Skocz do zawartości

Obiekt Tygodnia 24.05.2014 - Porrima (gamma Vir)


Gość Paweł Trybus

Rekomendowane odpowiedzi

Gość Paweł Trybus

     Tak się ciekawie składa, że wśród gwiazd oznaczonych literą gamma można znaleźć sporo podwójnych. Gamma Leo (Algieba), gamma And (Alamak), gamma Del, gamma Ari są popularnym celem dla amatorskich teleskopów. A jedną z najpiękniejszych gwiazd podwójnych widocznych aktualnie na niebie jest gamma Vir - Porrima.

Odnaleźć ją bardzo łatwo - to ta jasna gwiazdka, która obecnie świeci tuż obok Marsa. Jej sumaryczna jasność wizualna (wg CdC) to 2.7 mag.  

 

     Kilka dni temu obserwowałem z kieleckiego balkonu gwiazdy podwójne w Lwie i Pannie, refraktorem Takahashi FS102 f/8. Przeglądając przygotowaną uprzednio listę celów widzę, że separacja Porrimy to 1.2 sekundy kątowej. Hmm... 1.2" na miejskim niebie, z dość przeciętnym seeingiem, trudno będzie. Wrzucam okular 7mm (117x), patrzę... Co jest grane?... Widzę dwa pięknie rozdzielone składniki i wyraźną ciemną przerwę pomiędzy nimi! Niemal identycznie, jak epsilony Lutni. Zmieniam okular na 6mm (137x) - wspaniały widok, czyściutko rozdzielone gwiazdki, nachodzące na siebie pierścienie dyfrakcyjne... To nie może być 1.2" !

 

     Po zakończonych obserwacjach postanowiłem poszukać więcej informacji na temat gammy Vir.

Otóż okazuje się, że jej dwa najjaśniejsze składniki (to w rzeczywistości układ sześciu gwiazd) mają niemal jednakową jasność (3.48 mag + 3.53 mag), znajdują się ok. 38 lat świetlnych od nas i obiegają środek masy w okresie ok. 169 lat świetlnych. Ich separacja i kąt pozycyjny dość szybko się zmieniają. W 2014 roku separacja wynosi 2.1" (czyli bardzo podobnie, jak epsilony Lyr, pierwsze wrażenie mnie nie zwiodło). 

Spójrzcie na tabelkę separacji zamieszczoną na tej stronie:

http://stelledoppie.goaction.it/index2.php?menu=39&iddoppia=54650

Materiały, którymi dysponowałem, były aktualne na rok 2009, kiedy separacja składników rzeczywiście wynosiła 1.2". W obecnym czasie gwiazdy oddalają się od siebie, wskutek czego z każdym rokiem będzie coraz łatwiej je rozdzielić. Zbliżona jasność też pomaga, o wiele prościej dostrzec obydwa składniki, jeżeli słabszy nie ginie w blasku mocniejszego. 

Z tabeli wynika jeszcze inny fakt - w latach 2004-2007 w zasadzie nie było szans na rozbicie gammy Vir, chyba, że ktoś dysponował optyką świetnej jakości i trafił na rewelacyjny seeing. 

 

     Refraktor apochromatyczny pokazuje Porrimę w pełnej krasie. Gwiazdki są żółte, bliźniaczo do siebie podobne, wyostrzone w punkt, otoczone pierścieniami dyfrakcyjnymi. Z pozostałych czterech składników układu (jasności 8.9 mag, 9.5 mag, 12.1 mag i 15.1 mag) dwa pierwsze dałoby się zapewne wyłapać na miejskim niebie, ale nie próbowałem. 

Spojrzałem za to na Porrimę dobrze wychłodzonym teleskopem Newtona 13" podczas kolejnych obserwacji na mojej wiejskiej miejscówce. Seeing był całkiem dobry, ale Panna chyliła się powoli w stronę łuny od pobliskiego węzła drogowego, co pogarszało widok. Przy 214x i 263x widziałem obydwa składniki zlane ze sobą, bez wyraźnej separacji. Dla porównania spojrzałem przy tych samych powiększeniach na świecące na czystym niebie epsilony Lutni, które ukazały się pięknie rozdzielone, z ciemnymi przerwami w obydwu parach. Składniki Porrimy są jaśniejsze i przez to bardziej wrażliwe na warunki obserwacyjne, przynajmniej ja tak to odczułem.

 

     Noce są coraz krótsze, ale w obserwacjach gwiazd podwójnych to nie przeszkadza. Przy najbliższej okazji wyceluj swój teleskop w Porrimę i spróbuj dostrzec obydwie bliźniaczki. W popularnym refraktorze ED80 powinno wystarczyć powiększenie rzędu 100x-120x, w dobrze wychłodzonym MAKu, czy Newtonie podobnie. Jeżeli trafisz na dobry seeing, możesz śmiało użyć większych powiększeń.

 

Spróbuj i daj znać, jak poszło! 

 

 PS. Podlinkowaną wyżej stronę polecam wszystkim zainteresowanym gwiazdami podwójnymi - to prawdziwa kopalnia wiedzy! Gwiazdy można wyszukiwać po oznaczeniu Bayera, numerze Flamsteeda, numerze z katalogu Struve (STF), czy według konstelacji.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

ostatnio czesto celuje w Porrime Skyluxa ze wzgledu na pobliskiego Marsa. okular SW SWA 58* 6mm bez problemu rozdziela gwiazde na skladniki. ale o dziwo rowniez okular kitowy ''kieliszek'' 4mm/6mm/ bez problemu pokazuje jej podwojnosc. zdaje sie ze refraktory sa lepsze do rozdzielania gwiazd podwojnych. epsilony to latwy cel dla Skyluxa. wiec ogladajmy gwiazdy podwojne i wielokrotne bo przy okazji to niezly test na jakosc optyki.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...
PS. Podlinkowaną wyżej stronę polecam wszystkim zainteresowanym gwiazdami podwójnymi - to prawdziwa kopalnia wiedzy! Gwiazdy można wyszukiwać po oznaczeniu Bayera, numerze Flamsteeda, numerze z katalogu Struve (STF), czy według konstelacji.

 

Genialna ta strona! W końcu mam generator podwójnych, gdzie mogę określić separację, jasność minimalną składników, różnicę jasności itd...

Będzie na czym testować rozdzielczość :)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wrzucam w takim razie moje dwie obserwacje z roku 2011 (źródło: Astronoce.pl), czyli z separacją 1,6". Wtedy zapisałem separację 1" z braku innych dostępnych źródeł.

 

Obserwacje z nocy 30.04/1.05.2011 (Kawczyn - ED80/600, w wyciągu XW14mm i czasem XW7mm)
gamma Vir (Porrima) 3,5mag+3,5mag 1" wyraźny "orzeszek", wydłużenie z wcięciem na środku!

 

Zwola 25/26.05.2011

Synta 8" Dob

Próbkę seeingu miałem na gwieździe podwójnej Porrima (Gamma Vir) o separacji 1" i niemal jednakowej jasności składników - całkowicie rozdzielona z przerwą między A i B.

www.astronoce.pl

Nieco na skróty: sites.google.com/view/astropolaris/

DO/GSO 8" Dob | Vanguard Endeavor 8x42 EDII

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Na dzisiaj miałem zaplanowaną walkę z Marsem, więc przygotowałem sobie okulary planetarne 6mm i mniej do refraktora 120mm f/7,5. Ale w końcu Porrima jest zaraz za rogiem, dlatego później zaopatrzyłem się jeszcze w Plössla 8mm, żeby rzucić okiem na gwiazdę.

W powiększeniu 112x doskonale rozbita mimo raczej słabego seeingu i cienkiej zawiesinie chmur.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)