Skręcając na Antarktydę

[Damian P.]

Dziwne to hobby. Niejednokrotnie nakazuje puszczać ot tak wiele dobrych i ciepłych nocy, lecz gdy za oknem mróz spada do -15 stopni, nagle każe ci jechać na kompletne odludzie i na dodatek wysiadać z samochodu. Czy tak objawia się głód obserwacyjny? Cóż, możliwe. Lecz wracając z mojej miejscówki 8 stycznia, choć miałem wrażenie, że wracam z bieguna południowego, czułem się naprawdę dobrze. Nareszcie udało się obserwować poza domem!

Udało się również dobrać idealnie sprzęt obserwacyjny na taki krótki wypad; zabrałem ze sobą trochę prażynek, jabłko i lornetkę 10x50. Na małej liście, którą sporządziłem na kartce niedługo przed wyjazdem, dorysowałem obok długopisem prowizoryczne mapki dojścia niektórych celów, w razie gdybym zapomniał lokalizacji. Żeby dostrzec w ciemności moje rysunki, zawinąłem latarkę w czerwone spodenki i obwiązałem sznurówką. Zaniosłem jedzenie, lornetkę i gałganka do samochodu i ruszyłem, jeszcze nie wiedząc dokąd. Właściwie pretekstem było to, że chciałem przepalić i rozgrzać samochód, jednak jadąc powoli, czułem podświadomie, że zmierzam na moją miejscówkę, do której miałem jakieś 20 km. Obserwując długi czas tylko przez teleskop*, zacząłem łapać się na tym, że odczuwam swego rodzaju ulgę – więcej, czułem, jakbym nagle przestał ciągnąć za sobą kulę u nogi.**

Na miejscu, po wyjściu z samochodu, wpadłem w objęcia kłującego chłodu. Rzut okiem na niebo i poszukiwania świateł domów na horyzoncie, wywołały jednak uśmiech. Może nie było idealnie – jadąc przez bezkresne pola, co chwilę mijałem wąskie języki śniegu nawianego częściowo na drogę – ale i tak świeciło mnóstwo gwiazd, a Wielki Pies wpatrujący się w Myśliwego, stał niemal na horyzoncie. Niemniej jednak pierwszy cel okazał się zbyt trudny, a była nim NGC 1360 w Piecu, mgławica planetarna. Czasami odnosiłem wrażenie, że coś widzę, ostatecznie jednak nie udało mi się jej zobaczyć, a Piec sprawiał wrażenie dawno wygasłego.

Następnie przeprawiłem się do Erydanu, gdzie dla odmiany z łatwością dostrzegłem mgławicę planetarną NGC 1535 Oko Kleopatry. Starhopping nie był najłatwiejszy do zapamiętania, ale gdy już udało się go ogarnąć, na polu okazał się wystarczający. Mimo to, dla pewności zapamiętałem położenie gwiazd i planetarki w lornetce, żeby upewnić się po powrocie.
Miałem jeszcze jeden cel w Erydanie, galaktykę NGC 1600, ale nie podołałem. Czułem niekiedy, że jest blisko, że coś chyba błysnęło, że brakuje odrobiny skupienia z powodu mrozu i nieco stabilizacji żurawia, lecz z upływem kolejnych minut nie udało się jej potwierdzić.

Niemałego zaskoczenia natomiast doświadczyłem w Wielorybie, ponieważ na północny zachód od oczywistej M77, która mocno rzucała się w oczy, kilka, może kilkanaście razy pojawiło się światło tuż pod parką słońc, w miejscu NGC 1055. Nie wiem sam, czy mogę ją uznać, wszak to była walka z czasem, walka o palce, mróz bowiem pozwalał jedynie na niezbyt długie przyłożenia oczu do okularów i przerwę na nabranie oddechu, ale było to bardzo optymistyczne podejście w tej aperturze. Zwłaszcza, że raz już kiedyś odniosłem zdecydowaną porażkę z tą galaktyką w 10x50, w dosyć dobrych warunkach. 

Nareszcie! Nadarzyła się dobra okazja dostrzec Urana gołym okiem! Nie pamiętam, czy mi się to kiedyś udało, ale pamiętam, że chyba próbowałem. Tej nocy okazało się, że jest teraz bardzo łatwym celem, niemniej musiałem pomóc sobie lornetką w ostatecznym rozrachunku.

Potem udałem się do Zająca, gdzie miałem dwa obiekty do odwiedzenia. Pierwszym była gromada kulista M79, którą zobaczyłem od razu. Tkwiła pomiędzy dwoma słońcami; jedno okupowało stronę północną, druga gwiazda stróżowała na południe, zaś sama M79 była od nich zdecydowanie grubsza i nieco mglista.
Drugim celem była mgławica Spirograf – planetarna IC 418. Aby ją odnaleźć, zapamiętałem w szczególności pewien gwiezdny szlak, który nazwałem roboczo Uzdą. Skąd nazwa? Pierwsze skojarzenie po prostu przypomniało mi inny asteryzm, który opisał w jednym ze swoich artykułów Phil Harrington. Szlak leży na wschód od 8 Lep, natomiast od samej Uzdy należy udać się na północ, wypatrując asteryzm wyglądający jak Grot. IC 418 dostrzegłem natychmiast, jako jasny obiekt dopełniający Grot z pobliskimi jaśniejszymi gwiazdami, jak również asteryzm przewróconego krzesła z innymi, słabszymi słońcami.

Ostatni był Byk. Chciałem zobaczyć Westę i Kraba. Planetoida jest teraz bardzo blisko Zety Tauri, czyli Tianguan, a co za tym idzie, przelatuje pozornie w pobliżu M1. Oba cele zobaczyłem na zasadzie uniesienia lornetki w górę. Krab był oczywisty, przypominał szarą, może nieco owalną plamkę, a Westa świeciła tak jasno, że pewnie również dałoby się ją dostrzec gołym okiem, jednak zapomniałem spróbować, a Tianguan pewnie nie ułatwiłby sprawy.

Skończywszy z moją listą, zerknąłem na M41, może nieco zbyt wczesną, lecz ładną parkę M46 i M47, oszałamiającą M42, NGC 2024 mgławicę Płomień, która od czasu do czasu zdradzała ulotnie ciemną przerwę w równie ulotnym pojaśnieniu, gromadę NGC 1662, Hiady i Plejady. Ogromne wrażenie zrobił na mnie Syriusz w lornetce.  Rzut na Jowisza z księżycami i szybko wsiadłem do samochodu, przykładając palce do nawiewu.

W drodze powrotnej zjadłem resztę prażynek i jabłko, a w kieszeni znalazłem moją kartkę z obiektami. Nie użyłem również latarki – moja mama później znalazła ją na kredensie w kuchni i ważąc w dłoni zapytała: co to jest za lalka?

* Od zawsze starałem się nie używać zwrotu "tylko lornetka", dlatego podkreśliłem te słowa, napisane zresztą całkowicie przypadkiem, ponieważ w odróżnieniu od lornetek, nie padają prawie nigdzie i nigdy, oraz żeby zaznaczyć, że pełnoprawność sprzętowa nie istnieje. Co najwyżej istnieje zabawka i sprzęt.

** Dobra, przesadziłem nieco z tą kulą. Jednak całkiem niedawno zadałem sobie pytanie: dlaczego od długiego czasu obserwuję tylko przez teleskop? Rozmyślając, doszedłem do ciekawego wniosku; mianowicie, że jeśli raz wrócę do lornetki, istnieje obawa, że teleskop pójdzie w odstawkę (na długo). Mam nadzieję, że tak się nie stanie, może nie za sprawą 10x50, bądź co bądź, chciałbym częściej wykorzystywać Syntę. Może dopiero gdy wrócę do 15x70, powinienem zacząć się bać.

[bikfisz]

Ledwie dwie bezchmurne noce wystarczają aby forum nieco ożyło 🤩

Super.

[Koszy89]

Damian jak zwykle super się czytało , zawsze gdy czytam twe relacje odpalam stellarium i skacze po obiektach odtwarzając  sobie twoją obserwację i nie mogę się nadziwic  jakie Ty masz  dobre niebo oraz nie uchronnie dąsam się jakie ja mam fatalne .

Planetarki 13 mag , płomień w bino 10x50 , niesamowite jak wielką róznice robi jakosc nieba .

Gratuluję wspaniałych obserwacji i czekam na więcej .

[Damian P.]

5 godzin temu, Koszy89 napisał:

Planetarki 13 mag , płomień w bino 10x50

Koszy89, jakieś źródło musiało wprowadzić Cię mocno w błąd z jasnością planetarnych. Większość z tych, które sprawdzałem, dla NGC 1535 podaje 10.5mag, choć przypuszczam, że może być odrobinę jaśniejsza. Jeśli chodzi o IC 418 w Zającu, to jest jeszcze bardziej optymistycznie, bo jej jasność podaje się na około 9.3-9.6mag. Podobną jasność wizualną do mgławicy Spirograf, przypisuje się NGC 1360 w Piecu, z tym, że ma ona znacznie większe rozmiary kątowe (już nie gwiazdowe w lornetkach), w skutek czego jest o wiele trudniejszym wyzwaniem.

Co do Płomienia, to trochę jest taki klasyczny przypadek, gdzie raz złapany, później przeważnie będzie już dostrzegalny często, choć nie zawsze tak samo. O ile nie zmieniamy diametralnie miejscówki z miasta na wieś, czasem jest to tylko wybrzuszony blask Alnitaka na północy wschód, czasem taki niemal odrębny duch światła z przebłyskami ciemnego pasma, jak to miało miejsce właśnie 8 stycznia. Miałem jednak okazję go widywać kiedyś tak wyraźnie w lornetce, że ciemna przerwa była widoczna zerkaniem przez 100 procent czasu, bez statywu i bez żadnej podpórki.

Edytowane 11 Stycznia przez Damian P.

[Koszy89]

Hej za Stellarium web :

ngc 1535 12,81 mag

Ic 418 13,00 mag 

No to faktycznie jest to duza rozbieżność i w złym świetle stawia to zródło danych , dzięki za sprostowanie , do tej pory wiedziałem ,że stellarium web kiepsko podaje jasnosci komet , a tu się okazuje ,ze nie tylko 

 

Tak słyszałem ,że tak bywa z niektórymi obiektami , będę próbował , byle pogoda wspópracowała .