Skocz do zawartości

Adam Derdzikowski

Użytkownik
  • Liczba zawartości

    311
  • Rejestracja

  • Ostatnia wizyta

  • Wygrane w rankingu

    1

Zawartość dodana przez Adam Derdzikowski

  1. Moje gratulacje! :) Czekamy na więcej :)
  2. Macie rację z Bogdanem, że tam jest mrowie gwiazd i ciężko się będzie w tym odnaleźć. Rybi, to że są to wartości orientacyjne, to mały problem, bo i tak zapewne będą to dokładniejsze wyniki od pomiarów wizualnych, wykonanych dla tak słabych obiektów. Zastanawia mnie tylko, czy formularz AAVSO z WebObs przepuści jakiekolwiek oceny jasności dla V2484 Cyg. Kiedyś dawno temu nie mogłem wprowadzić do bazy niektórych pomiarów gwiazd NSV. A skoro pojawia się komunikat, że gwiazdy jakoby nie ma w ich bazie, to niemal na 100% będzie problem. No i muszę powiedzieć, że jestem pod wrażeniem zasięgu Twojego "skromnego" zestawu, rybi. Sięgasz ponad 14 mag. Twoje działania są naprawdę inspirujące.
  3. Napociłem się co niemiara i wyszło mi coś takiego. Założyłem, że nasza gwiazdka jest czerwona i takie też dobrałem w ogromnej większości gwiazdy porównania. a ich wybór raczej w moim CdC nie był duży, być może brakuje mi jakichś katalogów. Z reguły robiłem mapy dla jasnych obiektów i tego typu problemów nie było. Oto lista gwiazd porównania i moja wstępna mapka, która niestety wymaga sprawdzenia przez kogoś z większymi kwalifikacjami, bądź uzupełnienia o dodatkowe gwiazdy porównania. W zasadzie może też służyć do obserwacji V479 Cyg, która też ma tyle ocen w AAVSO, co kot napłakał, a wykres w ogóle nie przypomina szanującej się mirydy: 8,45 - HD202599 9,08 - TYC03169-01237-1 9,77 - TYC03169-02778-1 10,08 - TYC03169-02158-1 10,94 - TYC03169-01072-1 11,63 - TYC03169-02729-1 12,01 - TYC03169-01398-1 12,80 - TYC03169-00478-1 13,95 - TYC03169-01328-1
  4. W zasadzie chodzi mi o obydwie gwiazdy :). V1059 Cyg to jasna gwiazda o sporej amplitudzie, z okresem najlepszej widoczności przypadającym na lato i jesień, a jej wykres w AAVSO wskazuje na dość poważne zaniedbania. To co da się w nim zobaczyć, sugeruje jednak, że chyba warto się nią zająć. A co do V2484 Cyg to faktycznie jest to jedna wielka zagadka. Grunt to zmajstrować jakąś mapkę i zaraz chyba odpalę CdC i zobaczę, co da się z tego wycisnąć. Na razie z AAVSO mam coś takiego.
  5. Tak mi się spodobały te cefeidy, że najpewniej w przyszłym roku poświęcę im sporo czasu, niezależnie od alertów AAVSO. Ostatnio mam fazę, że użyję w tym miejscu astronomicznego terminu, na obserwacje zmiennych, które do tej pory nie miały szczęścia do licznych obserwacji. Podejrzewam, że cały przyszły rok będę się bawił takimi obiektami. A te cefeidy ładnie by mi uzupełniły grono ciekawych obiektów z Łabędzia. Zresztą w Łabędziu takich cefeid to jest cała masa, jedna obok drugiej, niemalże. Rybi, dobrze że zwróciłeś uwagę na V1059 Cyg. Jest to gwiazda, która ma stosunkowo mało obserwacji w bazie AAVSO, a fotometrycznie chyba nikt jej nie obserwował. Mam i ja ją na uwadze.
  6. Poniżej prace zgłoszone do III etapu Słonecznego konkursu Towarzystwa Obserwatorów Słońca i Proximy w kategorii "fotografia". Wyniki etapu zostały ogłoszone w Proximie 4/2015. Przy każdej pracy prezentujemy również opisy wykonane przez autorów prac. ********* Autor: Antoni Chrapek Pragnę przesłać zdjęcie grupy plam słonecznych Nr. 2396 do III edycji konkursu kat.2 fotografia. data wykonania fotki: 07.08.2015r godz.15 45 UT teleskop Newtona 200/900, kamera ASI 120 MM, folia Baadera, filtr IR/UV, filtr Solar Continuum, soczewka Barlowa program AutoStakkert 2, Imppg, PS warunki dobre. ********* Autor: Jacek Patka Zdjęcie powstało w ramach projektu F-Hunters (F-Chroma) koordynowanego w Polsce przez Instytut Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Celem projektu było przeprowadzenie cyklu ciągłych obserwacji Słońca w celu uchwycenia początkowej fazy rozbłysku słonecznego w świetle widzialnym. Czas trwania tego ciągu obserwacyjnego to około 1 godziny. W czasie obserwacji wykonuje się zdjęcia w odstępach kilkunastosekundowych z racji tego, że sam rozbłysk trwa dość krótko ? od minuty do kilku minut. Rejestrowana grupa plam to AR12422. Powyższa rejestracja wykonana jest już dzień po zakończeniu projektu, ale wcześniejsze dni nie pozwalały użyć barlowa z racji zbyt słabego seeingu. Zdjęcie wykonano refraktorem SkyWtcher 102x900 mm wyposażonym w filtr Myllarowy ND5. Użyto kamery DMK21 AU610 z barlowem x2 Vixen. Czas rejestracji: 28.09.2015r. godzina 11:08 UT. Do obróbki użyto programu AutoStakkert 2.3, którego algorytmy zostały zaakceptowane przez organizatorów projektu. Zdjęcie zredukowano klatkami dark i flat oraz jedyni wyostrzono. Dla celów projektu należało udostępniać jedynie surowe klatki ? jedynie zredukowane. Stan seeingu oceniono w chwili wykonania ujęcia na 3/5. Liczne chmury cumulus i cirrus utrudniały działania. Wymagały rejestracji materiału w tzw. dziurach między chmurami. ********* Autor: Jarosław Skibiński Sprzęt użyty: teleskop - Etalon - Lunt DSII/LS100 - Filtr blokujący Lunt B1200 - sub-ERF firmy Beloptik - obiektyw firmy Istar Optical 150mm F10 kamera - Point Grey Grasshopper Express montaż - EQ8 barlow - TV 3x Oprogramowanie: - Point Grey FlyCap2 - RegiStax 6 - Corel photo-paint Zdjęcie wykonano 26 sierpnia 2015 o godzinie 14:37, stack 200 klatek, niewielkie zachmurzenie , słaby wiatr, seening średni. Opis: Jest to zdjęcie rejonu 2403. Grupa 2403 wyemitowała od 21 sierpnia do 28 sierpnia 10 rozbłysków klasy M. Ostatni jedenasty rozbłysk z tej grupy nastąpił 30 sierpnia gdy grupa znajdowała się na krawędzi zachodniej tarczy słońca. Najsilniejszy rozbłysk nastąpił 24 sierpnia był klasy M 5,6. ********* 1. Imię i nazwisko autora: Łukasz Sujka 2. Sprzęt użyty do wykonania zdjęcia: - teleskop: refraktor TS Individual 102/1100 (H-alpha) oraz Newton 400/1800 z folią Baadera ND 3,8 (WL) - zestaw H-alpha: ERF100 + etalon ciśnieniowy Lunt + filtr blokujący Lunt B1200 - montaż: EQ5 oraz platforma paralaktyczna pod dobsona - detektor: PointGrey Chameleon3 3. Oprogramowanie użyte do obróbki: - AutoStakkert - ImPPG - Photoshop 4. Data i godzina: 27.08.2015, godzina 16:50-17:10 CET 5. Warunki pogodowe: częściowe zachmurzenie, chmury typu cumulus, seeing średni (3/5) Opis: Na zdjęciach wykonanych 27 sierpnia 2015 możemy obserwować obszar aktywny oznaczony numerem 2403. Jest on zarejestrowany w paśmie widzialnym za pomocą 16-calowego teleskopu Newtona z fotograficzną folią solarną Baadera oraz w paśmie H-alpha za pomocą refraktora 102/1100 z odpowiednimi filtrami H-alpha. Odstęp wykonania poszczególnych zdjęć mozaiki to zaledwie kilkanaście minut. W paśmie widzialnym widzimy kilka charakterystycznych elementów obszaru aktywnego. Najciemniejszy region to tzw. cień otoczony przez nieco jaśniejszy poszatkowany smugami (włóknami) obszar półcienia. Pomiędzy dwoma głównymi częściami obszaru aktywnego możemy zaobserwować kilkanaście mniejszych plam zwanych porami (bez półcienia). Na pozostałej powierzchni Słońca możemy obserwować granulację będącą efektem zjawisk konwekcyjnych (w plazmie słonecznej). Klasyfikacja obszaru wg McIntosha ? ?Eki Pasmo H-alpha jest równie ciekawe. Oprócz cieni i półcieni możemy zaobserwować przepływ plazmy w chromosferze (w postaci małych filamentów i spikul) widocznych szczególnie dobrze na negatywowej części mozaiki. Pomiędzy dwiema głównymi częściami obszaru aktywnego widać niezbyt silny rozbłysk (flarę) , pewnie klasy A lub B albo nawet słabszy ? nie był rejestrowany oficjalnie. Czas jego życia/widoczności wynosił około 25 minut. ******** Autor: Michał Biesiada Informacje: > data, godzina: 2015-5-16, godz. 19:35 > warunki pogodowe: bezwietrznie > miejsce: Trzebinia, Małopolska Opis zdjęcia: Na zdjęciu uwiecznione zostało tzw. zjawisko Słońca pobocznego (left-hand sun dog). ********* Autor: Michał Kwieciak Sprzęt: teleskop SW 150/750 Dual Speed, montaż: SW EQ-5, filtr: Baader Planetarium ND 5.0, aparat: Nikon D90 - stack 72x1/2500s ISO 400, Oprogramowanie: IRIS, ImPPG, Corel PaintShop Pro, Data wykonania zdjęcia: 2015-08-26 13:37UT Warunki pogodowe: seeing (S) dobry, widoczność (q) dobra, wiatr (w) słaby Na zdjęciu widoczny jest wielki aktywny region 2403. Liczba Wolfa R =42 ********* Autor: Paweł Musialski Załączona mozaika przedstawia Słońce w ?trzech barwach? wykonane 30 sierpnia 2015r. Słońce w ?trzech barwach?, to tak naprawdę zdjęcia Słońca wykonane w różnych pasmach widma, światło widzialne, linia wapnia K, oraz H-alfa. Czas ich wykonania jest zbliżony, przez co można zobaczyć te same obszary Słońca, w innym świetle, z nowymi szczegółami jak np. protuberancjami w H-alfa, albo bardziej uwypuklonymi polami pochodniowymi w linii wapnia K. Zastosowany sprzęt to: SW 80/400mm, Lunt LS60, kamera PGChameleon, filtr Solar Continuum, IR/UV, CaK II Baader; obróbka Adobe PS CSII. ********* Autor: Paweł Warchał Słońce w paśmie H-alfa - 12/08/2015 10:10 UTC Dane informacyjne poniżej: Tarcza w "negatywie" i dodanym kolorem, 80% oryginalnej wielkości Mozaika - 16 ujęć (tarza - 12, korona - 4). Teleskop - Meade 127/952 Triplet Apo Kamera - Basler ACE acA-1300gm Filtry - ERF 100 mm., Lunt Solar Systems BF1200, Lunt Solar Systems DSII/LS100 Akcesoria - Barlow Soligor (tylko soczewka, x 1,4) Software - Adobe Photoshop CS6 Extended, Emil Kraaikamp Autostakkert ********** Autor: Piotr Skorupski Setup: 150/750, EQ 3-2 Detektor: Canon EOS 350D Ekspozycja: 3x1/1600, ISO-100 Filtr-Baader ND 5.0 Obróbka: Deep Sky Stacker, Photoshop CS5
  7. Poniżej szkice zgłoszone do III etapu Słonecznego konkursu Towarzystwa Obserwatorów Słońca i Proximy. Wyniki etapu zostały ogłoszone w Proximie 4/2015. Przy każdej pracy prezentujemy również opisy wykonane przez autorów prac. ********* Autor: Tużnik Adam ) Szkic Powierzchni Słońca wykonany dn. 23.08.2015r. godz: 10:50 Warunki pogodowe : niebo czyste , Sprzęt: Teleskop Celestron 50/600 , folia ND5 , technika : ołówek , i gumka, na białej kartce A4 , obróbka program ( GIMP 2). Liczba Wolfa R= k(10G+ s) R=1(2*10+23 R= (20+23) R= 43 Odp.: Liczba Wolfa na 23.08.2015r. wyniosła 43. Klasyfikacja Mc. Intosha. 1) Fhi 2) Bx ******** Autor: Jakub Warchoł Sprzęt: Sky Watcher 114/900 EQ1, okular Super 25mm i 10mm, filtr Baader ND5. Ołówek HB, 2B i 5B i biała kartka papieru. Obróbka (dodanie tła) w PhotoFiltre7. 2015-08-24, godzina 10:30 UT, warunki pogodowe: niebo w większości czyste z pojedynczymi chmurami, dosyć silny wiatr, obraz Słońca lekko faluje zwłaszcza w większym powiększeniu. ******** Autor: Marek Nawrocki (panasmaras) sprzęt: lornetka Fujinon 10x50, folia ND5 technika: ołówek i gumka na białej kartce, drobna korekta skanu w PS czas: 2015-09-30, godzina 15:40 (UT) warunki pogodowe: Słońce nisko nad horyzontem, co utrudniło wyłapanie bardziej ulotnego detalu, jak pochodnie (złapane tylko dwie o bardzo prostej strukturze, przy wschodniej krawędzi tarczy). Opis widocznych plam: zarejestrowałem trzy grupy plam (numery za stroną http://sohowww.nascom.nasa.gov/sunspots/) 2422 - dwubiegunowa grupa, widoczne szczątkowo (w ledwie 10-krotnym powiększeniu) półcienie wokół skrajnych, największych plam w grupie. Pomiędzy nimi doliczyłem się pięciu pomniejszych plam. 2477 - dwubiegunowa grupa położona blisko środka tarczy słonecznej, z najokazalszą plamą na wschodnim skraju. Na zachód od niej widać było cztery mniejsze plamy, z czego trzy zachodnie zdawały się tworzyć wspólnie zachodni biegun grupy. 2420 - mała, pojedyncza plama. Na podstawie tej obserwacji liczbę Wolfa wyznaczyłem na 43. ******** Autor: Radek Dobrzyniewicz Tym razem postanowiłem zmierzyć się z klasyfikacją plam i tak wg mnie: - jest to grupa plam dwubiegunowa, na obu biegunach umbra i penumbra (choć w Ha ciężko wychwycić penumbra) - "D" - penumbra nieregularne - "a" - koncentracja i układ plam wewnątrz grupy: drobne i śladowe; grupa otwarta: kod "o" czyli oznaczenie grupy wg schematu klasyfikacji plam McIntosh'a: Dao ********* Autor:Tomasz Krawczyk Sprzęt: Newton 6', f/8, folia ND5. Na szkicu całe Słońce rysowane przez okular Pentax XW 14 mm w powiększeniu 86x. Plamy w ramkach po bokach okularem Es 20 mm 100* z Powermatex4, powiększenie 240x, technika: ołówek, biały papier A4. Opis: Szkic z 17.9.2015r. godzina ok. 13.00 Warunki dobre, seeing 4/5, lekkie zachmurzenie, silniejsze podmuchy wiatru. Na Słońcu były trzy grupy plam. Warunki pozwoliły na lepsze przyjrzenie się plamom z osobna też w większym powiększeniu.
  8. Co do MZ Cyg, to wczoraj problemem była nie tyle identyfikacja, ile słabe, nieco zamglone niebo. Coś wisiało w powietrzu i ciężko takie słabizny było wypatrywać i oceniać. A tak na marginesie - akcja z alertu wszystkich pobudziła do pracy. W wakacje MZ Cyg oceniałem w AAVSO jako pojedynczy obserwator, a teraz jest z kilkunastu ludzi, i jeszcze jakieś fotometrie :) A ta V2484 Cyg to ciekawa sprawa. Zanotowałem sobie tą gwiazdkę. Zobaczymy, może trzeba ją włączyć do obserwacji, tak jak mówisz.
  9. Mam dzisiaj komplet. Tylko z MZ Cyg było trochę trudniej, ale poza tym gwiazdki łatwe do znalezienia.
  10. No to dzisiaj wieczorem może coś się uda zrobić :) Wczoraj zerkałem na X Cyg przy okazji oceniania V367 Cyg, ale nie przypomniało mi to o tej akcji AAVSO.
  11. Jeśli kiedyś zapadnie decyzja, żeby znów się spotkać, to Malbork uważam za całkiem dobre miejsce i chętnie tam pojadę, jeśli tylko będzie coś fajnego się działo. Choć w czasie naszych rozmów w kuluarach wielokrotnie podkreślaliśmy, że tamtejszy ośrodek ma też pewne słabe strony, które raczej uniemożliwiają przeprowadzenie jakichś sensownych wspólnych obserwacji gwiazd zmiennych, a to byłoby zapewne ciekawe doświadczenie. Być może więc w przyszłości warto rozejrzeć się nad innym, równie dogodnym miejscem, ale mającym korzystne warunki obserwacyjne i sprzęt. Może koledzy z obserwatorium w Niedźwiadach chcieliby kiedyś z nami coś wspólnie zorganizować? Mają sprzęt w dużym wyborze, doświadczenie w realizacji takich przedsięwzięć, a do tego miejscówka leży bliżej centrum kraju. To takie moje niewczesne refleksje po tym seminarium, które, jeśli rozbudziło nieco nasze środowisko i pozostawiło niedosyt, to powinno być jakoś kontynuowane. Myślę, że czasu na takie dyskusje i propozycje mamy całkiem sporo.
  12. Ryszard jest jak zwykle nieoceniony, niezależnie, czy tłumaczy metody fotometryczne, czy podsumowuje imprezę, która dopiero co się zakończyła. Kto nie był, niech żałuje. Z punktu widzenia środowiska obserwatorów gwiazd zmiennych było to ważne i potrzebne spotkanie. Taka jest przynajmniej moja subiektywna ocena ;)
  13. Przypominam wszystkim dotychczasowym (ale nie tylko ;) )uczestnikom konkursu, że zbliża się termin wysyłania prac na przedostatni, III etap konkursu Towarzystwa Obserwatorów Słońca, ogłoszony na łamach Proximy - jest to 30 września!
  14. Przypominam, że zbliża się termin wysyłania prac na przedostatni, III etap konkursu Towarzystwa Obserwatorów Słońca, ogłoszony na łamach Proximy - jest to 30 września! Poniżej informacja na temat nagród w naszym konkursie.
  15. Może być rozsuwana SW, czemu nie. Na pewno bardziej mobilna.
  16. W porządku, zgoda, są reduktory. Ale czy dają je gdzieś za darmo? :) A tu mówimy o prostym, tanim sprzęcie dla początkującego obserwatora, który nie będzie wymagał kupowania drogich dodatków. I będzie dawał zadowalające obrazy. Uważam, że Synta pod tym względem jest bardzo dobrym rozwiązaniem, choć na pewno nie jedynym. I mamy nowy teleskop, na gwarancji, za niecałe 1300 zł.
  17. Może to kwestia subiektywnego podejścia, że obrazy z newtonów bardziej mi pasują. Choć właściciel wspomnianego SCT też doszedł do podobnych wniosków. Sam gustuję w szerokich polach, a z SCT trochę o to trudniej ;)
  18. Właśnie ta prostota w budowie i obsłudze jest mocną stroną 8" dobsona. To prawda, że nie jest najlżejszy, to prawda, że nie jest najbardziej mobilny. Ale za stosunkowo małe pieniądze ma się sprzęt prawie do wszystkiego, który da się rozłożyć na dwie części, co ułatwia przewożenie, a do tego zmieści się w mały samochód oraz nie jest bardzo wymagający, co do zastosowanych okularów. Od biedy można nim to i owo sfotografować, głównie Księżyc i Słońce (oczywiście z filtrem). Sprawdza się, jeśli chodzi o obserwacje planet, dobrze w nim widać mgławice i gromady oraz galaktyki. Miałem ostatnio możliwość porównać go z ośmiocalowym SCT. Moim zdaniem obserwacje Syntą są przyjemniejsze.
  19. Czyli potrzebujesz dość mobilnego, niezbyt dużego teleskopu. Uważam, że wystarczająca będzie ośmio-calowa Synta, bardzo uniwersalny teleskop, spory, ale mieszczący się w niedużym, osobowym samochodzie. 2000 zł starczy zarówno na teleskop, jak i ewentualnie na jakieś dwa przyzwoitej klasy okulary o nieco większym kącie widzenia, niż te standardowe, które są w zestawie. Warto kupić okular w okolicach 30 mm ogniskowej i w okolicach 6 mm ogniskowej (do planet i Księżyca). Ewentualnie można też kupić jeden okular, a kupić do tego jakiś filtry, np. ND5 do obserwacji Słońca. http://teleskopy.pl/product_info.php?cPath=21_34&products_id=1379&lunety=Teleskop_Sky-Watcher_N-203/1200_SYNTA_8_DOBSON_Pyrex Za 2500 zł da radę kupić większy teleskop, ale chyba nie ma to większego sensu. Zbyt duży teleskop będzie ciężki do przenoszenia i przewożenia. A ta ww. synta powinna wystarczyć. I tak na początku będzie się wydawała ogromnym teleskopem. Druga ewentualność: kupić ww. syntę i poprzestać na tym zestawie okularów, który jest, a za resztę kupić sobie małą poręczną lornetkę, np. 10x50. Niebo oglądane przez lornetkę ma swój urok, a przy tym tego typu instrument doskonale przydaje się do poznawania nieba.
  20. Witaj. Napisz jeszcze, jakie masz warunki do obserwacji, czy miejskie, czy wiejskie (tzn. lepsze), jakie miejsce będzie wykorzystywane do obserwacji, czy będzie to np. balkon, czy może dużo przestronne podwórko, czy planujesz zakupiony sprzęt zabierać ze sobą na jakieś wyjazdy itp. To są detale, ale ważne przy zakupie sprzętu.
  21. Potrzebuję nieco czasu by odpowiedzieć na to pytanie... Dobre zdjęcia Słońca dostarczają sporo informacji na temat aktywności plam i pochodni. Zdjęcia mogą być nam przydatne przy tworzeniu np. poradników lub artykułów. Cenne są zwłaszcza takie, które ukazują nietypowe, rzadkie zjawiska. Jakiś czas temu myśleliśmy o zrobieniu galerii zdjęć Słońca, ale temat nieco się odsunął w czasie, gdyż akurat teraz każdy ma sporo spraw na głowie. A do tego w TOS-ie nie ma zbyt wielu fotografów słonecznych, co wynika raczej z kondycji finansowej obserwatorów, niż z braku chęci. Osobiście dopiero za rok lub dwa może będę mógł zainwestować w zaawansowany sprzęt do astrofotografii i fotometrii. Na razie obserwuję metodami wizualnymi. Gdyby ludzie przysyłali zdjęcia, z których miałbym sam "wycisnąć" wszelkie dane na potrzeby TOS, to po pewnym czasie pewnie sam byłbym całkowicie "wyciśnięty" :) Szczerze mówiąc to już niewiele mi brakuje do tego stanu :) Poruszoną przez Ciebie kwestię podrzuciłem kolegom z TOS. Może w tej kwestii napiszę wkrótce coś więcej. W każdym razie dla nas największą pomocą jest przesyłanie jakichkolwiek danych, dotyczących choćby samej Liczby Wolfa, albo CV.
  22. Gratuluję. Moje słowa podziwu i uznania. Szczecin wyrasta nam na prawdziwe astronomiczne zagłębie :) i bynajmniej nie węgla kamiennego, ale prawdziwych astronomicznych brylantów.
  23. Słabnie jeszcze bardziej. Jest już blisko 13 magnitudo. Niestety, wydaje mi się, że pójdzie jeszcze niżej i zniknie nam z oczu. No chyba, że ktoś ma 12 calowe :)
  24. 08.08.2015, 10:10 UT, Synta 8 cali, okulary: Scopos 30 mm i SWA 13 mm. Zdjęcia kompaktem z ręki (ISO 100 czasy 1/640 i 1/800). Nic specjalnego, ale do wrzucenia fot na forum skłoniła mnie rzadkiej urody grupa 2396 :)
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.

© Robert Twarogal 2010-2024