Ethos 6 mm kontra XW 7mm i 5mm

[Windforce]

Nie jestem do końca pewien, czy to jest recenzja, jeśli nawet by nią była, nie będzie ona pełna, a więc wartościowa. To tylko moje subiektywne odczucia na temat Ethosa 6mm, w porównaniu z Pentaxami XW 7 i 5mm, oparte na obserwacjach słabych galaktyk grupy Hickson 92 i Deer Lick group oraz kilku gromad kulistych i podwójnych gwiazd, przy bardzo dobrych warunkach.

 

1. Transmisja i Kontrast

 

Przełączałem się w sekwencji: XW 7mm -> Ethos 6mm -> XW 5mm. Nie zauważyłem, aby następowało jakiekolwiek pogorszenie zasięgu pomiędzy XW a wieloelementowym okularem o ogromnym polu. Mało tego. Tło w naturalny sposób z bardzo ciemnego stawało się prawie całkowicie czarne. Wzrastał kontrast zewnętrznych partii galaktyk eliptycznych, które wraz z obszarami centralnymi ładnie odcinały się od tła. W moim odczuciu miała miejsce najlepsza prezencja ciemnych, pyłowych pasów NGC 7331. Włożenie XW 5mm powodowało z kolei zanik widoczności zewnętrznych partii galaktyk eliptycznych, tło stawało się całkowicie czarne. Zewnętrzne partie galaktyk były dostępne tylko metodą "zerkania". Pasy pyłowe szybko zlewały się z zewnętrznymi partiami NGC 7331 niknąc w mroku. Za ciemno. Wniosek? Transmisja Ethosa nie jest gorsza od transmisji XW.

 

Kontrastem na DS-ach, Ethos 6mm z naturalnych przyczyn wygrywał z XW 7mm w każdej próbie. Tło stawało się zauważalnie ciemniejsze, w moim odczuciu zwiększając odstęp od obserwowanych obiektów. XW 5mm niestety oferował zbyt małą źrenicę wyjściową, by utrzymać wystarczający odstęp informacji świetlnej od tła wszystkich obserwowanych galaktyk, włącznie z jasną i dużą NGC 7331. Zdecydowanie najlepszy widok tej ostatniej w E6. Tylko w tym okularze doliczyłem się 4 składników grupy Deer Lick.

 

2. Pole widzenia

 

Doskonałe, 100-stopniowe pole widzenia nie służy do podziwiania ostrości diafragmy. W zasadzie, takie okulary należy traktować jako okulary bez diafragmy ;) Wystarczy zanurzyć się w obrazie i mając wrażenie przebywania we Wszechświecie, powoli sterować swoim teleskopem, w celu przysuwania jaśniejszych partii obiektów w pobliże środka pola widzenia. Nie rozglądamy się w Ethosie! Ruch teleskopu w naturalny sposób pobudza zewnętrzne rejony siatkówki z mnogością pręcików do wytężonej pracy przy "wyzerkiwaniu" detali. Małe obiekty, takie jak składniki ciasnych grup galaktyk, tak czy siak zerkamy ze środka pola widzenia, bo nie zajmują w nim dużo miejsca. Niestety, polem widzenia Ethos wygrał z XW 7mm (18% szersze TFOV), nie wspominając o XW 5mm (68% szersze TFOV).

 

Widok takich obiektów jak M13 czy M15 w Ethosie 6mm podczas nocy z dobrym seeingiem i niską ekstynkcją przyprawia o zawrót głowy! Nieskończone pole wypełnione igiełkami gwiazd, tonące w granulacji tła, wielkie, jasne, rozbite do samego środka jądro, mnóstwo podwójnych i potrójnych składników, miazga, widok urywa łeb! Tego nie można określić inaczej!

 

3. Kolorystyka i ostrość obrazu DS

 

Noc z wyjątkowym seeingiem, pomimo dość silnego, kontynentalnego wiatru NE (jakiś paradoks?) pozwoliła ocenić ostrość obrazu testowanych okularów. Nic do zarzucenia całej trójce, mówimy o najostrzejszych szkłach do teleskopów jakie istnieją. Na krawędziach pola widzenia Ethosa dominuje koma od lustra F/5. Pole płaskie jak stół we wszystkich trzech okularach. Spektakularny pomarańcz Gwiazdy-granat (? Cep) czy uderzająca Almach w Pegazie to jedne z dowodów. Nie ma różnic w XW 7mm czy Ethosie 6mm. Żadnego fałszowania barw, chromatyzmu, flar czy odblasków. XW 5mm dawał za duże powiększenie aby cieszyć się kolorami gwiazd.

 

4. Ergonomia

 

Pierwsza wtopa Ethosa. Po szczęśliwym używaniu 21mm i 10mm ufnie podszedłem także i do 6mm. Rzeczywistość okazuje się trochę inna. ER, choć podany jest jako 15mm, okazuje się być zauważalnie mniejszy, niż przy Ethosie 10 i 21mm, które są po prostu bardziej komfortowe i tyle. 6mm jest za to mało komfortowy i kropka! Pojawiła się pewna trudność w dostrzeżeniu krawędzi pola widzenia. Mimo że okular omiata wielkie połacie nieba przy dużym powiększeniu i specjalnie nie rozglądałem się za brzegami pola, takie zachowanie okularu zaczęło mi po kilkunastu minutach przeszkadzać. W domu, po obserwacjach, sprawdzałem soczewkę oczną, która pozostawała nietknięta, jednak podczas obserwacji tym Ethosem wciąż miałem wrażenie, że szoruję po soczewce rzęsami (mam je niestety b. długie). Ethos 6mm był również pierwszym z 5 okularów, który tej nocy zaparował i odmówił tym samym dalszej współpracy. Używanie XW jest przy Ethosie 6mm po prostu bajeczne! Można siedzieć w nich godzinami. Po przyjrzeniu się sprawie na koniec obserwacji, już w domu zauważyłem, że soczewka oczna w dłuższych Ethosach jest zauważalnie bardziej wklęsła niż w 6mm. Być może to jest przyczyną trudności z niewygodnym ER i problemami z widocznością krawędzi pola widzenia.

 

5. Podsumowanie

 

Okular Ethos 6mm jest koszmarnie drogi i nawet masakrowanie obserwatora obrazami gromad kulistych i detalami rozległych mgławic, takich jak wnętrze M42 (aż się boję, jak to będzie wyglądało na zimę!) nie usprawiedliwia tej ceny. Dostajemy okular niezwykle sprawny optycznie i lekki. Nie rozwodzę się tu nad wagą i wymiarami - jestem użytkownikiem dużego Dobsona, który nie nurkuje również pod kilogramowym okularem. Potężne pole widzenia jest najważniejszą zaletą okularu, a znakomita optyka łamie schematy - wiele elementów, które opierają się dzielnie zarzutom o zjadanie światła. W moim odczuciu okular sięga tak samo, a może i dalej od Pentaxów XW i nie boję się tego przyznać otwarcie. Zaznaczam tylko, że jest to tylko moja subiektywna opinia i bazuję na obserwacji swoim dużym Newtonem. Być może, jest to "sweet spot" źrenicowy, w sam raz na odległe galaktyki i rdzenie gromad kulistych. Możliwe, że ogniskowa 6mm w takim teleskopie jak 374mm F/5 idealnie wpasowuje się w charakter tego typu obiektów? A może są to młodsze o 10 lat powłoki i nowocześniejsze standardy produkcyjne niż były kiedyś, choćby w legendarnej Japonii? Nie wiem, Ale jedno jest pewne po tej obserwacji: Rozczarowanie ergonomią, która choć też dobra, to nie taka, jakiej się spodziewałem. Na usta ciśnie się teraz słowo: DELOS. Tak, myślę, że wersja 6mm jest okularem docelowym, który, wg opinii innych, zaawansowanych obserwatorów takich jak Alvin Huey "sięga dalej", a do tego kosztuje mniej i jest wygodniejszy. Kiedyś miałem okazję zerknąć przez Delosa 6mm, lecz działo się to za wyjściem z domu do ogrodu, w mieście, z GSO 10". Okular odrzuciłem, jako trudny w opanowaniu pozycji źrenicy oka, ale wtedy jeszcze boksowałem się z ES-ami i chyba nie doceniałem jego możliwości. Już nie mogę się doczekać, gdy Delos 6mm znów wpadnie w moje łapki!

[lukost]

No właśnie, ER i odporność na parowanie - w naszych warunkach klimatycznych to podstawa. Za to właśnie cenię Pentaxy XW, Delosy i Naglery serii T4 i dlatego pozbyłem się stustopniowego ES-a 14 mm (choć optycznie był świetny i bywa określany jako prawie Ethos - przy czym to "prawie" nie robi tu wielkiej różnicy). Jesienne, wilgotne noce za pasem...  

[polaris]

(...) takich jak wnętrze M42 (aż się boję, jak to w nim będzie wyglądało na zimę!) nie usprawiedliwia tej ceny.

Na zimę będziesz miał chmury, więc tym bardziej nie jest to argument za Ethosem.

[lukost]

Taa, to kwintesencja poczucia humoru (?) pana Redaktora... :)

[Gość]

Warto jednak odnotować, że Pentaxy XW też mają kupę szkła, taki XW 7mm to osiem elementów w sześciu grupach, czyli aż 12 granic powietrzno szklanych. To też konstrukcja starsza od Ethosa o prawie 10 lat, więc Pentax prawie dwadzieścia lat temu stworzył coś naprawdę niesamowitego.

[polaris]

Zgadzam się i za całokształt nie zamieniłbym XW na nic innego.

[bartolini]

Kwestia ergonomii wychodzi zwłaszcza przy porównaniach ortoskopów, czy krótkich plossli TV w DSach.

Te okulary mają niezły stosunek możliwości do ceny, ale mały LER doskwiera.