropolis.pl/topic/73051-mgławice-matuzalem-mwp-1-i-alves-1-w-łabędziu/

Nie znalazłem nigdzie informacji o jasności  tej mgławicy. W SkySafari jej nie ma, więc skorzystałem ze świetnego zdjącie @wessel ,żeby ją namierzyć. Fotograficznie to trudny cel, wizualnie też nie łatwy, ale się da

Z Es 24mm/68 uzbrojonym w filtr OIII Lumicona widać, że w miejscu tej najjaśniejszej gwiazdki i w jej otoczeniu coś świeci. Zerkaniem zaczyna wyskakiwać z tła łukowato zagięty, niewielki łuczek światła. Niestety po zwiększeniu powiększenia łuczek znika. Pozostałych części mgławicy nie byłem w stanie wyłuskać. Natomiast w Sudetach najlepszy widok miałem w orciaku 18mm i filtrze OIII. Ta centralna południowa część jest bardziej rozległa i oczywista.

Egg Nebula w Łabędziu, 0.5x0.2', 14mag

 

 Delite 5mm (370x) - Mgławica protoplanetarna o niezwykłym kształcie. Mała, ale o dość sporej jasnosci powierzchniowej.  Wyraźnie widać jej dwoistą naturę. Dolna część jasna i podłużna, druga część mgławicy słabsza. Robi wrażenie biorąc pod  uwagę na co się patrzy.

Footpint Nebula (Minkowski 1-92), 11.00mag

https://en.wikipedia.org/wiki/M1-92#/media/File:Minkowski_92.jpg

Jej jasność powierzchniowa jest naprawdę spora, jednak w porównaniu do reszty tu opisanych to naprawdę maleństwo.
Delos 8mm i barlow 1.8x (420x)- kłaczek swiatła w OIII i bez filtra .Kształtem przypomina obły pocisk. Trudno wyłuskać coś więcej w tym powiększeniu bez platformy paralaktycznej.

Humason 1-2, 11.8mag

Trudno mi zrozumieć jak taka jasna mgławica mogła zostać nie ujęta w katalogu NGC ?.  Znów maleństwo, ale o sporej jasności powierzchniowej i jest w stanie przyjąć spore powiększenie. W 420x, bez filtra,  w chwilach dobrego seeingu zaczyna majaczyć coś na kształt litery Z. Po wkręceniu OIII świeci jak żarówa

Mam jeszczę parę celów, więc pewnie je dopiszę w tym wątku. 

cdn

 

Edytowane 21 Sierpnia 2020 przez MichalKaczan

[Erik68]

No wreszcie .

Już myślałem że odłożyłeś 16" i odliczasz dni do ukończenia 22"?

Powiem szczerze że ostatnio wszelkiego rodzaju mgł. poszły na bok...a męczyłem się ze słabiznami(galaktyki)w Dra,Her,UMi, Lyr i Cep. z róznym , ale raczej słabym rezultatem.

Dzisiaj zachęcony twoją relacją spróbuję coś ugryźć z tych planetarek...

[MichalKaczan]

22" już się rzeźbi . Mam nadzieję że na wiosenne galaktyki będzie gotowy.

Też trochę poobserwowałem galaktyk, głównie moje ulubione spiralki, ale nie było tej przejrzystości  co np. wiosną tego roku. Dziś jeszcze zapowiada się warun, więc spróbuję podjechać na miejscówkę po czeskiej stronie koło miejscowości Rejviz. Może te 100-200m wyżej pozwoli coś powalczyć.

Spróbuj koniecznie, jestem ciekaw Twoich spostrzeżeń.

[Erik68]

Pogoda wczoraj dopisała i tak jak mówiłem tak zrobiłem(chociaż nie do końca) jest pewne ale...Ale do rzeczy.

Po godzinie akomodacji wzroku i wychłodzenia telapa(newton 14"f/4.2) ,zaliczyłem na rozgrzewkę kilka galaktyk i przeszedłem do planetarek.Widoczność znakomita (SQM 21mag/arc2)

Na pierwszy ogień poszła Sharpless 2-71. W okularze TS XWA 10mm(150x)+UB Orion ,widoczna wyraźnie jajowata mgiełka ale nie widziałem centralnej gwiazdy.Zwiększenie powiększenia PentaxXL 7mm(217x)znacznie ją wygasiło.

Najładniej wyglądała przy 217X bez filtra ,przypominała ósemkę  z jasną gwiazdką po środku.Dłuższe zerkanie pomału zaczęło ujawniać jej kształt ale seeing był słaby(III a-skala Antonadiego) i cudów nie pokazała.

Abell 72 -tutaj niestety nie pomógł UB ,chociaż przy 150x  tak jakby coś się działo obok jasnej gwiazdy ..???

MWP1-ciemność widzę.Nic, niezależnie od kombinacji powiększeń.

Pozostałe obiekty mają tak małe rozmiary kątowe że przy moich max 288x (niestety nie dorobiłem się jeszcze barlowa) ,trudno je odróżnić od gwiazdy,(nie wspominając o braku filtra OIII)... odpuściłem.

Jako ciekawostka są dwie planetarki  Humason 1-2 (Her) i Humason 2-1(Cyg) wystarczy czeski błąd i leżysz ,zwłaszcza że ta w łabędziu ma rozmiar tylko 3"

Myślę że filtr OIII . no i teleskop  16"( daje prawie 1.4 raza więcej światła niż moje maleństwo) pokazał by więcej.

 

[Karol_C]

20 minut temu, Erik68 napisał:

16"( daje prawie 1.4 raza więcej światła niż moje maleństwo)

131 % więcej, czyli ~0,5 mag różnicy.

[MichalKaczan]

Fajnie, że się wziąłeś za te planetarki  .Tak jak pisałeś, zdecydowanie jest ci potrzebny filtr OIII. W przypadku MWP1 i Abell 72 jest to jedynie słuszny kierunek, który potrafi zdziałać cuda.

Masz dobre niebo i sporo doświadczenia obserwacyjnego. Ja to trochę oszukuję, bo jeżdżę w góry i jeszcze te dwa cale więcej  ,rzeczywiście matematyka nie kłamie.

Wieczorem jeszcze coś skrobnę, jak tylko wrócę z wyjazdu.

 

 

[Erik68]

Muszę chyba zrobić porządek z tymi oszustwami....

Jedni oszukują przez-"Ciemne niebo, filtry, duża lorneta ....",a ty przez górską 16calówkę...??

[MichalKaczan]

Wybrałem się wczoraj na czeską stronę, w okolice miejscowości Horni Grunt. Wg mapy LP wyglądało to obiecująco - w zenicie około 21.60mag/asc sec2, a południe i południowy zachód pozbawiony wszelkich objawów cywilizacji na przestrzeni dziesiątek kilometrów. Po wyjściu z auta wiedziałem, że jestem w dobrym miejscu. Przepiękna Droga Mleczna i mrowie słabych gwiazdek widoczne po południowy horyzont. Północ cała spaskudzona LP, ale z tego powodu płakał nie będę  . Okazało się, że zatrzymałem się tuż koło stada wścibskich krów, które gremialnie zaczęły podchodzić w moim kierunku. Na szczęście pastuch elektryczny uchronił mnie przed tym bliskim spotkaniem.

 

Kohoutek 1-14 w Herkulesie, 47", 15.10mag

Herkules już uciekał, ale niebo w tych okolicach miałem rewelacyjne, więc co szkodziło spróbować. Mgławica okazała się trudna, widoczna przez pewien okres czasu zerkaniem w Delite 11mm i OIII. Nie dopatrzyłem się jaśniejszej obwódki widocznej na zdjęciu, była zbyt ulotna, żebym był w stanie wyłowić jakąś strukturę. To co widać to gwiazda w centrum otoczona okrągłym dyskiem światła. Mgławica jest też ciekawa pod innym względem, ale te informacje zaczerpnęłem już z netu. Jej centralna gwiazda jest gwiazdą podwójną o separacji zaledwie 0,34 ". Gwiazda ta znajduje się poza środkiem mgławicy i  nie jest pewne, czy  jest to skutkiem działania towarzysza, czy też ośrodka międzygwiazdowego poruszającego mgławicę względem gwiazdy.
 

 

 

Kohoutek 1-16 w Smoku, 1.6', 14.10mag

Nieco trudniejsza niż Kohoutek 1-16. Tutaj miałem problem, bo na podstawie SkySafari nie bardzo wiedziałem w którym miejscu mgławica dokładnie się znajduje. Wsadziłem więc w wyciąg orciaka BCO18mm z OIII i zacząłem skanować okolicę. Owalne, dość spore pojaśnienie pojaśnienie wyskakiwało co jakiś czas w otoczeniu pięciu jasnych gwiazd. Wykonałem na szybko szkic okolicy i już w domowym zaciszu okazało się, że jest to właściwa pozycja! Na szkicu zaznaczyłem także kwazar KUV 18217+6419 odległy o bagatela 3.4 miliarda lat świetnych, o czym dowiedziałem się dopiero studiując materiały z netu. Ładna parka  

 

IC 4677 obok NGC 6543 (Kocie Oko) w Smoku

Tu było nieco łatwiej, Podobnie jak z Kohoutkiem 1-16 nie znałem dokładnej pozycji paskudy. Z Delite 11mm i filtrem OIII mgławica dość szybko wyskoczyła z tła, tworzącwierzchołki rombu z jasno zieloną NGC 6543 i dwiema pobliskimi gwiazdami. Sama IC 4677 widoczna jako podłużne, ukośne pojaśnienie o nierównomiernej jasności .Dodatkowo zaczyna być widoczne spore halo wokół Kociego Oka. Piękny widok

 

https://www.spektrum.de/alias/wunder-des-weltalls/ngc-6543-katzenaugennebel-mit-halo-2/1556230

Oprócz tego obserwowałem jeszcze wiele obiektów zachwycając się wspaniałym Crescentem, NGC 7479, Ameryką Północną wraz z Pelikanem, Jones 1 i wieloma innymi. Na pewno tu wrócę.

[lukaskot779]

W dniu 23.08.2020 o 23:41, MichalKaczan napisał:

Okazało się, że zatrzymałem się tuż koło stada wścibskich krów, które gremialnie zaczęły podchodzić w moim kierunku. Na szczęście pastuch elektryczny uchronił mnie przed tym bliskim spotkaniem.

Miałem podobne sytuacje bo rejon w którym obserwuję obfituje w krowy na wolnym wybiegu ?

Widzę, że niemal same obiekty - wyzwania u Ciebie. Z tych przez Ciebie wymienionych jedynie do Abella72 podchodziłem 2 razy - bezskutecznie. Jednak Twoje 16" to już dużo więcej niż moje 10" ?. Obserwowałeś ją może kiedyś przez filtr UHC? Jak wypada w porównaniu z OIII? Bo domyślam się że OIII dużo mocniej przygasza tą rażącą gwiazdkę 8mag obok mgławicy

[MichalKaczan]

Godzinę temu, lukaskot779 napisał:

Miałem podobne sytuacje bo rejon w którym obserwuję obfituje w krowy na wolnym wybiegu ?

Widzę, że niemal same obiekty - wyzwania u Ciebie. Z tych przez Ciebie wymienionych jedynie do Abella72 podchodziłem 2 razy - bezskutecznie. Jednak Twoje 16" to już dużo więcej niż moje 10" ?. Obserwowałeś ją może kiedyś przez filtr UHC? Jak wypada w porównaniu z OIII? Bo domyślam się że OIII dużo mocniej przygasza tą rażącą gwiazdkę 8mag obok mgławicy

A widzisz naoglądałem się już Messierów i ciekawość ciągnie mnie coraz głębiej w las i to dosłownie. 

Szczerze, to nie pamiętam, czy próbowałem A72 z UHC, ale często obserwuję ze zmieniarką filtrów uhc/olll i w 99% przypadków mgławice planetarne świecą jaśniej w Olll. Podejżewam, że w 10" może okazać się niezbędny.

Fajnymi celami z wyżej opisanych , przy dobrym seeingu mogłyby być Humason 1-2, Egg nebula i Sh2-71 jako wyzwanie. Choć podejrzewam, że bez Olll ta ostatnia może okazać się niemożliwa w 10". Jak nie spróbujesz, to się nie przekonasz

A pod jakim niebem obsewujesz?

Edytowane 29 Sierpnia 2020 przez MichalKaczan

[Erik68]

W trące  swoje trzy grosze.

Z tego co czytałem ,odnośnie testów wizualnych filtrów mgławicowych (wykresy nie zawsze odzwierciedlają ich możliwości)  filtr UHC filtrowi nierówny.

Najlepiej spośród filtrów UHC ,sprawował sie UHC Lumicona i to z wyraźnie zauważalnymi różnicami,ale obecnie bardzo trudno go kupić nawet na giełdach,dlatego polecam UB Oriona który w testach prawie mu nie ustępuje.

O III Lumicona używałem w latach 99-05 w 10" niestety nie miałem możliwości porównania go z UHC,,obecnie w 14" stosując UB nie jestem w stanie dostrzec wielu słabych mgł .planetarnych, zapewne OIII by to zmienił w końcu to filtr dedykowany planetarkom...

 

PS. Sorry Michał ze ci się wciiołem ...... ale  ADHD?

[MichalKaczan]

Godzinę temu, Erik68 napisał:

W trące  swoje trzy grosze.

Z tego co czytałem ,odnośnie testów wizualnych filtrów mgławicowych (wykresy nie zawsze odzwierciedlają ich możliwości)  filtr UHC filtrowi nierówny.

Najlepiej spośród filtrów UHC ,sprawował sie UHC Lumicona i to z wyraźnie zauważalnymi różnicami,ale obecnie bardzo trudno go kupić nawet na giełdach,dlatego polecam UB Oriona który w testach prawie mu nie ustępuje.

O III Lumicona używałem w latach 99-05 w 10" niestety nie miałem możliwości porównania go z UHC,,obecnie w 14" stosując UB nie jestem w stanie dostrzec wielu słabych mgł .planetarnych, zapewne OIII by to zmienił w końcu to filtr dedykowany planetarkom...

PS. Sorry Michał ze ci się wciiołem ...... ale  ADHD?

A dobrze Eryk, że się przypomniałeś z tymi filtrami?. Pamiętam, że obiecałeś tekst o zastosowaniu filtrów kolorowych w obserwacji galaktyk. Czekam z niecierpliwością

[Erik68]

Wiem wiem Mikchałku, coś tam już sklejam ,ale pisarz ze mnie kiepski ,i idzie to jak krew z nosa ....

[lukaskot779]

10 godzin temu, MichalKaczan napisał:

A pod jakim niebem obsewujesz?

Według https://www.lightpollutionmap.info 21.2 mag./arc sec2 czyli chyba nie najgorzej

10 godzin temu, MichalKaczan napisał:

Fajnymi celami z wyżej opisanych , przy dobrym seeingu mogłyby być Humason 1-2, Egg nebula i Sh2-71 jako wyzwanie. Choć podejrzewam, że bez Olll ta ostatnia może okazać się niemożliwa w 10". Jak nie spróbujesz, to się nie przekonasz

Spróbuję przy następnej okazji z tymi planetarkami choć fakt - już od dawna planuję uzupełnić zestaw o dobry filtr OIII choć zawsze jakoś ten temat mi umyka

[MichalKaczan]

11 godzin temu, lukaskot779 napisał:

Według https://www.lightpollutionmap.info 21.2 mag./arc sec2 czyli chyba nie najgorzej

Nie jest źle, ale to wymagające obiekty (złaszcza A72) i wiele może zależeć od kierunków największego zaświetlenia na Twojej miejscówce. W każdym razie daj znać jak poszło