Wrzesień z gwiazdami zaćmieniowymi

[cxb]

Wrzesień obfitował w wiele pogodnych, a nawet bezksiężycowych nocy. Noc już trwała wystarczająco długo by móc nacieszyć się gwiazdami, a jednocześnie temperatury jeszcze były wystarczająco przyjemne by móc bez większych problemów wytrzymać całą noc.
Postanowiłem więc wykorzystać okazje i co nieco przyjrzeć się kilku gwiazdą zaćmieniowym.

W nocy 6/7.09 przyłapałem na zaćmieniu następujące gwiazdki:
Na pierwszy ogień poszła Beta Per, protoplasta zaćmieniowych, która akurat tej nocy wychodziła z minimum

 

Kolejną klasyka nocnego nieba była RZ Cas, u której zaobserwowałem całe minimum:


Ostatnim zaćmieniem tej nocy była U Cep, obserwowana mniej więcej od środkowej części minimum. Uwielbiam obserwować u niej płaskie dno



Obserwacje tej nocy zakończyłem około godziny 3, a trzeba przyznać, że było jeszcze bardzo ciepło, 13*C.


Do kolejnej przygody z zaćmieniowymi musiałem poczekać do 23/24.09. Obserwacje zacząłem około godziny 23, a zakończyłem po godzinie 4. Czekałem tej nocy na R Leo, niestety bezskutecznie. Przy okazji już ciut wymarzłem, bo temperatura nad ranem spadła już do 2*C.
Jednakże warto było posiedzieć bo następujące gwiazdki wszystko mi wynagrodziły:

Po raz kolejny przyłapałem Beta Per, tym razem prawie całe minimum


SV Cam, widoczne całe zaćmienie, także kilka ocen już po zakończeniu mimimum

 

TV Cas bardzo pięknie widoczne niemal całe minimum


AI Dra tutaj musiałem jeszcze się sporo naczekać na rozpoczęcie zaćmienia, dodatkowo obserwacje utrudniało co raz to niższe położenie gwiazdy


VW Cep, zaćmieniowa typu EW, widoczna całą noc. Na wykresie widoczne jest wejście w minimum wtórne, następnie powrót do maksimum i wejście w minimum główne

Ostatnia najbardziej owocna noc przydarzyła mi się 27/28.09. Udało mi się przeprowadzić obserwacje od 21 aż do 5 rano. Noc była cieplejsza od poprzedniej, nad ranem było około 5*C. Dodatkowo przed świtem zaobserwowałem wyczekiwaną R Leo, pięknie i jasno świeciła zbliżając się do maksimum.
Ale po kolei.

Najpierw, po raz kolejny całonocna przygoda z VW Cep, praktycznie udało mi się uchwycić cały cykl zmienności


V346 Aql specjalnie dla niej wdrapałem się na dach, ale było warto, praktycznie do godziny 2 dało się ją obserwować. Udało mi się wypunktować cały przebieg zaćmienia


Z Vul przyłapana tuż przed środkiem minimum, a następnie powoli wracająca do maksimum blasku


W UMi kolejna przygoda z tą gwiazdą, tym razem praktycznie całe zaćmienie


EE Peg, która akurat wychodziła z minimum


WW Dra niemal całe minimum


Jak już zakończyłem ocenianie V346 Aql oraz Z Vul, na ich miejsce dorzuciłem dwie inne zaćmieniowe

TW Cas wejście w minimum


SV Cam po raz kolejny całe minimum, tym razem nad ranem



W między czasie raz po raz zerkałem na gwiazdę całkiem innego rodzaju, typu RRC: RZ Cep. Widoczne na wykresie u niej jest powolny spadek do minimum, a następnie nieco szybszy wzrost jasności:


Tak więc muszę przyznać, że była to najlepsza i najdłuższa moja obserwacja, naprawdę warto było posiedzieć :)

[jolo]

Piękny zestaw - sprawdziłem u siebie - tylko 4/5 września miałem pogodną noc. Jakiego instrumentu używałeś w tych sesjach?

[Marcin_B]

Cześć, domyślam się, że oceniasz jasność wizualnie? W jaki sposób 'zjeżdżasz' poniżej 0,1 mag w ocenie? 

[Krzysztof_K]

Gratulacje! Kawał dobrej roboty. Dla wielu z tych gwiazdek mógłbyś zastosować jeszcze metodę kalkową i nieco zagęścić krzywe jasności :)

 

pozdrawiam

KK

[piotrn]

Jestem w szoku. Napisz coś więcej nt. sprzętu i metody wizualnej oceny jasności. Chylę czoła i gratuluję.

[Adam Derdzikowski]

Gratuluję udanych sesji, a zwłaszcza W UMi i WW Dra. Te dwie gwiazdy nieraz obserwowałem i wiem, że ich obserwacja nie należy do łatwych, nawet dla wprawnego obserwatora gwiazd zaćmieniowych. Zwłaszcza wykres W UMi jest imponujący. Wygląda pięknie.

[cxb]

Dziękuje wszystkim za komentarze :)
 
Odnośnie sprzętu, którego używałem w trakcie tamtych sesji i który praktycznie zawsze stosuje przy ocenianiu zmiennych to:
- dla Algola i każdej innej zmiennej jaśniejszej od 4.5 mag to oceniam okiem nieuzbrojonym
-dla każdej z gwiazd, która była jaśniejsza od 8 mag używałem lornetki 10x50, tutaj trzeba zaznaczyć, że nie używam statywu, tylko znajduje dobre podparcie i to przy odrobinie wprawy w zupełności wystarczy
- dla gwiazd słabszych od 8 mag używałem teleskopu sky watcher 114/500
 
Obecnie jeszcze używam lornetki Celestrona, dla gwiazd z przedziału 6-9.5 mag
 
Z kolei jeśli chodzi o metodę oceniania zmiennych to stosuje metodę Pickeringa. Jest ona dla mnie najbardziej przyjemna. Dodatkową zaletą jej jest też łatwiejsze obliczanie jasności. Generalnie przy zmiennych największą trudnością jest odnalezienie samej zmiennej i zidentyfikowanie gwiazd porównania. Sama ocena powinna być, zwłaszcza w trakcie zaćmienia stosunkowo szybka. Dodatkową trudnością jest też fakt, by oceniać to co się widzi, a nie to co powinno być wg efemerydy, albo to co się by chciało zobaczyć.  Dlatego przed samą obserwacją sprawdzam tylko jaka gwiazda ma dziś zaćmienie, a nie patrze już na to o której godzinie dokładnie.

 

Marcin_B

Napisano wczoraj, 12:43

Cześć, domyślam się, że oceniasz jasność wizualnie? W jaki sposób 'zjeżdżasz' poniżej 0,1 mag w ocenie?

 

 

Nawet przez myśl mi nie przeszło by wnioskować, że moje oceny są tak dokładne. To wszystko wynika z zaokrąglenia niektórych ocen do 0.05 mag, ale tylko w szczególnych przypadkach. I tak dla przykładu

Mam 3 oceny gwiazdy zaćmieniowej w odstępach 15 minutowych

a2v8b

a5v5b

a8v2b

Z tych ocen wynikają np następujące jasności
8.72 mag

8.75 mag

8.78 mag

 

Dla wszystkich z tych ocen mógłbym zapisać wartość 8.7 lub 8.8 mag, były by jednoznaczne, bo dokładność jest taka sama i wynosi 0.1 mag. Ale gdy widzę, że ocena jasności dla każdej z nich była inna o innym czasie, to też się nic nie stanie jeśli dla pierwszej zapiszę wynik jako 8.7 mag, dla drugiej 8.75 a dla trzeciej 8.8 mag. W dalszym ciągu mam tą samą dokładność, a punkty na wykresie już nie układają się w linię prostą, a wykazują tendencję spadkową. Ułatwi mi to np zadanie, gdybym chciał wyznaczyć środek zaćmienia.

Przy wizualnych ocenach zmian blasku najważniejsze jest wyznaczenie czasu danego zjawiska, samej jasności super dokładnie nikt z nas nie wyznaczy. Bo, gdy ja np ocenie tą gwiazdę na 8.7 mag a ty na 8.3 mag to te oceny i tak są równoważne, i równowartościowe, bo każdy z nas jest inny, i ma inne warunki obserwacji. Czasem wystarczy nawet przechylić głowę w inną stronę i już otrzymuje się inną ocenę. Spójrz na wykresy AAVSO tam krzywa zmian blasku dla niektórych gwiazd ma nawet 1 mag grubości. Po prostu każdy z nas widzi trochę inaczej gwiazdę.

 

Jest też jeszcze inny przypadek, gdy ocenę gwiazdy zaokrąglam do 0.05 mag. Mianowicie wtedy gdy jedna z gwiazd porównania ma takie zaokrąglenie np. 8.55 mag

 

 

Krzysztof_K

Napisano wczoraj, 17:07

Gratulacje! Kawał dobrej roboty. Dla wielu z tych gwiazdek mógłbyś zastosować jeszcze metodę kalkową i nieco zagęścić krzywe jasności :)

 

pozdrawiam

KK

 

Tak, też tak myślę w wolnej chwili zrobić. Spróbuję powyznaczać dla tych których się da środki zaćmień.

 

Adam Derdzikowski

Napisano wczoraj, 20:12

Gratuluję udanych sesji, a zwłaszcza W UMi i WW Dra. Te dwie gwiazdy nieraz obserwowałem i wiem, że ich obserwacja nie należy do łatwych, nawet dla wprawnego obserwatora gwiazd zaćmieniowych. Zwłaszcza wykres W UMi jest imponujący. Wygląda pięknie.

 

 

Tak, faktycznie, w szczególności WW Dra, dość powoli zmienia jasność, za to jest łatwa i szybka w lokalizacji

 

[Marcin_B]

Dzięki za wyczerpującą odpowiedź. Chyba muszę się zacząć lubić z panem Pickeringiem:)