Dwie nocki listopadowe

[Gość Paweł Trybus]

Cały październik spędziłem w pracy, nie udało się zaliczyć ani jednej nocki obserwacyjnej. Na szczęście na początku listopada poprawiła się pogoda i mogłem wybrać się na moją stałą miejscówkę niedaleko Kielc.

Sesja 380. 01.11.2011 2120-2240 UT. Niebo czyste do 2230, później momentalnie się zamgliło. Seeing V/V, chyba najlepszy, jak miałem. NELM w zenicie ok. 6.4 mag. Columbus 13" i lornetka 10x50.

Zachęcony czystym niebem nisko nad południowym horyzontem postanowiłem zapolować na NGC 253, "Wielką Galaktykę w Rzeźbiarzu".

Galaktyka jest duża (28'x7') i jasna (7.8 mag SB 13.3 mag). Ku mojemu zdziwieniu, dojrzałem ją całkiem wyraźnie już w lornetce 10x50, jako bladą smużkę. Zważywszy na to, że galaktyka ma deklinację -25 stopni i znajdowała się niecałe 13 stopni nad horyzontem, to całkiem niezły wynik :-) Nie dostrzegłem w lornetce znajdującej się o ponad stopień niżej gromady kulistej NGC 288 (8.1 mag, 14')

Natomiast obydwa obiekty z powodzeniem obserwowałem przez teleskop, w Axiomach 15mm (100x) i 10mm (150x).

NGC 258 miała kształt cygara z wyraźnym pojaśnieniem w centrum (jak to trafnie określił Zbig z forum AM, bardzo podobna do M82). Galaktyka jest naprawdę duża i aż szkoda, że nie wznosi się wyżej na naszym niebie. Dało się także dostrzec kilka gwiazdek wkomponowanych w jej halo.

NGC 288 przy 100x wydawała się luźna, bez wyraźnej koncentracji ku centrum. Przy 150x dostrzegłem kilka pojedynczych gwiazd na obrzeżach.

Obydwa te obiekty obserwowałem już wcześniej, lornetką 20x60 18 stycznia 1998 roku (sesja 76). Zanotowałem wtedy, że NGC 253 to "skośnie ustawiona galaktyka", natomiast NGC 288 była "ledwo widoczna w lornetce". Jak widzicie, warto prowadzić dziennik obserwacyjny - można wrócić do własnych spostrzeżeń sprzed 13 lat :-)

Niebo nad horyzontem było wciąż czyste, więc zapolowałem na kilka galaktyk w Erydanie. Niewiele jest relacji z obserwacji tego gwiazdozbioru, tymczasem w NSOG można znaleźć opisy kilkudziesięciu dość jasnych galaktyk, które tam się znajdują. U mnie Erydan był częściowo przysłonięty budynkiem i zanim zaczęła zbierać się mgła, wyłapałem:

NGC 1187 (10.7 mag, SB 13.5 mag, dekl. -22.8 stopnia). Duża, lekko wydłużona, z jaśniejszym jądrem, pod nią dość dwie jasne gwiazdki.

NGC 1232 (10.0 mag, SB 13.8 mag, dekl. -20.5 stopnia). Przy 100x i 150x duża i okrągła, wyraźne pojaśnienie w środku. Ramiona spiralne niewidoczne, zbyt wiele atmosfery po drodze...

NGC 1300 (10.4 mag, SB 13.3 mag, dekl. -9.5 stopnia). Blady owal przy 100x i 150x, bez pojaśnienia w centrum. Nie dostrzegłem ramion spiralnych ani poprzeczki (choć relacje w NSOG mówią, że widać je przez 12"), prawdopodobnie dlatego, że powoli zaczynało się mglić. Obiekt do powtórki przy lepszych warunkach.

IC 2118 (mgławica refleksyjna "Głowa Wiedźmy"), w pobliżu Rigela. Widoczna momentami jako spore (rozmiarowo) pojaśnienie nieba w N31. Trzeba będzie powtórzyć, gdy Orion wzejdzie wyżej.

Na dalsze poszukiwania w Erydanie nie pozwoliła zbierająca się mgła. Teleskop skierowałem na Jowisza i.. doznałem szoku! Najpiękniejszy Jowisz, jakiego widziałem w swojej 13"! Akurat było krótko po tranzycie WCP i widziałem ją bardzo wyraźnie przy 150x, 214x i 300x. Najlepszy obraz dał Pentax XW7, WCP wyglądała jak jasne "oko" otoczone ciemniejszą obwódką. Widoczne zawirowania i "farfocle" w najszerszym pasie chmur, drobniejsze paski w pobliżu biegunów, ciemniejsze i jaśniejsze obszary na tarczy. Przy 300x widok tarczy planety nie poprawił się, natomiast perfekcyjny seeing pozwolił tak wyostrzyć obraz, że dojrzałem tarczki wszystkich czterech księżyców galileuszowych. Miałem szczęście, księżyce rozłożyły się parami po obu stronach planety i w dość znacznym od niej oddaleniu. Ganimedes wyraźnie odstawał rozmiarem od pozostałych. Rozmiary tarczek (wg CdC): Io - 1.26", Europa - 1.09", Ganimedes - 1.83", Callisto - 1.67".

Na obserwacjach Jowisza skończyłem, mgła stopniowo objęła całe niebo.

Sesja 381 02.11.2011  2100 - 2250 UT. Niebo lekko zamglone, seeing IV/V, NELM 6.0-6.2 mag (w zenicie). Dopóki nie zaszedł Księżyc (ok. 2130 UT), obserwowałem Urana stosując różne powiększenia. Tarcza planety (3.7") najlepiej widoczna przy 214x, jako zielonkawe kółko. Przy 300x widok momentami ostry, ale seeing był nieco gorszy niż poprzedniej nocy. Księżyców Urana oczywiście nie dostrzegłem (CdC pokazuje na tą godzinę Titanię, 14.0 mag i Oberona, 14.2 mag, oba w odległości ok. 16").

Po zachodzie Księżyca zachciało mi się zapolować na coś słabego, mimo nie najlepszego nieba. Wybór padł na NGC 1177, której nie udało mi się dojrzeć podczas niedawnych obserwacji Perseusza. A dziś udało się!

NGC 1177 (14.6 mag, SB 12.5 mag). Widoczna kilka razy zerkaniem jako mały "duszek" pomiędzy NGC 1175 a pobliską gwiazdą 11.6 mag.

 

Zapamiętałem, że kłaczek pojawiał się w odległości ok. 1/3 od gwiazdy. W domu sprawdziłem ze zdjęciem - zgadza się! Obiekt zaliczony. Spośród trzech gwiazdek układających się w łuk na prawo od NGC 1177 dwie jaśniejsze (14.0 i 14.9 mag) widziałem na wprost, najsłabszą (15.5 mag) zerkaniem. Takahashi LE 5mm to naprawdę dobre szkiełko, skoro pokazał takie słabizny przy niebie 6.2 mag.

To były prawdziwe obserwacje Deep Space, zmitrężyłem prawie 20 minut na szukanie jednego kłaka :-) Pozostały czas obserwacji spędziłem z Naglerem 31 w wyciągu, podziwiając jesienno-zimowe M-ki.

[piotrkusiu]

Pawle, gratuluję ustrzelenia Wielkiej Galaktyki w Rzeźbiarzu. W poprzedni nów nie udało mi się do niej podejść z powodu pogody ale jest priorytetowym celem na najbliższe bezksiężycowe noce.

[maropr]

Pawle gratuluję udanej obserwacji tak nisko położonych obiektów  :).

Czy do IC 2118 próbowałeś zastosować jakiś filtr mgławicowy ??

[Gość Paweł Trybus]

Próbowałem jedyny, jaki posiadam, czyli TV OIII. Różnica była praktycznie żadna, dlatego nawet nie wspomniałem o tym w relacji. Ale Orion był jeszcze nisko i nad horyzontem zaczynała się zbierać mgła, dlatego obserwacje tego IC-ka były niewiele warte. Podejdę do niego jeszcze raz, w lepszych warunkach.

[ignisdei]

Pawle, gratuluję ustrzelenia Wielkiej Galaktyki w Rzeźbiarzu. W poprzedni nów nie udało mi się do niej podejść z powodu pogody ale jest priorytetowym celem na najbliższe bezksiężycowe noce.

No ja zaliczyłem ją ponad rok temu 11-08-2010 r., Podkarpacie -czyli maksymalnie na południe  ....wisząca nad horyzontem Srebrna Jednodolarówka, jest duża tylko czemu tak nisko u nas? ;) Gdyby choć 5 stopni wyżej. Na południowym niebie musi być przepiękna!

[piotrkusiu]

Właśnie ustrzeliłem "Wielką Galaktykę w Rzeźbiarzu"  8).

10.5 st. nad horyzontem + Lidletka. Galaktyka widoczna zerkaniem jako spore podłużne pojaśnienie.

Obserwacje teleskopowe muszą poczekać na przyszły rok...