Dwururka, ciemny las i wielki miś

[Grzesiek]

Czołem wszystkim,

Czy może ktoś ma jakieś wrażenia z obiektów Messiera w Psach Gończych i Wielkiej Niedźwiedzicy przez lornetkę? Podzielicie się?

 

Poniżej moja relacja z próby dodania tych obiektów do moich zapisków z obserwacji z przed kilku dni. Jestem bardzo ciekaw co widzą inni.

 

 

 

  Mam znajomego. Jest myśliwym i często gadamy o naszych zainteresowaniach. Nie ukrywam, że jego pasji nie rozumiem tak do końca? Oczywiście, w tę druga stronę jest dokładnie tak samo. Ostatnia nasza pogawędka jakoś jednak sama nam zeszła na temat podobieństw obu zainteresowań. No właśnie? A może mnie się tylko tak wydaje i są to przysłowiowy piernik i wiatrak?

Czy i Wy drodzy miłośnicy mglistych plamek, ulotnych mgiełek, zesztywniałego karku i zgrabiałych aż do zaniku czucia palców, odczuwacie podobną ekscytację podczas pierwszego uchwycenia obiektu? Ja czuję jakbym go upolował (bo jak mawia mój kolega: ?co raz zobaczone ? już się nie odzobaczy?). I choć obiekty z literką ?M? w nazwie, w Wielkiej Niedźwiedzicy widziałem już wcześniej w różnych instrumentach, to w ramach mojego małego przedsięwzięcia , nazwijmy go: ?Obiekty z Katalogu Messiera przez lornetkę 20X80?, musiałem kiedyś przystąpić do polowania i w tym popularnym obszarze nieba.  A jeśli  polowanie, to  musimy określić tutaj 3 podstawowe rzeczy: czym, gdzie, oraz na co. Zatem:

Dwururka: czyli lornetka 20X80 SkyMaster. Ponadto, statyw (właściwie żuraw) bez którego taki kaliber już ciężko obsłużyć. Sprzęt ? no cóż, są lepsze i pewne wady lornetki są widoczne, ale czynnik cena/zdolności obserwacyjne jest dla mnie jak najbardziej w porządku.

Ciemny las: a w zasadzie, to polana otoczona po około ? obwodu przez las. Miejsce ciemne i na uboczu ale zaraz przy asfaltowej drodze którą znam i na której zazwyczaj (uwaga! słowo-klucz w tej historii) nie ma żywego ducha ,przynajmniej do tej pory tak myślałem. Miejscówka, którą chciałem sprawdzić po raz pierwszy.

Wielki miś: czyli zwierz dość pospolity, a w kręgach co bardziej świadomych obserwatorów, występujący pod nazwą Ursa Maior. Gatunek ten można zobaczyć w naszych szerokościach geograficznych przez cały rok, przy czym wiosna jest dlań najlepszą porą, ponieważ można go zobaczyć pnącego się po nieboskłonie coraz to wyżej. A tak bardziej konkretnie, to  moim celem było zobaczenie oraz opis wszystkich obiektów z Katalogu Messiera w tej konstelacji.

Wieczór zaczął się frustrująco. Patrząc z okna w kierunku zachodnim dostrzegłem Słońce chowające się nie za lasem, jak zazwyczaj, lecz znikające nieco wyżej. To oznaczało jakieś gęste chmury, które pożerały pomarańczowe niebo od zachodu i aż na całym kierunku północnym. Rzeczywiście, prognozy mówiły o załamaniu się pogody, lecz dopiero po 22.00. Czekałem. W miarę upływu czasu ten wielki wał rzeczywiście się zbliżał, ale bardzo powoli. Ostatecznie postanowiłem wyruszyć. Na zachodzie blask Wenus był już znacznie zredukowany przez wysokie chmury za którymi skrywała się planeta. Ciągle jednak miałem ok. 75% nieba bez żadnego zachmurzenia, co oczywiście nie oznaczało że warunki były dobre. Określiłbym je jako wystarczające. Musiałem podjechać kilka kilometrów. Po drodze minąłem jedno auto.

Było dość ciepło. Po ustawieniu lornetki na żurawiu zacząłem spoglądać na jaśniejsze obiekty, zanim to wzrok się przyzwyczai oraz w celu ustawienia ostrości. Jowisz  - wyraźnie jako tarcza, choć niestety zawsze jest ona rozmazana, coś tam jeszcze majaczyło, ale tak jakby ktoś zaciapał wspomnianą tarczkę farbą. Księżyce oczywiste jak to że niebawem miało się zupełnie zachmurzyć. M42 ? piękność nocy. Ta mgławica powinna według mnie mieć nazwę ?Nietoperz?.  Zerkaniem widać, że rozciąga się nawet bardziej niż na pierwszy rzut oka. Więc zerkam, to w centrum pola, to znów gdzieś na obrzeże. Następnie wymierzyłem w prawą gwiazdę pasa naszego myśliwego, z którym niejako polowałem tego wieczoru. To gwiazda (delta) Orionis ? w odległości ok. 53? od niej znajduje się słabszy składnik o jasności 6,8mag. Chwilę podregulowałem ostrość. Słabsza gwiazdka widoczna bez problemu. W międzyczasie patrzę w kierunku Wielkiego Wozu. Na szczęście mam jeszcze ?chwilę? zanim niebo się zepsuje.  Więc skupiam uwagę na gromadach otwartych nad południowym horyzontem. Spoglądałem właśnie na M93 kiedy dostałem po oczach jakby ktoś celował latarką w moją lornetkę. Chwila konsternacji i już wiem, bo również słyszę silnik. To auto na pobliskim pagórku omiotło reflektorem moje stanowisko. Poczekałem, tuż za nim przejechało drugie auto. Wracałem właśnie do lornetki, kiedy w dali usłyszałem kolejny pojazd. Tym razem jadący z przeciwnego kierunku. Wróciłem do obserwacji. W M41 widziałem kilkanaście lub może naet kilkadziesiąt gwiazd. Reszta tworzyła mgiełkę. Następnie zapolowałem na Zająca. Jest tam między innymi gromada kulista M79, którą widziałem jako rozmytą kulkę. Powoli jednak trzeba było się przenosić w kierunku moich celów. Poszedłem tam przez konstelację Byka. M1 ? w jednym polu z gwiazdą (dzeta) Tauri. Mała plamka. Ot tyle. Ale do zobaczenia bez problemów. Zahaczyłem podwójną gwiazdę (tau) Tauri  i przywitałem się jeszcze z Plejadami, dla których chyba moja lornetka została wręcz stworzona. Potem poszedłem jeszcze dalej w głąb polany, gdyż znów przejechały jakieś auta (od kiedy ludzie tu jeżdżą w kolumnach?!). Tak! W tym momencie zaczął mnie trafiać szlag!

Ale, nadszedł czas i na misia. Oczywiście nie można było się tam udać pomijając Psy Gończe. W Canes Venatici udało mi się zobaczyć wszystkie eMki. Najpierw, po odszukaniu Arktura, zlokalizowałem M3. Naprawdę jasna gromada kulista. Bardzo podobna do jesiennej M15. Bardzo ładnie się prezentują. Następnie, dojrzałem charakterystyczną grupę gwiazd i M63 (Galaktyka Słonecznik) w ich pobliżu. Galaktyka wyglądała trochę jak grubsza krecha. Była tam też słaba gwiazdka. Z kolei M94 (teraz przejeżdżają tabuny aut)  jest skierowana do nas pod innym kątem i widziałem ją jako okrągłą plamkę. Galaktyka M106 była chyba najmniej oczywista i widziana w postaci owalu. Najbardziej lubię jednak M51 ? czyli Wir. A to już jest prawie Wielka Niedźwiedzica. Gdy obserwowałem ten obiekt poprzednim razem, gdy UMa była dość nisko nad horyzontem, M51 była na granicy oddzielenia od tła. Teraz jednak widziałem nawet momentami dwie plamki obok siebie. (Dwie plamki? Zaczynam się domyślać dlaczego mój znajomy nie rozumie mojej fascynacji J).

Tak oto Psy Gończe doprowadziły mnie do Wielkiej Niedźwiedzicy. Na początek zasadziłem się na M101. Aby ją znaleźć, starałem się stworzyć trójkąt prostokątny z ostatniej gwiazdy dyszla Wielkiego Wozu oraz Mizara. Wtedy przy kącie prostym powinna sobie na mnie czekać M101. Nie zajęło to dużo czasu ? a więc jednak czekała. Całkiem spora w porównaniu do reszty  ferajny, myślę, że pod naprawdę dobrym niebem, byłoby ją ciężko przeoczyć w lornetce klasy 20X80. Jak dotąd nieźle. Spojrzałem na gwiazdę (gamma) Ursae Maioris ponieważ, w tym samym polu powinien być mój kolejny cel ? M109. Tu nie było tak łatwo. Galaktyka ma mniejszą jasność niż poprzedniczka. Przyznam szczerze, że coś tam było, ale na tym muszę skończyć. Bardzo słaby obiekt. Szukam dalej. Chciałem zobaczyć M108 oraz M97 (Mgławica Sowa)powinny być w tym samym polu nawet z gwiazdą (beta) Ursae Maioris ? więc obiekt łatwy do odnalezienia. I tutaj napotkałem na zagadkę wieczoru: w polu widzenia widziałem rzeczywiście dwie plamki ale o odwrotnej intensywności, tzn. coś co powinno być M97 było jakby lepiej widoczne od ?czegoś? co powinno być jaśniejszą galaktyką. Ogólnie rzecz ujmując, spodziewałem się słabiutkiej kreski (M108) oraz raczej niczego na miejscu M97. A było w zasadzie odwrotnie. Odpuściłem sobie te obiekty na chwilę i próbowałem trafić parę M81/M82. Nie było to trudne a widok chyba jeden z najpiękniejszych przez lornetkę. Obie galaktyki są stosunkowo jasne (6,9/8,4mag) i wpadły od razu. M81 wyraźnie jaśniejsza oraz większa od towarzyszki. Jest takie jedno zdjęcie (chyba z Hubble?a) obu galaktyk i na nim widać ich kąty nachylenia. Oczywiście w mojej lornetce nie ma obrazów z Hubble?a ale ?mgiełki? są tak samo nachylone względem siebie. Ponadto, już sam nie wiem, ale w M81 jakby majaczyło coś więcej niż tylko owalna plamka. Jakby jakieś pociemnienie? Nie wiem już sam. Na pewno podejdę do tych wszystkich obiektów jeszcze raz. W każdym razie M81/M82 są piękne i chciałbym je dosięgnąć w jakimś większym lustrze.

Chciałem wrócić do M109 i M97, ale byłem już niemiłosiernie poirytowany tym ruchem na pobliskiej drodze. Poza tym chmury już się zbliżały do miejsca mojego największego zainteresowania. Postanowiłem więc wrócić, bogatszy o zupełnie nowe doznania ?lornetkowe? z polowania w Wielkiej Niedźwiedzicy i o wiedzę że droga powiatowa jest autostradą dyskwalifikującą moją miejscówkę.

 

/G.

[p.wojtek]

Chciałem zobaczyć M108 oraz M97 (Mgławica Sowa)powinny być w tym samym polu nawet z gwiazdą (beta) Ursae Maioris ? więc obiekt łatwy do odnalezienia. I tutaj napotkałem na zagadkę wieczoru: w polu widzenia widziałem rzeczywiście dwie plamki ale o odwrotnej intensywności, tzn. coś co powinno być M97 było jakby lepiej widoczne od ?czegoś? co powinno być jaśniejszą galaktyką. Ogólnie rzecz ujmując, spodziewałem się słabiutkiej kreski (M108) oraz raczej niczego na miejscu M97. A było w zasadzie odwrotnie.

Mogę potwierdzić, niedawno obserwowałem M108 i M97 w 15x70 i również odniosłem wrażenie, że sowa jest jaśniejsza i bardziej oczywista niż M108 a przecież jej pozorna jasność jest mniejsza. Obydwie mieściły się w jednym polu, niewyraźne małe plamki. Próbowałem również wyzerkać M109 niestety bez skutku. Galaktyka ta jest jaśniejsza od M97 i M108 ale niestety mimo wielu prób nic... nawet śladu pojaśnienia. Niepowodzenie tłumaczę sobie tym, że M109 była trochę niżej nad horyzontem. Na pewno jej nie podaruje i przy najbliższej okazji spróbuje ponownie.

[lukost]

Sóweczka znacznie łatwiej wpada w oko niż M108 - Twoje spostrzeżenia są jak najbardziej słuszne. 

Fajna relacja. 

[robert_sz]

Czołem wszystkim,

Czy może ktoś ma jakieś wrażenia z obiektów Messiera w Psach Gończych i Wielkiej Niedźwiedzicy przez lornetkę? Podzielicie się?

 

 

Owszem i to nawet przez 20x80, tylko że w wydaniu Delty Optical. To sprzęt trochę wyższej klasy niż SkyMaster więc weź na to poprawkę. Wrażenia są opisane tutaj: https://www.astromaniak.pl/viewtopic.php?f=22&t=26090 zaczynając od drugiego postu

[Grzesiek]

Owszem i to nawet przez 20x80, tylko że w wydaniu Delty Optical. To sprzęt trochę wyższej klasy niż SkyMaster więc weź na to poprawkę. Wrażenia są opisane tutaj: https://www.astromaniak.pl/viewtopic.php?f=22&t=26090 zaczynając od drugiego postu

Cześć,

faktycznie, Twoja lornetka wydaję się być troszkę solidniejsza. A czy ten Ostrowiec to może świętokrzyski?  ;)

P.S. masz jeszcze jakieś opisy ze swojej 20X80?

 

/G.

[robert_sz]

Tak, Świętokrzyski. Tyle że w sumie już tam nie mieszkam :P

Nie mam innych opisów, a lornetkę sprzedałem dość niedawno.

[Panasmaras]

Bardzo dobrze się czytało :)

Ponadto, już sam nie wiem, ale w M81 jakby majaczyło coś więcej niż tylko owalna plamka. Jakby jakieś pociemnienie? 

Pociemnienie w M81?

Czy może miałeś na myśli M82 (tę mniejszą)?

[Grzesiek]

Bardzo dobrze się czytało :)

Pociemnienie w M81?

Czy może miałeś na myśli M82 (tę mniejszą)?

Patrzyłem i dziś na tę parę - kilka razy. Wspomniane "coś"  zamajaczyło mi tylko raz (na pewno M81). Jest zatem duża szansa, że to mój mózg domalowuje czasem tam coś jeszcze. Jak już wspomniałem, eMki w UMa przez większą lornetkę, to dla mnie nowość, dlatego jestem ciekaw co widzieli inni użytkownicy lornetek.

 

/G.