Skocz do zawartości

Rekomendowane odpowiedzi

Od dawna fascynują mnie wierzenia dawnych ludów dotyczące gwiazd i innych obiektów nocnego nieba. Niestety, bardzo trudno jest zdobyć jakieś informacje na ten temat, choć mogłoby się wydawać, że w Internecie można znaleźć wszystko... Dlatego postanowiłem założyć ten wątek, by podzielić się z Wami dotychczas zdobytą przeze mnie wiedzą i by każdy kto zna inne legendy lub mity dotyczące gwiazd mógł je tutaj przytoczyć.
Ponadto do założenia wątku zachęciły mnie wiosenne i wakacyjne plany - zamierzam zarazić moją dziewczynę astronomiczną pasją, a cóż może się sprawdzić lepiej niż spoglądanie w niebo przez lornetkę na ciemnej leśnej polanie i opowiadanie pradawnych legend, z których wiele ma w sobie nutkę romantyzmu? :) Sądzę że ludzie dotychczas niezainteresowani astronomią chętniej zaczną spoglądać np. na M44, gdy będą świadomi że patrzą nie tylko na zbiorowisko białych punkcików, ale również na bramę, przez którą dusze miały zstępować na Ziemię by przyjąć ludzkie ciało ;)

    Najwięcej informacji jakie posiadam na ten temat pochodzi z niewielkiej książki Josipa Kleczka "Nasze Gwiazdozbiory", wydanej w Polsce w 1982 roku. Poniżej zamieszczam link do strony w całości poświęconej tej właśnie pozycji, można tam znaleźć praktycznie treść całej książeczki, opracowaną w bardzo przejrzysty sposób:

http://gwiazdozbiory.eulersoft.com.pl/

Pozostałe informacje pochodzą z poniższego źródła:

http://www.wiw.pl/astronomia/a-gwiazdy-mezopotamii.asp

Oraz z Wikipedi...

    Pozwolę sobie pominąć mity greckie, gdyż są one znane większości astroamatorów, a są tak długie, że zapewne niewielu osobom chciałoby się je czytać ;) Niemniej zainteresowanych odsyłam do Naszych Gwiazdozbiorów i Wikipedii.

1. WIELKA NIEDŹWIEDZICA:
- To jeden z najdawniej nazwanych gwiazdozbiorów, wiele dawnych kultur znało go jako "niedźwiedzia" co najmniej 15000 lat temu, gdy Azja była jeszcze złączona z Ameryką.
- Wielki Wóz w niekturych kulturach nazywany jest "Wielką Chochlą" lub "Wielkim Rondlem".

2. RYŚ:
- Gwiazdozbiór został wprowadzony przez polskiego astronoma Jana Heweliusza, który z trudem doliczył się w nim 12 bardzo słabych gwiazd. Mówił, że kto może zobaczyć wszystkie 12, musi mieć oczy jak ryś. Stąd właśnie pochodzi nazwa gwiazdozbioru.

3. RAK:
- Chaldejczycy nazywali ten gwiazdozbiór "Bramą Ludzi". Tędy podobno dusze zstępują na Ziemię, by przyjąć ludzkie ciało.
- Sumerowie widzieli w nim Żółwia.
- Indianie z Jukatanu wierzyli, że gdy Słońce znajduje się w tym gwiazdozbiorze, przyjmuje postać ognistego ptaka i zstępuje na Ziemię, by przyjąć ofiary złożone na ołtarzu.

4. PANNA:
- Dla mieszkańców Bliskiego Wschodu gwiazdozbiór przedstawiał boginię Isztar, córę niebios i królową gwiazd. W Egipcie zaś widziano w nim Izydę.

5. PSY GOŃCZE:
- Najjaśniejsza gwiazda, Cor Caroli, oznacza po łacinie "Serce Karola". Ponoć na angielskim dworze twierdzono, że gwiazda ta nadzwyczaj jasno świeciła podczas przyjazdu króla Karola II do Londynu. Królewski astronom Edmund Halley dał jej więc nazwę, która utrzymała się po dziś dzień.

6. ŁABĘDŹ:
- Babilończycy nazywali go Demonem z Otwartymi Ustami.

7. LUTNIA:
- Arabscy astronomowie widzieli w nim Orła lub Sępa, zaś Babilończycy nazywali ten gwiazdozbiór Kozą.

8. ORZEŁ:
- Arabscy astronomowie nazywali tę konstelację "Sępem w locie", zaś Chińczycy widzieli w nim postać Pasterza.

9. SKORPION:
(Przytoczę fragment mitu greckiego, bo jest wyjątkowo ciekawy)
- Słońce w Skorpionie przebywa bardzo krótko. Legendy tłumaczą to tym, że kiedyś słonecznym rydwanem powoził niedoświadczony Faeton. Konie przestraszyły się skorpiona i rydwan zbytnio zbliżył sie do Ziemi. Olbrzymi żar ognistego wozu palił Ziemię i zmieniał ją w pustynię. Aby uchronić ją przed całkowitym zniszczeniem, Zeus strącił błyskawicą Faetona do rzeki Erydan. Do dziś dzień niektórzy mieszkańcy Ziemi są ciemnoskórzy. Są to potomkowie tych, którym niegdyś buchający ze słonecznego wozu żar przypalił skórę.
- Nazwa Antares oznacza "Anti-Ares, zaś Ares jest greckim odpowiednikiem Marsa. Antares bardzo bowiem przypomina swą czerwoną barwą planetę Mars.
- Już 5000 lat temu Sumerowie widzieli w tym miejscu skorpiona.
- Stara Polska nazwa gwiazdozbioru to "Niedźwiadek".

10. STRZELEC:
- Sumerowie widzieli w nim Nergala, dwugłowego boga - bestię zsyłającego zarazę.

11. PEGAZ:
- Nazwa Pegaz pochodzi od Fenicjan, których okręty miały na dziobie skrzydlatego konia z uzdą (Pega-Sus). Tym tłumaczy się nie tylko nazwę, ale i to, że na niebie znajduje się jedynie przednia część konia.

12. RYBY:
- W związku z greckim mitem, kiedyś gwiazdozbiór nosił nazwę "Wenus i Cupido", ale ponieważ wiele ludów Bliskiego Wschodu widziało w tym miejscu nieba ryby, przyjęła się obecna nazwa.

13. ORION:
- Starożytni Mezopotamczycy nazywali ten gwiazdozbiór Uru-Anna, czyli "Światło Nieba". Z tej nazwy powstało później imię Orion.

14. BLIŹNIĘTA:
- W Egipcie Kastor i Pollux utożsamiane były z parą kiełkujących ziaren.
- Fenicjanie widzieli w nich parę kozłów, zaś w Mezopotamii doszukiwano się w nich pary nagich chłopców.

15. MAŁY PIES:
- Egipcjanie widzieli w nim Anubisa, boga z głową szakala, natomiast Arabowie i Rzymianie dopatrywali się w nim Szczenięcia.
- Według innej arabskiej legendy Wielki i Mały Pies to dwie siostry.

16. PERSEUSZ:
- Gwiazda Algol wyobraża głowę Meduzy. Nazwa jest skrótem arabskiego Ras al Ghul, co oznacza "Demoniczna Głowa". Algol był jedyną gwiazdą zmienną znaną w starożytności. jest wspomniana nawet w Iliadzie, gdzie Homer opisuje Algola jako ohydnego demona.
- Sumerowie widzieli w tym gwiazdozbiorze Starca, który trzyma w rękach jakiś tajemniczy przedmiot (jego nazwa w zapiskach jest nieczytelna).

17. ZAJĄC:
- Egipcjanie widzieli w nim czółno boga Ozyrysa, którego przedstawiać miał Orion.
- Arabowie w 4 najjaśniejszych gwiazdach Zająca dopatrywali się krzesła Olbrzyma, natomiast koczujące plemiona widziały w nich cztery spragnione wielbłądy przy niebieskiej rzece (Droga Mleczna).

18. WIELKI PIES:
- Wiele starożytnych kultur nadawało Syriuszowi szczególne znaczenie. W Egipcie był czczony jako Izyda, bogini magii i rodziny oraz żona Ozyrysa.

19. WOLARZ:
- Polizejczycy nazywali Arkura, najjaśniejszą gwiazdę Wolarza, H?k?le, "Gwiazdą Radości".

To by było na tyle :) Jeśli znacie jakieś inne legendy lub ciekawostki dotyczące gwiazd i innych obiektów na niebie (inne niż greckie!), zachęcam do podzielenia się nimi w tym wątku. Będę bardzo wdzięczny, sam szukam takich informacji od dość dawna, ale strasznie ciężko je zdobyć.

  • Like 4
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Ciąg dalszy, tym razem obszernie na temat Plejad oraz Drogi Mlecznej. Wszystkie informacje pochodzą z angielskiej Wikipedii, przy opracowywaniu opierałem się głównie na tłumaczu Google, ale wiele też tłumaczyłem na własną rękę, więc mogły wkraść się jakieś błędy.

PLEJADY:

- Tuaregowie, nomadzi z Sahary, nazywają Plejady "shad ihedd", co znaczy "córki nocy".
- W mitologii skandynawskiej Plejady były kurczętami bogini Freyi.
- W litewskich bajkach ludowych , a także łotewskich pieśniach ta konstelacja jest zazwyczaj przedstawiana jako sito, które zostało skradzione przez diabła bogu burzy, lub też przedmiot używany przez boga burzy do wywoływania deszczu.
- Na Ukrainie Plejady są uważane za talizman kobiet, który będzie je ochraniał po wsze czasy.
- Plemię Czirokezów wierzy, że kiedyś żyło siedmiu chłopców, którzy nie byli posłuszni rodzicom i nie wykonywali swoich obowiązków, wciąż się bawiąc. Biegali wokół placu tak długo, aż wreszcie zaczęli wznosić się do nieba. Jednak matka chwyciła jednego z chłopców za nogę i ściągnęła na Ziemię, w którą uderzył tak mocno, że zapadł się pod nią. W miejscu jego upadku wyrosła sosna.
- Według mitu plemienia Czejenów Plejady to siedem szczeniąt, dzieci córki wodza, która została odwiedzona przez psa w ludzkiej postaci, do którego powiedziała: "Gdziekolwiek pójdziesz, tam pójdę i ja".
- Indianie Navaho wierzą, że Plejady były pierwszym gwiazdozbiorem umieszczonym na niebie przez Czarnego Boga.
- Według Chińczyków plejady to głowa białego tygrysa.
- W australijskich legendach Plejady to pierwsza kobieta na świecie, która została zgwałcona przez Kidili, człowieka z Księżyca.
- Legendy mieszkańców południowej Austarlii mówią o siedmiu siostrach Karatgurk, które jako pierwsze na Ziemi okiełznały ogień. Każda z nich trzymała kij z zatkniętym na końcu żywym węglem. Nie chciały jednak podzielić się ogniem z resztą ludzi. Jednak sprytny bohater Crow podstępem wykradł ich sekret i oddał władzę nad ogniem całej ludzkości. Siostry zaś zostały zmiecione na niebo, gdzie ich płonące żagwie świecą do dziś jako gwiazdy Plejad.

DROGA MLECZNA:

- W niektórych uralskich, tureckich i nadbałtyckich językach Droga Mleczna nazywana jest Ptasią Ścieżką, gdyż ludzie z północy widzieli, jak migrujące ptaki podążają w wytyczonym przez nią kierunku. Finowie wierzyli niegdyś, że na południu znajduje się kraina Lintukoto, Ptasi Dom.
- W wielu krajach Azjatyckich nasza galaktyka jest nazywana Srebrną Drogą.
- Japońska nazwa Drogi Mlecznej to Niebiańska Rzeka.
- Skandynawowie nazwali galaktykę Zimową Drogą, jako że jest najlepiej widoczna o tej porze roku.
- Według starożytnej armeńskiej legendy bóg Vahagn ukradł słomę asyryjskiego króla Barshama, i zaniósł ją do Armenii w trakcie mroźnej zimy. Podczas gdy przemierzał niebiosa, część słomy wysypała mu sie z rąk, i tak powstało jasne pasmo na niebie, nazwane przez mieszkańców Armenii "Drogą złodzieja słomy".
- Buszmeni z okolic pustyni Kalahari twierdzą, że dawno temu nie było gwiazd i noc była czarna jak smoła. Dziewczynka, która była samotna i chciała odwiedzić innych ludzi, rzuciła żar z ogniska w niebo i stworzyła Drogę Mleczną.
- W jednej z Azjatyckich opowieści , gwiazdy Altair i Vega były dwojgiem kochanków, którzy mogli spotkać się tylko raz w roku, siódmego dnia siódmego miesiąca, kiedy stada srok i wron tworzyły most na Srebrnej Rzece. Ten dzień obchodzony był jako święto.
- Lud Kaurna z Austalii południowej wierzy, że Droga Mleczna to niebiańska rzeka (Wodliparri), wzdłuż której stoją domy bogów. Ciemne plamy mają oznaczać miejsca zamieszkania groźnej istoty zwanej Yura. Aborygeni nazywają ciemne mgławice Yurakauwe, co oznacza "Potworna woda".
- Jeszcze inni mieszkańcy Australii mówią, że gwiazdy Drogi Mlecznej to tysiące latających lisów, które odprowadzają tancerkę Purupriggie.

  • Like 3
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

23 minuty temu, Avallac'h napisał:

...W litewskich bajkach ludowych , a także łotewskich pieśniach ta konstelacja jest zazwyczaj przedstawiana jako sito, które zostało skradzione przez diabła bogu burzy, lub też przedmiot używany przez boga burzy do wywoływania deszczu...
 

A tę legendę wiesz jaki Stary Litwin opowiadał?

Na północ świeci okrąg gwiaździstego Sita,
Przez które Bóg (jak mówią) przesiał ziarnka żyta,
Kiedy je z nieba zrucał dla Adama ojca,
Wygnanego za grzechy z rozkoszy ogrojca.

  • Like 2

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

2 godziny temu, Janko napisał:

A tę legendę wiesz jaki Stary Litwin opowiadał?

Na północ świeci okrąg gwiaździstego Sita,
Przez które Bóg (jak mówią) przesiał ziarnka żyta,
Kiedy je z nieba zrucał dla Adama ojca,
Wygnanego za grzechy z rozkoszy ogrojca.

Nie mam pojęcia... :)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W poniedziałek dzień targowy gwiezdne słyszy się rozmowy

Biega krzyczy Bellatrix dziś na niebie niezły mix,

Wtóruje jej Betelgeza  co bliźniętom tyłki zmierza,

W górze bydle niczym  taran,  łypie okiem  Aldebaran,

Może by ktoś na rogi wpadł, myśli chyłkiem beta Nath

Ale dzisiaj mamy tygiel szepcze Cursie imć  pan Rygiel

A Alnitak rzecze smutnie: po co gwiezdne swary, głupie!

 i tak zczezniem w mlecznej  zupie... :5640dc6e20115_02Laugh:

 

Sprzętos:   N.Capella 16", Achro 6" , APO 4" , Lorn.16x80, Monty: CGEM, Adveturer mini, oraz  inne graty z wioskowej chaty 😉 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

2 godziny temu, Janko napisał:

A tę legendę wiesz jaki Stary Litwin opowiadał?

Na północ świeci okrąg gwiaździstego Sita,
Przez które Bóg (jak mówią) przesiał ziarnka żyta,
Kiedy je z nieba zrucał dla Adama ojca,
Wygnanego za grzechy z rozkoszy ogrojca.

:msn-wink: Stary - nieznany autorowi wątku - Litwin uduchowił niejaką panią Grażynkę, która mamrotała :
Wprzód więc nim zajdą siedmiorakie gwiazdy,
Ruszymy przydać ku litewskiej sile
Niemców pancernej trzy tysiące jazdy
I pieszych knechtów we dwójnasób tyle.

  • Like 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc później...

Nareszcie księżyc srebrną pochodnię zaniecił,

Wyszedł z boru i niebo i ziemię oświecił.

One teraz, z pomroku odkryte w połowie,

Drzemały obok siebie jako małżonkowie

Szczęśliwi: niebo w czyste objęło ramiona

Ziemi pierś, co księżycem świeci posrebrzona.

 

 

I to wiadomo także u starych Litwinów

(A wiadomość tę pono wzięli od rabinów),

Że ów zodyjakowy S m o k, długi i gruby,

Który gwiaździste wije po niebie przeguby,

Którego mylnie W ę ż e m chrzczą astronomowie,

Jest nie wężem, lecz rybą. Lewiatan się zowie.

Przed czasy mieszkał w morzach, ale po potopie

Zdechł z niedostatku wody; więc na niebios stropie,

Tak dla osobliwości, jako dla pamiątki,

Anieli zawiesili jego martwe szczątki.

Podobnie pleban mirski zawiesił w kościele

Wykopane olbrzymów żebra i piszczele.

 

Takie gwiazd historyje, które z książek zbadał

Albo słyszał z podania, Wojski opowiadał;

 

 

 

  • Like 1

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Mamy wiosnę, był już punkt Barana, nadal jest zodiakowy znak Barana, więc może co nieco o tym upartym zwierzęciu :5640dc6e20115_02Laugh:

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

Odyseusz

Siadł u steru i biegle przez ciemne odmęty

Łódź kierował. Nie przyszła nigdy nań drzemota;

W Plejady, w nie śpiącego wciąż patrzał Boota,

Toż w Niedźwiadka zwanego Wozem; gwiazda ona

Bowiem w miejscu się kręci, patrząc wciąż w Oriona,

A w morzu się, jak inne, nigdy nie zanurzy.

 

Nimfa z nim się żegnając, tę gwiazdę w podróży

Kazała mieć na oku wciąż po lewej stronie.

(Homer, Odyseja, Pieśń V, przełożył Lucjan Siemieński)

  • Like 4

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

Tezeusz wraz z Ariadną do Naksos uchodzi, tam zdradliwie na brzegu samą Ariadnę zostawia. Gdy porzucona skarży się i płacze, Bachus ją w żalu pociesza i za żonę bierze. Diadem zdejmuje jej z czoła i ciska w niebo, by wśród gwiazd jaśniał na wieki. Diadem lekko leci w niebieskie przestworza, a w locie każdy kamień w gwiazdę się zamienia i tak powstał gwiazdozbiór Wieniec Ariadny między Strzelcem klęczącym a trzymającym węża Heraklesem.  

(Owidiusz, Przemiany, przekład Anny Kamieńskiej)

Strzelcem Owidiusz nazwał zapewne obecny gwiazdozbiór Herkulesa, na co wskazuje określenie ?klęczący?. Gwiazdozbiór ten nosił wcześniej grecką nazwę Engonasin, zaś u Ptolemeusza Geniculator, czyli właśnie Klęczący. Herkules, czyli rzymski Herakles, był jak wiadomo świetnym łucznikiem a jedna z jego strzał (Sagitta) do dziś wisi na nieboskłonie. Z kolei Heraklesem poeta mógł nazwać leżącego dalej na południe potężnego Wężownika ?trzymającego węża?. Przecież Herakles, jeszcze jako niemowlę, udusił dwa nasłane nań przez Herę węże.  Poeta mógł też nazwać tak rosłego Wolarza, z wijącą się na kształt węża linią gwiazd ?, ?, ?, ?, 20, ? (Arktur), ?, ? oraz ? Boo w dolnej części gwiazdozbioru. Za tą ostatnią możliwością przemawia usytuowanie Diademu (Korony Północnej) dokładnie między Herkulesem a Wolarzem.

  • Like 2

...Podajmy sobie ręce wraz, bo źle stuleciu z oczu patrzy.

Bułat Okudżawa

Lornetki 9×28, 10x32, 12x56, 15x56, 20x77 (i parę innych w najbliższej rodzinie ).

Katalog Caldwella wg gwiazdozbiorów.pdf Katalog Messiera wg gwiazdozbiorów.pdf

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić obrazków. Dodaj lub załącz obrazki z adresu URL.

  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal * forumastronomiczne.pl * (2010-2023)