Obiekt tygodnia 20.04.2025 HCG 56

[lukost]

Naszło mnie wczoraj na wizual. Nagle i niespodziewanie. Nie pamiętam kiedy ostatnio przewietrzyłem Taurusa, ale dość dawno. Wystarczająco dawno, by pokryła go warstwa piwnicznego kurzu. Torba z okularami leżała schowana głęboko w szafie, kolimator, hmm, gdzie on do cholery jest? Dobrze, że w ogóle pamiętałem o jego istnieniu. 😉
Warunki dopisały, a ciepły kwietniowy wieczór to całkiem dobry czas na astro. Na miejscówkę dotarłem przed 23. Jowisz chylił się już ku zachodowi, Mars też nurkował, a od wschodu na scenę nieśmiało wkraczały letnie konstelacje. Łyk rześkiego powietrza i zaczynamy. Złożenie teleskopu zajęło kilka minut - mimo długiej przerwy dłonie pamiętały wielokroć kiedyś wykonywane czynności, kolimacja również poszła nieomal z automatu. Justowanie szukacza na Regulusie, a skoro już tam byłem to wypadało sprawdzić przejrzystość, zerkając na czteroskładnikowego Hicksona 44. W ESie 14 mm najsłabszy element grupki wyskoczył niemal od strzału. Gęba sama się uśmiecha, jest dobrze. To może Leo I? Oki, próbujemy, ale sto stopni pola widzenia to zbyt wiele, bo blask Regulusa skutecznie zabija subtelną poświatę galaktyki. Szybka podmiana szkła na sporo "węższego" plossla Meade 14 mm, alfa Leo - out, no i mam dziada - po chwili skupienia wyskakuje słaba, owalna plama światła. A może by tak jeszcze M 83 w Hydrze? Czemu nie, starhopping pamiętam,  więc odbijam ostro na południe. Górna klatka teleskopu wisi nisko nad gruntem, kucam, paczam - jest, jasne jądro wtopione w sporych rozmiarów mglistą otoczkę. Teraz uśmiecham się naprawdę szeroko.
Dobra, czas na danie główne. Hicksona 56 kiedyś tam widziałem, lecz bardziej na zasadzie odhaczenia celu. Wielka Niedźwiedzica wisi sobie akurat w zenicie, więc celowanie jest kapkę niekomfortowe, ale zainwestowałem kiedyś w szukacz kątowy. Z biegiem lat mój kręgosłup coraz bardziej docenia to rozwiązanie. 😉 Nawigując od gwiazdy Merak mijam Messiera 108, Sowę (ależ ona fajna, widać oczy nawet bez OIII), by zakończyć wędrówkę na NGC 3718, nazywanej czasem Kluczem Wiolinowym. Od razu powiem, że choć owal galaktyki wydał mi się lekko niejednorodny, to tak dobrze znanego ze zdjęć pasma pyłu nie dostrzegłem - to jednak nie jest obiekt pokroju Centaurusa A. 😉 Obok widoczna nieco mniejsza, lecz wciąż  oczywista NGC 3729 i... zaraz, zaraz, ale że jak - tak od razu, bez walki? W okularze 14 mm (pow. nieco ponad 100x, źrenica 3,5 mm) HCG 56 objawił się jako dość słabe, ale oczywiste pasmo - światło odległych galaktyk zlewało się w jednorodną szramę. Dopiero zwiększenie powiększenia do 200x (w wyciągu Pentax XL 7 mm) pozwoliło wyłuskać odrębne pojaśnienia, przy czym zdecydowanie wyróżniał się składnik b. Momentami zdawało mi się, że zerkaniem majaczy składnik a (ale z naciskiem na "zdawało" - stuprocentowej pewności brak). Jasność poszczególnych galaktyczek oscyluje w okolicy 15 magnitudo, a ich rozmiary kątowe to sporo poniżej minuty łuku, ale że są w tzw. kupie łatwiej je dostrzec - myślę, że i 12 cali spokojnie wystarczy. 

Zapomniałbym - nasz cel jest odległy o ponad 400 mln lat świetlnych, podczas gdy NGC 3718 to w zasadzie sąsiadka - dzieli nas od niej raptem 50 mln lś. Niezły rozstrzał. 

PS Przy planowaniu obserwacji (tego i innych Hicksonów) warto sięgnąć do opracowania autorstwa R. Vogela

http://www.reinervogel.net/pdf/Hickson.pdf

Drugie PS A co napisał sam Paul Hickson? Otóż:
„Grupa 56 składa się z pięciu galaktyk, z których trzy wydają się być w kontrakcji i oddziaływać. Dwie z tych trzech galaktyk (B i D) są źródłami radiowymi. Wykryto również emisję podczerwieni z tego oddziałującego układu”.

Sesja obserwacyjna, choć krótka, sprawiła mi całkiem sporo frajdy. Kto wie, może trzeba by tak częściej???

A, jeszcze jedno - ktoś spróbuje i da znać jak poszło?

[Damian P.]

Wchodzę na forum i oczy przecieram, czy dobrze widzę 😃 No, spróbuję na pewno, w zasadzie ponownie, bo próbowałem już kiedyś, dokładnie prawie 10 lat temu. Poniżej moja notka z 12".

"Hickson 56 potwierdzony jako bardzo słaby obiekt. Wydawał się rozciągły i możliwe, że "podwójny", ale bardzo ciężko było stwierdzić, które to składniki. Na czele raczej na pewno musiała być UGC 6527 (PGC 35620)."

W notatce wspominam też, że jeśli dostrzegłem coś jeszcze, to prawdopodobnie UGC 5627 B (PGC 35618), ale teraz wydaje się to nieaktualną zgadywanką, tym bardziej chętnie tam wrócę. Przyjrzę się również NGC 3718, gdyż pasma nie udało mi się wówczas złowić.

[Erik68]

HCG 56(wtedy znałem jako Arp322) ,pierwszy raz obserwowałem 12.02.2002 r( NELM 6.9-7.0mag) telep 235mm f/4.9. 164x(Pentax XL 7mm)+filtr No8-j.żółty .Składniki b,c,d ,wyglądały jak jeden obiekt, w którym co jakiś czas ,coś się wyróżniało(2/3 sładniki?)trudno to było stwierdzić,być może pokazał się składnik d? .Drugi raz w marcu 2020 przez 14" ,przy okazji szkicu NGC 3718, tylko zerknąłem na podłużną kreskę trzech składników,nie poświęcając mu więcej czasu.

Edytowane 21 Kwietnia przez Erik68

[MichalKaczan]

No i pięknie, czasami człowiek musi , inaczej się udusi 😉

Takie zapiski poczyniłem podczas obserwacji 16" , bardziej jednak koncentrując się na Ngc 3718. Zmotywowałeś mnie ,żeby wrócić tam z 22".

Piękny kadr w ES24mm: podłużna NGC 3718, okręgła NGC 3729 i cienkie pasemko Hicksona 56. Koncentruję się na 3718. Delite 11mm i barlow 1.8x (300x) obraz ostry, seeing dopisuje. Próbuję doszukać się ramion, ale poza podłużnym kształtem galaktyki nie udaje mi się ich dostrzec. Pasmo pyłu jest bardzo trudne i widoczne przy 300x tylko w okolicy jądra galaktyki. Nie pomyślałem o jakiejś większej źrenicy, a przecież w walizce leżały orciaki 18mm i 25mm. Samo jądro ma trójkątny kształt i tam właśnie widziałem dwa ciemniejsze, krótkie pasemka rozchodzące się w przeciwne strony. 

[lukost]

W dniu 20.04.2025 o 20:28, Damian P. napisał:

Wchodzę na forum i oczy przecieram, czy dobrze widzę 😃 

Się zastanawiałem jak zatytułować ten wątek- relacji z obserwacji prawie nikt już nie czyta, ale na OT może będą jacyś chętni. ;) Niemniej to był raczej jednorazowy wybryk, nie planuję powrotu na jasną stronę mocy. 

[Janko]

8 godzin temu, lukost napisał:

Się zastanawiałem jak zatytułować ten wątek- relacji z obserwacji prawie nikt już nie czyta, ale na OT może będą jacyś chętni. 😉 Niemniej to był raczej jednorazowy wybryk, nie planuję powrotu na jasną stronę mocy. 

Że nie piszą, to mie znaczy, że nie czytają! Cudze szczęście też potrafi uszczęśliwiać człowieka (chyba, że człowiek jest zawistny 😈).

[MichalKaczan]

Newtona 22" nie udało mi się zabrać w Bieszczady ,ale na szczęście do bagażnika wszedł podwójny refraktor 6". Niebo bajka, obserwowałem wiele obiektów, zwłaszcza galaktyk, które w takim sprzęcie pokazały inny, niezwykły wymiar w szerokim polu widzenia. Miedzy innymi była też N3718 i okolice. Nie sądziłem, że coś się da zaobserwować w takiej aperturze, a tu miła niespodzianka - w powiększeniu 40x (pole widzenia 2,2 stopnia)  od razu widać rozciągniętą N3718 i okrągłą N3729. Widzenie dwuoczne robi robotę i wszystko jest dużo większe i o większym kontraście niż wskazywałoby powiększenie. Jednak po Hicksonie nie ma ślaadu. Podbiłem powiększenie do 50x (to wszystko co miałem) i po kilku minutach wyskoczyło blade, ulotne pojaśnienie w miejscu HCG. W tym powiększeniu o jakimkolwiek rozdziale składników nie było oczywiście mowy. Zdecydowanie przydała by się jakaś parka okularów ze żrenicą 1.5-1.7mm.

[Erik68]

A ja trochę poteoretyzuję.Trzy główne składniki HCG 56 tworzą pojedynczą "kreskę" o j.pow 22.4MPAS( sumaryczna jasność 23+24+23.9 SB poszczególnych trzech składników wg.LEDA) i rozmiarach kątowych 2'x1'. Wysoka jas.pow. wystarcza żeby powiększyć obiekt do pozornego rozmiaru 2x powyżej rozdzielczości skotopowej oka(25'-30') żeby była wykryta (czyli , mniejsza oś do 1* wielkości pozornej) Dlaczego 2x?:apertura nie za duża.I tak mamy 1'x60=1*. Jak widać min pow. to ok 50x-60x...zgadza się....

 

PS.To oczywiście dla bieszczadzkiego nieba,słabsze potrzebuje odpowiednio większych połerów.

Edytowane 28 Kwietnia przez Erik68