SOK PTMA Kampania Obserwacyjna Komety C/2014 Q2 (Lovejoy)

[Mikołaj]

 

Mini-Poradnik Obserwatora komety C/2014 Q2 (Lovejoy)

 

C/2014 Q2 (Lovejoy) to kometa długookresowa odkryta w sierpniu 2014 roku przez australijskiego miłośnika astronomii Terrego Lovejoya. Obecnie jest nieco ciemniejsza od 4 magnitudo, a więc przy dobrych warunkach powinna być widoczna gołym okiem na niebie niezanieczyszczonym sztucznym światłem. Jej położenie na niebie jest bardzo korzystne dla obserwatorów z Polski, dlatego zachęcając Was do jej obserwacji, przygotowałem bardzo krótki poradnik dla obserwatorów wizualnych tego obiektu. Warto dodać, że dzisiaj (tzn. 7 stycznia) kometa znajduje się w najbliższej odległości do Ziemi - ok.0,49 jednostki astronomicznej.

To bardzo wdzięczny i duży kątowo obiekt, dlatego jego obserwacje są możliwe nawet z miasta. Wystarczy jedynie lornetka lub teleskop i nieco chęci.

 

Zachęcam do przeprowadzenia następujących obserwacji:

 

1. Ocena jasności komety

Ocenę jasności komety wykonujemy jedną z wielu metod sprawdzonych przez obserwatorów wizualnych. Jedną z najdokładniejszych i najprostszych jest metoda zwana Metodą Bobrovnikoffa, zawdzięczająca swoją nazwę amerykańskiemu astronomowi Nicholasowi Bobrovnikoffowi. Ta metoda posłuży nam do oceny jasności komety C/2014 Q2. Wykonujemy kolejne kroki:

• odnajdujemy dwie gwiazdy porównania - jedna z nich musi być jaśniejsza od komety, druga zaś ciemniejsza. Jaśniejszą oznaczmy jako A, ciemniejszą jako B,
• zapamiętujemy obraz komety z ogniska naszego sprzętu optycznego i używając tego samego powiększenia ustawiamy teleskop lub lornetkę kolejno na gwiazdę A i gwiazdę B,
• rozogniskowujemy obraz obu gwiazd tak,aby wielkościowo były zbliżone do rozmiarów głowy komety w ognisku naszego sprzętu optycznego,
• zakładamy, że istnieje taka skala, w której jaśniejsza gwiazda A będzie oznaczona liczbą 0, a ciemniejszej gwieździe B przypiszemy liczbę 10,
• porównując ostry obraz komy C/2014 Q2 do odpowiednio rozogniskowanych obrazów gwiazd A i B, jasność komety umieszczamy w skali pomiędzy gwiazdami,
• pozostaje nam tylko obliczyć faktyczną zaobserwowaną przez nas jasność komety. Do tego celu posługujemy się bardzo prostym wzorem:

• wynik podajemy z dokładnością do części dziesiętnych

 

2. Obserwacje wyglądu komy

A. Stopień kondensacji komy

Stopień kondensacji komy mówi nam o rozkładzie jasności na obserwowanej przez nas powierzchni głowy komety. Dla obserwacji wizualnych komet, opisując kondensację otoczki, posługujemy się skalą od 0 do 9, gdzie 0 oznacza, że koma jest jednorodnie rozmyta i jasność rozkłada się na całej jej powierzchni, natomiast kondensację wynoszącą 9 mają komy gwiazdopodobne - z zauważalnie jasnym środkiem i ciemniejszymi obrzeżami. Aby ocenić stopień kondensacji, możemy posiłkować się tą grafiką:

 

B. Rozmiar komy

Najprostszym sposobem wyznaczenia wielkości komy na niebie jest wykonanie jej szkicu na mapce pozycyjnej z naniesioną siatką współrzędnych. Następnie przy użyciu cyrkla mierzymy średnicę naszkicowanej komy i odczytujemy jej wielkość kątową zgodnie z siatką współrzędnych.

 

3. Ocena długości warkocza

Długość warkocza również najprościej wyznaczyć wykonując szkic na mapce pozycyjnej. Podobnie jak w przypadku mierzenia średnicy komy,wystarczy jedynie odczytać wartość z siatki współrzędnych.

 

 

Prawidłowo wykonane obserwacje mają dużą wartość naukową. Dla tak jasnych obiektów jak kometa C/2014 Q2 obserwacje wizualne są szczególnie istotne, ponieważ fotometria czasem nie zdaje tu egzaminu - trudno znaleźć odpowiednie gwiazdy porównania i nie przypalić przy tym klatki. Dlatego tym mocniej zachęcam Was do obserwacji komety Lovejoy i wysyłania raportu z obserwacji do Sekcji Obserwatorów Komet.

Na naszej stronie znajdziecie formularz dedykowany obserwacjom komety C/2014 Q2. W nim wpiszcie wyniki swoich obserwacji. Przeprowadzenie wszystkich opisanych powyżej obserwacji jest ważne, ale akceptujemy również niepełne obserwacje - np. tylko ocenę jasności.

 

Pogodnego nieba !

[Mikołaj]

Przykład

 

 
W ramach ćwiczenia, wykonajmy razem przykładową obserwację komety C/2014 Q2 (Lovejoy).
Załóżmy, że obserwator wyszedł wczoraj o godzinie 20.30 na obserwacje komety wyposażony w teleskop Newtona 150/750 i okular szerokokątny o ogniskowej 30 mm. Do obserwacji przygotował się, drukując sobie szczegółową mapkę pozycyjną komety i dokonując wstępnego wyboru gwiazd porównania. Oto ta mapka:

 

 

Na mapce zaznaczone są pomarańczowymi okręgami gwiazdy porównania A i B, których użył do oceny jasności komety.
 

 

Aby obliczenia były poprawne, musimy znać dokładną jasność gwiazd porównania. Najlepiej sprawdzić ją w zaufanym katalogu gwiazd. Ważne również, aby gwiazdy porównania nie były zmiennymi*. Dla tego przykładu wybraliśmy gwiazdy: Beid (A) o jasności 4,1 mag oraz DZ Eri ( B ) o jasności 5,75 mag. Wyobraźmy sobie oś liczbową, na której jako 0 oznaczona jest gwiazda Beid i jako 10 DZ Eri. Porównując rozogniskowany obraz obu gwiazd z ostrym obrazem komety, dochodzimy do wniosku, że kometa jasnością bardziej przypomina Beida niż DZ Eri. Musimy więc umieścić ją na osi pomiędzy tymi gwiazdami, ale nieco bliżej gwiazdy A. Decydujemy, że jednostką komety będzie liczba 3. Wybór jednostki dla komety wymaga nieco wprawy i ważna jest dokładność tego szacunku.
Kiedy mamy już wszystkie dane, podstawiamy je do wzoru i wynik zaokrąglamy do części dziesiątych.
 
Według naszych obserwacji, C/2014 Q2 (Lovejoy) wczoraj miała jasność ok. 4,6 mag.
 
Jej kondensację oceniliśmy na 3, natomiast zgodnie z podziałką na współrzędnych na mapce pozycyjnej, głowa komety naszkicowana przez nas ma ok. 18 minut średnicy. Nie udało nam się zaobserwować warkocza.
 

 

Tak wyglądałby raport do SOKu z naszych obserwacji:

 

 

* - DZ Eri to akurat gwiazda zmienna o niewielkiej zmianie blasku. Została wybrana tylko na potrzeby tego przykładu.

 

Ćwiczenie:

Żółtym okręgiem na mapce pozycyjnej oznaczyłem inną bliską komecie gwiazdę, która mogłaby posłużyć nam do porównania. Jej jasność to 5,15 mag. Czy oznaczając ją jako gwiazdę B uzyskalibyśmy dokładniejszy wynik?

[Mikołaj]

Kampania Obserwacyjna Komety C/2014 Q2 (Lovejoy) !

 

 

 

Z dniem dzisiejszym Sekcja Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii ogłasza Kampanię Obserwacyjną Komety C/2014 Q2 (Lovejoy), zakładającą zbiór i archiwizację polskich obserwacji wizualnych oraz fotograficznych tej komety.

 

C/2014 Q2 (Lovejoy) to kometa długookresowa odkryta 17 sierpnia 2014 roku przez australijskiego amatora astronomii Terry'ego Lovejoy'a. Wczesne prognozy przewidywały, że będzie obiektem dostępnym dla lornetek, jednak na przestrzeni ostatnich tygodni jej jasność była nawet nieco lepsza od 4 magnitudo, dzięki czemu kometa była widoczna nieuzbrojonym okiem w dobrych warunkach. Jej atrakcyjność dla obserwatorów z północnej półkuli zwiększa fakt, że znajduje się ona wysoko na niebie i jest widoczna przez większą część nocy. Dogodne warunki do jej obserwacji z Polski sprawiają, że dla miłośników komet z naszego kraju jest to jeden z bardziej widowiskowych obiektów tego typu w ciągu ostatnich lat.

 

W ramach kampanii obserwacyjnej w tym wątku będą pojawiać się aktualności i mapki pozycyjne dla obserwatorów wizualnych komety C/2014 Q2 (Lovejoy) oraz prognozy pogody dla miłośników astronomii z Polski.

 

Zebrane wyniki obserwacji ze stycznia i lutego zostaną opublikowane w najbliższym numerze Biuletynu Sekcji Obserwatorów Komet "Komeciarz" oraz będą wysłane do organizacji międzynarodowych zajmujących się obserwacjami komet.

 

Szczegóły również na naszej stronie: TUTAJ

 

Sekcja Obserwatorów Komet PTMA życzy pogodnego nieba !