Stężnicka noc cudów

[Panasmaras]

Pan Nosorożec, jak zwykle w takich sytuacjach, zapalił brunatne cygaro. Zaciągnął się kilka razy, puścił parę dymków w kształcie hiszpańskich galeonów i westchnął głęboko. Kuchnia stała się salonem, prostokątny stół się zaokrąglił i upodobnił do tego, który mam w domu, a ilość foteli cudownie się podwoiła. Przez pokój przeszedł wujek, którego parę lat już nie widziałem, i zniknął za drzwiami kuchni - w tym miejscu ściany, gdzie jeszcze przed chwilą stał regał.

 - Wstań.

Wstać? Po co, przecież są trzy wolne fotele, dlaczego miałbym wstawać?

 

 - Marku, wstań. Chyba robi się niebo. - mówi Janko i wychodzi przed domek.

Wstaję posłusznie. Zerkam na zegarek - jest 21:30. Cholera. 

Wciąż jestem otępiały ze zmęczenia, powrót z królestwa Morfeusza do rzeczywistości i ustalanie faktów zajmuje mi chwilę. A więc mamy środę wieczorem, jestem na nogach od 7:00 we wtorek, od tego czasu zdążyłem przejechać 950 kilometrów kierując całą drogę, spałem może jakieś 40 minut tuż po północy, dopiero dwie godziny temu złapałem nieco większą, choć wciąż żałośnie małą porcję snu. Ubieram cokolwiek, żeby nie zmarznąć, chwytam Fujinona 10x50 i wychodzę przed domek. Cuci mnie ciepłe, ale rześkie powietrze, wypełnione wiosennymi zapachami. Niebo wygląda lepiej niż wskazywały prognozy, ale nie jest do końca czyste. Betelgeza wisi nisko nad zupą rozwiewających się powoli chmur średniego pułapu, a Pas Oriona jest ledwo widoczny. Powoli budząca się świadomość podpowiada, żeby spróbować się z Maratonem Messiera. Część obiektów uciekła, więc kwietniowego kompletu nie będzie. Można jednak spróbować z tymi obiektami z listy, które będą widoczne w dalszej części nocy i zebrać doświadczenie maratończyka - a nuż niebo okaże się łaskawe raz jeszcze. Doświadczenie podczas obiecanego Adamowi prowadzenia Maratonu Messiera z pewnością zaprocentuje - niezależnie od tego, czym to prowadzenie miałoby właściwie być.

Rzeczywistość staje się już całkiem wyraźna. Przykładam 10x50 do oczu i skanuję niebo tuż nad grzbietem Berda, zabierającym z perspektywy przydomowego trawnika jakieś 10°. Wyłapuję M50 w Jednorożcu, chwilę potem dopadam Plejady przebijające się gdzieś między gałęziami. Zerkam na listę - więcej pilnych rzeczy nie ma. Osiem obiektów uciekło, na kilka kolejnych z nieba zimowego mam jeszcze chwilę czasu. Temperatura okazuje się być dość łaskawa, więc dozbrajam się w tylko jedną dodatkową warstwę i wychodzę na plac boju, tym razem zaopatrzony dodatkowo w statyw i Fuji 16x70. 

Zabieram się raźno za pracę - strzelam do M38 w Woźnicy niemal z biodra i sprawnym ruchem kierującym lornetkę w lewo, łapię w kilkanaście sekund M36, M37 i M35 przy stopie Kastora.

Co to za obserwacje?

Żadne, ale w Maratonie nie chodzi o podziwianie, a o wyrobienie czasowej przewagi przed tymi rejonami nieba, gdzie skakanie po M-kach stanie się bólem obserwatora i jego walką z mapami i własną nieznajomością nieba. 

Szybko skaczę do Perseusza. M34 przy Głowie Demona pada bez problemu, ale Małe Hantle (M76) nie poddadzą się łatwo. Wbiegam do domku i studiuję mapę przez dłuższą chwilę - wiem, że nie będę miał zbyt wiele czasu na błądzenie pośród 10-magowych gwiazd, więc potrzebuję maksymalnie precyzyjnych wskazówek z Uranometrii. Chwytam parkę O-III i ustawiam lornetę zgrubnie na pożądany region. Walka jest krótsza niż przypuszczałem - filtr O-III nie pozostawia wątpliwości, że planetarka jest upolowana.

Zerkam na Raka. Nie ma pośpiechu, wisi jeszcze wysoko. Przeładowuję więc statyw i sadzam na nim 10x50. Zastosowanie O-III znów daje pozytywny rezultat. Jest M76 w małej lornetce!

Nie ma czasu na podziwianie - odwracam dwururkę i łapię Kraba (M1), Żłóbek (M44) oraz wściekle świecącą M67 nieco niżej. Przez chwilę przemyka mi przez głowę pytanie, skąd taki wyraźny blask tej starej gromady, ale porzucam myśl i kieruję się ku M48 w Hydrze, domykając zimowe ostatki.

 

fot. Darek Bobak

http://astropolis.pl/topic/48956-12-bieszczadzki-zlot-milosnikow-astronomii-relacje/?p=575439

 

Można chwilę odetchnąć. Współlokatorzy - Kuba i Aśka - zaintrygowani krzątaniną dołączają do nas przed domkiem. Janko cierpliwie tłumaczy zalety lornetek, wskazując przy okazji co łatwiejsze do namierzenia obiekty - pokazujemy urok jasnych gromad otwartych i Kota z Cheshire, niezawodnego drogowskazu w sercu Woźnicy. Korzystając ze skierowania dwururek na zachód, przyglądam się Koźlątkom i rzucam okiem ostatni chyba raz na przepiękny kompleks LDN 1475-1476-1477-1480. Z racji niewielkiej wysokości nad horyzontem, wiele z tego regionu nie wyciskam. Żegnam się na najbliższe pół roku z piękną NGC 1664 i dalej gonię monsieur Charlesa. 

Zerkam na rozpiskę i kilkoma skokami rozbijam bank w Wielkiej Niedźwiedzicy - najpierw pada duet M81-82, potem szybki skok do M101 i M51 o podwójnej naturze już w Psach Gończych. Wracam do Niedźwiedzicy - wiszące w zenicie Sowa (M97) i M108 poddają się łatwo, kilku sekund na wyzerkanie wymaga M109. Do M40 potrzebuję znowu spojrzenia na mapę - po chwili mam i ją. Postanawiam znowu nadgonić obiekty, więc para obiektywów kieruje się na lewo od Regulusa. Padają kolejno M95, M96 i M105 z wierną przyjaciółką NGC 3384, chwilę potem - M66 i M65.

Kieruję wzrok wyżej, skacząc w Psach Gończych. M51 już mam, więc skaczę od Słonecznika (M63) przez jasną jak zawsze M94, po wielką M106. Domykam psią konstelację szybkim spojrzeniem na M3. 

Zegarek wskazuje 22:00, jest dobrze. Serwuję sobie przystawkę przed najtrudniejszą (jak mi się błędnie wydawało) częścią - gromadą Coma-Virgo. W dwa skoki jestem przy M53 i M64. 

Mogę znów chwilę odpocząć.

 

Kilka domków dalej zapala się światło gdzieś na piętrze, kierując snop mocnego światła wprost na nasze poletko obserwacyjne. Wspaniale, adaptacja poszła właśnie na spacer i nie wiadomo kiedy wróci. Idę bojowo nastawiony, lecz okazuje się, że wystarczy tym razem pstryknąć zewnętrzny wyłącznik ogrodowej lampy. Wracam w ciemności pod swój domek, spotykając po drodze miłą i poszukiwaną przyjaciółkę - adaptację. 

Zerkam ponownie na zegarek - mam godzinę zapasu, mogę więc skupić się na celach dodatkowych. Warunki robią się coraz lepsze, wręcz wyśmienite (czego zajawką była pięknie lśniąca M67), więc ożywają nadzieje na dwa obiekty w Wielkiej Niedźwiedzicy - M81 gołym okiem i IC 2574 w 16x70. Pierwszego celu przedstawiać nie trzeba, drugim jest galaktyka nieregularna zwana Mgławicą Coddingtona, członek Grupy M81. Jeśli ją dorwę, mój lornetkowy licznik Grupy M81 dobije do siódemki. 

Jej okolice znam doskonale, potrafię doń dotrzeć z dwóch różnych kierunków. Na galaktykę poluję od roku, z czego ostatni miesiąc był naprawdę intensywny pod względem wszelkich łowów i zasadzek na ów cel. To bardzo niewdzięczne diabelstwo - przy jasności 10,2^mag zajmuje obszar 13?x5?, charakteryzuje się więc bardzo niską jasnością powierzchniową. Wyłapać niewielką - powiedzmy 1?x2? - galaktykę o podobnej jasności nie jest problemem, ale tego bloba widywałem jako mdłą maziaję w dziesięciu (!) calach. Teraz jednak się uparłem - jeśli jej nie dorwę w takich warunkach, to nie dorwę prawdopodobnie nigdy i będę zmuszony obwieścić, że jest to obiekt prawdopodobnie poza zasięgiem średnich lornet. Po dobrych kilku, może kilkunastu minutach szukania najczulszego miejsca na siatkówkach oczu, ledwie - ale pojawia się! W sumie widzę ją przez może 20-30% czasu zerkania, ale bez cienia wątpliwości. Chce mi się skakać i krzyczeć z radości, ale perspektywa ściągnięcia na siebie gniewu zaspanych zlotowiczów jest wystarczająco wyraźna, żeby ograniczyć swoją euforię do bardziej akceptowalnych form autoekspresji.

Próbuję chwilę ochłonąć, lecz wzywa kolejny ambitny cel. Usadawiam się wygodnie, szukając bez lornetki M81. Kilkanaście minut wypatrywania nie przynosi pozytywnego rezultatu. Ale noc jest długa, będzie można wrócić i do tego celu.

Tymczasem towarzysze podróży i obserwacji wykruszają się jeden po drugim. Kuba, który spał najwięcej w podróży, idzie spać jako pierwszy. Aśka również wymięka, lecz odchodzi z pracu boju z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku - potrafi już samodzielnie znaleźć Kota z Cheshire, kilka M-ek w Woźnicy, rozpoznaje Koźlęta i Perseusza. Jak na same początki, jest naprawdę dobrze. Dopytuję, czy budzić na ciemne mgławice - tak, budzić. 

Chwilę kontemplujemy z Jankiem piękno nocnego nieba. Łapię głębszy oddech i postanawiam zmierzyć się z rejonem, który znam dość słabo - zagłębiem Coma-Virgo. Na całe szczęście, dość dobrze przestudiowałem wcześniej mapy, mam więc dobrze ustawioną marszrutę. Bez mapy potrafię też znaleźć ponad połowę Messierów w tym rejonie, więc nie nastawiam się na wielkie trudy, ale też na pewno nie na bułkę z masłem.

 

fot. Jolo

http://astrojolo.blogspot.com/2015/03/virgo-at-coma.html

 

Zaczynam od ustawionego w jednej linii tria M60-M59-M58, następnie odbijam w górę po M89 i M90, wracam do gwiazdy przy M58 i odbijam na zachód po M87 i leżące nieco dalej M84 i M86. Dalej po łańcuszku w górę do M88, która zwykle łatwo się w lornetach nie poddaje, lecz tu - widoczna jest od razu. Dalej w lewo po M91 i powrót do M84. Odsuwam pole widzenia znowu w prawo, łapiąc między charakterystycznie ustawionymi gwiazdami M98 i M99. Dalej w górę po dwa łatwe w tych warunkach łupy - M100 i M85. Wracam do punktu wyjścia, idąc w prawo, na skos, w dół - łapię łatwą M49, a następnie wbijam się na południe po M61. Zostawione na sam koniec jasne Sombrero (M104) nie stanowi najmniejszego wyzwania.

Mariaż świetnej klarowności, komfortu termicznego, większej niż zwykle wysokości obiektów nad horyzontem, wspaniałej transmisji Fujinona 16x70 i jego szerokiego, czterostopniowego pola nie mógł dać innego efektu.

Sprawdzam zagłębie kilkakrotnie, żeby mieć pewność, że nie poszło tak łatwo z powodu przegapienia któregoś obiektu - ale okazuje się, że faktycznie nie ma się czego bać. W którymś momencie dochodzę do biegłości w bieganiu po gromadzie - na wszystkie siedemnaście obiektów w tych warunkach i z tym sprzętem potrzebuję niespełna 40 sekund.

 

Są okolice 22:40. Uspokojony sporą przewagą czasową postanawiam zażyć odskoczni i proponuję kolejny cel - Antenki, czyli parkę galaktyk NGC 4038/39. Nalot mam dobrze opracowany, niedawno łowiłem ten duet w Borach Tucholskich. Obiekty są parę stopni wyżej, a tło nieba ciemniejsze - wyłapuję parkę niemal od razu, bez większych problemów. Janko niestety nie potwierdza widoczności znaleziska. Chwilę mocujemy się jeszcze z tym kadrem, kiedy znów zapala się światło w tym samym domku, co poprzednio.

 

O, najstarszy zawodzie świata!

O, piękności wschodnich haremów!

O, przyrodzenia, których liczbą jest sto!

 

Idę jeszcze raz.

Tym razem drzwi otwiera mi znajomy kolega, który właśnie wybrał się w podróż w czasie. Dziś się jeszcze widzimy, ale jutro - on będzie mocno wczorajszy. Dochodzimy szybko do porozumienia - wszak niezależnie od zawiłości czasoprzestrzeni, obserwator zrozumie obserwatora.

 

Znów towarzyszę Jankowi. Odpuszczamy w końcu Antenki, każdy z nas kieruje wzrok w inny rejon nieba. Korzystając z coraz lepszej widoczności Łabędzia, postanawiam odhaczyć letnią, łatwą część. Zaczynam od jasnej i przyjemnej M5 w Głowie Węża, następnie kieruję wzrok na Herkulesa i jego wyraźne kulki, M13 i M92. Zaraz potem jestem przy dwóch skarbach Lutni (M57 i M56), w końcu przeskakuję do M29 i za Deneba do M39. Barnardy w tej okolicy są niebezpiecznie wyraźne jak na tę wysokość. Zaczynam obawiać się, czy nie porzucę Maratonu Messiera jak zobaczę pyłowe wspaniałości Drogi Mlecznej, na których widok z szerokości geograficznej Bieszczadów czekam od dwóch lat, czyli od momentu, kiedy wsiąkłem na dobre w łowienie ciemnotek.

Na Liska i Strzałę muszę jeszcze chwilę poczekać, tymczasem łapię już M10 i M12 między drzewami. 

Sprawdzam rozpiskę jeszcze raz. Jest zguba - M102 alias NGC 5866. Na szczęście byłem przy niej niedawno, więc teraz odnalezienie tej galaktyki nie stanowi większego problemu.

Znów uspokojony, siadam na leżaku bez lornety, szukając po raz wtóry M81 gołym okiem. Wydaje mi się, że widzę zerkaniem więcej gwiazd niż ostatnio, ale nie dostrzegam śladu ?osiemdziesiątki jedynki?.

Janko powoli się wykrusza. Patrzymy jeszcze przez chwilę przez jego świetną Kowę 12x56, po czym upewniam się, że na pewno nie chce ruszać ze mną o drugiej na pobliską przełączkę, gdzie można liczyć na mniej dodatni horyzont, i skąd są realne szanse na łapanie szorujących zwykle brzuchem po horyzoncie obiektów w Skorpionie i Strzelcu. Domykam jeszcze środkowe partie Wężownika, łapiąc M14, M9 i M107, a także Strzałę z M71 i Liska z Hantlami (M27) oraz dwa małe skarby w Kasjopei - M103 i M52.

Janko idzie spać.

 

fot. Darek Bobak, http://astropolis.pl/topic/48956-12-bieszczadzki-zlot-milosnikow-astronomii-relacje/?p=575230

 

Wkrótce wychylający się zza wzgórza Antares daje sygnał do rekonesansu. Ruszam więc na przełaj, pod górę, mijając dziwnie cichą Dziuplę i zostawiając osadę cichych już domków coraz bardziej w dole. Z wolna z ciemności wyłania się proste ogrodzenie, które przechodzę, a po chwili staję na niewielkim wzniesieniu.

 

Spoglądam w niebo i czuję, jak miękną mi nogi. Krwisty Antares, choć daleki od górowania, już jest wyżej niż w najlepszych warunkach na północy Polski, jest na ciemniejszym tle, w najlepszych warunkach, jakie do tej pory miałem do dyspozycji. Próbuję się pocieszać, gadam do siebie w myślach - Maras, spokojnie. Nie szalej, nie zgłupiej, ilość obiektów cię nie przytłoczy... - na próżno.

Staram się wyrównać oddech i powstrzymać autentyczne wzruszenie, ale jak tu zachować zimną krew, skoro właśnie przed oczyma staje mi widok, który sobie wymarzyłem przez kilka ostatnich lat? Z drżeniem rąk biorę do oczu Fujinona 10x50 i mimowolnie otwieram usta. M4 jest ogromna, a mała zazwyczaj M80 świeci jak oszalała. Ale nie po to tutaj się wdrapałem - kieruję wzrok na Antaresa i odbijam nieco w lewo, na wschód. Niemal od razu wyłapuję ciemniejszą smugę Barnarda 44, części słynnej Mgławicy Rho Ophiuchi. Odbijam bardziej na lewo, do M9. O, błogosławiona zatomska nocy, dzięki Ci za wstępny rekonesans w tym rejonie miesiąc temu - bez niego zginąłbym.

 

źródło: Photopic Sky Survey

 

Wdech-wydech.

 

Staram się wędrować po niebie powoli. Najpierw łapię więc M9 z przyklejonym do niego od zachodu wyraźnym pociemnieniem Barnarda 64, następnie tuż na południe wyłapuję B259. Dalej idę w dół, w kierunku B63 - przedniej nogi Brykającego Konia, lecz nie zatrzymuję się tu długo. Schodzę ?pięćdziesiątką? jeszcze niżej, do banalnie łatwej M19 i niewiele mniej lśniącej M62.

Podskórnie zaczynam czuć, że chaos coraz gwałtowniej wkrada się w moje poczynania. Skanuję niebo bez składu i ładu, próbuję łapać niewidoczną jeszcze Galaktykę Andromedy, a potem gapię się chwilę na wschodzącą Drogę Mleczną. Stwierdzam w końcu, że nie ma co dłużej czekać z przenosinami na górkę. 

Chowam lornetę pod bluzę i schodzę w dół, wciąż wyrównując oddech i starając się uspokoić. Parę minut później, będąc już przed domkiem, zerkam na listę Maratonu - nie wypatrzyłem jeszcze dwóch nisko położonych obiektów w Hydrze - gromady kulistej M68 i galaktyki M83. Zerknięcie na mapę, przyłożenie Fujinona 10x50 i w dosłownie kilka sekund oba obiekty mogę odhaczyć. Oba bardzo wyraźne, nie sprawiają najmniejszych problemów. Później przeczytam w relacji Pawła Trybusa, że jedno z tych maleństw napsuło mu sporo krwi w refraktorze 100 mm. Dziwnie się to będzie czytało po tym, jak łatwo i czym przyszło mi je wyłapać.

Ot, potęga bieszczadzkiego nieba. 

 

Ubieram się cieplej.

Próbuję budzić Janka (nie pojedzie na przełęcz) i Aśkę (serio, polecasz te ciemne mgławiceee? No dooobraaa (zieeew), wstanę). Sprzęt już czeka w aucie, jeszcze tylko szybkie wspólne spojrzenie na pięknego jak zawsze Barnarda 361. Życzę Aśce dobrej nocy i ruszam autem w krótką podróż. Żal każdej minuty, ale wiem, że to się opłaci. Zajeżdżam na przełączkę i wynoszę pierwszą partię sprzętu na górkę. Zerkam jeszcze raz na potężne koleiny w wyschniętym błocie i stwierdzam, że obok nich, po trawie mam szansę wjechać. Trąci desperacją, ale podejmuję ryzyko. Wjazd autem okazuje się nie tylko strzałem w dziesiątkę, ale ma uratować moje obserwacje. Choć na dole temperatura była komfortowa, tutaj wiatr dmie jak oszalały. Po rozstawieniu statywu gwizd przybiera na głośności, postanawiam więc schować się za autem, nie tracąc jednak najbardziej interesującego mnie skrawka nieba. 

Zaczynam od obowiązku maratończyka - łapię więc niemal poziomo ułożone M11, M26, M16, M17, M18 - i znów uginają się pode mną nogi. Oto widzę majestatyczny obłok Messiera 24, najwspanialszy obiekt (a w zasadzie - rejon) widoczny na całym na niebie, jaki można wyłapać z Polski. Warunki są wspaniałe, więc mogę poczekać jeszcze chwilę na rendez-vous z ukochaną emdwudziestkęczwórką. Skaczę szybko do starej M23 i młodej M25, a następnie na dół do bardzo wyraźnej M22 i po prostu wyraźnej M28. Spoglądam jeszcze tuż nad horyzont i widzę wschodzącą Gromadę Motyl (M6). Wracam do M24 i znowu w dół - i znowu mam przed oczyma kolejne tej nocy objawienie. Trio Laguna (M8) - Trójlistna (M20) - M21 zapiera dech w piersiach. Wszystkie obiekty są jasne, wielkie, wyraźne. Żadnego zerkania, żadnego domyślania się co, gdzie blado świeci - po prostu ktoś włączył trzy wielkie latarnie. Będę wracał do tego widoku po wielokroć tej nocy.

Tymczasem Pan Barnard czeka.

 

fot. José Joaquín Pérez

źródło: http://www.astro-austral.cl/imagenes/widefield/Pipe%20Bowl/info.htm

 

Robię wstępny rekonesans, który przynosi wielki i wyczekiwany obiekt - Mgławicę Fajka, na który składa się ciąg B59-B78-B77. 10x50 okazuje się być ledwo wystarczająca na tego kolosa, który - by go zobaczyć w całości - wymaga przeskanowania dwóch pól widzenia lornetki. Późniejsze zmagania w 16x70 w przypadku tego obiektu okażą się zwyczajnie bezsensowne. 6,5° pola musi być i już. Północna i zachodnia krawędź Fajki są niezwykle wyraźne i świetnie odcinają się na jasnym tle Drogi Mlecznej południowych rubieży Wężownika. Ale w tym rejonie czekam na coś naprawdę wyjątkowego. Uzbrajam statyw w 16x70, dobijam do charakterystycznego układu gwiazd przy północno-zachodnim kancie Fajki i szukam charakterystycznej S-ki - Barnarda 72, znanego szerzej jako Mgławica Wąż. Nie od razu wyłapuję niewyraźne wygięcie gada, w południowej jego części. Sylwety węża nie ma, natomiast pociemnienie jest bez dwóch zdań. Czekając na wzniesienie się tego rejonu wyżej, zaliczam na spokojnie Barnardy, idąc jeszcze raz od M9 i B64. Teraz padają B62 (subtelna, zerkaniem), B63 (wyraźna, szczególnie dobrze rysuje się północna krawędź), rozległe plamy B268, B276 i B280 z wyraźnie ciemniejszym zwieńczeniem B84. Mam też wrażenie wyłapania ukośnej smugi B79, ale nie udaje mi się potwierdzić tego ostatecznie. Nieco zmęczony, odbijam na wschód do Messiera 24.

Nogi uginają się ponownie.

 

źródło: Photopic Sky Survey

 

Czterostopniowe pole wydaje się być żałośnie wąskie na tego kolosa, sięgam więc po 10x50, co okazuje się być strzałem w dziesiątkę. Mam wrażenie, że widzę ten rejon po raz pierwszy. Zwykle widuję Nautilusa, charakterystyczny układ gwiazd pierwszego planu, a dalej, w zależności od warunków - parkę ciemnych oczu (B92 i B93), podwójną, ukośną smugę Barnarda 304 i kilka pomniejszych gromad otwartych w tym polu widzenia. I tak, jak zwykle całość zamykała się w polu ok. 1,5°x1°, tak teraz mam wrażenie, że wszystko urosło dwukrotnie. Tak, jak zwykle uważałem, że 16x70 jest optymalnym instrumentem do tego obiektu, tak teraz widzę, że 10x50 jest wszystkim, czego potrzebuję. Gwiezdny obłok lśni jak nigdy przedtem, a wszystkie cztery Barnardy, włącznie ze zwykle schowanym B307 są niezwykle wyraźne. Do tego po prawej staje się widoczna ciemna smuga, ograniczająca okno M24. Wiem, że w tym rejonie Barnard skatalogował jakąś smugę pyłową, nie trudzę się więc identyfikacją na miejscu, polegając na swojej pamięci.

O, naiwności!

Później okaże się, że szansa na zidentyfikowanie kolejnych ciemnotek przepadła, przynajmniej tym razem. Pyłowe ograniczenie Małego Obłoku Gwiezdnego Strzelca, które sobie zapamiętałem biegło inaczej, niż kontury zaznaczone przez Barnarda. Nieświadomy jednak przyszłej porażki, sycę oczy jednym z najwspanialszych rejonów nieba. Mam ochotę już tu zostać, rzucić maraton w diabły.

Po dłuższej chwili kieruję się do Laguny - i wiem już, że wraz z M24, te dwa kadry mogę wystarczyć mi za całą sesję. Messier 8 zdaje się być dwukrotnie większy niż widywałem go do tej pory, ciemna pionowa smuga przecinająca jego blask jest po prostu oczywista, i to w 10x50! Koncentruję się na Trójlistnej, próbując zawalczyć z B85, ciemnymi smugami którym M20 zawdzięcza swój przydomek. Bez powodzenia.

Długą chwilę cieszę oczy tym zjawiskowym kadrem, w którym widzę - oprócz trójki M-ek - wspaniałe kontrasty pojaśnienia centralnego zgrubienia Galaktyki i leżących na jego tle pasm pyłowych. Całość wygląda niezwykle przestrzennie i po prostu piorunująco. To jeden z tych momentów, gdy przez dwa cale apertury na oko doświadcza się przestrzenności Galaktyki, jej bogactwa i nieprawdopodobnego zagęszczenia obiektów. Wyobraźnia, w połączeniu z wiedzą o odległościach do poszczególnych obiektów, tworzy w głowie niemal kompletną trójwymiarową mapę - i po tym wszystkim ciężko sobie powiedzieć, że w Kosmosie dominuje pustka...

 

Bardzo niechętnie wracam do maratonu.

Czuję, że zabiera mi to, czego potrzebuję najbardziej, ale głupio mi przed samym sobą, by zrezygnować. Skanuję więc północne niebo, łapiąc M31 i M32. M110 jest chwilowo poza zasięgiem, ale i ją złowię niecałą godzinę później. Postanawiam wyłapać wszystko, co się da, by mieć chwilę spokoju i móc podziwiać ciemne mgławice. Chwytam więc w locie M15, chwilowo tylko ją mogę nadgonić - M2 jest jeszcze pod horyzontem. Korzystam za to z takiej orientacji krzesełka, skanując Drogę Mleczną od Łabędzia po Orła i nie do końca wierzę w to, co widzę. Pyłowe struktury kłębią się niezwykle wyraźnie, i to w miejscach, gdzie zwykle nie widywałem niczego! Pośród tych wszystkich obiektów widzę piękne kłęby pyłu przy Albireo, łapię wspaniałe smugi w Lisku, które do tej pory widywałem jako zaledwie niuanse w jasności Drogi Mlecznej, ?E Barnarda? banalniejsze być nie może, wyraźnie widzę łuk B334-337, a poniżej zwykle słaby Barnard 339 staje się oczywistością. Środek Orła przynosi objawienie w postaci rozległych pasm pyłowych, do tej pory nie obserwowanych przeze mnie. Nie mogę się na nie napatrzeć, tymczasem pędzę dalej w dół, ku centrum Galaktyki. B135 w ogonie Orła, zwykle dość wymagający cel, rzuca się w oczy od razu. Dalej widzę przeogromne półkole Barnarda 111, pierwszej świadomie przeze mnie zaobserwowanej ciemnej mgławicy. Tutaj, wraz z B119a tworzy przedziwny, kolisty wzór wyżerający smugę Drogi Mlecznej. Powyżej kłębią się inne pasma, których nie mam czasu identyfikować. Dalej widzę wspaniałe okolice Dzikiej Kaczki z sznureczkiem B115-114-116-117, pobliskiego Barnarda 112 i majestatyczną otulinę B103, jedno z najpiękniejszych przepyleń w Galaktyce. Nie zatrzymuję się, idę dalej w dół przez wyraźny jak nigdy ślad B312, aż do M24 i potem M8-20-21. Nie mogę wybrać, który kadr jest piękniejszy, a mam wrażenie, że każdy z nich widzę po raz pierwszy.

 

źródło: Photopic Sky Survey

 

Zaczynam odczuwać coraz większe zmęczenie sesją. W ciągu ostatnich 43 godzin spałem niespełna trzy godziny, a najtrudniejsza część zabawy wciąż przede mną. Niepotrzebnie kieruję wzrok w stronę B72 - oto, jak zgubni potrafią być celebryci. Co prawda wyłapuję coś więcej przez 16x70, widzę chyba nawet sznureczek B68-B69-B70 (pewności nie mam), 10x50 pokazuje nawet odrobinę pociemnienia wężowego, ale później będę tego czasu żałował. Tracę właśnie niepowtarzalną szansę na zidentyfikowanie sporej ilości Barnardów, tymczasem znów - z ogłupienia chyba - zaczynam sobie w duchu powtarzać, że pamiętam poszczególne układy ciemnych obłoków i mogę sprawdzić je później.

Znów zerkam na rozpiskę - posłusznie łowię M2, odhaczam także powoli wznoszącą się M7. Zatrzymuję się też chwilę przy M6, którą zwykle widywałem jako skromny zbiór sześciu gwiazd, tymczasem tutaj, mimo wciąż nieznacznej wysokości nad horyzontem, doliczam się co najmniej piętnastu słońc. Całość prezentuje się naprawdę przepięknie. Szukam również śladu granicy Wielkiej Szczeliny, która pięknie różnicuje tło obu gromad żądła Skorpiona (M6 leży na tle ciemnej mgławicy, M7 - na tle jasnej części Drogi Mlecznej). Coś niby się pojawia, ale trzeba będzie wrócić tu za godzinę. 

Jestem rozdarty przez próbę identyfikowania obiektów w kilku różnych rejonach, co w połączeniu ze świadomością nieubłaganego nadejścia świtu zaczyna przeradzać się w chaos i niemal paniczne obserwacje. 

 

Tymczasem dzwoni telefon. Odbieram, nie zważając na utratę adaptacji.

 - Cześć, tu Iro. Podobno jesteś gdzieś na górce. 

 - O, cześć! Ano jestem. - i udzielam wskazówek, jak dotrzeć do mojej miejscówki. 

Po chwili widzę dwa wściekłe reflektory, które śmiało szarżują pod górę. Krótkie przywitanie w huczącym wietrze i Iro rozkłada swoją Syntę 14?. Czyżby nie wiedział, że zabrał o 12 cali za dużo?

 

Jest już trzecia, do końca nocy astronomicznej pozostało niewiele ponad pół godziny. Otwieram Uranometrię, szukając w niej rozpaczliwie oparcia w tych trudnych chwilach. Przypominam sobie o kolejnym celebrycie - B86, mgławicy Plama Atramentu (Ink Spot Nebula).

Uranometria nie pomaga. Rejon centrum Galaktyki zawiera dziesiątki naniesionych obiektów, pośród których ciężko jest wypatrzeć nawet te wyraźniejsze. W końcu udaje mi się znaleźć B86 najpierw na mapie, a potem kolejno przez 16x70 i 10x50. Całkiem urocze maleństwo, ale moją uwagę przykuwają dwie piękne plamy na krawędzi Wielkiej Szczeliny, a także jeden z najpiękniejszych obiektów pyłowych tej nocy - Barnard 289. Już od pierwszego wejrzenia widzę coś więcej niż tylko ciemną sylwetę, a po chwili uważniejszego przyglądania się, wyraźne stają się smugi wewnątrz obiektu, które pokazują quasi-włóknistą strukturę obiektu. Coś fenomenalnego!

Wracam do M6-M7. Granica Wielkiej Szczeliny zaczyna się powoli rysować, dostrzegam także bardzo ulotny ślad B283. Więcej z tego rejonu nie wycisnę. 

 

fot. José Joaquín Pérez

 

Mija parę chwil, podczas których podchodzę do M69 i M70 - i zaczyna być ciężko. Nie wiadomo kiedy, niebo przestaje być smoliście czarne, a od północnego wschodu zaczyna jaśnieć. Na domiar złego, od zachodu widać czającą się chmurę. Jest szansa, że nie zdąży nadejść przed skończeniem sesji, ale nerwowość zostaje zasiana. M69 i M70 muszę chwilowo odpuścić, tymczasem skaczę do Wodnika po M72 i M73. Jest jeszcze gorzej. Ten rejon nieba zaczyna być coraz mocniej rozświetlany, więc sama końcówka maratonu okazuje się być sporą nerwówką, podbitą dodatkowo myślą ?a było tak blisko?.

Idę jeszcze raz po M69 i M70. Kilka konsultacji z atlasami i w końcu padają - najpierw wyżej zawieszona i wyraźniejsza M69, a potem znacznie trudniejsza M70. Dłuższą chwilę męczę się z M54, ale i ona się poddaje. Biegnę znów do Wodnika, M72 już mam, ale M73 za żadne skarby nie chce się pojawić. Rozpaczliwie sprawdzam, czy można już łowić M75, o ironio, łatwy obiekt skądinąd - ale nie w kwietniu nad ranem.

W wielkich bólach łapię jednak i tę kulkę. 

Teraz zaczyna się prawdziwy wyścig z czasem - zostały M55, M73 i M30, ale najważniejsze, to wyłapać dwie pierwsze. W końcu coś pojawia się w miejscu, gdzie powinna być M73. Nie jestem w stanie sprawdzić, czy cel zostaje złowiony bez wątpliwości, ale nie ma czasu na dylematy - zabieram się za walkę z M55. Łapię Uranometrię i próbuję dojść do tej kulki z różnych stron. W końcu, po chyba dziesięciu minutach mam niezwykle mdłe pojaśnienie. Jest!

Teraz już tylko M30. 

Czeka mnie ciężka nawigacja po Koziorożcu - od strony, z której się zwykle nie zaczyna, i poprzez gwiazdy, po których się również zwykle nie skacze. Dochodzę w pewnym momencie do ściany. Horyzont kryje jeszcze pożądany fragment starego capa. Ustawiam więc kadr na gwiazdy i czekam cierpliwie na to, aż będzie szansa na dostrzeżenie ostatniego obiektu na liście.

 

Tymczasem wychodzi wąski sierp Księżyca nad lasem, w niezwykle malowniczy sposób. W oddali widać coraz lepiej zarysowaną sylwetę Smereka w paśmie Połoniny Wetlińskiej, a nad nami wyraźna staje się cienka warstwa cirrusa. Messier 30 zdaje się być poza zasięgiem, ale jeszcze przez ponad kwadrans nie tracę nadziei. Robię w międzyczasie porządek w aucie, popijam ciepłą herbatę, wymieniam parę uwag z Irkiem.

W końcu odpuszczam - tak jasne niebo nie daje najmniejszych szans na jakikolwiek obiekt, żegnam się więc na parę godzin (niebawem wdrapiemy się razem na Wetlińską) i ruszam w dół zbocza.

 

fot. Irek Nowak (Iro)

 

Przez parę minut, nim zasnę, kłębią mi się w głowie setki myśli. 

Radość, że Maraton Messiera się powiódł, choć i niedosyt, że nie udało się dobić do setki obiektów.

Radość, że wyłapałem tyle ciemnych mgławic, lecz i niedosyt, że większości nie zidentyfikowałem. 

Radość z dwóch absolutnie najpiękniejszych kadrów tej nocy, z M24 oraz M8-M20-M21 - wciąż mam te widoki przed oczami.

W końcu radość, że widziałem niebo, jakiego nigdy wcześniej nie miałem okazji oglądać. 

 

?

 

 - A więc jesteś - powiedział Pan Nosorożec. - W końcu wróciłeś.

 - Tak. I jestem szczęśliwy.

[Gość Paweł Trybus]

Marku, niech przed Twoją relacją "zegnie się każde kolano istot [...] ziemskich i podziemnych" 

O "niebieskich" nie wspominam, bo one na co dzień mają chyba jeszcze zacniejsze widoki. 

 

Bardzo żałuję, że w czasie swojego maratonu byłem paręset kilometrów dalej, a nie z Tobą pod bieszczadzką nirwaną. Zaczynam już planować urlop na przyszłą wiosnę, może wreszcie uda się nam spotkać i spojrzeć w niebo.

 

PS. Drobna uwaga: ja łowiłem eMki refraktorem 100mm, bo Miyauchi 100mm jest w naprawie.

[Damian P.]

Marek. Jak zwykle świetna i wchłaniająca relacja. Miałem już iść spać ale postanowiłem jeszcze przeczytać przed snem no i mnie wciągnęło momentalnie :)

Ja również mam na liście NGC 2574, od kiedy to rok temu poniosłem na razie pierwszą porażkę pod domem. Mam ją w planach na ten rok i Twój sukces dał mi małą nadzieję, że jest to jednak możliwe w średniej lornetce. Swoją drogą Twój Fujinon musiał tamtej nocy dobić śmiało do 12^mag. a może nawet je przebić.

Muszę odnieść się także do M 24. Dla mnie również to jeden z najpiękniejszych kadrów, chodz nie poznałem go jeszcze prawie wcale. Zwykle uderzała mnie bogata fala piękna. Te dwa kadry wraz z okolicą Laguny są świetne. Zdaję sobię sprawę, że noc była bogata i czasem napięta ale czy w tym całym chaosie zwróciłeś może uwagę na samą M20 koniczynkę? Chodzi mi czy może zauważyłeś jej dwuczęściową naturę?

Gratuluję relacji i szacun ;)

[Panasmaras]

Dziękuję :)

 

Bardzo żałuję, że w czasie swojego maratonu byłem paręset kilometrów dalej, a nie z Tobą pod bieszczadzką nirwaną. Zaczynam już planować urlop na przyszłą wiosnę, może wreszcie uda się nam spotkać i spojrzeć w niebo.

 

PS. Drobna uwaga: ja łowiłem eMki refraktorem 100mm, bo Miyauchi 100mm jest w naprawie.

 

Wielka szkoda. Warunki niesamowicie sprzyjały, żeby nie powiedzieć, że były absolutnie najlepsze, na jakie trafiłem w swoim życiu. Do tej pory nie wiedziałem, że to jest możliwe, by było jednocześnie ciepło jak wiosną, sucho i do tego klarownie jak w najbardziej siarczyste mrozy. Gdybyś tam był, miałbyś pewnie swojego Herschela 400 i znacznie mniejsze problemy z końcówką maratonu.

 

Wzmiankę o sprzęcie poprawiłem.

(...) czy w tym całym chaosie zwróciłeś może uwagę na samą M20 koniczynkę? Chodzi mi czy może zauważyłeś jej dwuczęściową naturę?
 

Masz dobre niebo i świetny wzrok - powinno Ci się udać z NGC 2574.

Odnośnie Koniczynki - o ile dobrze pamiętam, obserwowałem ją przez wyłącznie przez 10x50 i - jak pisałem - nie dopatrzyłem się żadnego przecięcia jej blasku. Na swoje usprawiedliwienie mam tylko to, że ani trochę nie przesadziłem pisząc o miękkich nogach i oszołomieniu. Prawdopodobnie był czas na to, żeby wycelować duże Fuji i poszukać tego Barnarda 85, powinienem był też poszukać więcej detalu w Lagunie.

Sęk w tym, że w przypadku sporej części obiektów, choć widywanych wcześniej spod ciemnego nieba (Zatom, Bory Tucholskie), mogę równie dobrze mówić, że widziałem je po raz pierwszy.

Co do Messiera 24 - objawienie jest o tyle mocne, że w naprawdę dobrych warunkach widziałem go dosłownie kilka razy (a i tak nie były to warunki tak dobre jak w Stężnicy) - ech, takie uroki życia na Dalekiej Północy...

 

Obiecuję następnym razem podejść bardziej rzeczowo, wezmę też coś na uspokojenie. ;)

 

Swoją drogą, moje nieudane podejście do M81 gołym okiem na pewno nie było kwestią warunków, a wzroku. Jestem przekonany, że Ty czy Piotrek Guzik wyciągnęlibyście znacznie więcej niż ja. Odnośnie wyższości wzroku Pawła się nie wypowiem, bo obserwujemy przez zbyt różne sprzęty, ale większe doświadczenie Pawła, jak i parę lat na karku mniej robi pewnie różnicę.

 

Co tu dużo gadać - w tych warunkach każdy musiałby widzieć więcej - to naprawdę była noc cudów :)

[Jacek E.]

Chlerka - myślałem, że relacja Marka będzie dodatkiem do porannej rytualnej kawki...... Kawa okazała się marnym dodatkiem 8)

[dargeo]

Rewelacja

[Janko]

Marka od dawna znam, lubię i cenię. Jednak dopiero podczas tego wyjazdu przekonałem się, że jest Supermanem. Nie wierzycie? A jednak. Wszystko, co napisał, to prawda, z wyjątkiem Pana Nosorożca. Chociaż, kto to wie, może rzeczywiście mu się przyśnił?

Z Supermanami nigdy nie wiadomo.

:D :D :D

[lukost]

Świetne.

Co do Węża (B72) mam podobne odczucia - nawet w lornecie 28x110 za cholerę nie mogłem wyłapać charakterystycznego, tak dobrze znanego ze zdjęć kształtu, natomiast obecność w tym miejscu pociemnienia była oczywista.

[pguzik]

Panasmaras,

 

Fantastyczna relacja. Chyba lepiej przyglądnę się w przyszłości ciemnym mgławicom.

 

Masz dobre niebo i świetny wzrok - powinno Ci się udać z NGC 2574.
 

Obiekt o którym tu sporo piszecie, to oczywiście IC 2574. Co prawda NGC 2574 to też galaktyka, tyle że w Hydrze.

 

Swoją drogą, moje nieudane podejście do M81 gołym okiem na pewno nie było kwestią warunków, a wzroku. Jestem przekonany, że Ty czy Piotrek Guzik wyciągnęlibyście znacznie więcej niż ja.

Widziałem M 81 gołym okiem ze 3 czy 4 razy, ale po ponad 40 godzinach bez snu też bym jej pewnie nie widziałbym nawet w Bieszczadach ;).

[Panasmaras]

Panasmaras,

Fantastyczna relacja. Chyba lepiej przyglądnę się w przyszłości ciemnym mgławicom.

Dziękuję :)

A same ciemnotki są przepiękne, naprawdę polecam - ja już zdążyłem wsiąknąć w temat na dobre :)

 

Obiekt o którym tu sporo piszecie, to oczywiście IC 2574. Co prawda NGC 2574 to też galaktyka, tyle że w Hydrze.

Ależ babol... :o

Mea maxima culpa!

[Grzesiek]

No to "pozamiatałeś"... Zazdroszczę wiedzy, umiejętności, nieba, sprzętu, woli, towarzyszy, wrażeń, cierpliwości. 

Pominąłem coś z mojej listy zazdrości? Dopiszę jak mi się przypomni  ;)

 

Gratulacje! :)

[dziki1]

Napiszę tylko jedno: Chciałbym stać koło Ciebie jak szalałeś w Bieszczadach. Pełen szacun.

[Janko]

      ...Próbuję budzić Janka (nie pojedzie na przełęcz)...

 

Ciągle mam kociokwik z tego powodu. Teraz tłumaczę sobie, że źle Marka zrozumiałem z tą przełęczą i wyobraziłem sobie jazdę na przełęcz za Roztokami Górnymi (i dojście po śniegu). Jednak prawda jest zapewne inna - po ponad 44 godzinach bez zmrużenia oka (wstałem we wtorek o 5.40) zwyczajnie padłem -_-

Nawet Pan Nosorożec mi się nie śnił, była tylko czarna dziura.

[Acidtea]

Marek, tą relację rozbiłeś bank. Zazdroszczę Ci tej wiedzy ;) Zresztą Marcinowi też ;)

Czy używasz dyktafonu w trakcie obserwacji? ;)

Masz talent do pisania. Może zmienisz profesję...

[polaris]

Masz talent do pisania. Może zmienisz profesję...

Z ilustratora na powieściopisarza ;)

[Lukasz83]

Marek,

 

Ale Ty się wcale nie obudziłeś :)

To była tylko piękna senna wizualizacja Twoich marzeń ;) Coś jak sen we śnie w Incepcji.

 

PS:

Świetna relacja, gratuluję :) Żałuję, że nie przyjechałem dzień wcześniej.

[Panasmaras]

Z ilustratora na powieściopisarza ;)

Cieszę się, że nie napisałeś "Z ilustratora na bajarza" ;)

Ale Ty się wcale nie obudziłeś :)

To była tylko piękna senna wizualizacja Twoich marzeń ;)

Zaraz się do tego na spokojnie ustosunkuję, tylko odbiorę telefon od Pana Nosorożca ;)

Ciągle mam kociokwik z tego powodu. Teraz tłumaczę sobie, że źle Marka zrozumiałem z tą przełęczą i wyobraziłem sobie jazdę na przełęcz za Roztokami Górnymi (i dojście po śniegu).

Tutaj małe słowo wyjaśnienia - w dzień przyjazdu, jakby było mi mało tych marnych 880 km, pojechaliśmy do Roztok Górnych na rekonesans. Chodziła mi bowiem po głowie eskapada na Przełęcz nad Roztokami, skąd jest wygodny dostęp do najbardziej południowych szerokości możliwych do obskoczenia w Polsce. Ciśnienie na pogranicze Wężownika i Skorpiona miałem na tyle duże, żeby zrobić nocą taki dość wariacki kurs. Ostatecznie śniegi na ostatnich kilkudziesięciu metrach zniechęciły mnie do tego pomysłu, a potem zauważyłem dogodne miejsce dosłownie kilkaset metrów od ośrodka, na przełączce, którą przecina droga z Baligrodu do Polańczyka.

Tak więc nieobecność Janka wzięła się z tego nieporozumienia - i raczej zmęczenie nie musiało odgrywać tutaj kluczowej roli.

Mea maxima culpa! :(

[Gość Paweł Trybus]

Marek, mógłbyś zrobić jakiś zrzut ekranu dajmy na to z Google Maps i pokazać palcem, gdzie jest ta Przełęcz nad Roztokami? Bom ciekawy  :)

[Damian P.]

 

Odnośnie Koniczynki - o ile dobrze pamiętam, obserwowałem ją przez wyłącznie przez 10x50 i - jak pisałem - nie dopatrzyłem się żadnego przecięcia jej blasku. Na swoje usprawiedliwienie mam tylko to, że ani trochę nie przesadziłem pisząc o miękkich nogach i oszołomieniu.

 

Obiecuję następnym razem podejść bardziej rzeczowo, wezmę też coś na uspokojenie. ;)

 

Co do  oszołomienia to nawet nie wątpię i podziwiam, że i tak tyle było opanowania wobec okoliczności :) Pytałem z ciekawości, a nóż się coś rzuciło w oczy przy okazji. Pamiętam jak w tamtym roku widziałem koniczynę minimum raz, jako dwie przylegające do siebie plamki - jedna nad drugą. Ta powyżej była znacznie słabsza jak pamiętam. Oczywiście M21 była jeszcze wyżej i dalej, rozbita na minimum kilka składników zerkaniem i chyba też parę na wprost w 15/70. A podejść bardziej rzeczowo? Ja bym chyba całkiem zgłupiał takiej nocy i na dodatek z takim sprzętem ;)

No przecież.. IC 2574. A ja jeszcze powielam literówkę :D

[Panasmaras]

Pawle, proszę bardzo:

 

[Janko]

...Tak więc nieobecność Janka wzięła się z tego nieporozumienia - i raczej zmęczenie nie musiało odgrywać tutaj kluczowej roli.

Mea maxima culpa! :(

Nie tłumacz się, nie tłumacz! Specjalnie mnie wykończyłeś i zmyliłeś, bo inaczej, w tej mojej pełnej świeżości na pewno bym zobaczył 120 M-ek, albo i więcej. Może nawet gołym okiem :D

[Panasmaras]

Może nawet gołym okiem :D

Jednym?

Janko, nie poznaję Ciebie... :D

[polaris]

Przyznam, że jakbym jechał 600 km w góry pod czarne niebo i w perspektywie miałbym jedną pogodną noc, zaraz po przyjeździe, to żaden Pan Nosorożec ani żadna czarna dziura nie daliby rady na zatrzymanie mnie w pokoju przy możlwości wypadu w dzicz z Panem Ilustratorem. A nawet bez. Gnałbym co sił.

[Gość Paweł Trybus]

To chyba polanka, z której obserwowałeś. A ja grzecznie prosiłem o pokazanie "Przełęczy nad Roztokami", o której wspomniałeś kilka postów wyżej  ::)

[Panasmaras]

A widzisz, jak się te przełęcze mylą?

Jedna podobna do drugiej :D

 

Żółta kropa, na granicy ze Słowacją.

[Janko]

Przyznam, że jakbym jechał 600 km w góry pod czarne niebo i w perspektywie miałbym jedną pogodną noc, zaraz po przyjeździe, to żaden Pan Nosorożec ani żadna czarna dziura nie daliby rady na zatrzymanie mnie w pokoju przy możlwości wypadu w dzicz z Panem Ilustratorem. A nawet bez. Gnałbym co sił.

Żeby to wszystko było takie proste i oczywiste! W rzeczywistości, wieczorem w środę pogoda była na tyle kiepska, że po ciężkim dniu (a dokładniej dwóch, wraz z przedzieląjącą je nocą) rozpoczęliśmy konsumpcję zabranych kalorii w postaci zarówno stałej jak i płynnej. Patrolowałem tylko podwóreczko przy naszej chatce, łapiąc coraz mniejsze plamki nieba miedzy chmurami. W dodatku podnosiła się mgła. Marek udał się na spotkanie z Panem Nosorożcem, przykazując solennie budzenie o 21.30. Jeszcze gdy go budziłem zanosiło się na całkowitą klęskę obserwacyjną. Jednak ostatni rejs sprawdzający stan nieboskłonu pokazał niespodziewaną poprawę. A dalej to już wiecie :D

[Gość Paweł Trybus]

Hmmm, na zdjęciu satelitarnym żółta kropa wygląda na porośniętą lasem... A może to po prostu połonina, przypominająca las w ujęciu "z góry"?

Jak tam jest w rzeczywistości? Jest gdzie zostawić auto? Aha, da się tam w ogóle wjechać popularną osobówką, czy potrzeba 4x4?

Heh, chłop spod Jasła nigdy się w Bieszczady nie wybrał i teraz głupio pyta...

 

EDIT: Sprawdziłem raz jeszcze na Google Earth, rzeczywiście jest tam jakaś polanka. I mówisz Marku, że południe ładnie odsłonięte?

[Panasmaras]

W kierunku południowo-wschodnim i południowym, prezentuje się mniej więcej tak:

Południowy zachód dość szybko jest ograniczany przez grzbiet pnący się od przełęczy w górę, ale pod kątem samego horyzontu południowego, powinno być wyśmienicie.

grzbiety po słowackiej stronie są dość oddalone i mało wybitne, a generalnie największą zaletą miejscówki jest (prawdopodobnie) brak jakichkolwiek łun. No, prawie - podobno można zobaczyć łunę od Koszyc (oddalone o jakieś 150 km).

[jutomi]

Hmmm, na zdjęciu satelitarnym żółta kropa wygląda na porośniętą lasem... A może to po prostu połonina, przypominająca las w ujęciu "z góry"?

Jak tam jest w rzeczywistości? Sprawdziłem raz jeszcze na Google Earth, rzeczywiście jest tam jakaś polanka. I mówisz Marku, że południe ładnie odsłonięte?

Tak wyglądała ta przełęcz (widok na południowy-wschód) w październiku 2007:

Sam widok na południe i południowy zachód był już zasłonięty przez porośnięte lasem wzgórze po prawej stronie przełęczy.

Myślę, że przez te kilka lat niewiele się zmieniło. Wzniesienia na południu przesłaniają kilka ostatnich stopni nad horyzontem, ale i tak jest o niebo lepiej niż w samych Roztokach, gdzie szczyty okalające kotlinę zasłaniają dookoła 10-15stopni nad horyzontem. To mnie zawsze bolało w tej miejscówce i dlatego wolałem solowe wypady do Górnej Wetlinki, pod Chatką Puchatka gdzie horyzont wygląda tak: http://astropolis.pl/topic/20147-obserwacje-w-bieszczadach/page-2 wątki #24 i #25.

Oczywiście ideałem byłby nocleg z pełnym wyposażeniem w Chatce Puchatka z widokiem ze dwa stopnie poniżej horyzontu, który teoretycznie powinien umożliwić podziwianie Żądła Skorpiona i innych takich tam w okolicach -42stopnia...

 

Ps. Widzę, że Marek ubiegł mnie o dwie minuty. Zupełnie nie wiem dlaczego wtedy bałem się przekroczyć granicę, podejść jeszcze 20 metrów i cyknąć identyczną fotkę.  8)

[ewa]

O MATULU! Panasmaras, jeśli kiedykolwiek wątpiłam w to, że można słowami przekazać emocje związane z obserwowaniem nieba to już teraz wiem, że się strasznie myliłam. Podziwiam nie tylko Twoją wiedzę i umiejętności, ale także obłędną astroelokwencję. Dzięki, relacja zapiera dech w piersiach.