Filtry w astrofotografii i nie tylko

[Krukson]

Witam, tworze ten temat bo sam się na tym nie znam a zebrać wszystko w jedno miejsce i z tego korzystać zawsze jest wygodne.
Chodzi o filtry LRGB, UHC-S ,H-alfa, H-beta O-III itd, itp. Chodzi mi aby forumowi koledzy którzy znają świetnie temat w tym wątku opisali te filtry i wiele wiele innych- co dają, kiedy je stosujemy, zdjęcie bez filtra i z filtrem, może nawet jak czytać wykresy przepuszczalności światła itd aby każdy wiedział czego potrzebuje w danej sytuacji.
Pozdrawiam

[Jacek E.]

Ładnych parę lat temu - nasz forumowy Kolega Piotr na swej stronie zamieścił kompendium wiedzy na temat filtrów do fotografii i obserwacji. Warto tam zaglądnąć

[Krukson]

Dzięki wielkie za link, o to dokładnie mi chodziło ,pozdrawiam!

[wessel]

To ja napiszę trochę o filtrach LRGB do kamer CCD i CMOS , bo jest tego sporo na rynku w różnych cenach. Najlepiej wybierać mając pełną świadomość dlaczego wydajemy takie pieniądze i co za to otrzymujemy.

Jak wygląda charakterystyka filtru?

 

1. Czarna linia oznaczona jako A oznacza transmitancję filtru, czyli jaki procent ( wskazany na skali pionowej - osi Y- wykresu) docierającego do filtru światła o określonej długości ( oś X wykresu) nasz filtr przepuszcza.

2. Czarna linia oznaczona jako B oznacza dolną granicę długości fal przepuszczanych przez filtr.

3. Czarna linia oznaczona jako C oznacza górna granicę długości fal przepuszczanych przez filtr.

Jak możemy określić jakość filtru? Przede wszystkim nie mając odpowiedniego wyposażenia pomiarowego musimy opierać się na danych producentów. I tu jak to w życiu bywa- im bardziej "markowy" filtr ( czytaj drogi) tym podawana przez producenta charakterystyka jest zbliżona do rzeczywistej.

Na co zwracać uwagę?

1. Górna pozioma linia wykresu - ta wzdłuż czarnej linii A- powinna być płaska. Im większe zafalowania tym gorzej. Im bardziej zbliżona jest do prostego odcinka - tym lepiej. Ten odcinek powinien bez przerw łączyć przednią i tylną krawędź wykresu - charakterystyki przenoszenia filtru.

2. Początek i koniec pasma powinien być linią jak najbardziej " stromą" tzn. pionowym odcinkiem linii prostej. Im większe odchylenie od pionu- tym gorzej.

Musimy tez pamiętać, że filtry LRGB pracują w komplecie i jako komplet mają pewne dodatkowe zadania. A oto tylko niektóre z nich:

1. Przenoszenie linii OIII ( 495-505 nm) zdecydowanie poprawia jakość odtwarzania kolorów poprawiając kontrast dla koloru niebieskiego i zielonego. Wykresy B i G powinny zachodzić na siebie, pokrywając tą długość fali - ale zaraz potem maksymalnie tłumić pozostałe długości fal.

2. Powinna być przerwa w transmisji pomiędzy G i R - mniej więcej w okolicach 575 nm -  celu wycięcia linii widma emitowanego przez lampy sodowo-rtęciowe.

Przykład kiepskiej charakterystyki:

 Przykład dobrej charakterystyki:

A teraz trochę o czwartym filtrze z kompletu, czyli filtrze luminancyjnym.

Filtr luminancyjny ma kilka zadań:

1. Poprzez swoje istnienie pozwala na parfokalność kompletu, czyli teoretycznie pozwala na fotografowanie bez ustawiania ostrości na każdym z filtrów z osobna.

2. Ma powłoki wycinające promieniowanie podczerwone ( o długości fali powyżej 700 nm) i ultrafioletowe ( poniżej 400 nm). Tego rodzaju filtra można nie stosować w teleskopach mających plastikowe soczewki, one i tak wycinają oba pasma. Dlatego często stosowane są komplety RGB.

Na przykładzie trzech filtrów Astronomika pokaże jaka jeszcze jest rola filtru L:

Astronomik L1 ma najszerszą charakterystykę i służy do najwyższej klasy perfekcyjnie  skorygowanych pod względem aberracji chromatycznej astrografów.

Astronomik L 2 to filtr luminancyjny do standardowych teleskopów.

Astronomik L3 to filtr do nie najlepiej  skorygowanych chromatycznie teleskopów, pozwalający wydatnie zmniejszyć halo na kolorze niebieskim.

Sama charakterystyka filtrów to nie wszystko. Istotne jest też wytłumienie odbić tworzonych przez filtry poprzez odpowiednie warstwy przeciwodblaskowe a nawet sama konstrukcja mechaniczna filtru i odpowiednie wyczernienie jego krawędzi.

Tu nie ma kompromisu - im lepszy filtr tym lepszy efekt, ale.... cena najtańszego kompletu w sieci to 139 euro, najdroższego to ponad 1600 Euro.

Warto się więc pochylić nad kalkulacją zysków i strat, przechodząc na kamerę mono w astrofotografii. Nie polecam filtrów Astrodona do refraktora Meade 127mm ale tez nie polecam filtrów za 139 Euro do Takahashi.