Motch-Werner-Pakull 1 (PK 080-10.1) i Alves 1 (PN G79.8-10.2)

[Herbert_West]

Chciałem wam pokazać jajko Łabędzia- mgławicę planetarną MWP 1, zwaną mgławicą Matuzalema. Obiekt, niestety, bardzo rzadko fotografowany (na AB jest ze 12 zdjęć…).

W prawym dolnym rogu znajduje się także mgławica planetarna Alv 1. Jest tam przypadkiem, ponieważ nie sądziłem, że mój FOV pozwoli na rozsądne zmieszczenie obydwu w dobrze zaplanowanym kadrze. Kadrowałem więc i ustawiałem rotację na ślepo, po asteryzmach, ponieważ praktycznie nie ma śladu mgławicy na subach 300 s, starając się umieścić MWP 1 w centrum. Stakując materiał z pierwszej (z wielu) nocy okazało się, iż Alv 1 zmieścił się w rogu. Kadr wyszedł więc dziwaczny, ale nie mogę wyciąć tej uroczej kulki.

Chciałem podziękować @zombi za zwrócenie uwagi na pewne oczywiste błędy, które popełniłem, ale kompletnie ich nie zauważałem. Starałem się je poprawić, w miarę możliwości. Zachęcam do brania bezpośrednich uwag na serio, ponieważ dobrze motywują- jeszcze tego samego wieczoru wyleciałem łapać materiał na gwiazdy RGB w przerwach między chmurami.

 

Fotka:

 

OIII:

 

Ha:

 

Czasy

Materiał zbierany od lipca do sierpnia 2023 z mojego podwórka w Górach Świętokrzyskich w ilości 44 g 47 min, w tym:

OIII: 213x300s – 17g 45min.

Ha: 313x300s – 26g 5 min.

RGB: 38x30s na każdy kanał.

 

Sprzęt:

Teleskop: SkyWatcher Maksutov-Newtonian MN190, 190/1000 mm

Kamera: ASI1600MMP,

Filtry: Antlia Ha 3nm, Antlia OIII 3nm,

Montaż: SkyWatcher EQ6PRO

Guider: SvBony 240mm, ASI120MM mini,

Akcesoria: ZWO EFW, ZWO EAF, ASIAir V1

 

WORKFLOW

Tym razem składane zupełnie inaczej niż wszystkie moje poprzednie zdjęcia HO. Bez użycia Gradient Map w PS. Kolory składane w PIX, wydzielona luminancja. Byłem ciekaw jak wyjdzie. W sumie, wyszło podobnie. Kolorystycznie, bez specjalnych intencji, wyszło podobnie jak moje zeszłoroczne WR134. Powiedzmy, że pasuje- też w Łabędziu :-)

 

Pixinsight

1.  DynamicCrop,

2. DynamicBackgroundExtraction,

3. BlurXterminator (ustawienie 0.45, wyłącznie OIII),

4. StarXterminator,

Rozdzieliłem pliki przeznaczone na kolor i L.

 

LUM:

1. NoiseXterminator, delikatnie,

2. Połączenie Ha i OIII w Pixelmath (a*OIII + (1-a)*Ha), „a” dobierane na oko,

3. GeneralizedHyperbolicStretch.

 

RGB:

1. NoiseXterminator, solidna dawka,

2. Zmontowanie dwóch różnych wariantów kolorystycznych w PixelMath i pomieszanie ich do smaku.

3. Rozciągnięcie Ha i OIII za pomocą HistogramTransformation z ustawieniami jak w STF,

 

LRGB:

1. LRGBCombination, suwaki „Lightness” i „Saturation” odpowiednio dostosowane,

2. Praca nad kolorami, kontrastem, zarówno w Pixie jak i w PS, z zastosowaniem różnych masek.

 

Gwiazdki:

1. DC, DBE, BX (tylko korekta, bez zmniejszania),

2. SpectrophotometricColorCalibration,

3. StarXterminator z opcją „unscreen stars”,

4. Podbicie nasycenia i drobne korekty w PS.

5. Dodanie gwiazdek w Pixie poprzez skrypt ScreenStars.

 

Resize 85%, zapis jako PNG.

 

O OBIEKTACH

Niestety, w literaturze nie ma wiele ani o MWP 1 ani Alv 1.

MWP 1 została odkryta w latach 90 XX wieku. Motch, Werner i Pakull badali źródła promieniowania X w Łabędziu. Okazało się, iż jedno z nich to centralna gwiazda MWP 1- gwiazda zmienna egzotycznego typu: GW Vir.

Alves 1 to mgławica planetarna przypadkowo odkryta przez amatora-astronoma Filipe Alvesa, bodajże kilkanaście lat temu. Ładnie widać głęboko niebieską centralną gwiazdę na moim zdjęciu.

 

Gwiazda centralna MWP1 – gwiazda typu GW Vir- RX J2117.1+3412.

Nie jest to typowy biały karzeł, jakie zwykle się znajdują w centrach mgławic planetarnych. Na diagramie Hertzsprunga-Russella znajduje się gdzieś pomiędzy białymi karłami a gwiazdami na asymptotycznej gałęzi olbrzymów. Kiedyś, zapewne, ostygnie i stanie się białym karłem typu DO.

Ich atmosfera składa się głównie z helu, węgla i tlenu. Te gwiazdy są absurdalnie gorące- temperatura powierzchni wynosi około 170 000 K (sic!) (https://arxiv.org/pdf/0709.0041.pdf). Dlatego emituje promieniowanie Roentgena. Dla porównania, powierzchnia Słońca- 5800K. To jednak nie jest szczególnie dziwne. Dziwna jest zmienność tej gwiazdy.

W latach 80-tych dokładnie obserwowano inną gwiazdę GW Vir- PG 1159-035. Badacze zidentyfikowali ponad 100 różnych cykli drgań, o częstotliwościach od 300 do 1000 na sekundę. Nic dziwnego, że wykres wygląda tak:

Źródło: Wikipedia.

„GW” w nazwie typu gwiazdy jest akronimem „gravity waves” – nie tych fal grawitacyjnych, które przewidział Einstein (gravitational waves), lecz fal znanych z mechaniki cieczy. Za Wikipedią: „jest to fala utworzona przez siły wypornościowe i siłę grawitacji w stabilnie stratyfikowanym ośrodku lub na powierzchni dwóch warstw płynu o różnej gęstości”. Nasza atmosfera i oceany są pełne tych fal. Ta gwiazda również. Dzięki nim mamy takie widoki:

Źródło: Internet :-)

Więcej do poczytania na temat RX J2117.1+3412:

https://arxiv.org/pdf/astro-ph/0610420.pdf

https://www.aanda.org/articles/aa/abs/2021/01/aa39202-20/aa39202-20.html

 

Powstanie i morfologia mgławicy MWP 1

Jest to mgławica bipolarna, tak jak popularna M27. Wyraźnie zdefiniowane są dwa, przeciwległe bieguny. Są to kierunki, w które centralna gwiazda wyrzuciła większość materiału- zewnętrznej powłoki, gdy zużyła całe paliwo w swym jądrze. Bipolarność może być spowodowana obecnością drugiej gwiazdy (układ podwójny) lub bardzo silnym polem magnetycznym. Niestety nie znalazłem żadnych wiarygodnych źródeł, które potwierdzają te mechanizmy w tym wypadku.

Ta mgławica jest jedną z największych i najstarszych znanych nam. W zasadzie, jest zagadkowo stara, jak na PN, które zwykle są obserwowalne przez 10 – 20 tysięcy lat. Ta liczy sobie około 150 tysięcy lat- stąd nieoficjalna nazwa: Mgławica Matuzalema.

Odpowiedzią na zagadkę jej niezwykłej długowieczności jest równie niezwykły cykl życia jej centralnej gwiazdy.

Jak większość gwiazd wielkości zbliżonej do naszego Słońca, po fazie czerwonego olbrzyma i zużyciu paliwa wodorowego w jądrze, RX J2117.1+3412 odrzuciła swe zewnętrzne warstwy i powinna była stać się białym karłem, otoczonym „zwykłą” mgławicą planetarną.

Jednakże, spektakularnie chociaż krótkotrwale, „narodziła się ponownie” na skutek zjawiska nazywanego very late helium thermal pulse (VLTP) lub late helium thermal pulse (LTP).

W tym wypadku doszło prawdopodobnie do VLTP. Po odrzuceniu zewnętrznej powłoki doszło do zapłonu helu w zewnętrznych warstwach gwiazdy (nie w jądrze, złożonym z węgla i tlenu). Przez to prawie-bały karzeł stał się ponownie olbrzymem w rejonie AGB diagramu H-R. Ta faza trwała bardzo krótko- może 200 lat. Był to jednakże niezwykle energetyczny epizod- takie gwiazdy bardzo przypominają gwiazdy WR- wielkie, niezwykle gorące, z intensywnym wiatrem gwiazdowym.

Prawdopodobnie ten kilkusetletni epizod wystarczył, aby dodać mgławicy MWP 1 ponad 100 tysięcy lat dodatkowego życia i powiększyć jej rozmiary daleko poza spodziewane dla „zwykłej” mgławicy planetarnej.

 

ŹRÓDŁOWE PLIKI I KOMPLET MATERIAŁÓW DOSTĘPNE NA PW.

[jolo]

Gratulacje! Jak zwykle fotka perełka, a opis brylancik.

Mam pytanie o składanie koloru mgławicy z H i O - ta końcowa paleta wynika z jakiegoś konkretnego mapowania długości fali Ha i Oiii? Bo tak czysto "na oko" to trochę fioletowe to wyszło, a kolor Oiii jednak nie jest aż taki:

Chyba że to równanie z PixelMath w jakiś sposób próbuje też uwzględnić kolor z H beta przy 486nm, ale jasność w Hb to 1/3 tej z Ha, więc aż tak nie powinno wpływać. 

PS - ok, teraz doczytałem że "a" dobierane na oko 🙂 

[Herbert_West]

Kolory nie miały być naturalne. Przedkładam estetykę, którą lubię, nad naturalność- jeżeli chodzi o tlen. R = Ha. Więc montaż kolorów zrobiony został na oko a w OIII jest zdecydowanie mniej zielonego niż być powinno.

Ale i tak te rozważania byłyby płonne, ponieważ nie jest utrzymana naturalna równowaga siły sygnałów Ha i OIII w tym obiekcie. Ha zebrałem zdecydowanie więcej.

[Herbert_West]

@jolo możesz proszę podrzucić adres strony, z której wkleiłeś screena?

[jolo]

Jest na pewno sporo kalkulatorów długości fali do koloru, ja używam widgeta z wolfram alpha

https://www.wolframalpha.com/

https://www.wolframalpha.com/input?i=color+of+[%2F%2Fnumber%3A500%2F%2F]+nm+light

[MichalKaczan]

Dzięki za świetny opis i fotografie 👍🙂

MWP-1 jest do złapania wizualnie i podejrzewam, że nie potrzeba 16" teleskopu, żeby dostrzec choćby najjaśniejszą jej część. ALV 1 to już pewnie inna historia.

 

[Herbert_West]

Sądzę, że duża apertura, dobre niebo i filtr wizualny OIII pozwolą zobaczyć przynajmniej to dolne pojaśnienie, może i sugestie dwóch "biegunów". A Alves 1... raczej nie :-)