Obiekt tygodnia 20.04.2019 LoTr 5

[lukost]

Wiosna przyszła. Definitywnie i na całego. Na razie niebo rozświetla jeszcze Księżyc tuż po pełni, ale już za kilka dni będzie można rozpocząć galaktyczne łowy. Wielu z was zawędruje pewnie w okolice galaktycznego bieguna, do konstelacji Warkocza Bereniki. Ja też zamierzam tam dotrzeć, ale... nie tylko po to, by pogalaktyczyć. Zahaczę o kilka kulek, by ostatecznie ustrzelić jedną taką mniej znaną mgławicę planetarną. Tak, dokładnie tam, w samym środku galaktycznego bogactwa Warkocza. Kto słyszał o LoTr 5? ? łapka w górę. Zgłasza się @sferoida,

źródło: www.forumastronomiczne.pl/index.php?/topic/10164-ngc-4725-lotr-5-i-niespodzianka

pewnie jeszcze kilku innych, ale lasu rąk raczej nie widzę. A szkoda, bo to całkiem łatwy i wdzięczny obiekt, a i sąsiedztwo ma zacne. Wystarczy 10 czy 12 cali lustra, dobry filtr OIII i długoogniskowy okular, generujący sporą źrenicę wyjściową ? jakieś 5 czy 6 mm będzie w sam raz; u mnie z tego zadania doskonale wywiązuje się baaderowski Asferyk 31 mm. Z czym mamy do czynienia? Ano, w takiej konfiguracji dostrzeżemy subtelną, okrągłą mgiełkę, rozproszoną wokół jasnej, 8.8 magowej gwiazdki centralnej. Tak naprawdę wewnątrz mgławicy znajduje się układ podwójny ? olbrzym typu widmowego G5 i jego niewidoczny towarzysz ? gorący biały karzeł odpowiedzialny za jonizację gazu i jego świecenie (heh, za mocno powiedziane ? nie świecenie, a raczej delikatny, mdły poblask, coś jak trupia poświata Minas Morgul ). Podejrzewa się istnienie jeszcze trzeciego składnika tego układu, typu widmowego M5. Wracając jednak do naszego celu - obiekt ma ok. 9', więc jest całkiem spory. Mimo to został odkryty stosunkowo późno, bo dopiero w 1980 r. przez Longmore'a i Tritton'a, w drodze analizy fotografii wykonanych przez kamerę Schmidta o średnicy 1.2 metra. O dziwo, to mgławica bipolarna, czego zupełnie nie widać w okularze. Nigdy nie udało mi się też dostrzec śladu jakiegokolwiek detalu; trudno też mówić o wyraziście zarysowanych krawędziach ? całość raczej kojarzy się z nieco rozmytą mgławicą refleksyjną. Ze znalezionych w necie raportów obserwacyjnych wynika, że mgławica nienajgorzej reaguje na filtr UHC. Ciekawa jest też relacja Uwe Glahna, który zauważył, że przy (prawie) tej samej źrenicy wyjściowej, filtrze i warunkach łatwiej było dostrzec obiekt w teleskopie dwunastocalowym niż w lustrze 27?. Ciekawe, prawda? 

A, zapomniałbym ? starhopping i otoczenie. Można nawigować od gromady Melotte 111, można od niepozornej bety Warkocza ? ważne, by nie przeoczyć jasnej i efektownej NGC 4725, określanej mianem ?TIE Fighter?. Skojarzenie trafne, bo obustronne, łukowate pojaśnienia wokół zatopionego w mglistym halo jasnego jądra galaktyki faktycznie upodobniają ją do imperialnego myśliwca.

To jak, odpuścicie na moment Markariany i inne cuda, spróbujecie i dacie znać jak poszło?

PS Jeśli kogoś wciągną obserwacje rozległych planetarek (a jest nas kilku, prawda?), to wiosenne niebo ma sporo do zaoferowania. Polecam ten artykuł: https://www.skyandtelescope.com/observing/hunting-giant-planetary-nebulae

[pmochocki]

Może komuś pomoże w star hoppingu... 

Wygląda na ciekawe wyzwanie... 

[bartolini]

Duże Able oglądałem, ale ten LoTr5 to ciekawostka. Podpinam poglądowo zestawienie-szkic 6 dużych planetarek - jak to widać w dobsie 15" @67x OIII. Ilustracja do artykułu w S&T:

https://www.skyandtelescope.com/observing/hunting-giant-planetary-nebulae/

 

[lukost]

W dniu 20.04.2019 o 22:54, pmochocki napisał:

Może komuś pomoże w star hoppingu... 

Wygląda na ciekawe wyzwanie... 

Żadne tam wyzwanie. Zahaczyłem wczoraj o nią, dziwiąc się po raz kolejny, że tak oczywisty* obiekt został odkryty tak późno.

* Pisząc "oczywisty" miałem na myśli, że jest po prostu słaba, a nie ekstremalnie słaba.

[Damian P.]

Wczoraj widziałem mgławicę LoTr 5 w teleskopie 12" z filtrem OIII. W moim odczuciu była obiektem nieco trudnym, niemniej dzięki pobliskim gwiazdom, dało się mimo wszystko łatwo stwierdzić, że jednoznacznie tam jest. Okrągła, nieco rozproszona, sporawa poświata, podobna była trochę do zaparowanej optyki okularu, jednak subtelniejsza i możliwe, że z odczuciem żółtawego koloru, oczywiście występowała tylko wokół tej jednej gwiazdy. Nie dało się zbytnio określić raptownej granicy obiektu, jej obrzeża rozpływały się raczej w tle.
Z moich okularów, najlepiej było ją widać chyba w ES 30mm, ale była również widoczna w Kitowcu 25mm i dostrzegalna w ES 14mm.

Obserwacje prowadziłem na odludziu, otoczony krzakami i plandekami. Gromada kulista M3 była łatwo widoczna gołym okiem, wraz z gwiazdą tuż obok jako para. To było trzecie podejście do LoTr 5. Pierwsze dwa były nie tak dawno i spod domu. O ile za pierwszym razem prawdopodobnie ją widziałem, tak drugie podejście było gorsze, więc obiekt wymagał trzeciej próby, która okazała się pełnym sukcesem.

Edytowane Wtorek o 12:44 przez Damian P.