Kilka wątpliwości związanych z wyborem okularu dla refraktora 120/600

[Ranf]

Cześć wszystkim,

 

tytułem wstępu - posiadam refraktor SkyWatcher 120/600 z fabrycznymi (KITowymi?) okularami, czyli szału nie ma. Jeden z nich (okularów), to 'coś' 10mm (zero jakichkolwiek informacji na obudowie), drugi to (chyba) szerokokątne 25mm 'coś'. W pierwszej kolejności chciałbym dokupić okular dający jak największe przybliżenie i poobserwować planety. Przeczytałem trochę artykułów/postów, coś tam mi one rozjaśniły, chciałbym się jednak o parę spraw dopytać:

 

1. Przede wszystkim, na jakie maksymalne, realne przybliżenie mogę liczyć?

[Z uproszczonego wzoru wynika, że => 2 * 120 = 240x w bardzo dobrych warunkach. Niestety, trochę brakuje mi doświadczenia, żeby stwierdzić jakie to są te dobre warunki. Mówimy o sytuacji typu 'występują raz na rok', czy bardziej 'byle daleko od miasta + sprzyjająca pogoda'? Jak to wygląda w przypadku zwykłego wyjazdu za miasto? Ponadto, z tego co wyczytałem, typ montażu również jest ważny. W moim przypadku jest to AZ3. Dobrze/nie dobrze/'paaaanie, wyrzuć i kup minimum XXXXX' ?]

 

2. Jak bardzo przejmować się źrenicą wyjściową?

[Dla okularu 5mm przybliżenie wyniesie 120x, źrenica wyjściowa 1mm.

Dla okularu 2.5mm będzie to odpowiednio 240x i 0.5mm.

Mam problem z interpretacja tych wartości, tzn. rozumiem co znaczą w teorii, ale nie wiem, jak przekładają się na praktykę i wygodę obserwacji. Mój obecny okular to przybliżenie 60 i źrenica 2mm. W czym bedą przejawiać się różnice?]

 

3. Jak duży wpływ na jakość obrazu ma jakość nasadki kątowej?

[Rozumiem, że widzę tyle, ile pozwala mi najsłabsze ogniwo w całym torze optycznym, ale być może pewne elementy wpływają mniej, inne bardziej? Nakładka fabryczna + lepszy okular będzie dawała znośny obraz, czy takie zestawienie nie ma sensu i warto od razu kupić jakąś lepszą? (znaczy się warto to na pewno, ale wiecie o co mi chodzi :))

 

4. Pewnie częste pytanie - barlow i mniej okularów, czy więcej, ale bez niego?

[Zakładam, że i barlow i okulary dobrej jakości. Nie chodzi mi o to co tańsze, bardziej o aspekt praktyczny i czysto wizualny. Przykładowo, jak bardzo odczuję różnicę między barlow x2 + 5mm, a samym 2.5mm (zakładamy dobrą jakość)?]

 

Szukając okularów skupiałem się już na lantanowych, wychodząc z założenia, że cena nie jest aż tak wielkim problemem (oczywiście bez przesady, 2k za okular to już zbyt dużo:)), a uniknę kupowania przejściowych szkieł, które będę chciał wymienić po pół roku. Ma to sens w przypadku mojego refraktora? Czy nie odczuję żadnej różnicy w stosunku do np. Plossli (pomińmy ER), tylko wydam więcej pieniędzy? Stąd też pojawiło się pytanie o tę nasadkę kątową, wymieniać od razu na lepszą, czy może to chwilę poczekać?

 

Mnóstwo pytań i trochę tekstu, mam nadzieję, że jest to w miarę czytelnie napisane :)

 

 

pozdrawiam serdecznie!

PS. Jestem bardzo mocno początkujący, wybaczcie wszelkie ewentualne herezje powyżej :)

[lukost]

W pierwszej kolejności chciałbym dokupić okular dający jak największe przybliżenie i poobserwować planety. 

Hmm, to trochę tak, jakbyś kupił sportowe coupe i postanowił je uterenowić.  ;)  Ten refraktor to fajny sprzęcik, ale do jaśniejszych deesów i szerokich pól. Obrazy planet z jego wykorzystaniem są, hmm... - delikatnie mówiąc takie sobie (aberracja chromatyczna mocno daje się we znaki). Na Twoim miejscu kupiłbym sobie na początek jakiś fajny, szerokokątny okular (ES czy Maxvision lub coś w tej okolicy jakościowej) i cieszył się późnoletnią Drogą Mleczną, ciemnymi mgławicami w Łabędziu, Veilem, emkami numer 31 i 33, mgławicą Ślimak itd.  

[Jacek E.]

Hmm, to trochę tak, jakbyś kupił sportowe coupe i postanowił je uterenowić.  ;)  Ten refraktor to fajny sprzęcik, ale do jaśniejszych deesów i szerokich pól. Obrazy planet z jego wykorzystaniem są, hmm... - delikatnie mówiąc takie sobie (aberracja chromatyczna mocno daje się we znaki).

Miałem go niemal 3 lata - Kolega lukost napisał to bardzo delikatnie :(

Z obiektów US gdy założysz filtr polaryzacyjny o zmiennej transmisji światła Munio będzie sie ładnie prezentował, choć abberacja będzie dalej dawała sie we znaki.

Miałem tego farta, że przy okazji posiadania innego achromatu 150/1200 miałem filtr Semi Apo, który bardzo skutecznie ja likwidował ale dalej rewelacji nie było.

No i nie stosuj żadnych soczewek Barlowa i krótkich okularków dających jak mawia młodzież power.. to nic nie da - wyjdzie Ci na planetkach ciemny tunelowy obraz bez możliwości skontrastowania, takie ciemne mydełko.

Natomiast szerokie pola, ciemne i jasne DSO, których masz wiele pokażą się b. ładnie :)

[MrOD]

Ad.1

Poczytaj o powiększeniu rozdzielczym

Montaż oceń sam czy tobie odpowiada po dłuższym czasie użytkowania - najlepsza metoda

Dobre warunki = ciemne niebo bez ksztyny zaświetlenia + dobra pogoda + stabilna atmosfera + dobra przejrzystość powietrza

Ad.2

Źrenica wyjściowa to sprawa podstawowa, im ciemniejszy obiekt starasz się obserwować tym większą źrenicę wyjściową potrzebujesz. Ja dobieram sobie okulary właśnie pod kątem źrenicy a nie powiększenia które tak naprawdę pomijam bo nie jest znaczące dla mnie do czasu przekroczenia powiększenia rozdzielczego. Im większa źrenica tym jaśniej obiekt będziesz widział. 1mm źrenica do planet się nadaje (jasne DS też zobaczysz), najciemniejsze DS zobaczysz przy źrenicy ponad 5mm (oczywiście tylko te które są w zasięgu twojej tubki)

Ad.3

Dokładnie tak jak rozumujesz z tymi ogniwami. Kątówkę łatwo sprawdzić, najpierw obserwujesz z kątówką a potem bez czyli na tzw "wprost" jak typową lunetą.

Ad.4

Zdań jest wiele ale ze swojego doświadczenia powiem ci że warto go mieć przy światłosilnym teleskopie do których zalicza się twoja tubka. Barlow zmienia kąt stożka światła i co za tym idzie mniej doskonałe okulary nagle potrafią zabłysnąć wyśmienitym obrazem. Warunek - barlow wysokiej jakości inaczej gra jest zupełnie nie warta świeczki. Alternatywą są same okulary ale niestety radzące sobie z takim stożkiem światła są bardzo drogie. Piszesz że 2k to dużo więc proponuje tobie barlow + plossl lub erfle (GSO np)

Zanim podejmiesz decyzję zbierz jak najwięcej doświadczenia obserwacyjnego, często jest tak że to nie w sprzęcie jest problem ;)

Ten teleskop nie jest przeznaczony do planet i dużych powiększeń.

Tyle z własnego doświadczenia mogę powiedzieć. Bardziej doświadczeni koledzy napewno będą też mieli coś ciekawego do powiedzenia.

[Ranf]

Dzięki wszystkim za wyjaśnienia! Trochę mi rozjaśniliście moją sytuację :)

Idę się dalej edukować, bo daleka droga przede mną.

 

pozdrawiam serdecznie!

[Piotr K.]

A ja dodam od siebie, że do Księżyca i planet używam z tym refraktorem następujących okularów:

TS Planetary HR 2,5 mm - w zasadzie tylko do testów optyki

TS Planetary HR 4 mm - na Księżycu całkiem nieźle daje radę, Saturn też dobry, choć jest lekkie rozmydlenie obrazu i ciężko ustawić porządnie ostrość - ale to może też być wina warunków w jakich zwykle obserwowałem Saturna (zapylone miejskie niebo, na dodatek nad rozgrzanymi dachami domów)

TS Planetary HR 6 mm - bardzo dobre obrazy Księżyca i Saturna, ostre i kontrastowe (przynajmniej wg mnie :) )

Celestron X-Cel LX 7 mm - bardzo fajny okularek, Księżyc mieści się cały w kadrze, obraz ostry i kontrastowy.

A jak jadę w teren sam (więc nie zabieram ze sobą majątku w okularach :) ), to biorę zwykłego Plössla 6 mm - fakt, ma mały ER, ale obraz jest znakomity, ostry i kontrastowy.

Co do aberracji wszelakich - rzecz jasna im większe powiększenie, tym gorsza jakość obrazu, ale... po założeniu dekla z otwartą środkową dziurą na Księżycu i Saturnie aberracji chromatycznej nie widzę w ogóle, Księżyc jest naprawdę super. Zrobiłem też sobie dwie dodatkowe przesłony z tektury, z otworami o średnicy 10 cm i 8 cm - ta pierwsza szczególnej poprawy nie daje, ta druga już poprawia obraz i redukuje aberrkę, ale do Księżyca obraz i tak jest z nią zbyt jasny, więc tak czy siak najczęściej używam oryginalnego dekla z otwartym środkowym otworem.

Co do filtra polaryzacyjnego, to mam taki najtańszy 1,25" z TPL, i nie jestem szczególnie zachwycony jakością obrazu. Póki ściemnienie nie jest zbyt duże (tak powiedzmy od 0% do jakichś 30-40%) obraz Księżyca jest spoko, ale jak zaczynam ściemniać bardziej, to obraz robi się taki trochę rozmyty, i to co bez filtra jest ultra-ostre, to z filtrem niby jest ostre, ale w sumie to nie do końca wiadomo, czy jest ostre czy nie. Czyli jest rozmyte :) Nie wiem czy jest to wina niskiej jakości filtra, czy może to rozmydlenie jest naturalną konsekwencją wycięcia części światła...?

PS: Aha, z planet piszę tylko o Saturnie, bo innych nie miałem jeszcze okazji pooglądać - zanim kupiłem refraktor i ww. okulary to skończyła się wieczorna widoczność Wenus i Jowisza :)

[Ranf]

W zasadzie mam jeszcze parę pytań odnośnie teorii.

Maksymalne sensowne powiększenie = 2 * średnica, czyli dla 120mm będzie to 240x

przybliżenie rozdzielcze = średnica / 2.3, czyli dla 120mm będzie to 52x [wzór znalazłem na 'sąsiednim' forum]

Liczby powyżej oczywiście są nieco umowne, ale bardziej chodzi o różnicę w rządzie wielkości.

 

1. Jeśli dobrze rozumiem, obie powyższe wartości można w bardzo prostych słowach przedstawić jako 'powyżej tego powiększenia nie uzyskujemy już poprawy jakości'. Jednak są one znacząco różne. Czego nie rozumiem?

[pierwsza moja myśl, pierwsza z wartości wynika z ograniczeń sprzętowych, druga z ograniczeń ludzkiego oka, ale nie wiem, czy to nie jest jakaś herezja]

 

2. Zacytuję: "Aby komfortowo widzieć rozdzielone detale stosujemy zwykle powiększenie około 2x większe od rozdzielczego". W powyższym przykładzie to nadal będzie 'tylko' 104x w porównaniu do 240x - różnica nadal znacząca. Do tego nie bardzo wiem, skąd się to 2x wzięło. Mógłby ktoś naświetlić mi ten problem? :)

[MrOD]

2xD to wartość umowna i szczerze mówiąc nie wiem kto i po co to wymyślił i propaguje. Powiększenie rozdzielcze to już rzeczywiste ograniczenie optyczne.

Jako przykład weźmy telewizor który jak wiadomo ma ograniczoną rozdzielczość. Im bardziej przybliżasz oczy do ekranu tym więcej szczegółów widzisz z tym że przy pewnej odległości zaczniesz już widzieć wyraźnie kwadratowe poszczególne pixele - w przypadku optyki teleskopu są to plamki dyfrakcyjne, są okrągłe i rozmazane dlatego koledzy mówią że przy przekroczeniu powiększenia rozdzielczego detale w obrazie nie wzrastają a obraz jest "mydlany/rozmazany". Kwestią indywidualną jest komfort obserwacji przy przekraczaniu powiększenia rozdzielczego w określonych teleskopach, umownie jest to 2x ale nie raz usłyszysz lub przeczytasz że ktoś stosuje większe krotności - kwestia estetyki i komfortu jest bardzo indywidualna.

Popróbuj sam i oceń co tobie odpowiada w tym teleskopie na księżycu na przykład.

[Ranf]

Rozumiem, dzięki!

[lukost]

@ Piotr K. - Saturn nie jest właściwym obiektem do obnażenia poziomu aberracji chromatycznej krótkiego achro - spróbuj na Jowiszu.  ;)

[adam Ty51]

też mam achromat SW 120/600 i dokupiłem do niego trzy okulary;   WO 20mm SWAN,   TMB 5mm,   Vixen Lantanowy 2,5mm i jeszcze tani BARLOW za 75zl

wszystkie okulary dawają zadawalające obrazy, może TMB jakby troche słabszy.

SWAN 20 do księżyca w pełni, a TMB 5 do 1 i 3 kwadry. Vixen daje pow. 240x to tylko przy bardzo stabilnej atmoswerze ale pare razy była okazja.

teraz chyba bym kupił jakiś okular 5 mm ale z większym polem.

mieszkam w mieście wiec z DS tylko M42

saturn dobry obraz bez abberacji, a na jowiszu nie wdać nic tylko biała plama

[Robert41]

Mam achromat 150/750 więc aberracja chromatyczna nie jest mi obca ;)

Jak dla mnie na Księżyc czy Jowisza najlepszym rozwiązaniem jest filtr zielony, kolorek co prawda nienaturalny ale obrazy bardzo ostre i kontrastowe, filtr Semi APO Baadera niezbyt wiele daje w tym przypadku. Na Jowiszu poza pasami widoczna jest bez problemu WCP jak i cienie księżyców galileuszowych na tarczy planety

[g.b.]

Może nie będzie to odpowiednik obiektywu ale z czystą premedytacją kupiłem sobie refraktor 80/400 i założyłem 2" kątówke dialektyka(miała być zwykła ale tak jakoś wyszło). Okulary jakie w nim stosuje to 30mm, 26mm i 16mm wszystkie 70° i to jest to. Masz większa średnicę obiektywu więc obrazy powinny być dużo lepsze. Jak już wspomniano jest to sprzęt przez który pięknieje widać wszystko po za naszym układem słonecznym. Planety widać. Jednak do tego jak i kłaczków mam 10" lustra.

[Piotr K.]

@ Piotr K. - Saturn nie jest właściwym obiektem do obnażenia poziomu aberracji chromatycznej krótkiego achro - spróbuj na Jowiszu.  ;)

Wiem :) Jak tylko będzie okazja, i Jowisz raczy łaskawie wychynąć zza horyzontu, to nie omieszkam mu się przyjrzeć :)

Ale, ale, przypomniałem sobie, że jeszcze zanim Jowisz i Wenus skończyły widoczność wieczorną, to miałem okazję polukać na Wenus - więc i na Jowisza zapewne też, chociaż prawdopodobnie niewiele było widać z racji małej wysokości nad horyzontem. Ale co do Wenus, to pamiętam, że założyłem filtr polaryzacyjny, ściemniłem obraz na maksa, i jeszcze chyba też dekiel był założony, i pięknie było widać fazę :) (oraz nic innego, bo cała reszta obrazu była po prostu czarna :) )