Jasna nowa w Delfinie

[pguzik]

Centralne biuro telegramów astronomicznych donosi, że kilka godzin temu Koichi Itagaki odkrył jasną gwiazdę nową w Delfinie. Jej jasność to około 6.5 mag, a znajduje się ona w miejscu o współrzędnych:

20 23 30.73, +20 46 04.1

Jeśli ktoś ma dobre niebo, to chyba warto na nią zapolować.

****************************

Edycja:

Oto krzywa zmian jasności N Del 2013 z obserwacji przysłanych do bazy SOGZ-PTMA:

[pguzik]

Przed chwilą oceniłem ją lornetką na 6.1 mag. Była też słabo widoczna gołym okiem.

[Gość Paweł Trybus]

Nowa zaliczona! Z obrzeży Kielc, lornetką 10x42 przy pomocy Pocket Sky Atlasu. Jakieś 5 minut zajęło mi odnalezienie gwiazdki, której nie ma na mapie. Oceniłem ją na 6.0 mag - nieco słabszą od znajdującej się wyżej (już w Lisku) HD194577 (5.68 mag).

[kisiel]

Dzięki za informację, dzisiaj i ja spróbuję jeżeli będzie czysto :)

mapki AAVSO:

[astrodamian27]

No to mamy chyba najjaśniejszą Nową w tym roku  :D Ogólnie to jest nowa o oznaczeniu Nova Del 2013. Już mapkę sobie wydrukowałem i dziś spróbuję na nią upolować jak na razie chmurki  :)

[ssvir]

Ładnie pojaśniała od wczoraj! Ma w tej chwili wg mnie ok 5 mag!!

[pguzik]

Ja przed chwilą oceniłem ją na 5.0 mag i była bez problemu widoczna gołym okiem z obrzeża średniej wielkości miasta (Elbląga).

[astrodamian27]

No i udało mi się zapolować na tą Novą Del 2013  :)  Około 21.50 ceniłem ją na V= 5.5 mag  8) Pierwszy raz w życiu zaobserwowałem tak jasną gwiazdę nową  :D W szukaczu bez problemu ją widać. Co to za typ takiej gwiazdy że aż tak pojaśniała  i chyba jeszcze pociągnie :o Poniżej wykresik z moim kodem JDAA  ;)

[Krzysztof_K]

Ja przed chwilą oceniłem ją na 5.0 mag i była bez problemu widoczna gołym okiem z obrzeża średniej wielkości miasta (Elbląga).

Piotrze, gościsz w Elblągu??  :P

Nova Del 2013, obraz sprzed chwili, z mojego obserwatorium.

[astrodamian27]

Super Krzysztofie oby tak dalej  :)

[M.Rudy]

Ja tez juz mam mapkę, ale za oknem dramat! Super Krzysztof! Wspaniale to wygląda! Jutro ma byc u mnie bezchmurna noc, Nova będzie moja :) EDIT. A jednak niebiosa sa laskawe! wlasnie obserwuje Nova Del 2013 :-). aparat cyka zdjecia. gwiazda widoczna jest golym okiem na przedluzeniu Strzaly. W lornetce jasna gwiazdka tworzaca pozorny uklad podwojny. Jestem uradowany. Piotrze, dzieki za newsa.

[Gość Paweł Trybus]

Właśnie wróciłem z obserwacji. Nowa jest nieco słabsza od 29 Vul (4.8 mag) i wyraźnie jaśniejsza od HD194577 (5.7 mag), oceniłem ją na 5.1 mag.

[ssvir]

Nowa ciągle jaśnieje. Średnia z 10 ostatnich ocen wizualnych na AAVSO wynosi 4.77 mag (oceny od 4.7 do 4.9 mag)

[M.Rudy]

Nigdy nie bawilem sie w tak dokladna ocene jasnosci gwiazdy ale jak najbardziej tutaj potwierdzam jasnosc 4,8mag. Juz nie moge doczekac sie wieczoru, aby sprawdzic jak dzis wyglada Nova. Ciekawe jak bardzo jeszcze pojasnieje. Poczytałem trochę w internecie o Novych i dowiedziałem sie ze taka gwiazda moze pojaśnieć o 10 do 15 wielkości gwiazdowych! To byłby niezły czad. Oto dwa zdjęcia, pojedyncze klatki z dzisiejszej nocy.

[kisiel]

Chmurki wczoraj oczywiście... ale widzę, że jeszcze nic straconego, nieźle idzie w górę  :o

[Alien]

Wczoraj chmury nie pozwoliły może dzisiaj coś fotnę.

[astrodamian27]

Dziś znowu będę uważnie się przyglądał tej nowej hi hi...

Poniższa piękna animacja wybuchu  :)

http://s176.photobucket.com/user/walcom77/media/gif_1531x1459_2db958_zps3f68f105.gif.html

[Krzysztof_K]

W związku z nową w Delfinie otrzymałem pytanie jak dochodzi do wybuchu nowej. Może więc warto napisach o tym kilka słów. Temat jest wprawdzie bardzo szeroki i stworzono o nim niejedną obszerną pracę, ale postaram się w kilku zdaniach przybliżyć naturę zjawiska, które mamy przyjemność obecnie podziwiać na bezchmurnym wieczornym niebie.

Mówimy o niej ?gwiazda nowa?, ale wcale nie mamy do czynienia z gwiazdą, która dopiero się narodziła i pojawiła na niebie, lecz z taką, która właściwie jest na skraju swojego życia. Przez miliardy lat ewoluowała sobie gdzieś w naszej Galaktyce, daleko stąd i była na tyle słabo widoczna, że nie mieliśmy o jej istnieniu pojęcia. I nagle, ku naszej radości, zwiększyła swój blask tysiące razy, w ciągu kilku godzin stając się gwiazdą widoczną gołym okiem. Jak dochodzi do tego zjawiska?

Gwiazdy nowe leżą w ciasnych układach podwójnych, w których masywniejszy biały karzeł (główny bohater naszych rozważań) ściąga materię ze swojego mniej masywnego towarzysza (często olbrzyma). Taki układ nazywany jest układem kataklizmicznym. Biały karzeł ma rozmiary rzędu rozmiarów Ziemi i składa się ze zdegenerowanej materii. To pozostałość po gwieździe, w której wyczerpało się paliwo wodorowe i ustały reakcje termojądrowe. Odrzuciła ona otoczkę i odsłoniła swe gorące jądro. Powierzchnia białego karła ma temperaturę kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu tysięcy stopni. Jest więc znacznie gorętszy od naszego Słońca.

Każda z gwiazd ma wokół siebie obszar, w którym dominuje grawitacyjnie. Granicą tej dominacji jest tzw. powierzchnia Roche'a. Jeśli towarzysz białego karła wypełni tę granicę, to siłą rzeczy materia, która znajdzie się poza nią musi zostać przechwycona przez drugą gwiazdę. W takim ciasnym układzie biały karzeł ściąga więc materię na siebie. Gaz nie opada jednak od razu na jego powierzchnię, lecz tworzy wokół niego wirujący dysk akrecyjny. W dysku materia ta stopniowo wytraca swój moment pędu i w końcu opada na powierzchnię białego karła, tworząc na nim otoczkę wodorowo - helową. Na początku jest cienka, ale z biegiem czasu staje się coraz grubsza, a na granicy gorącej powierzchni białego karła i tej otoczki zaczyna wzrastać temperatura. Gdy wzrośnie do poziomu kilku milionów stopni, dochodzi do gwałtownego zapłonu reakcji termojądrowych i następuje eksplozja, odrzucenie otoczki i rozbłysk, który właśnie obserwujemy obecnie w Delfinie.

Tak powstaje tzw. nowa klasyczna. A skoro są nowe klasyczne, to drogą dedukcji można dojść do wniosku, że mamy też do czynienia z nowymi ?nieklasycznymi?. Tak,? ale to już są historie być może na inne okazje :)

Dodam jeszcze, że podczas wybuchu nowa klasyczna szybko zwiększa swoją jasność o kilka,  a nawet kilkanaście magnitudo. Potem następuje wolniejszy spadek jasności. Czy zgaśnie całkowicie? Nie. Za kilka dni lub tygodni przestanie być dostrzegalna gołym okiem, potem nawet przez niewielkie teleskopy, ale w którymś momencie jej jasność ustabilizuje się na stałym poziomie.

Każdego roku w naszej Galaktyce odkrywa się kilka lub kilkanaście gwiazd nowych, ale jedynie raz na kilka lat pojawia się na niebie nowa widoczna gołym okiem. Dlatego tym bardziej zachęcam wszystkich do obserwacji:)

Poniżej:

- artystyczna wizja układu kataklizmicznego (źródło: Wikipedia.org)

[M.Rudy]

Dziekuje Krzysztofie za ten ciekawy opis. Sam szukalem czegos takiego. W sumie, to znalazlem i umiescilem na swoim blogu, ale twoj opis jest pelniejszy i przejzysty.  Dziekuje.

[ssvir]

No to jeszcze taka artystyczna animacja zjawiska nowej klasycznej:

Cały układ rotuje wokół środka masy, czego w animacji nie uwzględniono.

[pguzik]

Poniższa piękna animacja wybuchu  :)

Czy to Ty robiłeś te zdjęcia?

[astrodamian27]

Czy to Ty robiłeś te zdjęcia?

Nie nie http://s176.photobucket.com/user/walcom77/media/gif_1531x1459_2db958_zps3f68f105.gif.html

[tranox]

Złapana gołym okiem ;)

[astrodamian27]

Z godzinę temu oceniłem wizualnie przez szukacz i teleskop  na 4.4 mag :) Ja nie mogłem dostrzec gołym okiem ponieważ blask księżyca przeszkadzał i lekkie zamglenie chmurkami. Może jeszcze coś pociągnie w górę  ;)

[pguzik]

O 22:54 oceniłem ją na 4.7 mag. Była też słabo widoczna gołym okiem przez cienkie cirrusy.

[astrodamian27]

Ciekawe  :) http://www.aavso.org/aavso-alert-notice-489

[M.Rudy]

takze tej nocy obserwowalem nowa. Do momentu zachodu Ksiezyca, ledwo widoczna golym okiem, ale nawet moja 64 letnia mama dostrzegala ja. Gdy Ksiezyc schowal síe za las, widoczna bez najmniejszego problemu. Nie mam wprawy w ocenianiu jasnosci tak na oko, wiec dopiero po przeanalizowaniu zdjec ktore w nocy zrobilem, wypowiem sie w tej kwestii.

EDIT. Nie bede wpisywał nowego posta, tylko zdjecie z nocy 17-08-2013 wrzucam tutaj. Porównując zdjecia z wczorajszej i dzisiejszej w nocy, nie widze zbytnio jakiegoś pojaśnienia ale zdjęcie wykonane w ciemnosci z 16stego i w blasku Ksiezyca z dzisiejszej nocy nie daje mozliwości dokładnego porównania.

[tranox]

Ja również nie bawiłem się w ocenę jasności, ale dla mnie była lepiej widoczna niż leżąca nieopodal gwiazda 4.8 mag

[ssvir]

A oto krzywa zmian jasności nowej w Delfinie z obserwacji przysłanych do bazy SOGZ-PTMA:

[m.m.]

Witam.

Mi wczoraj też wpadła nowa w oko.

Oceniłem ją na 4.7mag.

Obserwacje miałem przed i po zachodzie księżyca (jasność nowej stała).

Fotka przy 50mm:

Fotka przy 1000mm:

Pozdrowienia

m.m.