Skocz do zawartości

Zabawmy się ze zmiennymi - Delta Cep


Rekomendowane odpowiedzi

Mamy połowę lipca, wakacje, urlopy, w miarę ciepłe i ciemne już noce, najlepszy czas na przyjemne obcowanie z rozgwieżdżonym niebem. W związku z tym chciałbym zaproponować czytelnikom naszego forum małą zabawę z gwiazdami zmiennymi, a właściwie na początek z jedną gwiazdą zmienną. Mam nadzieję, że pod koniec wakacji będę mógł Wam udowodnić, że obserwacje gwiazd zmiennych są bardzo przyjemne, a uzyskany na końcu wynik da sporą satysfakcję uczestnikom zabawy.

Ale na czym ma polegać ta zabawa? Otóż chodzi o oceny jasności popularnej cefeidy Delta Cephei. Gwiazda ta jest prototypem klasy gwiazd zmiennych nazywanych cefeidami, pulsuje z okresem 5,3664 dnia, czyli w takich odstępach czasu następują jej maksima jasności. Delta Cep jest gwiazdą okołobiegunową, można obserwować ją przez cały rok, jednakże najlepiej robić to właśnie w porze letniej, gdy jest wysoko nad horyzontem. W dodatku nie potrzeba do tego żadnych instrumentów (!), wystarczy gołe oko, gwiazda zmienia bowiem swoją jasność w zakresie od około 3,5 do około 4,4 magnitudo.

I teraz moja propozycja: jeśli nawet sporadycznie spoglądasz w rozgwieżdżone niebo, albo przy okazji wykonywania swoich innych ulubionych obserwacji (testowania nowego teleskopu, oglądania DS, fotografowania, szkicowania, zliczania meteorów) zerknij na gwiazdozbiór Cefeusza, odnajdź Deltę Cep i spróbuj ocenić jej jasność, zanotuj wynik i czas obserwacji i napisz do mnie e-maila lub na PW na tym forum.

A oto kilka wskazówek jak najprościej dokonać oceny:

1) Poczytaj o ocenie jasności gwiazd i poćwicz tę ocenę na ekranie monitora: http://www.sswdob.republika.pl/metodyka.htm

2) odszukaj gwiazdę Delta Cep na niebie (zgodnie z załączonymi do postu mapkami),

3) również przy pomocy zamieszczonych w tym poscie mapek znajdź dla niej odpowiednie gwiazdy porównania (jedną słabszą od zmiennej, a drugą nieco jaśniejszą),

4) dokonaj oceny jasności (najlepiej metodą Argelandera),

5) zapisz obserwację oraz czas UT jej wykonania,

6) jeśli potrafisz wyliczyć jasność zmiennej, zrób to i wyślij wynik do mnie (czas UT oraz oszacowaną jasność gwiazdy), jeśli nie chcesz podjąć się obliczenia jasności to wyślij mi sam zapis obserwacji (czas UT oraz zapis która gwiazda i o ile stopni Argelandera była słabsza/ jaśniejsza od zmiennej) [email protected]

7) czekaj na kolejną pogodną noc i dokonaj kolejnej obserwacji  :)

Pamiętaj: wartościowa jest nawet pojedyncza obserwacja! Dlatego nawet jeśli wykonasz jedną, prześlij ją do mnie, stanie się częścią naszej wspólnej pracy!

Na koniec dodam, że w związku ze zbliżającą się 10-tą rocznicą zaistnienia w Internecie strony Astronomica.pl (początkowo pod nazwą ?Moja astronomia?), która przypada na 14 sierpnia, dla najaktywniejszych uczestników tej wakacyjnej zabawy ze zmiennymi przewiduję drobne upominki w postaci? kosmicznej materii  :)

Podsumowanie zabawy nastąpi na przełomie sierpnia i września.

Serdecznie zapraszam do zabawy, w przypadku pytań i wątpliwości służę pomocą, proszę pisać w tym wątku lub na PW

Pozdrawiam

KK

post-61-137699808075_thumb.jpg

post-61-137699808084_thumb.jpg

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość MaciekM

A ja mam pytanko. Czy w przypadku zmiennych (podobnie jak w przypadku komet) należy dobierać odpowiednio gwiazdy o podobnej klasie widmowej? Czy kolor gwiazdki jest mało znaczący?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dziękuję za zainteresowanie. Liczę, że spłynie kilka obserwacji.  :)

Maćku, nie ma lekko, kolor gwiazd ma jak najbardziej znaczenie w ocenie jasności zmiennych.  Są np. bardzo czerwone gwiazdy,  jak chociażby tzw. ?karmazynowa gwiazda?  R Lep (b-v = 5.74) (ale i wiele innych), które stwarzają spore problemy w doborze odpowiednich gwiazd porównania. Do gry wchodzi w tym momencie tzw. ?błąd barwy?, o którym można poczytać tutaj:

http://sswdob.republika.pl/artykuly/rcnotaart1.htm#barwa

Generalnie jest zasada, że przy wyborze gwiazd porównania powinno się kierować kryterium: [(b-v)gz - (b-v)gpor]<1

Dla niektórych gwiazd zmiennych nie ma jednak gwiazd porównania spełniających to kryterium. Dlatego dla ograniczenia wpływu błędu barwy na wynik oceny zaleca się używanie znanej Ci metody "out of focus", która jest nieco ?sztuczna? dla natury ocen gwiazd zmiennych, ale trochę zmniejsza ten błąd, a polega ona na rozogniskowaniu obrazu gwiazd w trakcie obserwacji (podobnie jak w przypadku ocen komet). Tak rozogniskowane gwiazdy (zmienna i porównania) na skutek zmniejszenia jasności powierzchniowych postrzegane są przez oko ludzkie jako rozmyte obiekty bez barwy. Należy jednak pamiętać, że do naszego oka nadal dociera promieniowanie o różnym rozkładzie widmowym dla gwiazdy zmiennej i gwiazd porównania, jednak tak jak wspomniałem jest to tylko forma zastępcza, dla ułatwienia oceny i nie eliminuje całkowicie błędu barwy, aczkolwiek go ogranicza.

Mam nadzieję, że odpowiedziałem wyczerpująco na Twoje pytanie. Z Delta Cep nie ma jednak takiego problemu, jest to łatwa i przyjemna gwiazdka do obserwacji w ciepłe letnie wieczory, dlatego jeszcze raz zachęcam serdecznie wszystkich do uczestnictwa w tej zabawie. Jak tylko zaczną spływać oceny to umieszczę link do aktualizowanego na bieżąco wykresu, będziecie mogli na bieżąco go obserwować  :)

Pozdrawiam

KK

PS. Na upominki dla najaktywniejszych uczestników zabawy przeznaczam 2 meteoryty i 1 tektyt, warto więc chyba wziąść udział :)

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość MaciekM

Dzięki Krzysztof za odpowiedź.  ;)`Fajnie, że zachęcasz i motywujesz ludzi do takich obserwacji. ;)

Wczoraj poćwiczyłem na monitorze metodę NBA. Prościzna.  ;D Zobaczymy jak to w realu wyjdzie. Człowiek nie może się tylko do komet ograniczać przecież. :D

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wczoraj poćwiczyłem na monitorze metodę NBA. Prościzna.  ;D Zobaczymy jak to w realu wyjdzie. Człowiek nie może się tylko do komet ograniczać przecież. :D

Dokładnie, komety masz raz na jakiś czas, gwiazdy zmienne są dostępne każdej pogodnej nocy :) No i naprawdę są to przyjemne obserwacje, o ile sama technika oceny zostanie prawidłowo opanowana. A jak sam zauważyłeś nie jest wcale taka trudna.

Jak wiesz, ja też zaczynałem od komet, ale brakowało mi zajęcia w międzyczasie, stąd zainteresowanie zmiennymi, które potem przeważyły. Ja wcale nie zamierzam na siłę nikogo nawracac na zmienne, ale może ktoś w ten sposób odnajdzie swoją drogę w astronomii :)

KK

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość MaciekM

Kometami interesuje się już jakiś czas. Swoją wiedzę na ich temat cały czas staram się zgłębiać, a im dalej w to brnę tym bardziej uświadamiam sobie, że jeszcze wiele o tych ciałach nie wiem. jednak jest to tak wciągające i uzależniające jak narkotyk. Jednak za razem powoduje to, swojego rodzaju "lęk" przed uczeniem się czegoś od nowa, w tym przypadku chodzi o zdobywanie wiedzy na temat gwiazd zmiennych. jednak jak przełamie pierwsze lody dalej powinno iść jak po maśle. Gwiazdy zmienne jak i komety to nie tylko same obserwacje. A ja lubię wiedzieć co tak na prawdę obserwuję i po co. ;)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość wanderer

O! jaki ciekawy temat!, kilka lat wstecz próbowałem szacować jasności zmiennej właśnie Delty Cefeusza (była rekomendowana do nauki obserwacji zmiennych w poradnikach) oraz Algola, oczywiście były to takie bardzo bardzo amatorskie obserwacje gołym okiem a czasami chyba wspierane lornetką, mam chyba nawet gdzieś zapiski obserwacji Algol'a z tamtych czasów w każdym razie muszę spróbować od nowa zaznajomić się ze zmiennymi na szczęście mam ten komfort, że będę mógł liczyć na Twoją wiedzę oraz pomoc Krzysztofie?  :D

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Postaram się dołączyć do akcji i wciagnąć innych także. Bardzo dobra inicjatywa. Gratuluję.

Zrobiłem na tę okazję własną mapkę i przy tej okazji zwróciłem uwagę, że w załączonej w pierwszym poście mapka z jasnościami gwiazd porównannia zawiera inną jasność gwiazdy dzeta Cep. Na tej mapce ma ona jasność 3,35, a w katalogach ma ona 3,6 mag, czyli rożnica jasności wynosi 0,25 mag, co jak na gwiazdę porównania do oceny jasności to jest zbyt duża rozbieżność. Można mieć przez to złą wartość oceny pomimo dobrze przeprowadzonego porównania jasności.

post-39-13769980817_thumb.gif

AstroJaWil, ED80, MIKRON TN 630/122

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dostałem priva na sąsiednim forum od Janusza Wilanda:

Jestem w pracy i nie mam tu hasła do forum Ignisdei, dlatego odpiszę Ci tutaj.

W najważniejszym źródle dla obserwatorów gwiazd zmiennych AAVSO podana jest jasność 3,6. W katalogu SAO jest także 3,6 mag.

Proszę wrzuć tam tę odpowiedź w moim imieniu.

Pozdrawiam

Janusz

No i teraz pytanie, jak to jest z tą Zeta Cephei, bo różnica spora a gwiazda bardzo ważna do porównań  :o

  • Like 1

sygna.jpg.34b28ab2c3163f0993f91c21ee542ccd.jpg

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Maćku nie wiem dlaczego nie mam jeszcze na skrzynce wyniku Twojej obserwacji  :P

Janusz, stare mapy AAVSO (sprzed kilku lat) faktycznie podawały jasnośc zeta Cep jako 3,6 mag, ale już wtedy SSW wskazywał na błąd w tej wartości, dlatego my w "polskiej grupie" używaliśmy wartości 3,4 mag (odszukałem nawet swoją starą mapę by to sprawdzić). Natomiast nowe mapy AAVSO podają już 3,4 mag, oto dowód (wygenerowana na szybko):

http://www.aavso.org/tmp3/d4175.png

Ponadto katalog Tycho, na którym (poza mapami AAVSO) opierają się oceny polskich obserwatorów podaje wartość 3,35 mag. Podobną wartość dla zeta Cep (3,4) wskazał Tomasz Krzyt w swojej książce "Poradnik obserwatora gwiazd zmiennych".

Proponuję więc uznać wartość 3,35 mag za prawidłową.  :)

Pozdrawiam

KK

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

A ja ściągnąłem WCZORAJ, a więc nie starą tylko aktualną mapę AAVSO i było tam 3,6 mag.

Sprawdziłem w GUIDE i jest tam 3,6 mag

W SAO jest 3,6 mag.

Jeśli inne źródla podają 3,35 to jest na to znakomita metoda. Poćwiczmy wszyscy metodę oceny jasności i wyznaczmy w ten sam sposob jasność dzeta Cep.

Ćwiczenie wszystkim sie przyda i rożnicę 0,25 mag powinniśmy swobodnie wyłapac.

Tak więć obserwacyjnie wyznaczmy jasność dzeta Cep i bedzie po problemie różnic w katalogach.

Pozdrawiam

Janusz

AstroJaWil, ED80, MIKRON TN 630/122

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Więc samo AAVSO jest niekonsekwentne, bo jak widać wyżej podałem link z mapką AAVSO, gdzie jasność zeta Cep jest 3,4 mag.

Jak się u mnie rozpogodzi to spróbuję obserwacyjnie wyznaczyć jej jasność, ale mam dziwne przeczucie, że wyjdzie mi bliżej 3,4 bo wprawdzie minęło już kilka lat, ale zapewne nie bez przyczyny robiłem te ołówkowe poprawki na starych mapach  ;)

KK

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość wanderer

A wiec to wskazówka że tego typu obserwacji przeprowadza się zbyt mało by można było ustalić konkretną wielkość magnitudo a poza tym jak widzimy amatorska astronomia ma spore pole do popisu w podważaniu utartych wartości i dogmatycznych katalogów gwiazdowych obecnych w dzisiejszej pop-astronomii. No tylko podkręcacie do obserwacji, ja postaram się coś podziałać w tym kierunku w przyszłym tygodniu.

Pozdrawiam

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wyniki obserwacji proszę Was o przesyłanie w miarę na bieżąco, dzięki temu będę mógł również na bieżąco aktualizować wykresy i prezentować je Wam :)

Oto one:

Dołączona grafika

wykres fazowy:

Dołączona grafika

Wczoraj wykonałem też test porównawczy dla zeta Cep. Oto moje subiektywne wyniki (oceny nie uzbrojonym okiem, metoda Argelandera, jasności gwiazd porównania wg AAVSO):

v3(alfa Lac; 3.7)

v1(eta Cep; 3.4)

v3(iota Cep; 3.7)

(iota Cep; 3.7)1(alfa Lac; 3.7)

Wnioski? W mojej ocenie zeta Cep jest zdecydowanie jaśniejsza od alfa Lac (3.7 mag) oraz iota Cep (3.7 mag), ma podobną jasność do eta Cep (3.4 mag), a nawet czasem wydawała mi się odrobinkę jaśniejsza od niej (ale tylko momentami).

Mam nieodparte wrażenie, że kilka lat temu przerabiałem tę samą wątpliwość:)

Pozdrawiam

KK

Biuletyn PROXIMA 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość MaciekM

Z tą zetą Cep, to niezłe jajca... Proponuję ustalić jakąś najprawdopodobniejszą wartość dla tej gwiazdy, przynajmniej na potrzeby tej akcji, co by nie było rozbieżności w wynikach obserwacji Del Cep.

P.S.

Krzysztof - Cudnie wyglądają te wykresy.  ;D

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość wanderer

taka moja sugestia, proponuję posługiwać się bardziej zrozumiałym językiem co dla przypadkowego interesanta może wydać się bardziej atrakcyjne, zresztą chyba konkurs polega na spopularyzowaniu tej ambitnej dziedziny amatorskiej astronomii a nie tylko działaniu w zamkniętej grupce starych wyjadaczy  ;D

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)