Znajdź zawartość

Patrząc na nocne niebo zachowujemy się często jak ów naukowiec, próbujący zdobyć coraz szerszą wiedzę na coraz węższy temat. Im słabszy, mniejszy, bardziej ulotny obiekt dojrzymy, tym bardziej się cieszymy. Na pewno jest to radość uzasadniona, jednak czy przy takim podejściu coś nam czasem nie umyka? Moim zdaniem tak, nawet wiele. Pomijamy, lekceważymy lub zapominamy o jasnych, rozległych i pięknych układach barwnych gwiazd. Północno-zachodnie skrzydło Łabędzia zawiera właśnie taki spektakularny, choć rzadko odwiedzany układ, a właściwie dwa. Mapa Łabędzia Omikron i omega Cygni Źródło: https://bestdoubles.wordpress.com/2011/08/13/the-omega-%CF%89-and-the-omicron-%CE%BF-of-cygnus-%CE%BF-1-and-%CE%BF-2-and-%CF%89-1-and-%CF%89-2-sh-755-and-sh-756/ Na tylnym skraju północnego skrzydła Łabędzia, 5-6° powyżej Sadra, znajdziemy wyjątkowej urody trójkę barwnych gwiazd o jasności ok.4-5 mag (tutaj na górnym skraju zdjęcia kol. Robsona). Nie sposób ich nie zauważyć błądząc po gwiazdozbiorze a raz zauważywszy ? nie wracać do nich wielokrotnie. Intensywnie pomarańczowej ?1 Cyg (31 Cyg, 3,73 - 3,89 mag) towarzyszy w odległości tylko 5? niebieskawa 30 Cyg (4,8mag), zaś 1° na północ leży także pomarańczowa ?2 (32 Cyg, ok. 4 mag). Dziwnym zbiegiem okoliczności, przypadkowo sąsiadujące na nieboskłonie ?omikrony? są do siebie bardzo podobne i to nie tylko z wyglądu. Oba są układami podwójnymi ? gwiazdami zaćmieniowymi o małej amplitudzie jasności, typu Algola (? Persei) lub ? Aurigae. W układzie takim większy, lecz chłodniejszy czerwony olbrzym (tutaj w obu przypadkach typu widmowego K4) przysłania co pewien czas, choćby częściowo, gorącą, jaśniejszą i cięższą chociaż mniejszą gwiazdę typu B. Układy te są ważne z naukowego punktu widzenia. Podczas ?zaćmienia?, gdy czerwony olbrzym przesłania gwiazdę typu B, jej światło prześwieca poprzez rozdętą powłokę olbrzyma, pozwalając na dokonanie dokładnych badań spektralnych. W tym samym polu widzenia lornetki, 2° na wschód od ?2 znajdziemy barwną parę gwiazd o jasności ok. 5 mag - ?1 (45 Cyg, niebieska, B2,5 IV) i ?2 (46 Cyg, czerwona, M2 III), otoczoną przez grupę słabszych. Razem tworzą sympatyczny asteryzm na powierzchni ok. 3 stopni kwadratowych, złożony z kilkunastu różnobarwnych gwiazd 5 mag-8 mag. Okolice ? Cyg Źródło: http://www.cieloeterra.it/articoli.cielo/ Szczególnie interesuje astronomów ?2 Cyg, ponieważ ma masę zbliżoną do Słońca. Pozwala to przewidywać losy Słońca za 7,6 miliarda lat - Słońce liczy sobie 4,6 a ?2 Cyg 12,2 miliarda lat. Nadal nie wiadomo, co się tak naprawdę dzieje wewnątrz tej rozdętej, czerwonej gwiazdy. Czy helowy rdzeń kurczy się jeszcze spokojnie, czy też hel uległ zapłonowi i zachodzi tam synteza węgla i tlenu, a może pozostał tylko wciąż jaśniejący, lecz już martwy trzon węglowo-tlenowy? (Jim Kaler: http://stars.astro.illinois.edu/sow/omega2cyg.html) Nie na darmo więc gwiazdy te ściągają nasz wzrok. Mają przecież swoje historie do opowiedzenia. Pomyśl o tym, gdy skierujesz na nie swój sprzęt ? nieważne jaki, byle szerokokątny - i będziesz podziwiać ich rzadką urodę. Potem zaś, jak nakazuje tradycja, daj znać, jak poszło.