Wizualne studium asocjacji Scorpius OB2

[Erik68]

Asocjacja Scorpius OB2 to bliski region niedawnego powstawania masywnych gwiazd.

Składa się z licznych jasnych i ciemnych mgławic, które chciałem tutaj pokazać i omówić.

 

OBSERWACJA

 

 

Obszar asocjacji jest naprawdę spory( ok. 15* średnicy), a znajdujące się w nim mgławice są dosyć rozległe. Do obserwacji najlepiej użyć lornetki lub światłosilnych teleskopów (min f/5) o max. aperturze 15 - 20 cm, z szerokokątnymi okularami i źrenicy wyjściowej 6-7 mm. Czym większy teleskop tym mniej pokaże, w zasadzie tylko same rdzenie mgławic. Obserwowałem ten region w 2021r, 14" dobsem f/4.2  z 30mm szerokokątnym okularem+ filtry i naprawdę niewiele było widać lub prawie nic. Po prostu "utonąłem" w pyłach. W tym roku (2022) przymierzyłem się ponownie do Scorpius OB 2, tym razem z refraktorem 152/760 ,który przy powiększeniu 25x(okular 30mm) daję mi 3,2* pole widzenia. Przejrzystość była krystaliczna, przez co gwiazdy schodziły do samej linii horyzontu. Skanowanie, nawet bez filtrów, pokazało mocne zapylenie regionu Skorpiona, które objawia się bardzo małą ilością gwiazd, po prostu widać że tam coś kurzy. Podobne wrażenie dające nawet lepszy efekt zauważyłem w lornetce 10x50, ale tam już pole to prawie 6.5*. Asocjacja składa się z różnego rodzaju mgławic, pomimo tego najlepszy efekt uzyskałem stosując filtr H-beta SvBony, o szerokim paśmie 50nm (pomiar widma -@dobrychemik),nie wiem jak sprawdziły by się H-bety 12nm i węższe. Można też próbować UHC, ale myślę że efekt będzie słabszy. W przypadku ciemnych mgławic co nieco wyłuskał Lumicon Olll 3gen. ale z powodu ciasnego pola widzenia, nie byłem tego do końca pewny, tutaj musi być lornetka.Jak zauważyłem 3* pole w przypadku tego obiektu to minimum. Nie mogłem zobaczyć go w całości przez co skanowałem obszar po kawałku i nanosiłem na szkic. Przydała się również technika ruszania tubusem, co pozwoliło na złapanie bardziej subtelnych szczegółów.

 

 

refraktor 152/760

25x+ H beta 50nm

 NELM 6.6mag.

 

 

OBIEKTY

 

Klasyfikacja jasnych mgławic wg.Lynds. na podstawie fotograficznych płyt Palomar,

 

 

Indeks koloru.

 

1-jaśniejsze w filtrze niebieskim

2-jednakowe w filtrach niebieskim i czerwonym.

3-jaśniejsze w f. czerwonym

4- widoczne tylko w f. czerwonym

 

 

Jasność od 1-6,

1-najjaśniejsze

6 -najsłabsze

 

 

Komleks "Błękitna głowa konia"(Blue Horse Head)

IC 4592

indeks koloru 1,

jasność 3

 

Mgławica ma prawie 3* długości, i pomimo sporej jasności musiałem chwilę pozerkać i rozłożyć ją na raty. Zastosowanie filtra CCD blue, który dobrze sprawuję się przy tego rodzaju obiektach, nie pokazało nic ponadto co widać było w H beta. Ciemna B-40 widoczna tylko pośrednio, poprzez podkreślenie jaśniejszą smugą (szkic)

 

 

Sh2-7

indeks koloru 3

 

jasność 4.

Ledwo mieściła się w polu okularu, co bardzo utrudniało jej dostrzeżenie, dosyć trudny obiekt, przynajmniej dla 3*. Najlepiej w H beta.

 

 

 

refraktor 152/760

 25x+ H beta 50nm

 NELM 6.6mag.

 

 

Obłok Rho Ophiuchi

IC 4604

indeks koloru 1

jasność 3

 

Dobrze widoczne halo wokół dwóch najjaśniejszych gwiazd, połączone delikatną szeroką smugą, nieco lepiej w CCD blue.

 

 

IC 4605

indeks koloru 1

 

jasność 3.

Podobnie jak w przypadku Rho Ophiuchi.

 

 

Sh2-9

 indeks koloru 4

 

jasność 2

Efekt "zaparowanego okularu" tylko z H beta.

 

 

Mgławica Antaresa.

IC 4606

indeks koloru 3

jasność 1.

Mgławica niby najjaśniejsza, jej rozmiar niestety skutecznie psuje ten efekt. Pomimo wszystko zerkaniem można dopatrzyć się tam subtelnych detali ,najlepiej w H beta.

Dokładny skan mgławicy pokazał też, słabe "pióro" ,podkreślające ciemną B 44.

 

 

Zastosowanie Lumicon OIII 3 gen. mocno przyciemniło cały kompleks ,ukazując "chmurowate" struktury, dodatkowo pomiędzy obłokami Rho Ophiuchi a Antares, zamajaczyły ślady ciemnych mgławic LDN

 

Mgławice nie ujęte na szkicu.

 

 

 

IC 4601(część kompleksu "Błękitna głowa konia")

indeks koloru 1

 

 jasność ?

 

W filtrze H beta , coś tam majaczyło ,podobnie z CCD blue,  ale ,nie miałem całkowitej pewność czy ją widzę czy nie, być może większy power ,pokazał by to lepiej.

 

 

Sh2-1

 indeks koloru 1

 

 jasność 4

 

W CCD blue, jak i w H beta zamajaczył podłużny cirrus pod gwiazdą ? Sco.

Niestety nie próbowałem się jej przyglądać ,nie miałem pojęcia że jest tak wielka i "potargana", ale jeszcze tam wrócę.

 

IC 4591

indeks koloru 1

jasność 6

Prawdę powiedziawszy nie wiedziałem że jest tam jakaś mgławica, biorąc pod uwagę niewielki rozmiar i niską jasność tutaj potrzeba powera.

 

Ciemne mgławice

 

Jest tam tego naprawdę sporo ,ale dominują obiekty o znacznych rozmiarach (długie). To już dosyć nisko nad horyzontem i nawet przy super warunie niebo jest jaśniejsze niż w wyższych deklinacjach. Uważam że najlepszym rozwiązanie są tam średnie i duże lornetki, myślę że @Panasmaras ,mógłby uzupełnić ten temat.

 

UWAGI

 

Asocjacja Scorpius OB2, to mix różnego rodzaju mgławic - emisyjnych, refleksyjnych i ciemnych. Do mgławic refleksyjnych najlepiej nadaje się filtr CCD blue (385nm-505nm), pamiętajmy jednak że oprócz Sh2-1 wszystkie pozostałe świecą w filtrze czerwonym.(zobacz https://aladin.u-strasbg.fr/AladinLite/ i pobaw się filtrami), dlatego można próbować UHC i inne.

Konstelacja nie dosyć ze szoruje brzuchem po horyzoncie to jeszcze najlepszy okres jej widoczności przypada na "białe noce " które dominują na przeważającym obszarze Polski.Mnie udało się jeszcze w czasie trwania nocy astronomicznych ( Małopolska ) w dniach 26-27 maj ,które kończą się 1 czerwca. Przy niebie Bartuś 2, lub 3 można próbować bez użycia filtrów, najlepiej przez lornetki 10x70, 15x80, 25x100 (ktoś z doświadczeniem lornetkowym może uzupełnić temat). Tutaj szkic, co prawda z Hiszpanii ale niebo d...nie urywa.

http://www.asod.info/?p=1892

 

 

Na koniec próba  wyjaśnienia znakomitego zadziałania filtra H beta SvBony. W przeciwieństwie do wysokiej klasy filtrów Lumicon(9nm) lub Astronomik (12nm), ma on bardzo szerokie widmo (460nm -510nm), czyli bardzo blisko CCD blue( m.refleksyjne), jest jednak małe ale: maksymalny pik przypada na 485nm (ok.95% transmisji) czyli standardowy dla wszystkich filtrów tego typu, stosowanych do niektórych  mgławic emisyjnych.(podziękowania dla @dobrychemik)

 

POZDRAWIAM Irek.

 

[lukost]

Podziwiam, że podjąłeś wyzwanie z tej szerokości geograficznej.

Pamiętam z ostatniego wypadu do RPA widok z Fujinona 10x50 Domka - rozległa, choć subtelna mgiełka wokół rho Oph i wyraźne, mięsiste ciemne pasma odchodzące na wschód. Fajne to było.

[polaris]

Imponujący wpis. Skąd jest ta pierwsza mapka?

[Erik68]

Z tej stronki

https://www.wikiwand.com/en/Rho_Ophiuchi_cloud_complex

[MichalKaczan]

Super relacja! Może przez niutka 8"f4 z górskiej miejscówki też by coś wyłapał. I tu właśnie jedna rzecz mi się nie podoba : brak spajków na szkicach?

[Erik68]

Całe życie obserwowałem tylko njutonjan teleskop, czas było kupić coś pożonnego, co ma lepsijszy kontrast i nie daje spajkuf ?? Ultrafraktor?

Edytowane 11 Czerwca 2022 przez Erik68

[Erik68]

 

Tak jak obiecałem ,wracam do mgławicy Sh2-1 ,otaczającej ? Sco.

 

refraktor 152/760

25x+(SvBony H-beta 18nm.Baader H-beta 5,5nm)

NELM 6.3mag.+

Obydwa filtry, pokazały w zasadzie to samo, ale o ile w 18nm ledwie majaczył łukowaty "uśmiech" mgławicy pod gwiazdą, w 5,5nm był oczywisty ,podobnie jak lekkie pojaśnienie obok.

Popatrzyłem jeszcze na nieopisaną tutaj, LBN1103  wokół gwiazdy 23 Sco. Przez 5,5nm można było zerkaniem dopatrzyć się potężnego halo, które rozciągało się daleko poza 3* pole widzenia, szkicu nie robiłem, ponieważ trudno było stwierdzić gdzie się ten gigant kończy.