Bino-leżak, czyli obserwacyjna nirvana lornetką prostą:)

[Bartek M.]

Witam i zapraszam na film i lekturę:)

https://youtu.be/U-5PLunHYw0

Jakiś czas temu kupiłem większą lornetkę 16x56 do obserwacji astronomicznych.
Na początku powiesiłem ją na statywie od AZ3 na wyciągniętym ramieniu, dla większej wygody, ale szybko okazało się, że komfort obserwacji jest i tak beznadziejny.

Stwierdziłem, że jednak najlepiej byłoby mieć coś w formie mobilnego leżaka, ze zintegrowaną lornetką, łatwe do wrzucenia do samochodu i szybkiego rozłożenia.
Zacząłem przeglądać internet i jakie było moje zaskoczenie, że w XXI wieku w dobie dronów i elektrycznych hulajnóg, praktycznie takie rozwiązania nie istnieją.

Wprawdzie wiele osób próbowało zrobić coś podobnego, ale najczęściej bazowało to na gotowych leżakach ze sklepu, a ruch lornetki był głównie za pomocą przeciwwagi.
Tutaj obawiałem się o wygodę obserwacji, a także o mobilność i czas montażu po wyjęciu z auta. Generalnie żadne z tych projektów nie przekonywały mnie.
Istniały też ciekawe projekty z napędem silnikowych, ale były duże, ciężkie i niemobilne, no i nie do kupienia.

Stwierdziłem, że muszę coś wymyślić samemu, bo nie miałem zamiaru męczyć się ze statywem, a żuraw także nie był zachęcającą propozycją. Ostatnio nawet spróbowałem budowy żurawia, ale drgania po dotknięciu lornetki mnie zniechęciły. Potwierdziło to też forum CN, gdzie statystycznie potrzeba około 1-2 sek na uspokojenie obrazu przy lornetkach ponad 4 kg. Fizyki nie przeskoczymy, bo bujamy ciężarem na długim ramieniu. W dodatku i tak co jakiś czas trzeba przestawiać żuraw, czy siedzenie, aby zmienić mocniej kierunek. Ogólnie komfort żurawia dla mnie słaby.

Założenia bino-leżaka były proste:
Po pierwsze komfort, czyli wygodnie siedzimy i po prostu obserwujemy z lornetką cały czas przy oczach.
Po drugie stabilne, czyli bez drgań obrazu.
Po trzecie ma to być lekkie i łatwe do włożenia do auta oraz szybkie do rozłożenia i obserwacji.

Moje osobiste podejście do projektowania jest takie, że po przeglądzie istniejących projektów, wyłapuję ich zalety i wady, a potem o wszystkim zapominam i zaczynam z czystą kartką.

Wiem czego chcę i czego nie chcę, a to już dużo 🙂

Przed postawieniem pierwszej kreski:

Co daje (czym jest)  komfort leżaka, więc co jest w nim najważniejsze?
Drążek niżej…drugi drążek wyżej i zawieszona tkanina…i tyle wystarczy!
Dalej. Drążki muszą być umocowane do czegoś, czyli jakaś podstawa, do której mocujemy te drążki na ramionach, a pod nią platforma z obrotem.
Na koniec rama do trzymania lornetki i prawie koniec projektu.

Co jeszcze jest bardzo ważne dla wygody obserwacji? Punkt obrotu ramy/lornetki.
Wyznaczamy go szkicując trajektorię lornetki podczas podnoszenie głowy na leżaku.
Mogłoby się okazać, że nie ma czegoś takiego jak środek obrotu, co skomplikowałoby wygodę obserwacji i wymagało specjalnych zabiegów technicznych.
Na szczęście on istnieje nad uchem, natomiast w trakcie ruchu głowy w górę lornetka może oddalać się lub przybliżać. W zależności gdzie dokładnie osadzimy głowę.
Ten efekt łatwo skorygować po prostu dodatkowym ruchem lornetki w/od kierunku oczu.

Najbardziej zabawną rzeczą, było “odkrycie” ścisku stolarskiego, jako napędu lornetki.
Chciałem uniknąć elektryfikacji i długo głowiłem się nad koncepcją wygodnego ruchu. W pewnym momencie miałem się już poddać i wrócić do siłownika liniowego.
Jednak pewnego dnia coś sobie dłubałem w warsztacie, zaciskając ścisk po raz n-ty, i nagle zwaliło mnie z nóg, a właściwie padłem ze śmiechu z samego siebie. Rety, jak człowiek był głupi…rozwiązanie miałem wiele razy w rękach i go nie widziałem. Najciemniej pod latarnią 🙂
Największa zaletą ścisku, jest jego przełożenie i samohamowność. Leciutko, jednym palcem, można obsługiwać 4,5 kg lornetkę i z wysoką precyzją zmieniać położenie.

Kolejnym “odkryciem” była platforma do obrotu. Wcześniej była ze sklejki, ale nie był to zbyt dobry materiał, bo łożyska niszczyły powierzchnię. Miałem już kombinować coś z taką matą ochronną do foteli, czyli około 1mm PCV. Jednak pewnego razu musiałem poprawić hamulce w rowerze i jak spojrzałem na felgę, to było kolejne olśnienie:)
Felga rowerowa jest akurat tutaj idealna. Sztywna, lekka, z precyzyjnym punktem obrotu i płaską powierzchnią na łożyska, a do tego tania (70zł) i niemal gotowa do użycia.

Same obserwacje, to bajka. Paradoksalnie (względem statywu) najwygodniejszą pozycją jest obserwacja zenitu.
Leżę z głową na poduszce i delikatnie zbliżam lornetkę do oczu, aby złapać całe AFOV.
Najważniejsze, że nie muszę obawiać się iż dotknięcie brwiami, czy nosem, wprowadzi jakieś drgania.
Samych drgań prawie nie ma. Dobór profili i odpowiednich połączeń między nimi był tutaj kluczowy.
Pojawiają się czasem, przy jakimś kącie nachylenia i naszej własnej, napiętej pozycji ciała, ale nawet przy 25x są pomijalnie małe.
Generalnie przez 90% dwugodzinnych obserwacji nie ma ich prawie wcale.
Tutaj też jestem bardzo zadowolony, bo na forach czytałem o ludziach, którzy zrezygnowali z takich projektów właśnie ze względu na drgania obrazu.
Jednak po około 2h leżenia prawie w bezruchu (pracują tylko lekko nogi obracając leżak) w temperaturze poniżej 5 C robi się na tyle zimno, że zaczynam się trząść i obserwacje szlag trafia 🙂
Na szczęście prędzej mam zaparowaną lornetkę niż trzęsawkę, więc nie ma tragedii 😛

Czy jest jakaś wada tego leżaczka?
Tak, bo nie są możliwe wspólne obserwacje. Nie można wstać z leżaka i pokazać coś komuś, bo obraz od razu ucieknie. To bardzo 1-osobowa platforma obserwacyjna. Do rodzinnych obserwacji statyw/żuraw jest zdecydowanie górą.

Jednak wygoda jest najważniejsza i dzieciom też zrobię takie i będą wspólne obserwacje na leżaczkach:)  Do auta spokojnie wejdą.

Czy jest to koniec poszukiwań lornetkowej nirwany?
Jasne, że nie, bo jak żona na to spojrzała, to rzuciła: “...no ale w góry tego nie weźmiesz…”.
No i tu podkręciła moje ego i rozpaliła projektowe żądze...

W dodatku kusi mnie trochę ten siłownik liniowy, bo na dniach sprawiłem sobie takich do innych celów i jest całkiem cichy i fajny w obsłudze.

Jest o czym myśleć:)
CDN…
 

 

[Perseus]

No zaszalałeś z tym leżakiem... teraz to pewnie każdy fan lornet zechce taki pod choinkę 😄 Podziwiam umiejętności co do ATM-u i gratuluje 😉

[Bartek M.]

1 godzinę temu, Perseus napisał:

No zaszalałeś z tym leżakiem... teraz to pewnie każdy fan lornet zechce taki pod choinkę 😄 Podziwiam umiejętności co do ATM-u i gratuluje 😉

Dziękuję!

Wykorzystywanie istniejących rozwiązań do zupełnie innych celów to jedna strona medalu. Na marginesie, kiedyś moja siostra opowiadała mojej żonie o naszym tacie (lubił majsterkować), że mam to po nim, bo on brał jakiś przedmiot w rękę, pooglądał, poobracał i mówił " ...ooo, a z tego można zrobić to i to..."  🙂 I to jest esencja ATM-u.  Cały leżaczek jest z gotowch części ze sklepu. Wystarczy podjechać do marketu budowlanego i sklepu rowerowego:) Z narzędzi wystarczy piła do metalu i wkrętarka.

Ale jest jeszcze druga strona medalu, czyli odrzucenie wszystkiego co świat stworzył i skupienie się na tym, co tak naprawdę chcemy osiągnąć. Kopiowanie rozwiązań, nawet wydających się na innowacyjne, może być ślepym zaułkiem. Ten projekt właśnie m.in. na tym polegał. Nie interesowały mnie żadne statywy i żurawie. Wiedziałem z góry, że chcę leżeć wygodnie i skanować całe niebo powolutku, bez odrywania oczu. I z tego założenia wychodziłem z każdym ulepszeniem tego leżaczka.

 

Tak na marginesie, mam kolejny temat na tapecie, czyli wygoda obserwacji na długich achromatach. To dopiero ciekawe ile wieków świat trwa przy jednym rozwiązaniu.

Edytowane 3 Listopada 2023 przez Bartek M.

[midimariusz]

Bardzo fajny patent. Szkoda że w sprzedaży nie ma takich leżaków. 

[Bartek M.]

Godzinę temu, midimariusz napisał:

Bardzo fajny patent. Szkoda że w sprzedaży nie ma takich leżaków. 

Dzięki. No właśnie też byłem zdziwiony, jak zacząłem przeglądać kiedyś internet. Sama idea jest banalna, zwykły leżak na obrotowej podstawie i ramie z lornetką. Pomijając tanie i skuteczne rozwiązanie ścisku, wielcy producenci mogli użyć siłownika liniowego, co dla wielu byłoby równie atrakcyjne.

Myśle, że były takie pomysły w jakiś chińskich firmach, ale zabijała je cena produkcji i marketingu. Zwróć uwagę, jak jest wyceniony żuraw lornetkowy:

https://www.astroshop.pl/montaze/omegon-montaz-pro-kolossus/p,69882

https://www.teleskop-express.de/shop/product_info.php/language/en/info/p11317_Artesky-Parallelogramm-Montierung-fuer-Fernglaeser-bis-100-mm-und-Teleskope.html

 

770 euro za kawałek pomalowanego profilu i kątownika z uchwytem??? I to bez statywu!

To teraz ile miałby kosztować taki produkt jak mój leżak? Wygodniejszy, mogący dźwignąć lornetkę nawet 10 kg (bez przeciwwagi, którą też można sprzedać klientowi), wszystkomający, nawet siedzenie gratis;). To komplet, którego nawet nie można rozdzielić marketingowo, bo tak nie zadziała. 1200 - 1500 euro? Tylko kto to wtedy kupi... I projekt leci do kosza.

 

 

Edytowane 4 Listopada 2023 przez Bartek M.

[Erik68]

Pisz pan ,pisz,nikt cie nie zbananuje ,a nie zcytrusuje.Temet arcy ciekawy! Tyle że na FA wszystko,płynie z kilku godzinnym opóźnieniem ,i dlatego dopiero teraz, ludzie się tu obudzili...i coś zaczęli pisać...

[Perseus]

Czy masz jakiś projekt do tego czy tak wszystko z głowy? Jako, że zamieszkuje w Poznaniu I nie mam warunków by trzymać teleskop w mieszkaniu to chodzi za mną jakaś większa lorneta, a taki leżaczek byłby idealny 🙂

Tylko, że AtM to dla mnie magia... no, ale dla chcącego... 

Co do ceny, cytując "gratis, to uczciwa cena", oczywiście żartuje. Gdyby jeszcze obudować to ładnie, to i pewnie więcej niż te 1500 e by to kosztowało 😉

 

Edytowane 4 Listopada 2023 przez Perseus

[Perseus]

47 minut temu, Erik68 napisał:

Pisz pan ,pisz,nikt cie nie zbananuje ,a nie zcytrusuje.Temet arcy ciekawy! Tyle że na FA wszystko,płynie z kilku godzinnym opóźnieniem ,i dlatego dopiero teraz, ludzie się tu obudzili...i coś zaczęli pisać...

Zbierałem szczęnę z podłogi i reszta pewnie też, stąd to opóźnienie pewnie  😉

[Alice]

[Bartek M.]

9 godzin temu, Perseus napisał:

Czy masz jakiś projekt do tego czy tak wszystko z głowy?

 

Pierwszy zarys projektu powstawał w głowie. Przy każdym projekcie zresztą mam tak, że obróbka designu powstaje w głowie. Jest tysiące analiz, czy zrobić, tak, czy tak. Czy to da się wykonać, czy nie. Czy da radę coś kupić podobnego, czy nie? Czy zamocować to tak, czy tak? Potrzebne jest też pewne minimalne doświadczenie w trzymaniu wkrętarki, czy cięciu czegoś, aby mieć też wyobrażenie wykonalności.

W następnej kolejności są wstępne pomiary i tutaj siadam na jakiś leżak i mierzę miejsce na nogi, na głowę itp. Kiedy powstaje wstępny koncept, to robię prototyp z drewna. Jest najtańszy i co ważne, odporny i łatwy na ciągłe przeróbki.

Ciekawostka jest taka, ze kiedyś więcej korzystałem z CAD-a, ale teraz mało. Dlaczego? Bo okazuje się, że w dziedzinie komfortu i ergonomii wymiary są trudne do przewidzenia. W CAD nie widzisz, gdzie ułoży się ręka, jak daleko leży noga i gdzie są oczy w danym momencie. Kilka razy przejechałem się na tym i dałem sobie spokój z CAD. Większość wymiarów i miejsc mocowania była wyznaczana na bieżąco.

Mam też prostą zasadę, że robię rzeczy z nadmiarem długości/wielkości, aby potem łatwo dociąć, zrobić nowy otwór obok itp. Jest sporo zabawy, prób.

Najważniejsze, to lepiej 5 razy pomyśleć zanim wykona się jakąś czynność.