Wiarygodność testu latarkowego w badaniu efektywnej apertury lornetek

[polaris]

Dziś Panasmaras opublikował swoje opracowanie na temat wyznaczania efektywnej apertury lornetek. Zapraszam do lektury tego bardzo ciekawego tekstu i ewentualnej dyskusji oraz samodzielnych pomiarów.

Link do artykułu na Astronocach: http://www.astronoce.pl/artykuly.php?id=139

[Grzesiek]

Znalazłem ten temat i postanowiłem sprawdzić czynną aperturę dla mojego SM 20x80. Chyba wykonałem wszystko dość poprawnie i wynosi ona ....73mm ???

Szkoda, że testujący sprzęt nie sprawdzają tej wartości. Cóż z tego że wynik z suwmiarki jest bardzo bliski wskazanym 80 mm.

Z tego co rozumiem, to nawet na popularnej stronie z testami optyki wielkość obiektywów jest po prostu zmierzona suwmiarką? 

 

Pozdrawiam

/G.

[polaris]

Jest to pytanie, które od dawna wielu sobie i innym zadaje. Najbardziej prawdopodobną odpowiedzią dlaczego niektórzy uporczywie przemilczają ten test lub uważają go za niewiarygodny, bo wystarczy do niego latarka i papier milimetrowy jest taka, że wyniki są czasem niewygodne, a czasem też kompromitujące.

[Grzesiek]

Jest to pytanie, które od dawna wielu sobie i innym zadaje. Najbardziej prawdopodobną odpowiedzią dlaczego niektórzy uporczywie przemilczają ten test lub uważają go za niewiarygodny, bo wystarczy do niego latarka i papier milimetrowy jest taka, że wyniki są czasem niewygodne, a czasem też kompromitujące.

Na zakup następnej lornetki wybiorę się z odpowiednią latarką i papierem milimetrowym...  ;)

[pguzik]

Jest jeszcze jedna sprawa - interpretacja wyniku takiego testu nie jest wcale łatwa. To, że wyszło 73 mm dla lornetki, która ma obiektywy o średnicy 80 mm, to niekoniecznie znaczy, że patrząc przez lornetkę używamy tylko 73 mm obiektywu.

 

Ten wynik mówi tylko o tym, że do powstania obrazu w samym środku pola widzenia używane jest centralne 73 mm obiektywu. Reszta obiektywu może (choć nie musi) brać udział w tworzeniu obrazu w innych częściach pola widzenia.

 

Co więcej, dwie lornetki, które mają tę samą aperturę efektywną mogą zupełnie inaczej wykorzystywać obiektyw. W skrajnych przypadkach może się zdarzyć, że wykorzystywane jest jedynie tyle ile wynosi apertura efektywna albo tyle, ile wynosi pełna apertura (ta mierzona linijką).

 

Jakby tego było mało, zwykle jakość optyki znaczy o wiele więcej niż te 5 - 10% apertury.

[jutomi]

A co ogranicza tę czynną aperturę czyli stożek światła przechodzący przez lornetkę? Jakaś diafragma wewnątrz lornetki założona przez producenta w celu "obcięcia" skraju pola, żeby "ukryć" największe deformacje i wady brzegowe obrazu?

[Grzesiek]

Jest jeszcze jedna sprawa - interpretacja wyniku takiego testu nie jest wcale łatwa. To, że wyszło 73 mm dla lornetki, która ma obiektywy o średnicy 80 mm, to niekoniecznie znaczy, że patrząc przez lornetkę używamy tylko 73 mm obiektywu.

 

Ten wynik mówi tylko o tym, że do powstania obrazu w samym środku pola widzenia używane jest centralne 73 mm obiektywu. Reszta obiektywu może (choć nie musi) brać udział w tworzeniu obrazu w innych częściach pola widzenia.

 

Co więcej, dwie lornetki, które mają tę samą aperturę efektywną mogą zupełnie inaczej wykorzystywać obiektyw. W skrajnych przypadkach może się zdarzyć, że wykorzystywane jest jedynie tyle ile wynosi apertura efektywna albo tyle, ile wynosi pełna apertura (ta mierzona linijką).

 

Jakby tego było mało, zwykle jakość optyki znaczy o wiele więcej niż te 5 - 10% apertury.

Patrząc przez wspomnianą lornetkę wątpię aby reszta światła z obiektywu była gdziekolwiek wykorzystywana  ;)

 

Ale, stawiając sprawę jasno: Zakładam, że mając do wyboru 2 lornetki (o porównywalnej korekcie wad optycznych i ogólnie jakości) ale różniące się zmierzoną w ten sposób aperturą, powinienem chyba wybrać tę z większą?

[pguzik]

Ale, stawiając sprawę jasno: Zakładam, że mając do wyboru 2 lornetki (o porównywalnej korekcie wad optycznych i ogólnie jakości) ale różniące się zmierzoną w ten sposób aperturą, powinienem chyba wybrać tę z większą?

W pierwszym przybliżeniu jest to rozsądne rozwiązanie. Taki wybór da lepszy zasięg w środku pola widzenia (choć w praktyce różnica ta będzie na tyle niewielka, że nawet doświadczony obserwator będzie miał spory problem, aby ją zauważyć, nawet jeśli "obcięte" będzie 10% apertury). Z drugiej strony, może się okazać, że lornetka z mniejszą aperturą efektywną lepiej radzi sobie (pod względem zasięgu) z dala od środka pola widzenia (choć znów różnica będzie co najmniej trudna do zauważenia).

 

Podsumowując, idealna sytuacja jest taka, kiedy apertura efektywna jest równa średnicy obiektów. Jeśli tak jednak nie jest, to choć jest to sytuacja niespecjalnie komfortowa, zwykle nie ma to znaczącego wpływu na możliwości lornetki.

[jqb]

A możesz podac jakiś teoretyczny choćby przykład / schemat sytuacji gdy lornetka o mniejszej efektywnej aperturze lepiej "naświetla"  skraje pola widzenia (= mniej winietuje) niż ta o pełnym przelocie? Oczywiście parametry obu takie same :) Prawdę powiedziawszy mocno wątpię w znalezienie na rynku takiej parki; z tych częściej używanych i na dystansach astronomicznych.

[polaris]

Mimo wszystko to jest trochę dołujące, kiedy po zakupie lornetki 20x80 obserwujemy lornetką 18x73 :)

I mimo mniejszej apertury, te SM wcale nie grzeszą zbyt dobrym obrazem.

[Grzesiek]

Mimo wszystko to jest trochę dołujące, kiedy po zakupie lornetki 20x80 obserwujemy lornetką 18x73 :)

I mimo mniejszej apertury, te SM wcale nie grzeszą zbyt dobrym obrazem.

To prawda  :)

O jakości obrazu decyduje bardzo wiele czynników. Zawsze to jakieś doświadczenie... :-

[Damian P.]

Czytałem już kiedyś ten test (przed zakupem SM) i jak dla mnie ta krótka konfrontacja pod niebem z Oberwerkiem jest druzgocąca a różnica około 0.5 magnitudo w zasięgu jest gigantyczną różnicą. Zdaje sobie sprawę, że te porównanie należało by poszerzyć, przeprowadzić być może kilkakrotnie ale mimo wszystko lornetki były obok siebie w tych samych warunkach i w rękach tego samego obserwatora. Być może różnica wynika głównie z jakości optyki ale może minimalnie mniejsze powiększenie i obcięta apertura też ma w tym swój udział.

[jqb]

Miałem podobną przygodę na pokazie Delty parę lat temu. Konfrontacja ich nowego wtedy SkyGuide 15x70 z Fujinonem kumpla była pouczająca. Plejady z ręki widoczne wyraźnie gorzej. Zasięgu nie ocenię bo z ręki, ale gwiazdki mniej wyraziste, jakby słabsze / bledsze (choć nadal szpileczki) i to również w centrum pola. IMHO różnica w aperturze nie transmisji była powodem. Strata ponad 10% średnicy odpowiada c.20% gorszej transmisji - w takie różnice na powłokach nawet wobec legendy raczej nie uwierzę :) 

[adam_bie]

Jeśli chodzi o testy transmisji to róznież można próbować samemu to zmierzyć.

Robimy zdjęcie lornetki ustwionej okularami w pobliżu monitora z białym obrazem. Od strony obiektywów, lornetka możliwie blisko ekranu. Na zdjęciu powinno być widać źrenicę wejściową (?) oraz bezpośrednio kawałek białego ekranu.

Pomysł nie jest mój, pochodzi z sąsiedniego forum, nie potrafię udowodnić czy ta metoda jest dobra czy nie.

Jako nowy user nie mogę dodać zdjęcia żeby pokazać jak to ma wyglądać... limit 5kb:)

Potem dokonujemy pomiaru jasności obrazu po przejściu przez lornetkę oraz bezpośrednio z ekranu. Np Irisem.

 

Faktem jest że mierzyłem transmisje SM 25x100 oraz Oriona Resoluxa 10x50, wyniki (88%, 93%) wydają się być wiarygodne, choć traktuję je tylko poglądowo ze sporym marginesem.