Krystaliczna noc styczniowa

[polaris]

Niebo miejskie Bortle 7 nie jest może wymarzonym tłem obserwacji, ale może ta notatka obserwacyjna zachęci kogoś do wyjścia nawet na ogródek, bo na niebie zawsze jest coś do wyypatrzenia.

15.01.2023 20.30-22.00
GSO 8" Dob

Zdjęcia: Aladin DSS2

Cały dzień padało i wiało, późnym wieczorem front przeszedł i nagle się rozpogodziło. Powietrze suche, temperatura 3°C, wyczuwalny wiatr, choć tłumiony przez budynki.

Pomimo LP Bortle 7, brak zapylenia skutkował dużą przejrzystością i brakiem wyraźnej łuny. W pierwszej kolejności zapolowałem na kometę C/2020 V2 (ZTF), która obecnie przemierza Kasjopeję i jest dość łatwa do namierzenia blisko psi Cas (4,7mag). Tego wieczoru kometa była widoczna przy łańcuszku czterech gwiazd 9-11 mag już w okularze 26mm (ź.w. 4,3mm), a każdy krótszy lepiej ją kontrastował jako sporą mgiełkę o jasności pewnie ok. 10mag. Co ciekawe, udało mi się złapać gwiazdy o jasności około 12mag.

Mapa z MegaStar5

Szukając planetarek dostępnych na niebie Bortle 7 trafiłem do Perseusza, jednak najpierw natknąłem się na gromadę otwartą NGC 1342. Z mapy SkySafari wynikało, że jest mała, ale w okularze okazała się dość spora, choć luźna, z kilkoma charakterystycznymi wzorami z gwiazd. Bardzo ładny obiekt, wart odwiedzenia pod ciemnym niebem.

Dalej były już trzy planetarki. Dwie małe i jedna spora. Pierwsza w kolejności była IC 351 (11,9mag 0,1'x0,1'). Od gwiazdy omikron Persei trzeba skoczyć 2,8 stopnia na północ-północny wschód do nieregularnego czworoboku gwiazd 6-7 mag, a na zachód od nich znaleźć mały trapez, którego jedna z gwiazd jest podwójna. 15' na północny zachód od niego leży planetarka. To najdalsza "gwiazdka" trójkąta ostrokątnego w którym pozostałe gwiazdki mają jasność 9,5 i 11 mag. Planetarka pokazuje "tarczkę", a raczej swoją niegwiazdową naturę w wyższych powiększeniach i dość dobrze reaguje na filtr UHC.

Kolejna to IC 2003 (11,6mag 0,1'x0,1'). Leży pomiędzy gwiazdami zeta i xi Persei.W połowie drogi między nimi jest dość szeroki czworobok z gwiazd 8-10 mag od którego trzeba wrócić 16' na południe do parki gwiazd 10-11 mag (sep. 50"). Planetarka tworzy z nimi trójkąt ostrokątny, podobnie jak poprzednia. Ta wydała mi się nieco większa i nieco lepiej zareagowała na filtr UHC.

Ostatnią planetarką tego wieczoru była NGC 1514 (10,9mag 2,3'x2,0'), stara znajoma, bardzo ciekawa wizualnie. W niskim powiększeniu bez filtra widać tylko gwiazdę, być może z ulotną poświatą. Dopiero skontrastowanie tła i filtr UHC pokazują rozległe halo planetarki.

Na koniec spróbowałem znaleźć pobliską gromadę otwartą NGC 1245 leżącą bardzo blisko gromady Alfa Persei (Melotte 20). Nie pamiętam, żebym ją kiedykolwiek obserwował, może dlatego że leży w takim miejscu, przyćmiona jasnymi gwiazdami Mel 20. Gromada nie jest wcale taka prosta do namierzenia na niebie Bortle 7 i sporo się namęczyłem żeby dotrzeć w jej najbliższą okolicę. Pomógł mi w tym charakterystyczny układ sześciu gwiazd na północ-północny zachód od niej. Szczerze mówiąc, jedyne co dostrzegłem to bardzo ulotna poświata wielu słabych gwiazd, ale gdybym nie wiedział, że tam jest gromada, to nie ma szans żebym ją wypatrzył. Zdjęcie DSS2 pokazuje jaka to bogata i gęsta gromada, ale wymaga ona dużo ciemniejszego nieba.

I tak minęło półtorej godziny pod czystym niebem. Jak widać, nawet niebo Bortle 7 potrafi pokazać wiele ciekawych obiektów.

Źródło: http://www.astronoce.pl/obserwacje.php?id=273

[Panasmaras]

Pewnie to jest oczywista oczywistość, ale NGC 1245 jest raczej nietrudna w 10x50 pod ciemnym (takim blizińskim) niebem.
Ale faktycznie, obserwacje z miasta to nieco inny sport.

[Erik68]

Jak widać i słychać,nie potrzeba dużej apertury, czy bieszczadzkiego nieba. Wystarczy chcieć .  Powiem to jeszcze raz, wizual trzeba mieć w sercu.

[Paweł Sz.]

22 godziny temu, Panasmaras napisał:

Pewnie to jest oczywista oczywistość, ale NGC 1245 jest raczej nietrudna w 10x50 pod ciemnym (takim blizińskim) niebem.
Ale faktycznie, obserwacje z miasta to nieco inny sport.

Muszę zapolować na obiekt, bo i dla mnie to jeszcze nieodkryta gromada 😉 

[polaris]

W dniu 18.01.2023 o 09:59, Panasmaras napisał:

ale NGC 1245 jest raczej nietrudna w 10x50 pod ciemnym (takim blizińskim) niebem.

Masz jakieś notatki obserwacyjne? Wczoraj w końcu trafiłem na nią pod ciemnym niebem i w 8" była zaskakująco nieoczywista. Piękne zbiorowisko słabych gwiazdek, ale w sumie musialem dobrze się przypatrzyć żeby dostrzec coś więcej niż tylko poświatę. Wyższe powiększenie dobrze ją skontrastowalo i wydobyło mrowie gwiazdek. Ale wcale się nie dziwię, że ją tyle razy przeoczyłem. 

[Panasmaras]

4 godziny temu, polaris napisał:

Masz jakieś notatki obserwacyjne?

Nie mam notatek, nie mam pogody, niczego nie mam 😉 Ale przy najbliższej okazji sprawdzę jak to było 

[Panasmaras]

Drogi Lisie @polarisie, potwierdzam widoczność NGC 1245 w lornetce 10x50 pod blizińskim niebem.

Warunki: nie najlepsza przejrzystość, zasięg 5,5-6,0 ^mag, gromada wisiała nad nieco zaświetlonym zachodnim horyzontem na wysokości 45°.
Adaptacja do ciemności: minimalna (parę minut po rostawieniu sprzętu).
Widok: w 10x50 gromadka widoczna jako słabe pojaśnienie tuż na zachód od parki gwiazd . Widoczna jako słabe, ale zerkaniem oczywiste pojaśnienie, trochę jakby odblask od wspomnianej parki gwiazd. Nieco przypominała NGC 2539 w Rufie, która na pierwszy rzut oka w małych aperturach również wygląda jak artefakt przy 19 Puppis. W porównaniu do NGC 188, gromadka w Perseuszu wydała mi się łatwiejsza, mimo niższego położenia nad horyzontem (oczywiście wpływ miały rozmary pozorne obu obiektów na niebie).
W lornecie kątowej (82 mm) widoczna zerkaniem bez problemu, w obu testowanych powiększeniach - 20 i 30x - momentami wyskakiwały pojedyncze składniki (około 4-5 sztuk). Nieco później, kiedy poprawiła się przejrzystość (ale i engieca spadła do wysokości ok. 30°) klaster był wciąż widoczny w lornecie kątowej. @Marek Gdańsk który spojrzał na nią stwierdził, że jest zupełnie oczywistym mlecznym kleksem (widocznym zerkaniem).

Sądzę, że przy stopniu przejrzystości, jaka była wczoraj w okolicy 22:00 i Perseuszu w zenicie, gromadka byłaby jeszcze łatwiejsza (abstrahując od bólu karku 😉 ).

[polaris]

Drogi Marasie @Panasmarasie, teraz już wiem kto mnie wczoraj kopnął w du(p)ę i pojechałem sam na Folwark żeby rozprawić się z kilkoma zaległościami. Obszerniejsza relacja wkrótce, ale mogę powiedzieć, że mieliśmy bardzo podobną metodykę porównań i warunki. No jakbyśmy razem obserwowali...

[Panasmaras]

[polaris]

Moja stanowcza odpowiedź:

 

[Damian P.]

Znalazłem swoją wzmiankę o gromadzie NGC 1245 w 10x50, to dorzucę.

"W Nikonie była bardzo przyjemną, niedużą mgiełką - tuż przy gwiazdce. Taki miły dodatek do rozległej Melotte 20, z którą mieści się z zapasem w polu 10/50."

Musiałem albo niezbyt dokładnie się przyglądać albo po prostu, opisując widok, wziąć pod uwagę tylko tę jaśniejszą gwiazdkę z parki.

[polaris]

W Sky Vistas sugerują widoczność w 10x50:

located 3° SW of Alpha (a) Persei, is neither large, just 10' across, nor bright, only magnitude 8.4, but can be seen even in 10x50 binoculars as a small hazy patch.