Po co wymyślono krótkie achromaty?

[lukost]

Czasami trafia się noc z takimi warunkami, że człek zwyczajnie głupieje.  Z jednej strony chcesz wycisnąć maksimum ze swego teleskopu, polując na obiekty zwykle niedostępne, a przecież kuszą cię też klasyki, które mogą ukazać niewidziany wcześniej detal. Przed tego typu dylematem stanąłem wczoraj. Po przelotnych deszczach wieczorne niebo wyczyściło się w sposób zupełnie niesamowity. Liliowe Tatry  o zmierzchu, jasno błyszczące, kłujące wręcz w oczy swym blaskiem Wenus i Jowisz, Łysol z wyraźnym światłem popielatym ? wszystko wskazywało na to, że będzie rewelacyjnie. Było.

Nie bacząc na nieuchronność poniedziałkowej, wczesnoporannej pobudki spakowałem zatem cały majdan i pojechałem na Przełęcz Trybską ? z refraktorem 150 mm pod pachą i rozbudowanymi planami eksploracji konstelacji Skorpiona oraz Strzelca w głowie. Już po przyjeździe na miejsce okazało się, że nie tylko ja zamierzam skorzystać z nieprzeciętnych warunków pogodowych. Zadzwonił do mnie Jurek (Krater), który wybierał się na astrołowy wspólnie z Piotrkiem Guzikiem. Niestety, sprzęt miałem już rozstawiony, a rozlana po sam horyzont Droga Mleczna jasno dawała do zrozumienia, że nie warto zmieniać miejscówki?    

Zanim przejdę od opisu sukcesów, wspomnę o dwóch porażkach ? otóż kolejny raz poległem na mgławicach planetarnych NGC 6026 w Wilku i NGC 6072 (zlokalizowanej nieco na południowy wschód, już w Skorpionie). Odpuszczam te słabizny definitywnie ? może kiedyś do nich wrócę, w jakiejś Namibii czy innym Chile?

Dalsze obserwacje podążyły w dość nietypowym (jak na mnie) kierunku - mianowicie skanowałem przy użyciu lornetek 7x50 i 15x70 niebo w okolicy centrum Drogi Mlecznej, bawiąc się w wyłapywanie licznie  w tym rejonie rozsianych ciemnych mgławic. Niektóre były zaskakująco wyraźne ? takie, hmm? gęste i zawiesiste, z nieodpartym wrażeniem trójwymiarowości. Prym wiódł tu Barnard 289 ? ciemne, równoległe pasma ciągnące się na linii północ ? południe, zawieszone na gwiaździstym tle gdzieś w połowie drogi między Gromadą Ptolemeusza (M7) a Laguną (M8). Skomplikowana, poszarpana struktura tego pyłowego obłoku w ?siedemdziesiątce? naprawdę robi kolosalne wrażenie. Warto!  

źródło: DSS

Niesamowicie wyglądał również Kleks (B 86) z pobliską gromadką otwartą NGC 6520. Dotychczas obserwowałem ten duet przez lornety, ale okazało się, że refraktor (powiększenie 75x, wygenerowane przez Delosa 10 mm) też ma sporo do zaoferowania. Gromadka została delikatnie rozbita, a przylegający do niej Barnard jawił się jako całkiem spora, owalna, czarna dziura w niebie. REWELACJA!

Czesząc ?emkę? numer 7 nie odmówiłem sobie przyjemności wyłuskania gromady kulistej NGC 6453, leżącej (pozornie oczywiście) na jej zachodnich rubieżach. Podczas ubiegłotygodniowych obserwacji na Ćwilinie kulka wydawała się być obiektem trudnym ? zarówno w wielkiej lornecie Pawła Trybusa, jak i moim dwunastocalowym newtonie wyskakiwała opornie, jako blady, ulotny duszek. Tym razem ona po prostu tam była ? niezastąpiony Delos 10 mm pokazał niewielkie, lecz oczywiste pojaśnienie, rzecz  jasna bez żadnych śladów rozbicia.

Miałem chrapkę na położoną jeszcze niżej NGC 6441, ale deklinacja -37 stopni okazała się nie do przeskoczenia. Może gdyby zniwelować nieco słowackie Tatry? Z tego samego powodu musiałem zresztą odpuścić Robala (NGC 6302).

Powiodło się natomiast z nieco wyżej położoną ?Kocią łapką? (NGC 6334, deklinacja -36 stopni) oraz NGC 6357. Pierwsza z nich to kilka delikatnych, mglistych obłoczków, zlokalizowanych niedaleko siebie i faktycznie mogących przypominać odcisk zwierzęcej łapy. Obserwowałem ją z użyciem Ultrablocka i długoogniskowego okularu (SWAN 25 mm). Filtr OIII niestety okazał się nieprzydatny, niemal całkowicie wygaszając mgławiczkę. Dodatkowym bonusem był widoczny wraz z nią budynek obserwatorium i kolejki linowej na Łomnicy - z tym, że w jego wypadku filtry zdecydowanie pogarszały sprawę.  ;)  

?Engiec? 6357 (znany też jako mgławica Wojna i Pokój) również nieźle zareagował na filtr typu UHC. Dostrzegłem najjaśniejszą  część tego rozległego kompleksu, jako  subtelne, eliptyczne pojaśnienie, przylegające do charakterystycznej grupki kilku gwiazd układających się w kształt kija hokejowego.

Oba obiekty nie rzucają może na kolana (na naszej szerokości geograficznej rzecz jasna), ale z dużą satysfakcją dopisałem je do kolekcji moich południowych skarbów.

W drugiej części nocy odpuściłem słabizny (nie licząc całkiem wyraźnego Palomara 9 i zakończonej sromotną porażką walki z Abellem 51), ciesząc się pięknem klasyków letniego nieba. Żałowałem trochę, że nie mam pod ręką Taurusa; refraktorem dało się co prawda rozbić zewnętrzne partie M22, ale czułem spory niedosyt ? w tych warunkach duży niutek zamieniłby ją w diamentowy pył? 

Aha, zapomniałbym ? krótkie achromaty wymyślono, bo istnieje Pętla Łabędzia.                       

[Panasmaras]

Prym wiódł tu Barnard 289 ? ciemne, równoległe pasma ciągnące się na linii północ ? południe, zawieszone na gwiaździstym tle gdzieś w połowie drogi między Gromadą Ptolemeusza (M7) a Laguną (M8). Skomplikowana, poszarpana struktura tego pyłowego obłoku w ?siedemdziesiątce? naprawdę robi kolosalne wrażenie. Warto!                       

 

Zdecydowanie, Barnard 289 jest jednym z najciekawszych obiektów tego regionu, a przy tym chyba bardzo niepopularnym. U nas pewnie kariery nie zrobi ze względu na deklinację, lecz co ciekawe - obiekt wydaje się być zupełnie nieznany na zachodnich/hamerykańskich forach. A skoro rzuca się w oczy z naszych południowych szerokości, to jak wspaniale musi się prezentować w okolicach basenu Morza Śródziemnego lub jeszcze bardziej na południe? Aż strach pomyśleć :)

O ile dobrze pamiętam, obiekt ten bardzo się spodobał Pawłowi Trybusowi podczas naszej niedawnej wspólnej sesji.

 

PS widzę, że ciemnotkowa choroba zaczyna zbierać coraz większe żniwo :D

PPS załatw pogodę w lipcu, wpadnę znowu na te obskurne cudeńka :)

[Gość Paweł Trybus]

A i owszem, w Twojej 16x70 B289 pięknie się prezentował. 

Łukasz, szkoda, że nie pomyśleliśmy o Kleksie na Ćwilinie... Dopadnę go w połowie sierpnia, gdy niewiele przekroczy lokalny południk około 22:00. W lipcu raczej nie będę miał szansy. Harmonogram nie sprzyja ???  

[pguzik]

PS widzę, że ciemnotkowa choroba zaczyna zbierać coraz większe żniwo :D

To jest jak wirus. Jak nikt nie widzi, to też czasem w ich stronę zerkam. Na razie bez identyfikacji - tak, żeby się trochę z nimi oswoić ;).

[Panasmaras]

 

A i owszem, w Twojej 16x70 B289 pięknie się prezentował. 

Łukasz, szkoda, że nie pomyśleliśmy o Kleksie na Ćwilinie... 

 

W twojej BR-141 też był niczego sobie :)

Co do Kleksa - łapałem go, ale jakoś zapomniało mi się go zaprezentować. Zresztą, to standardowy ciemnomgławicowy celebryta - dużo bardziej znany, a ma ledwie dziesiątą część uroku B289.

 

Jak nikt nie widzi, to też czasem w ich stronę zerkam. ;).

Tylko ciiiii....

;)

[lukost]

Miło mi poinformować, że kupiony swego czasu od Waldixa niepozorny, chiński achromacik stał się prawdziwym celebrytą, pojawiając się nie tylko na plotkarskich portalach astro, ale także w kolorowej prasie. ;)

PS Jeszcze raz wielkie dzięki dla Marcina (MaPa) i Łukasza (Jolo) za zgodę na wykorzystanie ich przecudnej urody fot.  

No i milej lektury!