Krótkie polowanie na gromady otwarte

[piotr.grudniewski]

Korzystając wczorajszego wieczora z kilkunastogodzinnej dziury w chmurach, postanowiłem pojechać w moje ulubione miejsce za miasto. Horyzont jest tam niczym nie przesłonięty, nie licząc kilku drzew odległych o kilka kilometrów. Jedynym minusem jest łuna od miasto sięgająca ze wschodu na wysokość ok 10-15°. Nie licząc tego małego fragmentu nieba ? pozostała część jest wręcz idealna.
Niestety warunki pogodowe nie były zbyt przyjazne. Temperatura około 12-14°C. Silne podmuchy wiatru niby nie przeszkadzały w obserwacjach, nie powodowały destabilizacji obrazu, ale pomimo swetra, czapki i przeciwwiatrowej kurtki z kapturem było niekomfortowo.
Wczorajszy seeing oceniam na bardzo dobry. Gwiazdy w okolicy zenitu, które udało mi się dostrzec gołym okiem, miały jasność niemal 6^mag, natomiast te widziane teleskopem 13^mag ? 13,5^mag. Gdyż na mapie z zasięgiem do 13^mag kilku z tych widzianych w okularze nie było naniesionych na mapę.
Przejdźmy zatem do relacji z obserwacji. Zaplanowałem sobie wyłapanie kilku gromad otwartych, które położone są w pasie Drogi Mlecznej.

Na pierwszy ogień poszła gromada otwarta NGC6802 położona w gwiazdozbiorze Liska. Z jej odnalezieniem nie było problemu, gdyż jest ona położona tuż przy asteryzmie o nazwie Wieszak (Cr399) ? chyba każdy miłośnik astronomii wie gdzie on się znajduje. Gromada ta leży niejako we wschodnim końcu Wieszaka.

Przy powiększeniu 40x gromada widoczna była bardzo słabo jako delikatne pojaśnienie obszaru pomiędzy czterema gwiazdami 9^mag-10^mag. Powiększenie 100x dało już wyraźny obraz gromady, w której można było rozdzielić poszczególne gwiazdy. Zwiększając powiększenie do 200x widać było wyraźnie rozdzieloną gromadę oraz jej kształt rozciągnięty w kierunku S-N.

Kolejnym obiektem, który próbowałem namierzyć to gromada otwarta NGC6839. Internetowe źródła podają, że jest to skupisko kilku gwiazd; grupa kilku gwiazd, które najprawdopodobniej tworzą gromadę otwartą. Do dzieła zatem. Gromadę wydawałoby się łatwo można namierzyć, gdyż znajduje się około 55? na południe od znanej gromady kulistej M71 w gwiazdozbiorze Strzały.

Do gromady podchodziłem z różnymi powiększeniami trzy razy. Pierwszy raz 40x ? nie znalazłem nic, co mogłoby przypominać gromadę otwartą. Powiększenie 80x również efekt ten sam. Kolejny wzrost mocy do 100x ? też bez rezultatu. Za każdym razem w miejscu, gdzie powinna znajdować się gromada dostrzegałem tylko kilka gwiazd o jasności około 13^mag. Nic poza tym. Wygląda na to, że istotnie nie jest to typowa gromada, lecz skupisko kilku gwiazd.

Trzeci obiekt, który poszedł na celownik to gromada otwarta NGC6811 w gwiazdozbiorze Łabędzia. Dosyć łatwo jest ją odnaleźć, gdyż leży niecałe 2° na zachód od widocznej gołym okiem gwiazdy ? Cygni. W powiększeniu 40x wyraźnie widoczna gromada z kilkunastoma jaśniejszymi gwiazdami, pomiędzy którymi zerkaniem przebijały się słabsze. Obserwowałem tą gromadę jeszcze w powiększeniu 80x i 100x, uważam, że 80x to idealne powiększenie dla tej gromady. Mieści się cała w polu widzenia. Gromada ta swoim kształtem przypomina mi motyla, lub zawiązaną kokardkę.

Na koniec postanowiłem jeszcze odnaleźć gromadę kulistą w gwiazdozbiorze Delfina, mianowicie NGC6934. Jest to gromada odległa od Ziemi o 51000 lat świetlnych. Gromadę odnaleźć stosunkowo łatwo. Wędrówkę rozpoczynamy od gwiazdy ? Delphini. Na południe od niej w odległości 4,5° znajdują się dwie gwiazdy o jasnościach 6,5^mag oraz 6,8^mag. Nasza ?kulka? tworzy z gwiazdami trójkąt niemal równoramienny, skierowany wierzchołkiem przy gromadzie ku północy. Sama gromada położona jest natomiast 2? od innej gwiazdy ? nieco słabszej, bo o jasności 9,3^mag. Gromadę z łatwością widać w powiększeniu 40x. Maksymalne powiększenie jakim ją obserwowałem to 100x, powyżej tego niestety wiatr powodował zbyt widoczne drgania, co uniemożliwiło mi sprawdzenie czy uda mi się rozdzielić gromadę na poszczególne gwiazdy, chociażby na jej obrzeżach. Przy następnej okazji trzeba będzie spróbować użyć na niej większej mocy.

 

 

Na tym zakończyłem wczorajsze obserwacje, gdyby nie wzmagający się chłodny wiatr, pewnie spędziłbym tam jeszcze 2-3 godzinki. Ale co się odwlecze, to nie uciecze.

Użyty do obserwacji sprzęt to SW200/1000 na EQ5 z automatycznym prowadzeniem w osi RA.

Cała relacja wraz z grafikami dostępna pod adresem: http://astronomia.ostrowiec.pl

Zapraszam.

[lukost]

Też wczoraj obserwowałem - takie małe pożegnanie z letnim niebem; to była chyba ostatnia w tym roku okazja na wspaniałości Strzelca. Poza tym przez godzinkę tłukłem gromady otwarte (głównie). Hitem wieczoru była dla mnie NGC 6664 - rozległa mgiełka przytulona do pomarańczowej alfy Scuti.

Mimo bardzo dobrych warunków, gdzieś z tyłu głowy cały czas kołatała się myśl: jak fajnie musi być teraz w Bieszczadach...